Ræstitækni ehf.: Fríríki atvinnurekandans Sólveig Anna Jónsdóttir skrifar 18. febrúar 2025 16:02 Mikið er rætt í íslensku samfélagi um réttindi kvenna og svokallaða “inngildingu” fólks af erlendum uppruna. Meðferð ræstingafyrirtækisins Ræstitækni ehf. á trúnaðarmanninum Andreinu Edwards Quero sýnir hins vegar hversu langt er í land þegar kemur að stöðu innflytjendakvenna í láglaunastörfum á íslenskum vinnumarkaði. Andreina steig fram í sláandi viðtali í kvöldfréttum RÚV síðastliðinn föstudag, og var sagt ítarlegar frá máli hennar í kjölfarið á RÚV og á Vísi. Saga hennar er þó ekki saga einnar manneskju heldur dæmisaga. Trúnaðarmaður í eldlínunni Eldraun Andreinu hófst í mars 2024 þegar stjórnendur Ræstitækni ehf. hófu að taka hana fyrir vegna starfa hennar sem trúnaðarmaður. Hún var sökuð um að dreifa röngum upplýsingum án þess að nokkur fótur væri fyrir því. Henni sagt að hún ætti að biðja um leyfi áður en hún ræddi við vinufélaga sína um launamál. Það var gengið svo langt að neyða hana til að standa upp fyrir framan vinnufélaga sína á starfsmannafundi og leggja fram falska játningu. Þessar aðfarir Ræstitækni ehf. gegn trúnaðarmanni eru bein árás á rétt verkafólks til að skipuleggja sig og tala máli sínu. Trúnaðarmenn eins og Andreina eru hryggjarstykkið í réttindavörslu verkafólks. Hlutverk þeirra er að tryggja að verkafólk sé upplýst um réttindi sín, njóti verndar og hafi leiðir til að koma á framfæri athugasemdum við atvinnurekenda þegar því er að skipta. Með því að þagga niður í rödd Andreinu hefur fyrirtækið Ræstitækni ehf. ráðist til atlögu gegn þeim lögvörðu tækjum sem verkafólk hefur til að veita atvinnurekendum aðhald. Misnotkun á viðkvæmum hópum Starfsfólk Ræstitækni ehf., sem flestir eru innflytjendur frá Venesúela og tala eingöngu spænsku, hafa þurft að starfa undir aðstæðum sem er best lýst sem ómannúðlegum. Þeir þurfa að þrífa allt að 13 verkstaði á víð og dreif um bæinn á einum og sama deginum undir stífu tímaplani, eru vaktaðir með GPS-tækjum, og er neitað um grundvallar aðbúnað á borð við aðgengi að klósettum og hvíldaraðstöðu. Það er komið fram við þetta verkafólk eins og þau séu vélar eða tæki, en ekki manneskjur sem eiga skilið virðingu og mannlega reisn. Beiting fyrirtækisins á tímamældri ákvæðisvinnu er svo enn ein hliðin á þeirri misnotkun sem þar fer fram. Fyrirtækið hefur neitað samvinnu við Eflingu um að kanna vinnuhraða, og þurfti Efling því að láta vinna sína eigin mælingar með aðstoð erlends sérfræðings. Þær sýna að starfsmenn þurfa að klára verk á óbærilegum hraða, en samt fær enginn þeirra 20% álag sem því á að fylgja er samkvæmt kjarasamningum. Vinnuvernd í lamasessi Það sem einnig vekur óhug varðandi skipulag vinnunnar hjá Ræstitækni ehf. er vanræksla fyrirtækisins á grunnatriðum í aðbúnaði og öryggi. Vinnuverndarúttekt sýndi að Andreina, á sama tíma og hún var ólétt, hafði ekki aðgengi að klósetti og þurfi að nota skál sem hún geymdi í bílnum. Áhugaleysi stjórnenda fyrirtækisins á öryggi og aðbúnaði starfsfólks sést best í því að þeir þóttust ekki kannast við þessar lýsingar, þó svo að þeir hafi sjálfir pantað umrædda vinnuverndarúttekt. Aflukið fríríki atvinnurekenda Stjórnendur Ræstitækni ehf. hafa ítrekað svarað spurningum og athugasemdum Eflingar um kjör starfsfólks með því að vísa til þess að þeir séu duglegir að bjóða starfsfólkinu upp á grillmat og jógúrt í morgunmat. Þeir halda því fram að starfsfólkið sé ánægt, og vel má vera að það sé rétt í einhverjum tilvikum. Laun starfsmannanna á Íslandi eru hærri en í heimalöndum þeirra, og að sjálfsögðu reiðast þeir ekki yfir kjarasamningsbrotum ef þeir vita ekki hver þau eru og hafa ekki leiðir til að kynna sér réttindi sín. Aðferð stjórnenda Ræstitækni ehf. er sú að byggja aflokaða veröld, þar sem upplýsingum er réttindi er haldið frá aðfluttu verkafólki og þeim talin trú um að jógúrt og grillmatur geti komið í staðinn fyrir virðingu fyrir lágmarksákvæðum kjarasamninga. Í þessu fríríki atvinnurekandans makar hann krókinn, enda skiljanlegt að hann hafi efni á jógúrtdósum þegar hann sparar sér launakostnað upp á allt að 20% með því að brjóta ákvæði kjarasamninga um tímamælda ákvæðisvinnu. Þögnin verndar okkur ekki Saga Andreinu er áminning til íslensks samfélags um að baráttan fyrir grunnréttindum verkafólks er í fullum gangi meðal innflutts verkafólks. Sú barátta er barátta fyrir mannlegri reisn, sanngirni og réttlæti. Baráttan snýst um réttinn til að skipuleggja sig á vinnustað, að mega tjá sig og mega krefjast betri kjara. Við eigum að standa með Andreinu og verkafólki í sömu stöðu og hún. Við eigum að krefjast þess að Ræstitækni ehf. axli ábyrgð á brotum sínum. Við eigum að krefjast þess að Samtök atvinnulífsins hætti að styðja við bakið á fyrirtækjum sem fara illa með starfsfólk sitt. Að endingu verðum við að krefjast réttrar framfylgdar á ákvæðum kjarasamninga. Hugrekki Andreinu andspænis ofríki er innblástur. Mig langar að endingu að gera þessi orð hennar að mínum: „Ég veit hvernig það er að óttast að taka til máls, að hræðast að missa vinnuna sína, að vera fjarri heimahögum og vita ekki hvort nokkur muni sýna stuðning. En þögnin verndar okkur ekki. Rödd okkar er besta verkfærið sem við höfum til að krefjast virðingar og réttlátra kjara. Við erum ekki ein. Ég tók fyrsta skrefið, en þetta er bara byrjunin.“ Höfundur er formaður Eflingar - stéttarfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sólveig Anna Jónsdóttir Stéttarfélög Kjaramál Mest lesið Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Köstum ekki verðmætum á glæ Ingvar Jónsson Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Verkafólk kaupir aðgang að íslenskum auðlindum af Norðmönnum Arndís Kristjánsdóttir Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Mikið er rætt í íslensku samfélagi um réttindi kvenna og svokallaða “inngildingu” fólks af erlendum uppruna. Meðferð ræstingafyrirtækisins Ræstitækni ehf. á trúnaðarmanninum Andreinu Edwards Quero sýnir hins vegar hversu langt er í land þegar kemur að stöðu innflytjendakvenna í láglaunastörfum á íslenskum vinnumarkaði. Andreina steig fram í sláandi viðtali í kvöldfréttum RÚV síðastliðinn föstudag, og var sagt ítarlegar frá máli hennar í kjölfarið á RÚV og á Vísi. Saga hennar er þó ekki saga einnar manneskju heldur dæmisaga. Trúnaðarmaður í eldlínunni Eldraun Andreinu hófst í mars 2024 þegar stjórnendur Ræstitækni ehf. hófu að taka hana fyrir vegna starfa hennar sem trúnaðarmaður. Hún var sökuð um að dreifa röngum upplýsingum án þess að nokkur fótur væri fyrir því. Henni sagt að hún ætti að biðja um leyfi áður en hún ræddi við vinufélaga sína um launamál. Það var gengið svo langt að neyða hana til að standa upp fyrir framan vinnufélaga sína á starfsmannafundi og leggja fram falska játningu. Þessar aðfarir Ræstitækni ehf. gegn trúnaðarmanni eru bein árás á rétt verkafólks til að skipuleggja sig og tala máli sínu. Trúnaðarmenn eins og Andreina eru hryggjarstykkið í réttindavörslu verkafólks. Hlutverk þeirra er að tryggja að verkafólk sé upplýst um réttindi sín, njóti verndar og hafi leiðir til að koma á framfæri athugasemdum við atvinnurekenda þegar því er að skipta. Með því að þagga niður í rödd Andreinu hefur fyrirtækið Ræstitækni ehf. ráðist til atlögu gegn þeim lögvörðu tækjum sem verkafólk hefur til að veita atvinnurekendum aðhald. Misnotkun á viðkvæmum hópum Starfsfólk Ræstitækni ehf., sem flestir eru innflytjendur frá Venesúela og tala eingöngu spænsku, hafa þurft að starfa undir aðstæðum sem er best lýst sem ómannúðlegum. Þeir þurfa að þrífa allt að 13 verkstaði á víð og dreif um bæinn á einum og sama deginum undir stífu tímaplani, eru vaktaðir með GPS-tækjum, og er neitað um grundvallar aðbúnað á borð við aðgengi að klósettum og hvíldaraðstöðu. Það er komið fram við þetta verkafólk eins og þau séu vélar eða tæki, en ekki manneskjur sem eiga skilið virðingu og mannlega reisn. Beiting fyrirtækisins á tímamældri ákvæðisvinnu er svo enn ein hliðin á þeirri misnotkun sem þar fer fram. Fyrirtækið hefur neitað samvinnu við Eflingu um að kanna vinnuhraða, og þurfti Efling því að láta vinna sína eigin mælingar með aðstoð erlends sérfræðings. Þær sýna að starfsmenn þurfa að klára verk á óbærilegum hraða, en samt fær enginn þeirra 20% álag sem því á að fylgja er samkvæmt kjarasamningum. Vinnuvernd í lamasessi Það sem einnig vekur óhug varðandi skipulag vinnunnar hjá Ræstitækni ehf. er vanræksla fyrirtækisins á grunnatriðum í aðbúnaði og öryggi. Vinnuverndarúttekt sýndi að Andreina, á sama tíma og hún var ólétt, hafði ekki aðgengi að klósetti og þurfi að nota skál sem hún geymdi í bílnum. Áhugaleysi stjórnenda fyrirtækisins á öryggi og aðbúnaði starfsfólks sést best í því að þeir þóttust ekki kannast við þessar lýsingar, þó svo að þeir hafi sjálfir pantað umrædda vinnuverndarúttekt. Aflukið fríríki atvinnurekenda Stjórnendur Ræstitækni ehf. hafa ítrekað svarað spurningum og athugasemdum Eflingar um kjör starfsfólks með því að vísa til þess að þeir séu duglegir að bjóða starfsfólkinu upp á grillmat og jógúrt í morgunmat. Þeir halda því fram að starfsfólkið sé ánægt, og vel má vera að það sé rétt í einhverjum tilvikum. Laun starfsmannanna á Íslandi eru hærri en í heimalöndum þeirra, og að sjálfsögðu reiðast þeir ekki yfir kjarasamningsbrotum ef þeir vita ekki hver þau eru og hafa ekki leiðir til að kynna sér réttindi sín. Aðferð stjórnenda Ræstitækni ehf. er sú að byggja aflokaða veröld, þar sem upplýsingum er réttindi er haldið frá aðfluttu verkafólki og þeim talin trú um að jógúrt og grillmatur geti komið í staðinn fyrir virðingu fyrir lágmarksákvæðum kjarasamninga. Í þessu fríríki atvinnurekandans makar hann krókinn, enda skiljanlegt að hann hafi efni á jógúrtdósum þegar hann sparar sér launakostnað upp á allt að 20% með því að brjóta ákvæði kjarasamninga um tímamælda ákvæðisvinnu. Þögnin verndar okkur ekki Saga Andreinu er áminning til íslensks samfélags um að baráttan fyrir grunnréttindum verkafólks er í fullum gangi meðal innflutts verkafólks. Sú barátta er barátta fyrir mannlegri reisn, sanngirni og réttlæti. Baráttan snýst um réttinn til að skipuleggja sig á vinnustað, að mega tjá sig og mega krefjast betri kjara. Við eigum að standa með Andreinu og verkafólki í sömu stöðu og hún. Við eigum að krefjast þess að Ræstitækni ehf. axli ábyrgð á brotum sínum. Við eigum að krefjast þess að Samtök atvinnulífsins hætti að styðja við bakið á fyrirtækjum sem fara illa með starfsfólk sitt. Að endingu verðum við að krefjast réttrar framfylgdar á ákvæðum kjarasamninga. Hugrekki Andreinu andspænis ofríki er innblástur. Mig langar að endingu að gera þessi orð hennar að mínum: „Ég veit hvernig það er að óttast að taka til máls, að hræðast að missa vinnuna sína, að vera fjarri heimahögum og vita ekki hvort nokkur muni sýna stuðning. En þögnin verndar okkur ekki. Rödd okkar er besta verkfærið sem við höfum til að krefjast virðingar og réttlátra kjara. Við erum ekki ein. Ég tók fyrsta skrefið, en þetta er bara byrjunin.“ Höfundur er formaður Eflingar - stéttarfélags.
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar