Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar 11. júlí 2025 17:00 Við lifum á tímum sem mætti kalla hlé frá áföllum, engin þjóðarvá steðjar að. Hvorki eldgos, efnahagshrun né heimsfaraldur setja mark sitt á samfélagið. Sólin rís sem fyrr yfir landi okkar fagra og landsmenn halda áfram sínu daglega lífi. En á hinu háa Alþingi ríkir óhugnanleg þróun,valdníðsla og yfirlæti gagnvart lýðræði, málfrelsi og ekki síst stöðu sveitarfélaganna í landinu. Sérstaklega má benda á hvernig ríkisstjórn Samfylkingar, Viðreisnar og Flokks fólksins, undir forystu Kristrúnar Frostadóttur hefur sýnt af sér dómgreindarleysi og útilokandi stjórnarhætti sem setja sveitarstjórnarstigið og byggðir landsins í hættu. Það er ekki ofsagt að framtíð margra sjávarbyggða á landsbyggðinni sé nú ógnað. Í 66 ár án tillits til flokks eða stjórnarfars hefur forsætisráðherra landsins borið ábyrgð á því að ná samkomulagi um þinglok með öllum þingflokkum. Nú hefur í fyrsta skipti í 66 ár verið beitt 71. gr. þingskapa, hinu svokallaða „kjarnorkuákvæði“, til að þröngva málum í gegn. Með því hefur ríkisstjórnin í reynd tekið málfrelsi stjórnarandstöðunnar úr sambandi með þeim afleiðingum að lýðræðisleg umræða um grundvallarmál, svo sem fyrirkomulag fiskveiðistjórnunar og afkomu sjávarbyggða, var þögguð. Hvernig má forsætisráðherra, sem talar fyrir „nýjum vinnubrögðum“, réttlæta slíkt? Hvernig getur ríkisstjórn sem segist tala fyrir jöfnuði, dreifingu valds og uppbyggingu landsbyggðar, beitt þeim aðferðum sem nú hafa verið notaðar sérstaklega gegn sveitarfélögum sem reiða sig á sjávarútveg? Ríkistjórnin missir trúverðugleika og trausts Ríkisstjórnin virðist hafa gleymt því að byggðir landsins ná út fyrir Reykjavík. Þegar sjávarútvegssveitarfélög missa rödd sína í stjórnmálum, þegar ekki er hlustað á sveitarstjórnarfólk, sjómenn eða fyrirtæki sem byggja afkomu sína á sjávarauðlindinni. Umræða um eignarhald aflaheimilda, byggðatengingu og sanngjarnan aðgang að auðlindinni verður að vera opin og lýðræðisleg. Slík umræða má ekki verða fórnarlamb pólitísks hraðskreiðs valdboðs. Samstaða sveitarfélaga þvert á flokka Sjávarútvegssveitarfélögin eru 26 talsins og dreifast vítt og breitt um landið. Þau eru Akranesbær, Akureyrarkaupstaður, Bolungarvíkurkaupstaður, Dalvíkurbyggð, Fjallabyggð, Fjarðabyggð, Grindavíkurbær, Grundarfjarðarbær, Grýtubakkahreppur, Hörgársveit, Ísafjarðarbær, Langanesbyggð, Múlaþing, Norðurþing, Suðurnesjabær, Snæfellsbær, Strandabyggð, Súðavíkurhreppur, Sveitarfélagið Stykkishólmur, Sveitarfélagið Hornafjörður, Sveitarfélagið Skagafjörður, Sveitarfélagið Skagaströnd, Sveitarfélagið Ölfus, Vestmannaeyjabær, Vesturbyggð og Vopnafjarðarhreppur. Þessi sveitarfélög eiga það sameiginlegt að byggja tilverugrundvöll sinn að stórum hluta á sjávarútvegi. Samtök sjávarútvegssveitarfélaga hafa ítrekað komið afstöðu sinni á framfæri og beint hvatningu til Alþingis um að tekið sé tillit til þeirra athugasemda. Þessar áhyggjur hafa þau komið á framfæri við atvinnuvegaráðherra, forsætisráðherra, fjármálaráðherra, atvinnuveganefnd og þingmenn. Ítrekað hafa samtökin hvatt þessa aðila til þess að hafa hagsmuni almennings í viðkomandi sveitarfélögum að leiðarljósi þegar unnið er að breytingum á löggjöf sem snertir sjávarútveg. Samtökin leggja áherslu á að það sé hagur allra að gögn og greiningar, sem styðja við mat á áhrifum frumvarpsins á afkomu fyrirtækja og sveitarfélaga, séu aðgengileg og að öllum vinnubrögðum sé hagað með vönduðum hætti. Ljóst er að tillögur um hækkun veiðigjalda ná ekki aðeins til stærstu sjávarútvegsfyrirtækja landsins, heldur munu þær einnig hafa áhrif á hundruð annarra fyrirtækja innan íslensks sjávarútvegs, þar á meðal einyrkja og á lítil fjölskyldufyrirtæki. Samtökin telja verulegar líkur á því að slík hækkun leiði til aukinnar samþjöppunar í greininni og að fiskvinnsla leggist af í ákveðnum byggðarlögum. Því telja þau nauðsynlegt að unnið sé ítarlegt áhrifamat. Með því geti hagaðilar, eins og sveitarfélög sem byggja afkomu sína að verulegu leyti á sjávarútvegi, metið bæði bein og óbein áhrif frumvarpsins. Þetta felur meðal annars í sér áhrif á útsvarstekjur, tekjur tengdar hafnarstarfsemi, stoðgreinum og nýsköpun. Í Suðurnesjabæ eru fiskveiðar og fiskvinnsla gríðarlega mikilvægar atvinnugreinar þær vega um 14% í útsvarsstofni bæjarins samkvæmt greiningu KPMG. Þar fyrir utan eru fjölmörg störf og þjónusta sem byggjast beint eða óbeint á sjávarútvegi. Þetta skiptir samfélagið hér miklu máli. Við gagnrýndum harðlega að þegar frumvarpið var kynnt voru engar greiningar á áhrifum þess á sveitarfélög lagðar fram af hálfu ríkisins,þvert á það sem lögin kveða á um. Í 129. grein sveitarstjórnarlaga segir skýrt að slík áhrif þurfi að liggja fyrir þegar frumvörp eru lögð fram sem snerta hagsmuni sveitarfélaga. Full samstaða um gagnrýni á ríkisstjórnina í Suðurnesjabæ Við í Framsókn tökum undir að auðlindir í þjóðareigu eigi að vera nýttar á sanngjarnan hátt og að rétt sé að greiða fyrir afnot af þeim. Hins vegar má ekki gleyma því að sjávarútvegur er burðarstoð í atvinnulífi margra bæjarfélaga víðs vegar um landið og þess vegna er mikilvægt að vanda til slíkra löggjafar með samtali við sveitarfélögin í landinu. Það lýsir alvarleika málsins þegar allir sveitarstjórnarmenn í Suðurnesjabæ – frá Framsóknarflokki, Sjálfstæðisflokki, Samfylkingu og Bæjarlistanum – gagnrýndu áform ríkisstjórnarinnar á bæjarstjórnarfundi í apríl. Nú síðast ítrekaði bæjarráð áhyggjur sínar í júlí – þvert á alla flokka. Ábyrgð ríkistjórnarinnar í þessu máli er mikil, og ég óttast að afleiðingar þess kunni að hafa ófyrirséð áhrif á sjávarútvegssveitarfélög landsins Oddviti Framsóknarflokksins í Suðurnesjabæ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Suðurnesjabær Samfylkingin Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Anton Guðmundsson Mest lesið Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Köstum ekki verðmætum á glæ Ingvar Jónsson Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Verkafólk kaupir aðgang að íslenskum auðlindum af Norðmönnum Arndís Kristjánsdóttir Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Við lifum á tímum sem mætti kalla hlé frá áföllum, engin þjóðarvá steðjar að. Hvorki eldgos, efnahagshrun né heimsfaraldur setja mark sitt á samfélagið. Sólin rís sem fyrr yfir landi okkar fagra og landsmenn halda áfram sínu daglega lífi. En á hinu háa Alþingi ríkir óhugnanleg þróun,valdníðsla og yfirlæti gagnvart lýðræði, málfrelsi og ekki síst stöðu sveitarfélaganna í landinu. Sérstaklega má benda á hvernig ríkisstjórn Samfylkingar, Viðreisnar og Flokks fólksins, undir forystu Kristrúnar Frostadóttur hefur sýnt af sér dómgreindarleysi og útilokandi stjórnarhætti sem setja sveitarstjórnarstigið og byggðir landsins í hættu. Það er ekki ofsagt að framtíð margra sjávarbyggða á landsbyggðinni sé nú ógnað. Í 66 ár án tillits til flokks eða stjórnarfars hefur forsætisráðherra landsins borið ábyrgð á því að ná samkomulagi um þinglok með öllum þingflokkum. Nú hefur í fyrsta skipti í 66 ár verið beitt 71. gr. þingskapa, hinu svokallaða „kjarnorkuákvæði“, til að þröngva málum í gegn. Með því hefur ríkisstjórnin í reynd tekið málfrelsi stjórnarandstöðunnar úr sambandi með þeim afleiðingum að lýðræðisleg umræða um grundvallarmál, svo sem fyrirkomulag fiskveiðistjórnunar og afkomu sjávarbyggða, var þögguð. Hvernig má forsætisráðherra, sem talar fyrir „nýjum vinnubrögðum“, réttlæta slíkt? Hvernig getur ríkisstjórn sem segist tala fyrir jöfnuði, dreifingu valds og uppbyggingu landsbyggðar, beitt þeim aðferðum sem nú hafa verið notaðar sérstaklega gegn sveitarfélögum sem reiða sig á sjávarútveg? Ríkistjórnin missir trúverðugleika og trausts Ríkisstjórnin virðist hafa gleymt því að byggðir landsins ná út fyrir Reykjavík. Þegar sjávarútvegssveitarfélög missa rödd sína í stjórnmálum, þegar ekki er hlustað á sveitarstjórnarfólk, sjómenn eða fyrirtæki sem byggja afkomu sína á sjávarauðlindinni. Umræða um eignarhald aflaheimilda, byggðatengingu og sanngjarnan aðgang að auðlindinni verður að vera opin og lýðræðisleg. Slík umræða má ekki verða fórnarlamb pólitísks hraðskreiðs valdboðs. Samstaða sveitarfélaga þvert á flokka Sjávarútvegssveitarfélögin eru 26 talsins og dreifast vítt og breitt um landið. Þau eru Akranesbær, Akureyrarkaupstaður, Bolungarvíkurkaupstaður, Dalvíkurbyggð, Fjallabyggð, Fjarðabyggð, Grindavíkurbær, Grundarfjarðarbær, Grýtubakkahreppur, Hörgársveit, Ísafjarðarbær, Langanesbyggð, Múlaþing, Norðurþing, Suðurnesjabær, Snæfellsbær, Strandabyggð, Súðavíkurhreppur, Sveitarfélagið Stykkishólmur, Sveitarfélagið Hornafjörður, Sveitarfélagið Skagafjörður, Sveitarfélagið Skagaströnd, Sveitarfélagið Ölfus, Vestmannaeyjabær, Vesturbyggð og Vopnafjarðarhreppur. Þessi sveitarfélög eiga það sameiginlegt að byggja tilverugrundvöll sinn að stórum hluta á sjávarútvegi. Samtök sjávarútvegssveitarfélaga hafa ítrekað komið afstöðu sinni á framfæri og beint hvatningu til Alþingis um að tekið sé tillit til þeirra athugasemda. Þessar áhyggjur hafa þau komið á framfæri við atvinnuvegaráðherra, forsætisráðherra, fjármálaráðherra, atvinnuveganefnd og þingmenn. Ítrekað hafa samtökin hvatt þessa aðila til þess að hafa hagsmuni almennings í viðkomandi sveitarfélögum að leiðarljósi þegar unnið er að breytingum á löggjöf sem snertir sjávarútveg. Samtökin leggja áherslu á að það sé hagur allra að gögn og greiningar, sem styðja við mat á áhrifum frumvarpsins á afkomu fyrirtækja og sveitarfélaga, séu aðgengileg og að öllum vinnubrögðum sé hagað með vönduðum hætti. Ljóst er að tillögur um hækkun veiðigjalda ná ekki aðeins til stærstu sjávarútvegsfyrirtækja landsins, heldur munu þær einnig hafa áhrif á hundruð annarra fyrirtækja innan íslensks sjávarútvegs, þar á meðal einyrkja og á lítil fjölskyldufyrirtæki. Samtökin telja verulegar líkur á því að slík hækkun leiði til aukinnar samþjöppunar í greininni og að fiskvinnsla leggist af í ákveðnum byggðarlögum. Því telja þau nauðsynlegt að unnið sé ítarlegt áhrifamat. Með því geti hagaðilar, eins og sveitarfélög sem byggja afkomu sína að verulegu leyti á sjávarútvegi, metið bæði bein og óbein áhrif frumvarpsins. Þetta felur meðal annars í sér áhrif á útsvarstekjur, tekjur tengdar hafnarstarfsemi, stoðgreinum og nýsköpun. Í Suðurnesjabæ eru fiskveiðar og fiskvinnsla gríðarlega mikilvægar atvinnugreinar þær vega um 14% í útsvarsstofni bæjarins samkvæmt greiningu KPMG. Þar fyrir utan eru fjölmörg störf og þjónusta sem byggjast beint eða óbeint á sjávarútvegi. Þetta skiptir samfélagið hér miklu máli. Við gagnrýndum harðlega að þegar frumvarpið var kynnt voru engar greiningar á áhrifum þess á sveitarfélög lagðar fram af hálfu ríkisins,þvert á það sem lögin kveða á um. Í 129. grein sveitarstjórnarlaga segir skýrt að slík áhrif þurfi að liggja fyrir þegar frumvörp eru lögð fram sem snerta hagsmuni sveitarfélaga. Full samstaða um gagnrýni á ríkisstjórnina í Suðurnesjabæ Við í Framsókn tökum undir að auðlindir í þjóðareigu eigi að vera nýttar á sanngjarnan hátt og að rétt sé að greiða fyrir afnot af þeim. Hins vegar má ekki gleyma því að sjávarútvegur er burðarstoð í atvinnulífi margra bæjarfélaga víðs vegar um landið og þess vegna er mikilvægt að vanda til slíkra löggjafar með samtali við sveitarfélögin í landinu. Það lýsir alvarleika málsins þegar allir sveitarstjórnarmenn í Suðurnesjabæ – frá Framsóknarflokki, Sjálfstæðisflokki, Samfylkingu og Bæjarlistanum – gagnrýndu áform ríkisstjórnarinnar á bæjarstjórnarfundi í apríl. Nú síðast ítrekaði bæjarráð áhyggjur sínar í júlí – þvert á alla flokka. Ábyrgð ríkistjórnarinnar í þessu máli er mikil, og ég óttast að afleiðingar þess kunni að hafa ófyrirséð áhrif á sjávarútvegssveitarfélög landsins Oddviti Framsóknarflokksins í Suðurnesjabæ.
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar