Baunar á ráðherra vegna bjargarlauss fanga í geðrofi Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 9. nóvember 2023 09:52 Guðmundur Ingi Þóroddsson er formaður Afstöðu - félags fanga. Vísir/Vilhelm Guðmundur Ingi Þóroddsson, formaður Afstöðu - félags fanga, gagnrýnir heilbrigðiskerfið harðlega vegna fanga í geðrænum vanda sem fær ekki inni á bráðageðdeild Landspítalans. Hann segir að bregðast þurfi tafarlaust við og segir ástandið gerast á vakt Willums Þórs Þórssonar heilbrigðisráðherra. RÚV greindi fyrst frá en um er að ræða rúmlega þrítugan karlmann sem hefur setið í gæsluvarðhaldi á Litla-Hrauni og glímir við mikla andlega erfiðleika. Guðmundur Ingi segir í færslu á Facebook að manninum hafi hrakað verulega. „Þegar ég ræddi við hann í síðustu viku varð mér ljóst að maðurinn væri kominn á það stig að nú yrði hreinlega að bregðast við. Hann var í geðrofi, með ranghugmyndir, og veit ekki hvar hann er. Hann er hræddur, grætur mikið og er einfaldlega ekki sami maður og áður. Tónninn í orðum hans eins og hjá öllum öðrum sem hafa endað á að verða sjálfum sér og öðrum hættulegur. Hann er því líklegur til að ráðast á samfanga, fangaverði eða hreinlega svipta sig lífi.“ Fjallað var um veikan fanga í Kompás á Vísi í apríl. Þar kom fram að á hverjum tíma séu hátt í átta fangar sem þola ekki afplánun og ættu að vera í sértækum úrræðum. Guðmundur segist í framhaldinu hafa sent tölvupóst, í nafni Afstöðu, á alla þá sem taldi að gætu aðstoðað, „Í kjölfarið fóru hjólin að snúast og fagfólk Fangelsismálastofnunar vann alla helgina við að senda erindi út og suður en allt kom fyrir ekki. Bráðageðdeild Landspítala neitaði að taka við unga manninum nema gegn skilyrðum um að einkennisklæddir fangaverðir væru yfir honum allan tímann. Sú stofnun sem ber ábyrgð á gæsluvarðhaldinu, þ.e. lögreglan, neitar að óska eftir því við dómara að breyta úrskurði sínum á þann veg að vista eigi unga manninn á viðeigandi stofnun nema að undangengnu mati lækna bráðageðdeildar um að hann sé í geðrofi. Þarna eru því hendur nokkurra stofnana upp á móti hverri annarri sem að sjálfsögðu bitnar mest á unga manninum.“ Guðmundur Ingi segir málið hafa fengið mikið á sig. „Það er með ólíkindum að það séu enn í dag svo miklir fordómar í kerfinu okkar gagnvart jaðarsettu fólki. Ég fullyrði að margítrekað sé brotið á mannréttindum þessa unga manns sem fær ekki þá læknisaðstoð sem hann þarf. Til hvers eru geðdeildir landsins ef þær lokaðar andlega veiku fólki sem getur verið hættulegt sér og öðrum? Fær ekki starfsfólk geðdeilda kennslu og þjálfun í því að sinna veikum einstaklingum? Það er alveg á hreinu að geðdeildir landsins vísa veiku fólki frá, sama hversu oft því er neitað. Það er líka frávísun þrátt fyrir að einstaklingurinn fái að vera á deildinni í fáeinar klukkustundir.“ Guðmundur Ingi segist hugsi yfir stefnu og stöðu heilbrigðismála á Íslandi. Hann geti ekki sætt sig við það að stjórnendur geðdeilda mæti í fjölmiðla og haldi því blákalt fram að engum sé vísað frá þegar það er ítrekað staðfest að um ósannsögli er að ræða. „Ég skora á heilbrigðisráðherra að gera eitthvað í málunum. Ekki setja á fót starfshóp sem skila á tillögum eftir þrjú ár. Það þarf að bregðast tafarlaust við. Þetta er á þinni vakt Willum Þór Þórsson!“ Guðmundur Ingi þakkar fangelsisyfirvöldum fyrir ótrúlega fagleg viðbrögð og hvernig þau hafi unnið að málinu undanfarna viku. Snúist fyrst og fremst um að tryggja öryggi Í Kompás á Vísi í apríl var fjallað um veika fanga og meðal annars rætt við Nönnu Briem, framkvæmdastjóra geðþjónustu Landspítalans. Hún hafnaði því að spítalinn neiti föngum um þjónustu. „Nei. Og það er í rauninni einfaldasta svarið, við gerum það ekki,“ sagði Nanna Briem á Vísi í apríl. Aðspurð hvers vegna því væri haldið fram að geðdeildirnar tækju ekki við þessum hópi sagði hún um misskilning sé að ræða sem gæti verið byggður á nokkrum þáttum. „Ég hef velt þessu fyrir mér. Ég held að það sé þannig að aðstaðan í fangelsunum er ekki góð fyrir ákveðinn hóp fanga. Ég held að það sé hluti af skýringunni. Ég held líka að það sé ákveðið skilningsleysi á báða bóga. Það er skilningsleysi á hlutverk Landspítala er og svo er ég ekki í neinum vafa um að við getum alltaf gert betur.