Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar 26. september 2024 16:02 Ég horfði á Silfrið í gær þar sem Anton Sveinn McKeey nýr formaður ungliðahreyfingar Miðflokksins sagði að ástæðan fyrir því að hann hafi valið Miðflokkinn væri að það væri almennilegur hægri flokkur sem aðhylltist skynsemishyggju. Þeir hafa klifað dálítið á þessu hugtaki: Skynsemishyggja, Miðflokksmenn, síðustu ár og hafa í sama mund gagnrýnt gífurleg ríkisútgjöld og talað fyrir mikilli heftingu flóttamanna hingað til lands. Það er rétt hjá Antoni Sveini að það er týpískt fyrir hægri flokk að tala fyrir þessu tvennu: minni ríkisútgjöldum og heftum flóttamannastraumi. En ég er hugsi yfir því hvernig Miðflokksmenn nota orðið „skynsemishyggja“. Ég tel næsta víst að það sé þýðing á hugtakinu rationalism þar sem fyrstu ár flokksins klifaði Sigmundur Davíð stöðugt á orðinu „rökhyggja“ sem átti líklega að vera rosa trúverðugur grunnur til að treysta flokknum. Ég benti honum þá á í einhverju kommenti á samfélagsmiðlum að rökhyggja í heimspeki þýddi eitthvað allt annað en hann var að tala um. Hann var að tala um almenna skynsemi og rökhugsun jú, sem átti að vera einskonar jarðbinding og tenging við raunveruleikann eða eitthvað í þá áttina. Rökhyggja í þekkingarfræðilegum skilningi er nefnilega algjör andstæða raunhyggju (empirisim) sem lítur á skynfæri og reynslu (hin hefðbundna vísindalega aðferð) sem forsendur þekkingar. Rökhyggjan í þekkingafræðilegum skilningi vill nefnilega treysta á rökhugsunina og innsæið án beinnar skynreynslu sem uppspretta þekkingar. Það fer því ekki mjög vel að reyna að tala jarðbindingu og vísindalegar staðreyndir og rökhyggju í sama mund. Í kjölfarið fór hann að nota orðið skynsemishyggja í staðinn. Ég velti hins vegar fyrir mér hvurslags skynsemi liggur þarna að baki hjá honum. Ef hann er að tala um skynsemi í merkingunni vísindalegar staðreyndir hef ég nú ekki tekið eftir því að þeir í Miðflokknum séu að vitna mikið í vísindalegar rannsóknir í málflutningi sínum. Ég held að þeir séu að meina einhvers konar „almenna skynsemi“ hvað svo sem það er í raun. Það sem þykir skynsamlegt er náttúrulega afstætt eins og margt annað. Skynsemi fyrir hvern? Skynsamlegt fyrir fjármagnseigendur? Það segir sig sjálft að skynsemi fyrir hinn almenna vinnandi Íslending er alls ekki sú sama og fyrir stórfyrirtækjaeigandann. Það sem er skynsamlegt fyrir þá sem byggja og kaupa upp húsnæði á Íslandi er bara alls ekki skynsamlegt eða hagkvæmt fyrir hinn almenna íbúðarkaupanda o.s.frv. Formaður flokksins gagnrýnir mikið aukin ríkisútgjöld og talar fyrir enn meiri skortsstefnu en núverandi stjórnvöld viðhafa sem mörgum finnst samt nóg um. Það á að hljóma voða „skynsamlegt“ að sýna aðhald í „heimilisbókhaldinu“ og spara og passa að eiga fyrir útgjöldum. Auðvitað þarf ríkið að passa að eiga fyrir útgjöldum en ég hef nú ekki tekið eftir því hjá Miðflokknum að þeir vilji skattleggja meira fjármagnseigendur enda væru þeir þá ekki „almennilegur“ hægri flokkur þá. Svo hann hlýtur að vera að tala fyrir enn meiri niðurskurðastefnu. Í sama Silfri talaði ítalskur hagfræðingur sem var nú alls ekki á því að niðurskurðastefna væri neitt skynsamleg fyrir almenning enda hentaði hún fyrst og fremst þeim ríku og að auki fóstraði ýmsar fasískar hugmyndir í einræðisstíl um „karlinn“ sem kemur síðan og bjargar almenningi frá kreppunni. En ég spyr aftur: Skynsemi fyrir hvern? Ég hef alla vega orðið vör við ákveðna útlendingaandúð í málflutningi Miðflokksmanna sem Sjálfstæðismenn hafa reyndar líka tekið upp á áberandi hátt og þeir tala mikið um að hafa „stjórn á landamærunum“. Ég er nú ekki talsmaður „galopinna landamæra“ og held ég að það séu fæstir þrátt fyrir að fólk með útlendingaandúð eins og Inga Sæland tali eins og það sé landlægt í sumum flokkum. Auðvitað þarf að hefta glæpahópa ef mögulegt er. Þeir hafa barasta ekkert með hinn venjulega flóttamann að gera og enn síður útlendinga sem koma hingað og eru oft fluttir hingað inn til að vinna. En þeir eiga það til að blanda þessu öllu saman til að auka ótta og hræðslu. Klassísk leið hjá þjóðernissinnanum í tilraun sinni til að telja sér trú um að „við“ sem fyrir eru á landinu séu nú miklu betra fólk en „hinir“ sem eru þá litaðir upp sem glæpamenn. Þetta er auðvitað málflutningur sem mér finnst ekki svaraverður. Það er vel hægt að hafa stjórn á landamærunum í einhverjum skilningi en sýna samt mannúð og virðingu. Að nýta nýja útlendingastefnu til að banna fólki að setjast hér að í stað þess að hjálpa fólki í neyð er ekki mér að skapi. Að taka ómannúðlegar ákvarðanir í krafti laga og reglugerðna þegar svo auðveldlega er hægt að sýna mennsku og fara eftir mannréttindasáttmálum frekar er auðvitað bara stefna ákveðinna flokka eins og Miðflokksins, Sjálfstæðisflokksins og Flokks Fólksins. Þessi stefna byggir á ótta og röngum upplýsingum um hópa sem hingað leita. Þegar að algengast er að hingað leiti venjulegt fjöslkyldufólk með börn. Öllu er blandað saman. Er það skynsemin sem Miðflokkurinn er að vísa til? Er skynsemi án mennsku góð og eftirsóknarverð? Ef við erum hrædd og óttasleginn litast viðbrögð okkar síður en svo af skynsemi eða hlutlægni. Ef við erum hrædd og höldum uppi hræðsluboðskap um útlendinga erum við ekki að fara að hugsa, tala eða hegða okkur af skynsemi. Hver er þessi skynsemi sem Miðflokkurinn er alltaf að klifa á? Hana er alla vega ekki að finna í niðurskurðastefnu eða hræðsluáróðri. Hvar er hún þá? Fyrir hvað stendur þá eiginlega þessi flokkur sem hefur hækkað töluvert í skoðanakönnunum? Höfundur er framhaldsskólakennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Miðflokkurinn Mest lesið Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Sjá meira
Ég horfði á Silfrið í gær þar sem Anton Sveinn McKeey nýr formaður ungliðahreyfingar Miðflokksins sagði að ástæðan fyrir því að hann hafi valið Miðflokkinn væri að það væri almennilegur hægri flokkur sem aðhylltist skynsemishyggju. Þeir hafa klifað dálítið á þessu hugtaki: Skynsemishyggja, Miðflokksmenn, síðustu ár og hafa í sama mund gagnrýnt gífurleg ríkisútgjöld og talað fyrir mikilli heftingu flóttamanna hingað til lands. Það er rétt hjá Antoni Sveini að það er týpískt fyrir hægri flokk að tala fyrir þessu tvennu: minni ríkisútgjöldum og heftum flóttamannastraumi. En ég er hugsi yfir því hvernig Miðflokksmenn nota orðið „skynsemishyggja“. Ég tel næsta víst að það sé þýðing á hugtakinu rationalism þar sem fyrstu ár flokksins klifaði Sigmundur Davíð stöðugt á orðinu „rökhyggja“ sem átti líklega að vera rosa trúverðugur grunnur til að treysta flokknum. Ég benti honum þá á í einhverju kommenti á samfélagsmiðlum að rökhyggja í heimspeki þýddi eitthvað allt annað en hann var að tala um. Hann var að tala um almenna skynsemi og rökhugsun jú, sem átti að vera einskonar jarðbinding og tenging við raunveruleikann eða eitthvað í þá áttina. Rökhyggja í þekkingarfræðilegum skilningi er nefnilega algjör andstæða raunhyggju (empirisim) sem lítur á skynfæri og reynslu (hin hefðbundna vísindalega aðferð) sem forsendur þekkingar. Rökhyggjan í þekkingafræðilegum skilningi vill nefnilega treysta á rökhugsunina og innsæið án beinnar skynreynslu sem uppspretta þekkingar. Það fer því ekki mjög vel að reyna að tala jarðbindingu og vísindalegar staðreyndir og rökhyggju í sama mund. Í kjölfarið fór hann að nota orðið skynsemishyggja í staðinn. Ég velti hins vegar fyrir mér hvurslags skynsemi liggur þarna að baki hjá honum. Ef hann er að tala um skynsemi í merkingunni vísindalegar staðreyndir hef ég nú ekki tekið eftir því að þeir í Miðflokknum séu að vitna mikið í vísindalegar rannsóknir í málflutningi sínum. Ég held að þeir séu að meina einhvers konar „almenna skynsemi“ hvað svo sem það er í raun. Það sem þykir skynsamlegt er náttúrulega afstætt eins og margt annað. Skynsemi fyrir hvern? Skynsamlegt fyrir fjármagnseigendur? Það segir sig sjálft að skynsemi fyrir hinn almenna vinnandi Íslending er alls ekki sú sama og fyrir stórfyrirtækjaeigandann. Það sem er skynsamlegt fyrir þá sem byggja og kaupa upp húsnæði á Íslandi er bara alls ekki skynsamlegt eða hagkvæmt fyrir hinn almenna íbúðarkaupanda o.s.frv. Formaður flokksins gagnrýnir mikið aukin ríkisútgjöld og talar fyrir enn meiri skortsstefnu en núverandi stjórnvöld viðhafa sem mörgum finnst samt nóg um. Það á að hljóma voða „skynsamlegt“ að sýna aðhald í „heimilisbókhaldinu“ og spara og passa að eiga fyrir útgjöldum. Auðvitað þarf ríkið að passa að eiga fyrir útgjöldum en ég hef nú ekki tekið eftir því hjá Miðflokknum að þeir vilji skattleggja meira fjármagnseigendur enda væru þeir þá ekki „almennilegur“ hægri flokkur þá. Svo hann hlýtur að vera að tala fyrir enn meiri niðurskurðastefnu. Í sama Silfri talaði ítalskur hagfræðingur sem var nú alls ekki á því að niðurskurðastefna væri neitt skynsamleg fyrir almenning enda hentaði hún fyrst og fremst þeim ríku og að auki fóstraði ýmsar fasískar hugmyndir í einræðisstíl um „karlinn“ sem kemur síðan og bjargar almenningi frá kreppunni. En ég spyr aftur: Skynsemi fyrir hvern? Ég hef alla vega orðið vör við ákveðna útlendingaandúð í málflutningi Miðflokksmanna sem Sjálfstæðismenn hafa reyndar líka tekið upp á áberandi hátt og þeir tala mikið um að hafa „stjórn á landamærunum“. Ég er nú ekki talsmaður „galopinna landamæra“ og held ég að það séu fæstir þrátt fyrir að fólk með útlendingaandúð eins og Inga Sæland tali eins og það sé landlægt í sumum flokkum. Auðvitað þarf að hefta glæpahópa ef mögulegt er. Þeir hafa barasta ekkert með hinn venjulega flóttamann að gera og enn síður útlendinga sem koma hingað og eru oft fluttir hingað inn til að vinna. En þeir eiga það til að blanda þessu öllu saman til að auka ótta og hræðslu. Klassísk leið hjá þjóðernissinnanum í tilraun sinni til að telja sér trú um að „við“ sem fyrir eru á landinu séu nú miklu betra fólk en „hinir“ sem eru þá litaðir upp sem glæpamenn. Þetta er auðvitað málflutningur sem mér finnst ekki svaraverður. Það er vel hægt að hafa stjórn á landamærunum í einhverjum skilningi en sýna samt mannúð og virðingu. Að nýta nýja útlendingastefnu til að banna fólki að setjast hér að í stað þess að hjálpa fólki í neyð er ekki mér að skapi. Að taka ómannúðlegar ákvarðanir í krafti laga og reglugerðna þegar svo auðveldlega er hægt að sýna mennsku og fara eftir mannréttindasáttmálum frekar er auðvitað bara stefna ákveðinna flokka eins og Miðflokksins, Sjálfstæðisflokksins og Flokks Fólksins. Þessi stefna byggir á ótta og röngum upplýsingum um hópa sem hingað leita. Þegar að algengast er að hingað leiti venjulegt fjöslkyldufólk með börn. Öllu er blandað saman. Er það skynsemin sem Miðflokkurinn er að vísa til? Er skynsemi án mennsku góð og eftirsóknarverð? Ef við erum hrædd og óttasleginn litast viðbrögð okkar síður en svo af skynsemi eða hlutlægni. Ef við erum hrædd og höldum uppi hræðsluboðskap um útlendinga erum við ekki að fara að hugsa, tala eða hegða okkur af skynsemi. Hver er þessi skynsemi sem Miðflokkurinn er alltaf að klifa á? Hana er alla vega ekki að finna í niðurskurðastefnu eða hræðsluáróðri. Hvar er hún þá? Fyrir hvað stendur þá eiginlega þessi flokkur sem hefur hækkað töluvert í skoðanakönnunum? Höfundur er framhaldsskólakennari.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar