SVEIT – Kastið inn handklæðinu Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar 9. janúar 2025 11:00 Um áramótin skrifaði ég grein um þá sérstöku ákvörðun fyrirtækja innan SVEIT að stofna með sér gervi stéttarfélag sem fengið hefur nafnið „Virðing“. Vissulega er það nokkuð sérkennilegt að hópur veitingamanna á Íslandi telji það vera einu færu leiðina til að halda úti starfsemi, að sniðganga umsamin lágmarkskjör og ákveða launakjör starfsfólks eftir eigin geðþótta. Fyrir liggur að rekstur fyrirtækja er ekki alltaf dans á rósum. Það heimilar veitingamönnum hins vegar ekki að sniðganga vinnulöggjöfina og gildandi kjarasamninga. Samtök fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT eru án efa mikilvæg hagsmunasamtök fyrir fyrirtæki í veitingarekstri, en í guðanna bænum virðið almennar reglur og lög sem gilda á íslenskum vinnumarkaði. Hagsmunir fyrirtækjanna hvað rekstrarumhverfið varðar liggja annars staðar, ekki síst í skattlagningu, alltof háum vöxtum og ýmsum öðrum gjöldum á ferðaþjónustuna. Aðför veitingamanna að kjörum starfsfólks í gegnum Virðingu er ekki bara aðför að réttindum starfsmanna heldur einnig gróf aðför að starfsemi annarra fyrirtækja í veitingarekstri sem ekki eru innan SVEIT. Fyrirtækja sem virða gildandi kjarasamninga og stunda ekki undirboð með því að hunsa umsamin kjör í ferðaþjónustu. Því miður loka veitingamenn innan SVEIT augunum fyrir þessari staðreynd, það er skaðanum sem þeir eru að valda öðrum fyrirtækjunum í veitingarekstri sem stunda heiðarlega atvinnustarfsemi og kappkosta að gera vel við starfsmenn. Lögregla á vinnumarkaði Það var ekki ætlunin að skrifa frekar um þetta málefni nema brýna ástæðu bæri til. Viðbrögð við grein minni frá Aðalgeiri Ásvaldssyni framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT kalla hins vegar á slíkt. Hann leyfir sér að halda því fram að stærsta ógnin við starfsöryggi starfsmanna veitingastaða á Íslandi sé verkalýðshreyfingin og kjarasamningarnir sem gerðir voru fyrir hönd stéttarinnar á síðasta ári. Verkalýðshreyfingin virðist ákveðin í að láta enn á ný reyna á hin gömlu sannindi, að ef lygin er endurtekin nógu oft, þá muni fólk á endanum trúa henni. Að sjálfsögðu er ekki hægt að sitja undir svona fullyrðingum og aðdráttunum, hvað þá þegar talað er um að staðreyndir úr rekstrarumhverfi veitingastaða henti ekki leslistum forsvarsmanna Framsýnar, sannleikurinn geti nefnilega verið skrambi óþægilegur stundum. Ég segi nú bara, Guð blessi Ísland. Er hægt að leggjast lægra en þetta í málflutningi þegar menn vita betur og hafa jafnvel sjálfir verið félagsmenn í öflugum stéttarfélögum. Hvar hafa menn haldið sig sem leyfa sér að hrauna yfir verkalýðshreyfinguna með þessum hætti? Því er til að svara að forsvarsmenn Framsýnar, sem og annara stéttarfélaga innan ASÍ eru ágætlega læsir á stöðuna á vinnumarkaði og vel meðvitaðir um að fjölmörg þeirra réttinda sem vinnandi fólki þykja sjálfsögð í dag fengust í gegnum mikla baráttu, s.s. samningsréttur, uppsagnarfrestur, veikindaréttur, orlofsréttur og fæðingarorlof. Sé það óþægilegur sannleikur fyrir SVEIT verður svo að vera. Hlutverk verkalýðshreyfingarinnar er og verður að tryggja launafólki mannsæmandi laun og önnur starfskjör í frjálsum kjaraviðræðum við atvinnurekendur, en ekki síður að verja kjarasamningsbundin réttindi launafólks gagnvart agentum sérhagsmuna sem velja að sigla undir fölsku flaggi. Fyrir ökuníðinga væri það án efa afar þægilegt að ekkert umferðareftirlit væri á þjóðvegum landsins eða í þéttbýli. Þá kæmust þeir upp með ofsaakstur og ölvun með tilheyrandi áhættu fyrir þá sjálfa og aðra vegfarendur. Það sama á við um fyrirtæki í veitingarekstri sem velja að sniðganga löglega gerða kjarasamninga. Vissulega kæmi þeim vel að ekkert eftirlit væri með kjörum og réttindum starfsfólks á veitingastöðum, þá kæmust fyrirtækin upp með kjarasamningsbrot án athugasemda og sekta. Það ætti enginn að þurfa að efast um það að verkalýðshreyfingin gegnir mikilvægu hlutverki á vinnumarkaði hvað varðar starfsemi fyrirtækja er viðkemur kjarasamningum og aðbúnaði starfsmanna. Tilgangurinn er ekki síður að tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal aðila í atvinnurekstri. Sem betur fer eru til fjölmörg alvörufyrirtæki á veitingamarkaði sem hvetja stéttarfélögin reglulega til að standa vaktina og tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal fyrirtækja með aðhaldi og öflugu vinnustaðaeftirliti. Verkalýðshreyfingin gegni ákveðnu löggæsluhlutverki á vinnumarkaði. Þá virðist sem það hafi gjörsamlega farið framhjá veitingamönnum að verkalýðshreyfingin hefur lengi barist fyrir því að ná niður verðbólgunni sem og alltof háum vöxtum, heimilum og atvinnulífinu í landinu til hagsbóta. Vonandi ekki í óþökk veitingamanna. Horft til framtíðar Ljóst er að hljóð og mynd fara ekki saman í málflutningi veitingamanna innan SVEIT sé tekið mið af yfirlýsingum Samtaka ferðaþjónustunnar. Formaður samtakanna, Pétur Óskarsson, lætur hafa eftir sér um áramótin að kjarasamningurinn sem gerður var á árinu 2024 til næstu fjögurra ára geti m.a. stuðlað að farsælli framtíð og verðmætasköpun í ferðaþjónustu á Íslandi. Full ástæða er til að taka undir þau orð, enda eitt af markmiðum samningsins að stuðla að stöðugleika og sátt í þjóðfélaginu. Á sama tíma telur framkvæmdastjóri SVEIT síðustu kjarasamninga vera aðför að þúsundum starfa í greininni og sakar verkalýðsforystuna jafnframt um óheilindi. Hvað skyldi valda þessum ólíku skoðunum innan ferðaþjónustunnar? Hvað sem því líður, hvet ég þá veitingamenn innan SVEIT sem hafa ekki þegar gefið út að þeir ætli sér að fylgja eftir löglega gerðum kjarasamningum að kasta hvíta handklæðinu inn í hringinn og viðurkenna þannig í verki að þeir ætli sér að vera með þeim í liði sem vilja efla ferðaþjónustuna á Íslandi til framtíðar. Að sjálfsögðu á það að vera sameiginlegt verkefni aðila vinnumarkaðarins að standa vörð um grundvallarréttindi launafólks. Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Aðalsteinn Árni Baldursson Deilur Eflingar og SVEIT vegna Virðingar Stéttarfélög Mest lesið Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir Skoðun Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Snjallasta stefnubreyting Samfylkingarinnar Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Stjórnleysi í íslenskri dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Olíumjólk Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson skrifar Skoðun Pólitískur gúmmítékki Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson skrifar Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson skrifar Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson skrifar Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir skrifar Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir skrifar Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson skrifar Skoðun Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson skrifar Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Sjá meira
Um áramótin skrifaði ég grein um þá sérstöku ákvörðun fyrirtækja innan SVEIT að stofna með sér gervi stéttarfélag sem fengið hefur nafnið „Virðing“. Vissulega er það nokkuð sérkennilegt að hópur veitingamanna á Íslandi telji það vera einu færu leiðina til að halda úti starfsemi, að sniðganga umsamin lágmarkskjör og ákveða launakjör starfsfólks eftir eigin geðþótta. Fyrir liggur að rekstur fyrirtækja er ekki alltaf dans á rósum. Það heimilar veitingamönnum hins vegar ekki að sniðganga vinnulöggjöfina og gildandi kjarasamninga. Samtök fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT eru án efa mikilvæg hagsmunasamtök fyrir fyrirtæki í veitingarekstri, en í guðanna bænum virðið almennar reglur og lög sem gilda á íslenskum vinnumarkaði. Hagsmunir fyrirtækjanna hvað rekstrarumhverfið varðar liggja annars staðar, ekki síst í skattlagningu, alltof háum vöxtum og ýmsum öðrum gjöldum á ferðaþjónustuna. Aðför veitingamanna að kjörum starfsfólks í gegnum Virðingu er ekki bara aðför að réttindum starfsmanna heldur einnig gróf aðför að starfsemi annarra fyrirtækja í veitingarekstri sem ekki eru innan SVEIT. Fyrirtækja sem virða gildandi kjarasamninga og stunda ekki undirboð með því að hunsa umsamin kjör í ferðaþjónustu. Því miður loka veitingamenn innan SVEIT augunum fyrir þessari staðreynd, það er skaðanum sem þeir eru að valda öðrum fyrirtækjunum í veitingarekstri sem stunda heiðarlega atvinnustarfsemi og kappkosta að gera vel við starfsmenn. Lögregla á vinnumarkaði Það var ekki ætlunin að skrifa frekar um þetta málefni nema brýna ástæðu bæri til. Viðbrögð við grein minni frá Aðalgeiri Ásvaldssyni framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT kalla hins vegar á slíkt. Hann leyfir sér að halda því fram að stærsta ógnin við starfsöryggi starfsmanna veitingastaða á Íslandi sé verkalýðshreyfingin og kjarasamningarnir sem gerðir voru fyrir hönd stéttarinnar á síðasta ári. Verkalýðshreyfingin virðist ákveðin í að láta enn á ný reyna á hin gömlu sannindi, að ef lygin er endurtekin nógu oft, þá muni fólk á endanum trúa henni. Að sjálfsögðu er ekki hægt að sitja undir svona fullyrðingum og aðdráttunum, hvað þá þegar talað er um að staðreyndir úr rekstrarumhverfi veitingastaða henti ekki leslistum forsvarsmanna Framsýnar, sannleikurinn geti nefnilega verið skrambi óþægilegur stundum. Ég segi nú bara, Guð blessi Ísland. Er hægt að leggjast lægra en þetta í málflutningi þegar menn vita betur og hafa jafnvel sjálfir verið félagsmenn í öflugum stéttarfélögum. Hvar hafa menn haldið sig sem leyfa sér að hrauna yfir verkalýðshreyfinguna með þessum hætti? Því er til að svara að forsvarsmenn Framsýnar, sem og annara stéttarfélaga innan ASÍ eru ágætlega læsir á stöðuna á vinnumarkaði og vel meðvitaðir um að fjölmörg þeirra réttinda sem vinnandi fólki þykja sjálfsögð í dag fengust í gegnum mikla baráttu, s.s. samningsréttur, uppsagnarfrestur, veikindaréttur, orlofsréttur og fæðingarorlof. Sé það óþægilegur sannleikur fyrir SVEIT verður svo að vera. Hlutverk verkalýðshreyfingarinnar er og verður að tryggja launafólki mannsæmandi laun og önnur starfskjör í frjálsum kjaraviðræðum við atvinnurekendur, en ekki síður að verja kjarasamningsbundin réttindi launafólks gagnvart agentum sérhagsmuna sem velja að sigla undir fölsku flaggi. Fyrir ökuníðinga væri það án efa afar þægilegt að ekkert umferðareftirlit væri á þjóðvegum landsins eða í þéttbýli. Þá kæmust þeir upp með ofsaakstur og ölvun með tilheyrandi áhættu fyrir þá sjálfa og aðra vegfarendur. Það sama á við um fyrirtæki í veitingarekstri sem velja að sniðganga löglega gerða kjarasamninga. Vissulega kæmi þeim vel að ekkert eftirlit væri með kjörum og réttindum starfsfólks á veitingastöðum, þá kæmust fyrirtækin upp með kjarasamningsbrot án athugasemda og sekta. Það ætti enginn að þurfa að efast um það að verkalýðshreyfingin gegnir mikilvægu hlutverki á vinnumarkaði hvað varðar starfsemi fyrirtækja er viðkemur kjarasamningum og aðbúnaði starfsmanna. Tilgangurinn er ekki síður að tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal aðila í atvinnurekstri. Sem betur fer eru til fjölmörg alvörufyrirtæki á veitingamarkaði sem hvetja stéttarfélögin reglulega til að standa vaktina og tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal fyrirtækja með aðhaldi og öflugu vinnustaðaeftirliti. Verkalýðshreyfingin gegni ákveðnu löggæsluhlutverki á vinnumarkaði. Þá virðist sem það hafi gjörsamlega farið framhjá veitingamönnum að verkalýðshreyfingin hefur lengi barist fyrir því að ná niður verðbólgunni sem og alltof háum vöxtum, heimilum og atvinnulífinu í landinu til hagsbóta. Vonandi ekki í óþökk veitingamanna. Horft til framtíðar Ljóst er að hljóð og mynd fara ekki saman í málflutningi veitingamanna innan SVEIT sé tekið mið af yfirlýsingum Samtaka ferðaþjónustunnar. Formaður samtakanna, Pétur Óskarsson, lætur hafa eftir sér um áramótin að kjarasamningurinn sem gerður var á árinu 2024 til næstu fjögurra ára geti m.a. stuðlað að farsælli framtíð og verðmætasköpun í ferðaþjónustu á Íslandi. Full ástæða er til að taka undir þau orð, enda eitt af markmiðum samningsins að stuðla að stöðugleika og sátt í þjóðfélaginu. Á sama tíma telur framkvæmdastjóri SVEIT síðustu kjarasamninga vera aðför að þúsundum starfa í greininni og sakar verkalýðsforystuna jafnframt um óheilindi. Hvað skyldi valda þessum ólíku skoðunum innan ferðaþjónustunnar? Hvað sem því líður, hvet ég þá veitingamenn innan SVEIT sem hafa ekki þegar gefið út að þeir ætli sér að fylgja eftir löglega gerðum kjarasamningum að kasta hvíta handklæðinu inn í hringinn og viðurkenna þannig í verki að þeir ætli sér að vera með þeim í liði sem vilja efla ferðaþjónustuna á Íslandi til framtíðar. Að sjálfsögðu á það að vera sameiginlegt verkefni aðila vinnumarkaðarins að standa vörð um grundvallarréttindi launafólks. Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags.
Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon Skoðun
Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon Skoðun