“ Hún sagði starfsfólk geðdeilda meta þá skjólstæðinga sem leiti til deildanna. Matið byggði á geðrænu ástandi þeirra, en líka á félagslegum aðstæðum viðkomandi. „Innlagnir á bráða- og legudeildir hjá okkur snúa fyrst og fremst um að tryggja öryggi. Ef einkenni eru svo alvarleg að viðkomandi eða öðrum er hætta búin og ekki hægt að veita nægilegan stuðning í því umhverfi sem hann býr við, þá er það forsenda fyrir því að leggja einstakling inn.“ Heilbrigðismál Fangelsismál Geðheilbrigði Landspítalinn Mest lesið Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Innlent „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Innlent Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Innlent Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Innlent Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Innlent Afar mjótt á munum hjá forsetaframbjóðendum í Póllandi Erlent Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Innlent Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi Innlent Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Innlent Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Innlent Fleiri fréttir Missa fatamarkaðinn með flutningi Konukots í Ármúla „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Ók hlaupahjólinu á tré með pizzu í annarri Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Sóttu veikan mann í rússneskan togara Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Rannsókn lokið í manndrápsmáli Lögðu hald á nokkuð magn fíkniefna og hnífa Sláandi tölur: Kyrkingartökum og eltihrellum fer fjölgandi Mætti með steikarhníf á leikskóla Kyrkingartök og elltihrellahegðun fara vaxandi og myndband af áreitni í miðborginni Grill í ljósum logum úti á svölum Vilja endurbyggja verkstæðið en nágrannar mótmæla harðlega Margra kílómetra bílaröð eftir árekstur á Vesturlandsvegi Halda framkvæmdastjóra Félagsbústaða þrátt fyrir alvarlegt vantraust Telja að maðurinn sé fundinn „Þetta er mjög þungt og erfitt“ „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Eldur kviknaði í vörubíl á Reykjanesbraut Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Leit hefst á ný eftir hádegi Klúðursleg rannsókn lögreglu leiddi til sýknu skipstjóra Sjá meira
RÚV greindi fyrst frá en um er að ræða rúmlega þrítugan karlmann sem hefur setið í gæsluvarðhaldi á Litla-Hrauni og glímir við mikla andlega erfiðleika. Guðmundur Ingi segir í færslu á Facebook að manninum hafi hrakað verulega. „Þegar ég ræddi við hann í síðustu viku varð mér ljóst að maðurinn væri kominn á það stig að nú yrði hreinlega að bregðast við. Hann var í geðrofi, með ranghugmyndir, og veit ekki hvar hann er. Hann er hræddur, grætur mikið og er einfaldlega ekki sami maður og áður. Tónninn í orðum hans eins og hjá öllum öðrum sem hafa endað á að verða sjálfum sér og öðrum hættulegur. Hann er því líklegur til að ráðast á samfanga, fangaverði eða hreinlega svipta sig lífi.“ Fjallað var um veikan fanga í Kompás á Vísi í apríl. Þar kom fram að á hverjum tíma séu hátt í átta fangar sem þola ekki afplánun og ættu að vera í sértækum úrræðum. Guðmundur segist í framhaldinu hafa sent tölvupóst, í nafni Afstöðu, á alla þá sem taldi að gætu aðstoðað, „Í kjölfarið fóru hjólin að snúast og fagfólk Fangelsismálastofnunar vann alla helgina við að senda erindi út og suður en allt kom fyrir ekki. Bráðageðdeild Landspítala neitaði að taka við unga manninum nema gegn skilyrðum um að einkennisklæddir fangaverðir væru yfir honum allan tímann. Sú stofnun sem ber ábyrgð á gæsluvarðhaldinu, þ.e. lögreglan, neitar að óska eftir því við dómara að breyta úrskurði sínum á þann veg að vista eigi unga manninn á viðeigandi stofnun nema að undangengnu mati lækna bráðageðdeildar um að hann sé í geðrofi. Þarna eru því hendur nokkurra stofnana upp á móti hverri annarri sem að sjálfsögðu bitnar mest á unga manninum.“ Guðmundur Ingi segir málið hafa fengið mikið á sig. „Það er með ólíkindum að það séu enn í dag svo miklir fordómar í kerfinu okkar gagnvart jaðarsettu fólki. Ég fullyrði að margítrekað sé brotið á mannréttindum þessa unga manns sem fær ekki þá læknisaðstoð sem hann þarf. Til hvers eru geðdeildir landsins ef þær lokaðar andlega veiku fólki sem getur verið hættulegt sér og öðrum? Fær ekki starfsfólk geðdeilda kennslu og þjálfun í því að sinna veikum einstaklingum? Það er alveg á hreinu að geðdeildir landsins vísa veiku fólki frá, sama hversu oft því er neitað. Það er líka frávísun þrátt fyrir að einstaklingurinn fái að vera á deildinni í fáeinar klukkustundir.“ Guðmundur Ingi segist hugsi yfir stefnu og stöðu heilbrigðismála á Íslandi. Hann geti ekki sætt sig við það að stjórnendur geðdeilda mæti í fjölmiðla og haldi því blákalt fram að engum sé vísað frá þegar það er ítrekað staðfest að um ósannsögli er að ræða. „Ég skora á heilbrigðisráðherra að gera eitthvað í málunum. Ekki setja á fót starfshóp sem skila á tillögum eftir þrjú ár. Það þarf að bregðast tafarlaust við. Þetta er á þinni vakt Willum Þór Þórsson!“ Guðmundur Ingi þakkar fangelsisyfirvöldum fyrir ótrúlega fagleg viðbrögð og hvernig þau hafi unnið að málinu undanfarna viku. Snúist fyrst og fremst um að tryggja öryggi Í Kompás á Vísi í apríl var fjallað um veika fanga og meðal annars rætt við Nönnu Briem, framkvæmdastjóra geðþjónustu Landspítalans. Hún hafnaði því að spítalinn neiti föngum um þjónustu. „Nei. Og það er í rauninni einfaldasta svarið, við gerum það ekki,“ sagði Nanna Briem á Vísi í apríl. Aðspurð hvers vegna því væri haldið fram að geðdeildirnar tækju ekki við þessum hópi sagði hún um misskilning sé að ræða sem gæti verið byggður á nokkrum þáttum. „Ég hef velt þessu fyrir mér. Ég held að það sé þannig að aðstaðan í fangelsunum er ekki góð fyrir ákveðinn hóp fanga. Ég held að það sé hluti af skýringunni. Ég held líka að það sé ákveðið skilningsleysi á báða bóga. Það er skilningsleysi á hlutverk Landspítala er og svo er ég ekki í neinum vafa um að við getum alltaf gert betur.“ Hún sagði starfsfólk geðdeilda meta þá skjólstæðinga sem leiti til deildanna. Matið byggði á geðrænu ástandi þeirra, en líka á félagslegum aðstæðum viðkomandi. „Innlagnir á bráða- og legudeildir hjá okkur snúa fyrst og fremst um að tryggja öryggi. Ef einkenni eru svo alvarleg að viðkomandi eða öðrum er hætta búin og ekki hægt að veita nægilegan stuðning í því umhverfi sem hann býr við, þá er það forsenda fyrir því að leggja einstakling inn.“
Heilbrigðismál Fangelsismál Geðheilbrigði Landspítalinn Mest lesið Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Innlent „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Innlent Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Innlent Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Innlent Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Innlent Afar mjótt á munum hjá forsetaframbjóðendum í Póllandi Erlent Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Innlent Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi Innlent Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Innlent Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Innlent Fleiri fréttir Missa fatamarkaðinn með flutningi Konukots í Ármúla „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Ók hlaupahjólinu á tré með pizzu í annarri Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Sóttu veikan mann í rússneskan togara Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Rannsókn lokið í manndrápsmáli Lögðu hald á nokkuð magn fíkniefna og hnífa Sláandi tölur: Kyrkingartökum og eltihrellum fer fjölgandi Mætti með steikarhníf á leikskóla Kyrkingartök og elltihrellahegðun fara vaxandi og myndband af áreitni í miðborginni Grill í ljósum logum úti á svölum Vilja endurbyggja verkstæðið en nágrannar mótmæla harðlega Margra kílómetra bílaröð eftir árekstur á Vesturlandsvegi Halda framkvæmdastjóra Félagsbústaða þrátt fyrir alvarlegt vantraust Telja að maðurinn sé fundinn „Þetta er mjög þungt og erfitt“ „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Eldur kviknaði í vörubíl á Reykjanesbraut Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Leit hefst á ný eftir hádegi Klúðursleg rannsókn lögreglu leiddi til sýknu skipstjóra Sjá meira