Reykurinn sást löngu fyrir brunann! Davíð Bergmann skrifar 26. febrúar 2025 10:01 Það hefur ekki tíðkast hér á landi að fólk sé dregið til ábyrgðar hjá því opinbera þegar það hefur gert upp á bak. Það sama fólk stendur næst fjárveitingavaldinu og ákvarðar hvað sé gert og þetta fólk er með hæstu launin af þeirri ástæðu að ábyrgðin er svo mikil hjá því fólki. En þegar til kastanna kemur eftir að hafa gert upp á bak situr það sem fastast í sínum stólum í fílabeinsturninum og bendir bara út og suður eins og í ævintýrinu um „Litlu gulu hænuna“ þar sem allir segja, „ekki ég!“ Þó svo að það hafi verið hægt að finna brunalyktina úr kerfinu löngu fyrir brunann á Stuðlum og það þarf ekki nema að horfa til Kveiksþáttarins á RÚV á síðasta ári til að sjá að reykurinn var þá þegar kominn upp vegna álags á starfseminni. Núna er staðan þannig að í málaflokki barna í vanda sem þurfa á meðferð á að halda er algjörlega óviðunandi, og hefur verið það lengi, og hver ber ábyrgð á því? Í mínum huga er það barna- og fjölskyldustofa og þeir æðstu yfirmenn sem innan þeirrar stofnunar starfa sem á að draga til ábyrgðar að mínu viti, enda hefur sú stofnun samkvæmt lögum eftirlit með meðferðarheimilunum landsins og hún hefur ekki sinnt því hlutverki nógu vel í gegnum árin eins og dæmin sýna svart á hvítu. Var sagt upp Ekki ætla ég heldur að fría fyrrverandi ríkisstjórn, hún ber heldur betur þá ábyrgð á því hvernig komið er fyrir þessum málaflokki með loforðaflaumi og innihaldslausu þvættingi og sér í lagi fyrrverandi ráðherra sem var yfir málaflokknum í það minnsta sjö ár. En fyrrverandi ráðherra fékk skellinn og honum var sagt upp og hann er horfinn af sjónarsviðinu frá þessum málaflokki og sem betur fer. Máli mínu til stuðnings vísa ég í loforðið um að byggja sérhæft meðferðarheimili í Garðabæ sem var ekkert annað en loftbóla þó svo að það hafi verið blásið til blaðamannafundar og haldin heilmikil flugeldasýning við undirskriftina. Það bólar ekkert á sérhæfða meðferðarheimilinu sem var skrifað undir 2018 milli Barnaverndarstofu, þáverandi Barnamálaráðherra og bæjarstjórnar Garðabæjar. Síðan var það leikritið sem var sett á svið að Skálatúni í Mosfellsbæ. Enn og aftur var blásið til mikillar flugeldasýningar enda voru bara nokkrar vikur í þingkosningar en þegar leiktjöldin voru dregin frá hrundi leikmyndin því heimilið uppfyllti ekki þá öryggisstaðla sem þarf til að það sé hægt að starfrækja starfsemina. Sérhæft meðferðarheimili Svo þetta að vista börn í óviðunandi fangaklefum í Hafnafirði og á sama tíma stendur fullbúið sérhæft meðferðarheimili í Skagafirði sem heitir Háholt tómt frá árinu 2017. Sjálfur sat ég í nefnd um unga afbrotamenn sem var á vegum þáverandi dómsmálaráðherra, þar sem ákveðið var að eitt pláss þar ætti að vera eyrnamerkt sem afplánunarúrræði fyrir börn innan sjálfræðisaldurs og það eru komin meira en 26 ár síðan það var. Og núna síðast var frétt um það að drengurinn sem stakk stúlkuna á menningarnótt hafi verið í samskiptum í gegnum samfélagsmiðla við aðalvitnið í því máli og sá drengur á að vera öryggisvistaður. Hvað verður það næst? Ég verð að koma því á framfæri að ég er alls ekki að tala um fólkið sem vinnur á gólfinu í þessu samhengi, sjálfur vann ég á Stuðlum í næstum 17 ár og ég veit að það fólk er þar fyrst og fremst af hugsjón og fær heldur ekkert um málin að segja þó að það vildi, þó svo að margir hafi margra tuga reynslu að baki og hafa jafnvel setið báðum megin við borðið. Ég fullyrði að sumir sem þar starfa myndu gera 100 sinnum meira gagn en þeir sem sitja í fílabeinsturninum núna og stjórna. Ég hef verið þeirra skoðunar að sérfræðivæðing og að sjúkdómamerkimiða börn sé einn helsti flöskuhálsinn í kerfinu og svarið er ekki alltaf að gefa pillu við vandanum. Það er alltof mikið af fólki sem telur sig vita betur af því að það hefur nagað blýanta í háskóla og þar af leiðandi hlustar það ekki á fólk sem hefur kannski reynslu af því að vera báðum megin við borðið, einfaldlega vegna þess að það hefur ekki nógu flott próf upp á vasann. Þarna er gjáin eins og á Þingvöllum eða Evrasíuflekinn. Það hefur verið lítill áhugi á að brúa hann. Sjálfur var ég olnbogabarn og sat fyrir framan alls konar sérfræðinga sem vissu „þetta allt saman“. Enginn af þessum sérfræðingum situr eftir í minningunni heldur eru það gamall bóndi og kona hans sem heyrðu mig og sáu. Þegar heimilin voru sem flest voru þau 9 um allt land þá voru íbúar landsins 100.000 færri en við erum í dag. Ef eitthvað, þá er þörfin meiri í dag og það ættu að vera að minnsta kosti 10 heimili hér á landi til að sinna þessum börnum ef við viljum kalla okkur velferðarsamfélag, en í dag eru þau bara tvö, annað er sérhannað fyrir stúlkur og hitt er varla starfhæft vegna brunans á Stuðlum og er núna komið undir þak fyrir náð og miskunn SÁÁ á Vogi. Það er mín skoðun að flöskuhálsinn séu ekki börnin heldur vanhæfir einstaklingar sem stjórna kerfinu. Það sama fólk ætti að segja sig frá verkefninu því þessir einstaklingar standa ekki undir þeirri ábyrgð sem þeim var treyst fyrir og það sanna þessi dæmi sem ég hef tíundað hér að framan og þetta klúður eitt og sér í Skálatúni ætti eitt og sér að vera nóg. Höfundur er áhugamaður um betra samfélag. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Bergmann Mest lesið Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley Skoðun Skoðun Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun 75 ár af evrópskri samheldni og samvinnu Clara Ganslandt skrifar Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Vetrarvirkjanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Leiðrétting veiðigjalda mun skila sér í bættum innviðum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar Skoðun Börn innan seilingar Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli tvö: Eiskrandi kröfur Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Palestína er að verja sig, ekki öfugt Stefán Guðbrandsson skrifar Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson skrifar Skoðun Lýðræði á ystu nöf: Hver er afstaða unga fólksins? Jonas Hammer skrifar Skoðun Hvað ef ég hjóla bara í vinnuna? Eiríkur Búi Halldórsson skrifar Skoðun Litlu ljósin á Gaza Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Staðreyndir eða „mér finnst“ Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Fjármagna áfram hernað Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frídagar í klemmu Jón Júlíus Karlsson skrifar Skoðun Fasteignaviðskipti – tímabært að endurskoða leikreglurnar? Hlynur Júlísson skrifar Skoðun Í skugga kerfis sem brást! Harpa Hildiberg Böðvarsdóttir skrifar Skoðun Jöfn vernd fyrir öll börn í veröldinni Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Helför Palestínumanna í beinni útsendingu – viljum við vera samsek? Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Byggð í Norðvesturkjördæmi: lífæð framtíðar Íslands Ragnar Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hverju hef ég stjórn á? Álfheiður Ingólfsdóttir skrifar Sjá meira
Það hefur ekki tíðkast hér á landi að fólk sé dregið til ábyrgðar hjá því opinbera þegar það hefur gert upp á bak. Það sama fólk stendur næst fjárveitingavaldinu og ákvarðar hvað sé gert og þetta fólk er með hæstu launin af þeirri ástæðu að ábyrgðin er svo mikil hjá því fólki. En þegar til kastanna kemur eftir að hafa gert upp á bak situr það sem fastast í sínum stólum í fílabeinsturninum og bendir bara út og suður eins og í ævintýrinu um „Litlu gulu hænuna“ þar sem allir segja, „ekki ég!“ Þó svo að það hafi verið hægt að finna brunalyktina úr kerfinu löngu fyrir brunann á Stuðlum og það þarf ekki nema að horfa til Kveiksþáttarins á RÚV á síðasta ári til að sjá að reykurinn var þá þegar kominn upp vegna álags á starfseminni. Núna er staðan þannig að í málaflokki barna í vanda sem þurfa á meðferð á að halda er algjörlega óviðunandi, og hefur verið það lengi, og hver ber ábyrgð á því? Í mínum huga er það barna- og fjölskyldustofa og þeir æðstu yfirmenn sem innan þeirrar stofnunar starfa sem á að draga til ábyrgðar að mínu viti, enda hefur sú stofnun samkvæmt lögum eftirlit með meðferðarheimilunum landsins og hún hefur ekki sinnt því hlutverki nógu vel í gegnum árin eins og dæmin sýna svart á hvítu. Var sagt upp Ekki ætla ég heldur að fría fyrrverandi ríkisstjórn, hún ber heldur betur þá ábyrgð á því hvernig komið er fyrir þessum málaflokki með loforðaflaumi og innihaldslausu þvættingi og sér í lagi fyrrverandi ráðherra sem var yfir málaflokknum í það minnsta sjö ár. En fyrrverandi ráðherra fékk skellinn og honum var sagt upp og hann er horfinn af sjónarsviðinu frá þessum málaflokki og sem betur fer. Máli mínu til stuðnings vísa ég í loforðið um að byggja sérhæft meðferðarheimili í Garðabæ sem var ekkert annað en loftbóla þó svo að það hafi verið blásið til blaðamannafundar og haldin heilmikil flugeldasýning við undirskriftina. Það bólar ekkert á sérhæfða meðferðarheimilinu sem var skrifað undir 2018 milli Barnaverndarstofu, þáverandi Barnamálaráðherra og bæjarstjórnar Garðabæjar. Síðan var það leikritið sem var sett á svið að Skálatúni í Mosfellsbæ. Enn og aftur var blásið til mikillar flugeldasýningar enda voru bara nokkrar vikur í þingkosningar en þegar leiktjöldin voru dregin frá hrundi leikmyndin því heimilið uppfyllti ekki þá öryggisstaðla sem þarf til að það sé hægt að starfrækja starfsemina. Sérhæft meðferðarheimili Svo þetta að vista börn í óviðunandi fangaklefum í Hafnafirði og á sama tíma stendur fullbúið sérhæft meðferðarheimili í Skagafirði sem heitir Háholt tómt frá árinu 2017. Sjálfur sat ég í nefnd um unga afbrotamenn sem var á vegum þáverandi dómsmálaráðherra, þar sem ákveðið var að eitt pláss þar ætti að vera eyrnamerkt sem afplánunarúrræði fyrir börn innan sjálfræðisaldurs og það eru komin meira en 26 ár síðan það var. Og núna síðast var frétt um það að drengurinn sem stakk stúlkuna á menningarnótt hafi verið í samskiptum í gegnum samfélagsmiðla við aðalvitnið í því máli og sá drengur á að vera öryggisvistaður. Hvað verður það næst? Ég verð að koma því á framfæri að ég er alls ekki að tala um fólkið sem vinnur á gólfinu í þessu samhengi, sjálfur vann ég á Stuðlum í næstum 17 ár og ég veit að það fólk er þar fyrst og fremst af hugsjón og fær heldur ekkert um málin að segja þó að það vildi, þó svo að margir hafi margra tuga reynslu að baki og hafa jafnvel setið báðum megin við borðið. Ég fullyrði að sumir sem þar starfa myndu gera 100 sinnum meira gagn en þeir sem sitja í fílabeinsturninum núna og stjórna. Ég hef verið þeirra skoðunar að sérfræðivæðing og að sjúkdómamerkimiða börn sé einn helsti flöskuhálsinn í kerfinu og svarið er ekki alltaf að gefa pillu við vandanum. Það er alltof mikið af fólki sem telur sig vita betur af því að það hefur nagað blýanta í háskóla og þar af leiðandi hlustar það ekki á fólk sem hefur kannski reynslu af því að vera báðum megin við borðið, einfaldlega vegna þess að það hefur ekki nógu flott próf upp á vasann. Þarna er gjáin eins og á Þingvöllum eða Evrasíuflekinn. Það hefur verið lítill áhugi á að brúa hann. Sjálfur var ég olnbogabarn og sat fyrir framan alls konar sérfræðinga sem vissu „þetta allt saman“. Enginn af þessum sérfræðingum situr eftir í minningunni heldur eru það gamall bóndi og kona hans sem heyrðu mig og sáu. Þegar heimilin voru sem flest voru þau 9 um allt land þá voru íbúar landsins 100.000 færri en við erum í dag. Ef eitthvað, þá er þörfin meiri í dag og það ættu að vera að minnsta kosti 10 heimili hér á landi til að sinna þessum börnum ef við viljum kalla okkur velferðarsamfélag, en í dag eru þau bara tvö, annað er sérhannað fyrir stúlkur og hitt er varla starfhæft vegna brunans á Stuðlum og er núna komið undir þak fyrir náð og miskunn SÁÁ á Vogi. Það er mín skoðun að flöskuhálsinn séu ekki börnin heldur vanhæfir einstaklingar sem stjórna kerfinu. Það sama fólk ætti að segja sig frá verkefninu því þessir einstaklingar standa ekki undir þeirri ábyrgð sem þeim var treyst fyrir og það sanna þessi dæmi sem ég hef tíundað hér að framan og þetta klúður eitt og sér í Skálatúni ætti eitt og sér að vera nóg. Höfundur er áhugamaður um betra samfélag.
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar
Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar
Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar
Skoðun Helför Palestínumanna í beinni útsendingu – viljum við vera samsek? Ólafur Ingólfsson skrifar
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun