Klinkið: Evrópa ætti að auka gagnsæi á raforkumarkaðnum Þorbjörn Þórðarson skrifar 10. september 2014 10:59 Ola Borten Moe fyrrverandi olíu- og orkmálaráðherra Noregs er ungur að árum, fæddur árið 1976, en er samt talsvert reynslumikill í norskum stjórnmálum. Sem þingmaður norska Miðflokksins varð hann olíu- og orkumálaráðherra Noregs í ríkisstjórn Jens Stoltenbergs og sat í embætti frá 2011-2013, fram að síðustu kosningum. Sem ráðherra málaflokksins hafði hann mörg risavaxin mál á sinni könnu, m.a málefni norska olíusjóðsins, stærsta ríkisfjárfestingarsjóðs í heimi, og málefni sem snúa að NorNed raforkusæstrengnum milli Noregs og Hollands sem var vígður í maí 2008. Þegar sæstrengurinn hafði verið virkur í tvo mánuði hafði hann þegar skapað tekjur sem námu 50 milljónum evra en viðskiptaáætlanir NorNed gerðu ráð fyrir 64 milljóna evra tekjum á ársgrundvelli. Borten Moe var hér á Íslandi vegna ráðstefnu sem VÍB, eignastýring Íslandsbanka, hélt í gær um arðsemi orkuútflutnings en Landsvirkjun lýkur á árinu 2015 athugun sinni á hagkvæmni þess að leggja raforkusæstreng milli Íslands og Bretlands. Hefur reynsla Norðmanna af NorNed verið jákvæð? „Já, almennt séð, en þetta er líka spurning um margt fleira en orkuútflutning. Fyrir Noreg og norska raforkukerfið snerist lagning strengsins líka um öryggi raforkubirgða. Við flytjum ekki bara út raforku því við flytjum hana líka inn. Rétt eins og Íslendingar reiðum við Norðmenn okkur að mestu á vatnsaflsvirkjanir sem þýðir að ef það rignir ekki er raforkuframleiðslan minni.“Hvers vegna lækkaði raforkuverð til heimila í Noregi eftir opnun NorNed? „Það er samspil fjölmargra ólíkra ástæðna. Við drógum úr regluverki raforkumarkaðarins snemma á tíunda áratug síðustu aldar og það frelsaði margar raforkuauðlindir. Þetta þýddi að frá þessum tíma höfðum við stöðugt og öruggt framboð raforku. Við vöxt efnahagslífsins, fjölgun fólks og aukna raforkunotkun jukum við ekki framleiðslugetuna í raforku í sama mæli. Þetta gerðist á sama tíma og við lögðum strenginn til Hollands. Við þurftum að auka framleiðslugetuna og það höfum við gert á síðastu árum og raforkuverðið lækkaði á ný og hefur náð jafnvægi. Er núna svipað og fyrir 15 árum.“Tekjur vegna NorNed fóru fram úr viðskiptaáætlunum. Hefur strengurinn alltaf verið arðbær? „Þetta hefur verið mjög arðbær fjárfesting bæði fyrir eiganda strengsins, þjónustuveitandann Statnett og síðan venga þeirra tekna fást með flutningi á raforku frá rekstraraðilum annarra strengja en þær fara í að greiða niður rekstrarkostnað.“Stjórnun raforkubirgða er mikilvæg fyrir Norðmenn, er þetta eitthvað sem myndi skipta Íslendinga máli við mat á kostum þess að leggja streng milli Íslands og Bretlands? „Þið eruð með annars konar kerfi því þið eruð með jarðhita svo þið eruð ekki háð regninu eins og við Norðmenn. Það eru auðvitað mjög ólíkar aðstæður.“Ættu Íslendingar að bíða eftir breytingum á evrópska raforkumarkaðnum áður en tekin er ákvörðun um lagningu strengs milli Íslands og Bretlands? „Evrópa ætti að auka gagnsæi á raforkumarkaðnum. Þeir hafa unnið að því en ekki hefur tekist að koma því í fulla framkvæmd. Mín tilfinning er sú að mikið af regluverki og tilskipunum bæði frá Brussel og aðildarríkjunum hafi dregið úr hagmkvæmni raforkumarkaðarins. Besta dæmið eru styrkir til jarðefnaeldsneytis til að jafna út áhrif styrkja sem endurnýjanlegir orkugjafa njóta.“ Klinkið Mest lesið ORA svarar fyrir fiskbúðinginn: „Stundum þarf bara pung í að gera breytingar“ Neytendur Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi Viðskipti innlent Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Viðskipti innlent 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Viðskipti innlent Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Viðskipti innlent „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ Viðskipti innlent Íþróttafræðin inn á vinnustaðinn: Yfirmenn ekki lengur alvitri einhyrningurinn Atvinnulíf Eiríkur Orri til Ofar Viðskipti innlent Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Viðskipti innlent „Það verður andskoti flókið“ Viðskipti innlent Fleiri fréttir Spá óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Eiríkur Orri til Ofar Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi „Það verður andskoti flókið“ Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Múlakaffi nýtir farþegamiðstöðina yfir veturinn „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Fall Play áfall en að einhverju leyti fyrirséð Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Eðlilegt ef farið verður yfir eftirlit með flugfélögum Sjá meira
Ola Borten Moe fyrrverandi olíu- og orkmálaráðherra Noregs er ungur að árum, fæddur árið 1976, en er samt talsvert reynslumikill í norskum stjórnmálum. Sem þingmaður norska Miðflokksins varð hann olíu- og orkumálaráðherra Noregs í ríkisstjórn Jens Stoltenbergs og sat í embætti frá 2011-2013, fram að síðustu kosningum. Sem ráðherra málaflokksins hafði hann mörg risavaxin mál á sinni könnu, m.a málefni norska olíusjóðsins, stærsta ríkisfjárfestingarsjóðs í heimi, og málefni sem snúa að NorNed raforkusæstrengnum milli Noregs og Hollands sem var vígður í maí 2008. Þegar sæstrengurinn hafði verið virkur í tvo mánuði hafði hann þegar skapað tekjur sem námu 50 milljónum evra en viðskiptaáætlanir NorNed gerðu ráð fyrir 64 milljóna evra tekjum á ársgrundvelli. Borten Moe var hér á Íslandi vegna ráðstefnu sem VÍB, eignastýring Íslandsbanka, hélt í gær um arðsemi orkuútflutnings en Landsvirkjun lýkur á árinu 2015 athugun sinni á hagkvæmni þess að leggja raforkusæstreng milli Íslands og Bretlands. Hefur reynsla Norðmanna af NorNed verið jákvæð? „Já, almennt séð, en þetta er líka spurning um margt fleira en orkuútflutning. Fyrir Noreg og norska raforkukerfið snerist lagning strengsins líka um öryggi raforkubirgða. Við flytjum ekki bara út raforku því við flytjum hana líka inn. Rétt eins og Íslendingar reiðum við Norðmenn okkur að mestu á vatnsaflsvirkjanir sem þýðir að ef það rignir ekki er raforkuframleiðslan minni.“Hvers vegna lækkaði raforkuverð til heimila í Noregi eftir opnun NorNed? „Það er samspil fjölmargra ólíkra ástæðna. Við drógum úr regluverki raforkumarkaðarins snemma á tíunda áratug síðustu aldar og það frelsaði margar raforkuauðlindir. Þetta þýddi að frá þessum tíma höfðum við stöðugt og öruggt framboð raforku. Við vöxt efnahagslífsins, fjölgun fólks og aukna raforkunotkun jukum við ekki framleiðslugetuna í raforku í sama mæli. Þetta gerðist á sama tíma og við lögðum strenginn til Hollands. Við þurftum að auka framleiðslugetuna og það höfum við gert á síðastu árum og raforkuverðið lækkaði á ný og hefur náð jafnvægi. Er núna svipað og fyrir 15 árum.“Tekjur vegna NorNed fóru fram úr viðskiptaáætlunum. Hefur strengurinn alltaf verið arðbær? „Þetta hefur verið mjög arðbær fjárfesting bæði fyrir eiganda strengsins, þjónustuveitandann Statnett og síðan venga þeirra tekna fást með flutningi á raforku frá rekstraraðilum annarra strengja en þær fara í að greiða niður rekstrarkostnað.“Stjórnun raforkubirgða er mikilvæg fyrir Norðmenn, er þetta eitthvað sem myndi skipta Íslendinga máli við mat á kostum þess að leggja streng milli Íslands og Bretlands? „Þið eruð með annars konar kerfi því þið eruð með jarðhita svo þið eruð ekki háð regninu eins og við Norðmenn. Það eru auðvitað mjög ólíkar aðstæður.“Ættu Íslendingar að bíða eftir breytingum á evrópska raforkumarkaðnum áður en tekin er ákvörðun um lagningu strengs milli Íslands og Bretlands? „Evrópa ætti að auka gagnsæi á raforkumarkaðnum. Þeir hafa unnið að því en ekki hefur tekist að koma því í fulla framkvæmd. Mín tilfinning er sú að mikið af regluverki og tilskipunum bæði frá Brussel og aðildarríkjunum hafi dregið úr hagmkvæmni raforkumarkaðarins. Besta dæmið eru styrkir til jarðefnaeldsneytis til að jafna út áhrif styrkja sem endurnýjanlegir orkugjafa njóta.“
Klinkið Mest lesið ORA svarar fyrir fiskbúðinginn: „Stundum þarf bara pung í að gera breytingar“ Neytendur Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi Viðskipti innlent Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Viðskipti innlent 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Viðskipti innlent Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Viðskipti innlent „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ Viðskipti innlent Íþróttafræðin inn á vinnustaðinn: Yfirmenn ekki lengur alvitri einhyrningurinn Atvinnulíf Eiríkur Orri til Ofar Viðskipti innlent Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Viðskipti innlent „Það verður andskoti flókið“ Viðskipti innlent Fleiri fréttir Spá óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Eiríkur Orri til Ofar Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi „Það verður andskoti flókið“ Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Múlakaffi nýtir farþegamiðstöðina yfir veturinn „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Fall Play áfall en að einhverju leyti fyrirséð Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Eðlilegt ef farið verður yfir eftirlit með flugfélögum Sjá meira