Stimplagerð og samgöngusáttmálinn Helgi Áss Grétarsson skrifar 27. ágúst 2024 08:00 Í íslenskum stjórnmálum er aðferðum spunadoktora eða almannatengla ósjaldan beitt til að koma af stað tiltekinni orðræðu um málefni. Með þessu á að hafa stjórn á hver sé ímynd málefnis. Vandinn við þessa nálgun í stjórnmálum er að hún dregur oft athyglina frá efnislegu inntaki málefnis. Þess í stað er lögð áhersla á að endurtaka innihaldslausa frasa og hvernig megi stimpla fólk sem er annarrar skoðunar en spunadokturunum er ætlað að berjast fyrir. Stimplunin síðustu daga um samgöngusáttmálann Dæmi um stimplagerð í íslenskum stjórnmálum má sjá á síðustu dögum í umræðunni um samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins. Undir þann sáttmála var upphaflega skrifað í september 2019 og svo aftur hinn 21. ágúst síðastliðinn. Degi eftir undirritunina í síðustu viku sagði núverandi borgarstjóri úr Framsóknarflokknum í fjölmiðlaviðtali að hann væri kominn með nóg af „tuðandi“ sjálfstæðismönnum sem væru andsnúnir vissum atriðum í hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Degi eftir það birti þingflokksformaður Viðreisnar stuttan pistil í Morgunblaðinu þar sem viðkomandi tengdi saman þá staðhæfingu að pólitíkin væri skrýtin tík og „þeirrar staðreyndar“ að ýmsir sjálfstæðismenn væru andsnúnir úrbótum í samgöngumálum Reykvíkinga. Degi síðar, eða sl. laugardag 24. ágúst, birti Sigmundur Ernir Rúnarsson, fjölmiðlamaður og fyrrverandi alþingismaður Samfylkingarinnar, pistil á eyjan.is, þar sem hann tók undir áðurnefnd orð borgarstjóra og gerði að því skóna að borgarstjórnarlið Sjálfstæðisflokksins hafi í þessu máli „hagað sér eins og pólitísk viðundur sem þverskallast við jafnt almæltum tíðindum og almennri skynsemi“. Nefna mætti fleiri dæmi af stimplagerð af þessum toga en hér verður látið staðar numið. Aðalatriðið er að með ómálefnalegum aðferðum er verið að reyna draga tennurnar úr þeim sem hafa efasemdir um skynsemi þeirrar stefnumótunar sem af hinum endurskoðaða samgöngusáttmála leiðir. En hver eru hin einföldu grundvallaratriði? Það er ágreiningslaust að mikil þörf er á að fjárfest sé verulega í samgöngum á höfuðborgarsvæðinu til að greiða fyrir öllum samgöngumátum. Ágreiningur er hins vegar til staðar um hvað samgöngubæturnar megi kosta, hvaða samgöngubætur eigi að setja í forgang og hversu langan tíma eigi að taka að hrinda samgöngubótunum í framkvæmd. Frá mínum bæjardyrum séð eru grundvallatriði málsins einföld. Íbúar Reykjavíkur og nágrannasveitarfélaga eru háðir einkabílnum og hafa verið lengi. Æskilegt er að draga úr vægi einkabílsins í umferðinni en það verður að byggjast á raunhæfum hugmyndum. Borgarlínuhugmyndin er því miður óraunhæf. Hún kostar of mikið og rekstur þessa nýja strætókerfis verður skattgreiðendum í Reykjavík þungur baggi. Sérfræðingar á sviði samgöngumála hafa bent á aðrar leiðir til að bæta almenningssamgöngur en þær hafa verið hundsaðar og svo verður áfram samkvæmt hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Kostnaður við samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins, miðað við vísitölu í mars 2024, var upphaflega áætlaður 170 milljarðar króna en er núna kominn upp í 311 milljarða króna. Það eru fyrst og fremst skattgreiðendur í Reykjavík sem þurfa að bera þennan kostnað. Þrátt fyrir að bera stóran hluta kostnaðarins (hvort sem það er í gegnum útgjöld ríkis eða Reykjavíkurborgar) þá eru umferðaflýtandi framkvæmdir í Reykjavík ekki í forgangi samkvæmt samgöngusáttmálanum. Sem dæmi áttu mislæg gatnamót við Bústaðaveg og Reykjanesbraut að vera lokið árið 2021 en núna er gert ráð fyrir að þeim verði lokið árið 2029. Þetta dæmi um gatnamótin við Bústaðaveg og Reykjanesbraut sýnir vissa nálgun sáttmálans við að leysa samgönguvanda í Reykjavík. Þessi nálgun ber keim af því að meirihlutinn í borgarstjórn Reykjavíkur er á móti því að fjárfest sé í samgöngumannvirkjum sem liðka fyrir umferð einkabílsins. Af þeim ástæðum eru allar slíkar framkvæmdir háðar því að samfara verði fjárfest gífurlega mikið í borgarlínunni. Sem sagt, útilokað er að bæta ástandið við Bústaðaveg/Reykjanesbraut nema miklu fé sé samhliða varið í að miðjusetja borgarlínuvagna meðfram Reykjanesbrautinni. Borgarlínan er enn óraunhæf Hinn endurskoðaði samgöngusáttmáli höfuðborgarsvæðisins hefur að geyma ófá atriði sem flestir geta verið sammála um. Grundvöllur sáttmálans byggir hins vegar enn á að hægt sé að framkvæma borgarlínuhugmyndina. Þar liggur hnífurinn í kúnni þar eð borgarlínan er að mati margra óraunhæf með tilliti til kostnaðar, bæði til lengri og skemmri tíma. Þörf er á að það efnisatriði sé rætt með hliðsjón af nýjustu upplýsingum og á málefnalegum forsendum en ekki að aðferðum spunadoktora sé beitt til að stimpla þá sem voga sér að spyrja hvað skattgreiðendur í Reykjavík séu að fá út úr hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Höfundur er varaborgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skipulag Reykjavík Helgi Áss Grétarsson Sjálfstæðisflokkurinn Mest lesið Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Sjá meira
Í íslenskum stjórnmálum er aðferðum spunadoktora eða almannatengla ósjaldan beitt til að koma af stað tiltekinni orðræðu um málefni. Með þessu á að hafa stjórn á hver sé ímynd málefnis. Vandinn við þessa nálgun í stjórnmálum er að hún dregur oft athyglina frá efnislegu inntaki málefnis. Þess í stað er lögð áhersla á að endurtaka innihaldslausa frasa og hvernig megi stimpla fólk sem er annarrar skoðunar en spunadokturunum er ætlað að berjast fyrir. Stimplunin síðustu daga um samgöngusáttmálann Dæmi um stimplagerð í íslenskum stjórnmálum má sjá á síðustu dögum í umræðunni um samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins. Undir þann sáttmála var upphaflega skrifað í september 2019 og svo aftur hinn 21. ágúst síðastliðinn. Degi eftir undirritunina í síðustu viku sagði núverandi borgarstjóri úr Framsóknarflokknum í fjölmiðlaviðtali að hann væri kominn með nóg af „tuðandi“ sjálfstæðismönnum sem væru andsnúnir vissum atriðum í hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Degi eftir það birti þingflokksformaður Viðreisnar stuttan pistil í Morgunblaðinu þar sem viðkomandi tengdi saman þá staðhæfingu að pólitíkin væri skrýtin tík og „þeirrar staðreyndar“ að ýmsir sjálfstæðismenn væru andsnúnir úrbótum í samgöngumálum Reykvíkinga. Degi síðar, eða sl. laugardag 24. ágúst, birti Sigmundur Ernir Rúnarsson, fjölmiðlamaður og fyrrverandi alþingismaður Samfylkingarinnar, pistil á eyjan.is, þar sem hann tók undir áðurnefnd orð borgarstjóra og gerði að því skóna að borgarstjórnarlið Sjálfstæðisflokksins hafi í þessu máli „hagað sér eins og pólitísk viðundur sem þverskallast við jafnt almæltum tíðindum og almennri skynsemi“. Nefna mætti fleiri dæmi af stimplagerð af þessum toga en hér verður látið staðar numið. Aðalatriðið er að með ómálefnalegum aðferðum er verið að reyna draga tennurnar úr þeim sem hafa efasemdir um skynsemi þeirrar stefnumótunar sem af hinum endurskoðaða samgöngusáttmála leiðir. En hver eru hin einföldu grundvallaratriði? Það er ágreiningslaust að mikil þörf er á að fjárfest sé verulega í samgöngum á höfuðborgarsvæðinu til að greiða fyrir öllum samgöngumátum. Ágreiningur er hins vegar til staðar um hvað samgöngubæturnar megi kosta, hvaða samgöngubætur eigi að setja í forgang og hversu langan tíma eigi að taka að hrinda samgöngubótunum í framkvæmd. Frá mínum bæjardyrum séð eru grundvallatriði málsins einföld. Íbúar Reykjavíkur og nágrannasveitarfélaga eru háðir einkabílnum og hafa verið lengi. Æskilegt er að draga úr vægi einkabílsins í umferðinni en það verður að byggjast á raunhæfum hugmyndum. Borgarlínuhugmyndin er því miður óraunhæf. Hún kostar of mikið og rekstur þessa nýja strætókerfis verður skattgreiðendum í Reykjavík þungur baggi. Sérfræðingar á sviði samgöngumála hafa bent á aðrar leiðir til að bæta almenningssamgöngur en þær hafa verið hundsaðar og svo verður áfram samkvæmt hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Kostnaður við samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins, miðað við vísitölu í mars 2024, var upphaflega áætlaður 170 milljarðar króna en er núna kominn upp í 311 milljarða króna. Það eru fyrst og fremst skattgreiðendur í Reykjavík sem þurfa að bera þennan kostnað. Þrátt fyrir að bera stóran hluta kostnaðarins (hvort sem það er í gegnum útgjöld ríkis eða Reykjavíkurborgar) þá eru umferðaflýtandi framkvæmdir í Reykjavík ekki í forgangi samkvæmt samgöngusáttmálanum. Sem dæmi áttu mislæg gatnamót við Bústaðaveg og Reykjanesbraut að vera lokið árið 2021 en núna er gert ráð fyrir að þeim verði lokið árið 2029. Þetta dæmi um gatnamótin við Bústaðaveg og Reykjanesbraut sýnir vissa nálgun sáttmálans við að leysa samgönguvanda í Reykjavík. Þessi nálgun ber keim af því að meirihlutinn í borgarstjórn Reykjavíkur er á móti því að fjárfest sé í samgöngumannvirkjum sem liðka fyrir umferð einkabílsins. Af þeim ástæðum eru allar slíkar framkvæmdir háðar því að samfara verði fjárfest gífurlega mikið í borgarlínunni. Sem sagt, útilokað er að bæta ástandið við Bústaðaveg/Reykjanesbraut nema miklu fé sé samhliða varið í að miðjusetja borgarlínuvagna meðfram Reykjanesbrautinni. Borgarlínan er enn óraunhæf Hinn endurskoðaði samgöngusáttmáli höfuðborgarsvæðisins hefur að geyma ófá atriði sem flestir geta verið sammála um. Grundvöllur sáttmálans byggir hins vegar enn á að hægt sé að framkvæma borgarlínuhugmyndina. Þar liggur hnífurinn í kúnni þar eð borgarlínan er að mati margra óraunhæf með tilliti til kostnaðar, bæði til lengri og skemmri tíma. Þörf er á að það efnisatriði sé rætt með hliðsjón af nýjustu upplýsingum og á málefnalegum forsendum en ekki að aðferðum spunadoktora sé beitt til að stimpla þá sem voga sér að spyrja hvað skattgreiðendur í Reykjavík séu að fá út úr hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Höfundur er varaborgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun