

Er hægt að koma í veg fyrir alvarleg vinnuslys?
Eðlileg spurning er hvort hægt sé að koma í veg fyrir alvarleg vinnuslys við framkvæmdir sem þessar. Hafa ber í huga að aðstæður við byggingu virkjana á hálendinu eru á margan hátt ósambærilegar við störf í byggð eða þar sem framkvæmdir eru meira og minna staðlaðar.
Þegar Landsvirkjun hóf undirbúning Búðarhálsvirkjunar var litið til reynslunnar frá Kárahnjúkavirkjun. Sú framkvæmd var risaframkvæmd á íslenskan mælikvarða en þar urðu því miður allt of mörg slys á framkvæmdatímanum. Í framkvæmdinni sjálfri og tengdum verkefnum urðu samtals 5 banaslys og nokkur mjög alvarleg slys, auk fjölda smærri óhappa og slysa. Þótt Kárahnjúkavirkjun sé margfalt stærri framkvæmd en Búðarhálsvirkjun er í grunninn um sömu verkþætti að ræða, þ.e. stöðvarhús, jarðgöng og stíflur.
Í ljósi reynslunnar frá Kárahnjúkum var því ákveðið að setja öryggismál í Búðarhálsvirkjun í forgang, allt frá hönnun mannvirkja til framkvæmda á verkstað. Til að tryggja betur framgang öryggisstarfs var ákveðið að gera öryggismál að sérstökum greiðslulið í samningum við verktaka, en slíkt er nýjung í verkum Landsvirkjunar. Landsvirkjun greiðir þar með fyrir vinnu ákveðinna starfsmanna verktakans sem sinna eingöngu öryggismálum, bæði fræðslu og eftirliti. Að auki fylgjast allir eftirlitsmenn Landsvirkjunar með því að öryggismálum sé sinnt í hverjum verkþætti. Hver vinnudagur hjá verktökum hefst með umræðum um verkefni dagsins með sérstakri áherslu á öryggismál. Í Búðarhálsvirkjun er unnið eftir hugmyndafræði s.k. núll-slysastefnu. Hún gengur út á eftirfarandi atriði:
Núll-slysastefna snýst um umhyggju fyrir starfsmönnum.
Við stefnum að vinnustað án slysa með sérstakri áherslu á að koma í veg fyrir alvarleg slys.
Við teljum að flest vinnuslys séu fyrirsjáanleg og ef eitthvað er fyrirsjáanlegt er líklegt að hægt sé að koma í veg fyrir það með markvissum aðgerðum.
Óhöpp eru sjaldnast slys sem gerast bara eða verða skýrð með óheppni. Flest alvarleg slys eiga sér orsakir sem annað hvort eru vegna hættulegra aðstæðna á vinnustað eða meðvitaðrar áhættuhegðunar sem felst í broti á öryggisreglum vinnustaðarins.
Með því að útiloka hættulegar aðstæður í vinnuumhverfinu og meðvitaða áhættuhegðun starfsmanna getum við komið í veg fyrir alvarleg slys.
Öryggismenning er til staðar þegar búið er að útrýma meðvitaðri áhættuhegðun starfsmanna. Mjög erfitt er hins vegar við þær erfiðu aðstæður sem eru á virkjunarstað að koma í veg fyrir ýmis óhöpp sem stafa af ómeðvitaðri hegðun starfsmanna sem ekki er brot á öryggisreglum vinnustaðarins. Dæmi um slíkt er fall á jafnsléttu og ýmis handa- og fingraslys.
Núll-slysastefna í verki er:Að sýna umhyggju og virðingu gagnvart samstarfsfélögum, sem sýnd er í verki á hverjum degi.
Að starfsmenn komi heilir á húfi og án áverka frá vinnu.
Að samþykkja ekki að slys séu eðlilegur atburður í vinnunni, jafnvel þótt þau séu smá.
Að öll slys og óhöpp séu skráð og krufin til mergjar og viðeigandi úrbætur settar í gang.
Að bera ábyrgð á eigin öryggi og þeirra sem vinna með þér.
Að spyrja sjálfan sig spurninga eins og hvað er það hættulegasta sem ég er að fara að fást við í dag og hvernig get ég dregið úr áhættunni?
Að ákveða að fara að reglum um öryggismál sjálfs sín vegna, en ekki bara af því að það er skylda.
Að láta vita ef maður verður vitni að hættulegu vinnulagi eða hættulegum aðstæðum.
Vel hefur gengið að fá starfsmenn til að vinna eftir þessari hugmyndafræði, en þungamiðjan í henni er velferð starfsmanna. Nú eru liðnir 14 mánuðir af framkvæmdatímanum, sem alls er áætlaður 38 mánuðir, og unnar hafa verið um 400 þúsund vinnustundir í verkinu. Á þeim tíma hefur ekkert alvarlegt vinnuslys orðið á vinnusvæðinu. Aðeins hefur orðið eitt slys sem leiddi til fjarvista frá vinnu, auk nokkurra óhappa sem ekki leiddu til fjarvista.
Þetta er mjög viðunandi árangur við erfiðar aðstæður en hafa ber í huga að enn er langur framkvæmdatími eftir og ekki má slaka á kröfunum. Árangurinn hingað til má að stórum hluta rekja til þess að verktakar hafa verið mjög áhugasamir um að setja þennan málaflokk í forgang. Þetta er mikið hagsmunamál fyrir þá þar sem erlendir verkkaupar horfa í auknum mæli til árangurs þeirra í öryggismálum. Það er því eftir miklu að slægjast að hafa góðan skráðan feril í öryggismálum. Sem svar við spurningunni í fyrirsögn greinarinnar þá teljum við að með markvissum forvarnaraðgerðum, þjálfun og samvinnu verkkaupa og verktaka sé hægt að koma í veg fyrir alvarleg slys í stórframkvæmdum. Þegar verkefninu lýkur kemur í ljós hvort þetta var raunhæft mat. Núll-slysastefnan leiðir jafnframt til meiri gæða framkvæmdarinnar í ljósi færri slysa og óhappa, meiri framleiðni, minni kostnaðar, betri samskipta og ánægðari starfsmanna. Allir græða á slysalausum vinnustað.
Skoðun

Skýr og lausnamiðuð afstaða Framsóknar til veiðigjalda
Ingibjörg Isaksen skrifar

Að mása sig hása til að tefja
skrifar

Sjónarspil í Istanbul
Gunnar Pálsson skrifar

Að vilja meira og meira, meira í dag en í gær
Harpa Fönn Sigurjónsdóttir skrifar

Sjálfboðaliðinn er hornsteinninn
Hannes S. Jónsson skrifar

Kallað eftir málefnalegri umræðu um kröfur um íslenskukunnáttu
Eiríkur Rögnvaldsson skrifar

Gangast við mistökum
Júlíus Birgir Jóhannsson skrifar

Um styttingu vinnuvikunnar í leikskólum Reykjavíkurborgar, ákall um leiðréttingu
Anna Margrét Ólafsdóttir,Hafdís Svansdóttir,Jónína Einarsdóttir skrifar

Ríkisstjórnin ræðst gegn ferðaþjónustu bænda
Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir skrifar

Að apa eða skapa
Rósa Dögg Ægisdóttir skrifar

Að reyna að „tímasetja“ markaðinn - er það góð strategía?
Baldvin Ingi Sigurðsson skrifar

Lífsnauðsynlegt aðgengi
Bryndís Haraldsdóttir skrifar

Hvers vegna var Úlfar rekinn?
Hjörtur J. Guðmundsson skrifar

Eru forsætisráðherra og ríkisstjórn hrædd við vilja fólksins; lýðræðið?
Ole Anton Bieltvedt skrifar

Þegar við ætluðum að hitta Farage - Á Ísland að ganga í ESB?
Sveinn Ólafsson skrifar

Sama steypan
Ingólfur Sverrisson skrifar

Ofbeldi gagnvart eldra fólki
Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar

Að taka ekki mark á sjálfum sér
Kristinn Karl Brynjarsson skrifar

Betri borg
Alexandra Briem skrifar

Að eiga sæti við borðið
Grímur Grímsson skrifar

Hagnaðurinn sem við afsölum okkur: Af hverju salan á Íslandsbanka er samfélagslegt glapræði
Karl Héðinn Kristjánsson skrifar

Íþróttir eru lykilinn
Willum Þór Þórsson skrifar

Framtíð safna í ferðaþjónustu
Guðrún D. Whitehead skrifar

Munu Ísraelsmenn sprengja bifreið páfa í loft upp?
Einar Baldvin Árnason skrifar

Að skapa framtíð úr fortíð
Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar

Tími til umbóta í byggingareftirliti
Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar

Stærð er ekki mæld í sentimetrum
Sigmar Guðmundsson skrifar

Áður en íslenskan leysist upp
Gamithra Marga skrifar

Lögfræðingurinn sem gleymdi tilgangi laga
Sigríður Svanborgardóttir skrifar

Þétting byggðar – nokkur mistök gjaldfella ekki stefnuna
Samúel Torfi Pétursson skrifar