Misþyrming íslenskunnar í boði gervigreinds flugfélags: „Icelandair endurræsir afþreyingu, keppnisskyrði flugbjúgukeppnissins og eventýralega þvælu“ María Helga Guðmundsdóttir. skrifar 4. júní 2024 08:00 Fyrirsögn þessarar greinar er ekki úr lausu lofti gripin, eins mikil steypa og hún kann að virðast. Þetta er örlítið uppfærð tilvitnun í nýjustu íslensku útgáfu afþreyingarkerfis Icelandair, þar sem sjónvarpsþætti er lýst svo, stafrétt: Liðið endurræsir banjó, keppnisskyrði flugbjúgukeppnissins og eventýralega dukku. Við fyrstu sýn kann lesandi að halda að köttur hafi hlaupið yfir lyklaborð þýðanda og skilið eftir skemmtilega vitleysu fyrir glögga farþega. En því miður er það ekki svo. Nánari athugun leiðir í ljós að það er varla ein einasta setning á íslensku í kerfinu sem stenst skoðun. Nokkur úrvalsdæmi fylgja í lok greinar fyrir áhugasama en þau eru miklu fleiri. Ég hef starfað við prófarkalestur og þýðingar milli íslensku og ensku í tvo áratugi og er því ágætlega vön að finna bæði manngerðar þýðingarvillur og vélrænar. Sú „íslenska“ sem hér er til sýnis er augljóslega ekki runnin undan rifjum manneskju. Hún er heldur ekki afurð hefðbundinnar þýðingarvélar; Google Translate er oft klaufi en leggur það almennt ekki í vana sinn að búa til orð eins og „Fimmtítalshúsfreyju“ eða „leðursteikjuskeiði“. Í það dugar ekkert minna en gervigreind, sá sískapandi bullukollur. Sú gervigreind sem hér hefur verið notuð hefur ekki einu sinni verið þjálfuð sæmilega á íslensku gagnasafni, eins og sjá má á því hvernig hún flakkar á milli rithátta sem minna á íslensku og blandinavísku („eventýralega“). Garmurinn er enda bara að geta í eyðurnar út frá líkindum. Það er Icelandair til háborinnar skammar að leita á náð gervigreindar um að þýða afþreyingarkerfi sitt, væntanlega til að spara sér aurinn við að ráða þýðanda af holdi og blóði til starfans. Enn meiri er skömmin að hafa ekki einu sinni rennt yfir heilaspuna gervigreindarinnar og staðfest að hann væri mönnum bjóðandi áður en honum var dælt inn í tölvukerfi flugvélanna. Miðað við þau vinnubrögð skyldi engan undra að viðbrögð við ábendingum séu engin. Við hjónin urðum fyrst vör við þetta í flugi þann 9. maí síðastliðinn og nefndum málið strax við flugfreyju, sem ég bað um að koma ábendingunni áleiðis hjá flugfélaginu. Betri helmingurinn fyllti út þjónustukönnun um 10 dögum síðar og minntist þar á þetta aftur. Ég hef fulla trú á að fleiri hafi sett út á þetta við flugfélagið, en í dag, þremur vikum eftir að við bentum fyrst á þetta, hefur ekkert breyst miðað við myndir sem mér bárust frá öðrum farþega. Í flugvélum Icelandair stendur á höfuðpúðum allra sæta: „Velkomin is Icelandic for welcome. That’s how we want you to feel.“ Flugfélagið hikar því ekki við að skreyta sig með íslenskunni í ímyndarsköpun sinni. Dýpra ristir væntumþykjan fyrir málinu greinilega ekki. Ljóst er að Icelandair telur sig ekki þurfa að sýna íslenskumælandi fólki þá lágmarksvirðingu að nota raunverulega íslensku í upplýsingamiðlun til þeirra og lætur sér spunaútgáfu úr smiðju gervigreindar nægja. Í þokkabót er ekki hægt að horfa á neitt efni í vélinni með texta, hvorki íslenskum né enskum, sem útilokar stóran hóp farþega frá því að nýta sér efnið og gerir íslenskar kvikmyndir í vélunum næsta gagnslausar til landkynningar. Þetta á líka við um það talsverða framboð barnaefnis sem er í kerfinu, sem er mikið til eingöngu í boði með ensku tali, engum texta og lýsingum á hrognamáli sem ekkert íslenskumælandi barn á að þurfa að sitja undir. Ég skora á Icelandair að taka þessa afbökun á íslenskunni umsvifalaust úr umferð og fá vanan þýðanda með gott vald á íslensku til að þýða afþreyingarkerfi sitt. Ennfremur skora ég á flugfélagið að kaupa réttinn að íslenskum og enskum texta með afþreyingarefninu þar sem þess er kostur. Þá skora ég á öll þau sem er umhugað um málrækt að vera vakandi fyrir þeirri raunverulegu ógn sem steðjar að málinu. Fátt er hættulegra fyrir framtíð íslenskunnar en að flaggskip á íslenskum fyrirtækjamarkaði skuli sjá hag sinn í því að taka upp vélbullað íslenskulíki í sparnaðarskyni. Þar þarf raunverulega að spyrna við fótum, ólíkt því þegar sumir skylmast við vindmyllur í Efstaleitinu af ótta við aukna notkun hvorugkyns. Á vængjum vitleysunnar: Sýnisbók þvælu úr afþreyingarkerfi Icelandair „Pat finnur vísbendingu um skoðun Fimmtítalshúsfreyju, sem heldur viðkomu við hana, en Terry andast skugga úr eigin fortíð.“ „Leyndir og lygar hætta að brotna tengingum sem binda niður brjóstgangs Lisa og angstlýsan Sean.“ „Eftir að utanríkisæra nær niðurlægir hjónanna Pat og Terry Phelps hjónafelag sitt, flytja þau fjölskyldu sína úr borginni til Connecticut, í hús sem gæti verið spökuð.“ „Suzie og Will sameina hæfileika sína til að endurbyggja leðursteikjuskeiði.“ „Eftir ár af rithömlum finnur Pat sína innblástur með hjálp narkótísku.“ „Yfirvald ofurhetja setur á stofn klæðaburðarreglur, sem leiðir til þess að Titans kynna Sjálfsagt Þriðjudag.“ Höfundur hefur fengist við þýðingar og prófarkalestur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Íslensk tunga Icelandair Fréttir af flugi Mest lesið Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders skrifar Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson skrifar Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson skrifar Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og traust á raforkumarkaði Einar S Einarsson skrifar Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta MG? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sjúkraþyrlu sem allra fyrst, kerfi sem veitir lífsbjörg Gunnar Svanur Einarsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar Skoðun Bylting, bóla, bölvun - bull? Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson skrifar Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Jafnlaunabarnið og baðvatnið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Sjá meira
Fyrirsögn þessarar greinar er ekki úr lausu lofti gripin, eins mikil steypa og hún kann að virðast. Þetta er örlítið uppfærð tilvitnun í nýjustu íslensku útgáfu afþreyingarkerfis Icelandair, þar sem sjónvarpsþætti er lýst svo, stafrétt: Liðið endurræsir banjó, keppnisskyrði flugbjúgukeppnissins og eventýralega dukku. Við fyrstu sýn kann lesandi að halda að köttur hafi hlaupið yfir lyklaborð þýðanda og skilið eftir skemmtilega vitleysu fyrir glögga farþega. En því miður er það ekki svo. Nánari athugun leiðir í ljós að það er varla ein einasta setning á íslensku í kerfinu sem stenst skoðun. Nokkur úrvalsdæmi fylgja í lok greinar fyrir áhugasama en þau eru miklu fleiri. Ég hef starfað við prófarkalestur og þýðingar milli íslensku og ensku í tvo áratugi og er því ágætlega vön að finna bæði manngerðar þýðingarvillur og vélrænar. Sú „íslenska“ sem hér er til sýnis er augljóslega ekki runnin undan rifjum manneskju. Hún er heldur ekki afurð hefðbundinnar þýðingarvélar; Google Translate er oft klaufi en leggur það almennt ekki í vana sinn að búa til orð eins og „Fimmtítalshúsfreyju“ eða „leðursteikjuskeiði“. Í það dugar ekkert minna en gervigreind, sá sískapandi bullukollur. Sú gervigreind sem hér hefur verið notuð hefur ekki einu sinni verið þjálfuð sæmilega á íslensku gagnasafni, eins og sjá má á því hvernig hún flakkar á milli rithátta sem minna á íslensku og blandinavísku („eventýralega“). Garmurinn er enda bara að geta í eyðurnar út frá líkindum. Það er Icelandair til háborinnar skammar að leita á náð gervigreindar um að þýða afþreyingarkerfi sitt, væntanlega til að spara sér aurinn við að ráða þýðanda af holdi og blóði til starfans. Enn meiri er skömmin að hafa ekki einu sinni rennt yfir heilaspuna gervigreindarinnar og staðfest að hann væri mönnum bjóðandi áður en honum var dælt inn í tölvukerfi flugvélanna. Miðað við þau vinnubrögð skyldi engan undra að viðbrögð við ábendingum séu engin. Við hjónin urðum fyrst vör við þetta í flugi þann 9. maí síðastliðinn og nefndum málið strax við flugfreyju, sem ég bað um að koma ábendingunni áleiðis hjá flugfélaginu. Betri helmingurinn fyllti út þjónustukönnun um 10 dögum síðar og minntist þar á þetta aftur. Ég hef fulla trú á að fleiri hafi sett út á þetta við flugfélagið, en í dag, þremur vikum eftir að við bentum fyrst á þetta, hefur ekkert breyst miðað við myndir sem mér bárust frá öðrum farþega. Í flugvélum Icelandair stendur á höfuðpúðum allra sæta: „Velkomin is Icelandic for welcome. That’s how we want you to feel.“ Flugfélagið hikar því ekki við að skreyta sig með íslenskunni í ímyndarsköpun sinni. Dýpra ristir væntumþykjan fyrir málinu greinilega ekki. Ljóst er að Icelandair telur sig ekki þurfa að sýna íslenskumælandi fólki þá lágmarksvirðingu að nota raunverulega íslensku í upplýsingamiðlun til þeirra og lætur sér spunaútgáfu úr smiðju gervigreindar nægja. Í þokkabót er ekki hægt að horfa á neitt efni í vélinni með texta, hvorki íslenskum né enskum, sem útilokar stóran hóp farþega frá því að nýta sér efnið og gerir íslenskar kvikmyndir í vélunum næsta gagnslausar til landkynningar. Þetta á líka við um það talsverða framboð barnaefnis sem er í kerfinu, sem er mikið til eingöngu í boði með ensku tali, engum texta og lýsingum á hrognamáli sem ekkert íslenskumælandi barn á að þurfa að sitja undir. Ég skora á Icelandair að taka þessa afbökun á íslenskunni umsvifalaust úr umferð og fá vanan þýðanda með gott vald á íslensku til að þýða afþreyingarkerfi sitt. Ennfremur skora ég á flugfélagið að kaupa réttinn að íslenskum og enskum texta með afþreyingarefninu þar sem þess er kostur. Þá skora ég á öll þau sem er umhugað um málrækt að vera vakandi fyrir þeirri raunverulegu ógn sem steðjar að málinu. Fátt er hættulegra fyrir framtíð íslenskunnar en að flaggskip á íslenskum fyrirtækjamarkaði skuli sjá hag sinn í því að taka upp vélbullað íslenskulíki í sparnaðarskyni. Þar þarf raunverulega að spyrna við fótum, ólíkt því þegar sumir skylmast við vindmyllur í Efstaleitinu af ótta við aukna notkun hvorugkyns. Á vængjum vitleysunnar: Sýnisbók þvælu úr afþreyingarkerfi Icelandair „Pat finnur vísbendingu um skoðun Fimmtítalshúsfreyju, sem heldur viðkomu við hana, en Terry andast skugga úr eigin fortíð.“ „Leyndir og lygar hætta að brotna tengingum sem binda niður brjóstgangs Lisa og angstlýsan Sean.“ „Eftir að utanríkisæra nær niðurlægir hjónanna Pat og Terry Phelps hjónafelag sitt, flytja þau fjölskyldu sína úr borginni til Connecticut, í hús sem gæti verið spökuð.“ „Suzie og Will sameina hæfileika sína til að endurbyggja leðursteikjuskeiði.“ „Eftir ár af rithömlum finnur Pat sína innblástur með hjálp narkótísku.“ „Yfirvald ofurhetja setur á stofn klæðaburðarreglur, sem leiðir til þess að Titans kynna Sjálfsagt Þriðjudag.“ Höfundur hefur fengist við þýðingar og prófarkalestur.
Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun