Nú eru menn ekki að lesa salinn Helga Sigrún Harðardóttir skrifar 16. nóvember 2023 16:01 Lögð hefur verið fram tillaga tveggja þingmanna Miðflokksins á Alþingi þess efnis að jafnlaunavottun verði afnumin. Það er ekki mjög hressandi að uppgötva hvað menn lesa salinn illa eftir að 100.000 konur og kvár hittust í miðbæ Reykjavíkur þann 24. október s.l. En það er svo sem ekki nýtt. Í tillögunni eru raktar helstu kröfur um vottunina sem gerðar voru við breytingu á lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla og helstu breytingar sem gerðar hafa verið síðan. Þær breytingar hafa fyrst og fremst falist í eftirgjöf á upphaflegum kröfum, einkum hvað varðar minnstu fyrirtækin. Þar er einnig að finna upplýsingar um að nýleg íslensk rannsókn hafi leitt í ljós að stjórnvöld hafi ekki veitt nægjanlega góðar leiðbeiningar um útfærslu þessarra krafna og skortur á eftirliti og viðmiðum hafi haft áhrif á viðhorf stjórnenda þeirra fyrirtækja sem kröfurnar náðu til. Í niðurlagi tillögunnar segja þeir félagar að nú sé ljóst að ekki hafi tekist sem skyldi að uppfylla jafnlaunavottun og að kröfurnar hafi verið íþyngjandi fyrir smærri fyrirtæki þar sem ferlið sé kostnaðarsamt og auki flækjustig. Þess vegna sé ekki forsenda fyrir því að halda áfram með vottunina. Við þurfum að skoða þá fullyrðingu betur. Forsendur tillöguflytjenda um að jafnlaunavottun sé of flókin fyrir minnstu fyrirtækin, heldur ekki. Búið er að koma til móts við þau með því að afnema kröfur um vottun og færa þær niður í jafnlaunastaðfestingu sem krefst minni vinnu og ekki vottunar. Margítrekað hafa frestir verið færður aftur í tímann til að búa til meira svigrúm fyrir þau. Í stað þess að sýna snefil af metnaði og styðja við það að hressa upp á það sem upp á vantar hjá stjórnvöldum og þannig hvetja til áframhaldandi notkun jafnlaunavottunar, sem hefur vakið athygli og aðdáun langt út fyrir landsteinana, þá vilja þessir þingmenn Miðflokksins gefast upp úti í miðri á og snauta til baka á upphafsreit. Það sem ekki er sagt Í rannsókninni sem vitnað er til kemur fram að launamunur hafi dregist saman um tæp átta prósentustig. Það á að vísu við bæði um vottuð og óvottuð fyrirtæki. Rannsóknin sýnir svo ekki verður um villst að jafnlaunavottun skilar árangri, bæði meðal vottaðra og óvottaða fyrirtækja og að jafnlaunavottun hefur styrkt annað gæðastarf innan þeirra. Þar kemur einnig fram að skortur á samræmdum aðgerðum skipulagsheilda og vottunaraðila hafi verið vandamál sem stjórnvöld þurfi að bregðast við með skýrum hætti enda komu fram alvarlegar athugasemdir við regluverk stjórnvalda. Það voru raunar áhyggjur sem Staðlaráð Íslands lýsti yfir á sínum tíma þegar frumvarpið um jafnlaunavottunina kom fram. Þá er ljóst að eftirlitsaðila skortir enn fjármagn og mannafla til að sinna lögbundnu hlutverki sínu. Sem skýrir mögulega þá staðreynd að enn virðist vanta upp á innleiðingu staðalsins þó lögbundnar kröfur séu þar um. Ávinningur vegur þyngra en hindranir við staðfestingu Jafnlaunastaðallinn er ekki fullkominn. Hann tekur t.a.m. ekki á kerfisbundnum launamun á milli stétta þar sem hefðbundin kvennastörf eru alla jafna lægra metin en hefðbundin karlastörf. Það væri góður upphafsreitur fyrir Miðflokksmenn að beita sér á. Þeir mættu þó líka lesa niðurstöðukafla rannsóknarinnar þar sem segir að þrátt fyrir gagnrýni, sem einkum beinist að stjórnvöldum, vegi ávinningur jafnlaunavottunar þynga en hindranir tengdar staðfestingu staðalsins. Hún hafi leitt til agaðri vinnubragða og skýrra viðmiða við launasetningu, aukið gagnsæi ákvarðana og gert upplýsingar aðgengilegri fyrir starfsfólk og stjórnendur. Allt þetta leiði til málefnalegri rökstuðnings fyrir launaákvörðunum. Hér er sumsé gullið tækifæri til að yfirvinna það sem ekki tókst hjá stjórnvöldum í fyrstu tilraun í stað þess að gefast upp. Slík uppgjöf er metnaðarleysi og fúsk á hæsta stigi. Leggiði frekar til stuðning við Jafnréttisstofu svo hún hafi burði til að fylgja málinu eftir og tryggja að þau fyrirtæki sem enn standa út af og hafa ekki uppfyllt kröfurnar, geri það. Koma svo Sigmundur og Bergþór. Það er ekki of seint að skipta um skoðun! Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenskra staðla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kjaramál Miðflokkurinn Jafnréttismál Alþingi Mest lesið Á uppgjör frá TR að koma eldri borgurum á óvart? Björn Snæbjörnsson Skoðun Ekkert réttlætir þjóðarmorð Ísraela í Palestínu Sveinn Þórhallsson Skoðun Kallið þið þetta fjölbreytni? Hermann Borgar Jakobsson Skoðun Slúbbertar í skjóli BSRB Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár Katrín Matthíasdóttir Skoðun Bæjarstjórinn í Kópavogi hendir fyrir vagninn Gunnar Gylfason Skoðun Mannúðarkrísa af mannavöldum Ingólfur Gíslason Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal Skoðun Að vinda ofan af gullhúðun Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Stormurinn gegn stóðhryssunni Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Kallið þið þetta fjölbreytni? Hermann Borgar Jakobsson skrifar Skoðun Til varnar Eyjafjöllum - og Íslandi öllu Pétur Jónasson skrifar Skoðun Réttlætið sem refsar Jóni Hjálmar Vilhjálmsson skrifar Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár Katrín Matthíasdóttir skrifar Skoðun Á uppgjör frá TR að koma eldri borgurum á óvart? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Bæjarstjórinn í Kópavogi hendir fyrir vagninn Gunnar Gylfason skrifar Skoðun Ábyrg ferðamennska Hlynur Aðalsteinsson ,Josephine Lilian Roloff skrifar Skoðun Að vinda ofan af gullhúðun Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Hvað þýðir það að vera úr sömu sveit? Margrét Ágústa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Mannúðarkrísa af mannavöldum Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Ekkert réttlætir þjóðarmorð Ísraela í Palestínu Sveinn Þórhallsson skrifar Skoðun Slúbbertar í skjóli BSRB Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Ég er kominn heim Askur Hrafn Hannesson skrifar Skoðun Þetta með tungumálin eru ekki bara orðin Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Kennum innflytjendum íslensku! Kristjana Þórdís Jónsdóttir,Sigrún Eiríksdóttir,Sigrún Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skreytt með stolnum fjöðrum Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Er garðurinn þinn alveg grænn? Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Allt að 29% starfsmannavelta – starfsumhverfi drauma þinna? Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar Skoðun Fimm svikasögur úr raunveruleikanum Brynja María Ólafsdóttir skrifar Skoðun Atlagan að almenna íbúðakerfinu Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Umfang þjáningarinnar á Gasa langt umfram þau úrræði sem hjálparstofnanir hafa yfir að ráða Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ísrael – hundrað augu fyrir eitt auga Halldór Reynisson skrifar Skoðun Laxmenn Landsvirkjunar Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Eru samfélagsmiðlar að gera okkur narsissísk eða bara að sýna hverja við verðlaunum? Zoe Christi Ann Moulder skrifar Sjá meira
Lögð hefur verið fram tillaga tveggja þingmanna Miðflokksins á Alþingi þess efnis að jafnlaunavottun verði afnumin. Það er ekki mjög hressandi að uppgötva hvað menn lesa salinn illa eftir að 100.000 konur og kvár hittust í miðbæ Reykjavíkur þann 24. október s.l. En það er svo sem ekki nýtt. Í tillögunni eru raktar helstu kröfur um vottunina sem gerðar voru við breytingu á lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla og helstu breytingar sem gerðar hafa verið síðan. Þær breytingar hafa fyrst og fremst falist í eftirgjöf á upphaflegum kröfum, einkum hvað varðar minnstu fyrirtækin. Þar er einnig að finna upplýsingar um að nýleg íslensk rannsókn hafi leitt í ljós að stjórnvöld hafi ekki veitt nægjanlega góðar leiðbeiningar um útfærslu þessarra krafna og skortur á eftirliti og viðmiðum hafi haft áhrif á viðhorf stjórnenda þeirra fyrirtækja sem kröfurnar náðu til. Í niðurlagi tillögunnar segja þeir félagar að nú sé ljóst að ekki hafi tekist sem skyldi að uppfylla jafnlaunavottun og að kröfurnar hafi verið íþyngjandi fyrir smærri fyrirtæki þar sem ferlið sé kostnaðarsamt og auki flækjustig. Þess vegna sé ekki forsenda fyrir því að halda áfram með vottunina. Við þurfum að skoða þá fullyrðingu betur. Forsendur tillöguflytjenda um að jafnlaunavottun sé of flókin fyrir minnstu fyrirtækin, heldur ekki. Búið er að koma til móts við þau með því að afnema kröfur um vottun og færa þær niður í jafnlaunastaðfestingu sem krefst minni vinnu og ekki vottunar. Margítrekað hafa frestir verið færður aftur í tímann til að búa til meira svigrúm fyrir þau. Í stað þess að sýna snefil af metnaði og styðja við það að hressa upp á það sem upp á vantar hjá stjórnvöldum og þannig hvetja til áframhaldandi notkun jafnlaunavottunar, sem hefur vakið athygli og aðdáun langt út fyrir landsteinana, þá vilja þessir þingmenn Miðflokksins gefast upp úti í miðri á og snauta til baka á upphafsreit. Það sem ekki er sagt Í rannsókninni sem vitnað er til kemur fram að launamunur hafi dregist saman um tæp átta prósentustig. Það á að vísu við bæði um vottuð og óvottuð fyrirtæki. Rannsóknin sýnir svo ekki verður um villst að jafnlaunavottun skilar árangri, bæði meðal vottaðra og óvottaða fyrirtækja og að jafnlaunavottun hefur styrkt annað gæðastarf innan þeirra. Þar kemur einnig fram að skortur á samræmdum aðgerðum skipulagsheilda og vottunaraðila hafi verið vandamál sem stjórnvöld þurfi að bregðast við með skýrum hætti enda komu fram alvarlegar athugasemdir við regluverk stjórnvalda. Það voru raunar áhyggjur sem Staðlaráð Íslands lýsti yfir á sínum tíma þegar frumvarpið um jafnlaunavottunina kom fram. Þá er ljóst að eftirlitsaðila skortir enn fjármagn og mannafla til að sinna lögbundnu hlutverki sínu. Sem skýrir mögulega þá staðreynd að enn virðist vanta upp á innleiðingu staðalsins þó lögbundnar kröfur séu þar um. Ávinningur vegur þyngra en hindranir við staðfestingu Jafnlaunastaðallinn er ekki fullkominn. Hann tekur t.a.m. ekki á kerfisbundnum launamun á milli stétta þar sem hefðbundin kvennastörf eru alla jafna lægra metin en hefðbundin karlastörf. Það væri góður upphafsreitur fyrir Miðflokksmenn að beita sér á. Þeir mættu þó líka lesa niðurstöðukafla rannsóknarinnar þar sem segir að þrátt fyrir gagnrýni, sem einkum beinist að stjórnvöldum, vegi ávinningur jafnlaunavottunar þynga en hindranir tengdar staðfestingu staðalsins. Hún hafi leitt til agaðri vinnubragða og skýrra viðmiða við launasetningu, aukið gagnsæi ákvarðana og gert upplýsingar aðgengilegri fyrir starfsfólk og stjórnendur. Allt þetta leiði til málefnalegri rökstuðnings fyrir launaákvörðunum. Hér er sumsé gullið tækifæri til að yfirvinna það sem ekki tókst hjá stjórnvöldum í fyrstu tilraun í stað þess að gefast upp. Slík uppgjöf er metnaðarleysi og fúsk á hæsta stigi. Leggiði frekar til stuðning við Jafnréttisstofu svo hún hafi burði til að fylgja málinu eftir og tryggja að þau fyrirtæki sem enn standa út af og hafa ekki uppfyllt kröfurnar, geri það. Koma svo Sigmundur og Bergþór. Það er ekki of seint að skipta um skoðun! Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenskra staðla.
Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar
Skoðun Kennum innflytjendum íslensku! Kristjana Þórdís Jónsdóttir,Sigrún Eiríksdóttir,Sigrún Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Allt að 29% starfsmannavelta – starfsumhverfi drauma þinna? Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar
Skoðun Umfang þjáningarinnar á Gasa langt umfram þau úrræði sem hjálparstofnanir hafa yfir að ráða Stella Samúelsdóttir skrifar
Skoðun Eru samfélagsmiðlar að gera okkur narsissísk eða bara að sýna hverja við verðlaunum? Zoe Christi Ann Moulder skrifar