Brúnegg og Matvælastofnun Árni Stefán Árnason skrifar 1. desember 2016 14:14 Í meistararitgerð minni í lögfræði, sem kom út 2010 rannsakaði ég m.a. aðbúnað dýra hjá Brúneggjum, sem hafa nú orðið fyrir mikilli gagnrýni í fjölmiðlum. Niðurstaða mín var að miklir annmarkar væru í starfseminni. Verulega þyrfti úr, að bæta svo skilyrði þágildandi dýraverndarlaga væru uppfyllt varðandi velferðarþátt hænsnanna. Með greinarskrifum, þá á dv.is bloggi mínu, reyndi ég jafnframt að vekja athygli á þessu. Ég taldi, vegna tilkomu nýrra dýravelferðarlaga og þar sem Matvælastofnun (MAST) hefur að jafnaði rómað eftirlitsstarf sitt að löngu væri búið að útrýma öllu því, sem skilgreina mætti illa meðferð í verksmiðjubúum í dýraeldi á Íslandi. Fréttin kom því, sem reiðarslag yfir mig og flesta aðra Íslendinga. Dýraverndareftirlit og þekking á verndarákvæðum dýravelferðarlaga og heimildum til beitingar þeirra virðist verulega ábótavant hjá yfirmönnum MAST þó þar sé á öðrum sviðum sannarlega, að finna fagfólk í hæsta gæðaflokki. Til, að skapa trúverðugleika hjá þeim, sem lesa þessa grein og ekki þekkja til mín þá er ég lögfræðingur og lokaverkefni mitt í laganámi var rannsókn á réttaráhrifum og framkvæmd dýraverndarlaga á Íslandi. Ég skrifa þessa grein út frá minni sýn á þetta hörmulega mál en í lögfræðilegum þankagangi skv. minni þekkingu í þeim efnum. Ég skrifa þessa grein líka af því að ég er dýravinur, sem barist hefur lengi fyrir bættri meðferð og velferð dýra á Íslandi í samræmi við skýr fyrirmæli laga nr. 55/2013, íslensku dýravelferðarlaganna. Kastljósþættir RÚV um Brúnegg og áður um svínaníðsmálið komu mér verulega á óvart. Lýst hörmulegum aðstæðum og verulega illri meðferð dýra, líklega á stundum einnig kvalarfullri. Það kom mér á óvart í ljósi þess að MAST og umráðamönnum dýra er gert skylt, að framfylgja í einu og öllu gildandi lögum þegar á þeirri stundu þegar þau hafa tekið gildi. - Það virðist algerlega hafa brugðist í báðum framangreindum málum. Ég hef engan áhuga á því að fjalla um hlut Brúneggja né aðila svínaníðsmálsins að öðru leiti en því að umráðamenn þar hafa augljóslega gerst brotlegir við ýmis lagaákvæði, af fréttaflutningi og myndum RÚV að dæma og við því getur lengið þung refsing. Refsingum ber að beita þegar slíkt á við að mati dómara. En fyrst þurfa mál, að komast í þann farveg réttarríkisins, sem hefur heimild til að beita refsingum. Ég ætla, að beina athygli minni að MAST í þessari grein. Ég er undrandi á yfirmönnum þeirrar stofnunar, svo vægt sé til orða tekið. Undrun og vonbrigði mín beinast aðallega að seinagangi þar á bæ við, að tryggja dýrum tafarlaust betri aðbúnað og meðferð þar, sem menn verða uppvísir að lögbrotum í þeim efnum. Hjá MAST hafa menn borið því við að skort hafi á lagaheimildir til inngripa. Það er einfaldlega rangt. Bæði á þágildandi lögum og þeim nýju eru skýrar heimildir í settum rétti hvernig bregðast megi og skuli við. Þá undrast ég þá mismunum, sem annars vegar einstaklingar sem halda dýr og hins vegar fyrirtæki, sem framleiða dýr eða afurðir af þeim verða fyrir. Matvælastofnun hikar ekki við að vörslusvipta og kæra einstaklinga en dregur lappirnar þegar kemur að eldisiðnanum. Í ljósi þess, sem landsmenn nú þekkja um Brúneggjamálið annars vegar og svínaníðsmálið frá haustinu 2015 er það hafið yfir allan vafa í mínum huga að í báðum tilvikum hafi brot verið meiriháttar í skilning laga og þá ber Matvælastofnun að vísa þeim til lögreglu. Ég tel að í báðum tilvikum hafi aðilar gerst brotlegir við refsiábyrgðarákvæði dýravelferðarlaga varðandi ummönnunarskildu og bannákvæði dýravelferðarlaga. Þá segir jafnframt í lögunum: ,, Nú er brot stórfellt eða ítrekað og skal maður þá sæta fangelsi allt að tveimur árum nema brot teljist meiri háttar svo að það varði refsingu skv. 174. gr. almennra hegningarlaga. Þetta er vilji löggjafans og eftir honum ber að fara! Þegar litið er til baka og á ýmiss dýraverndarmál, sem komið hafa á borð forstjóra Matvælastofnunar og yfirdýralæknis og að mínu mati óskiljanlegan seinagang við afgreiðslu þeirra þykir mér tímabært að æðra sett stjórnvöld hugi að því hvort ekki sé tilefni til að endurskoða mannauð í þeim stjórnunarstöðum, sem þessir tveir einstaklingar sitja nú í. Min skoðun er sú að eftirlitsaðili með dýravelferð á Íslandi skuli vera óháður aðili líkt og er í framleiðslu á lífrænum landbúnaðarafurðum. Svo er ekki í dag en starfsemi MAST heyrir undir lanbúnaðarráðherra, sem er framsóknarmaður og sveitamenn þekkjast allir vel – þið skiljið! Lífrænir vottunar og eftirlitsaðilar grípa tafarlaust í taumana ef frávik verða frá ströngum reglur þesskonar vottunar og tryggja þar með að frávik, sem valda dýrum þjáningu verða eins skammvinn og mögulegt er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Brúneggjamálið Árni Stefán Árnason Mest lesið Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun Skoðun Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Sjá meira
Í meistararitgerð minni í lögfræði, sem kom út 2010 rannsakaði ég m.a. aðbúnað dýra hjá Brúneggjum, sem hafa nú orðið fyrir mikilli gagnrýni í fjölmiðlum. Niðurstaða mín var að miklir annmarkar væru í starfseminni. Verulega þyrfti úr, að bæta svo skilyrði þágildandi dýraverndarlaga væru uppfyllt varðandi velferðarþátt hænsnanna. Með greinarskrifum, þá á dv.is bloggi mínu, reyndi ég jafnframt að vekja athygli á þessu. Ég taldi, vegna tilkomu nýrra dýravelferðarlaga og þar sem Matvælastofnun (MAST) hefur að jafnaði rómað eftirlitsstarf sitt að löngu væri búið að útrýma öllu því, sem skilgreina mætti illa meðferð í verksmiðjubúum í dýraeldi á Íslandi. Fréttin kom því, sem reiðarslag yfir mig og flesta aðra Íslendinga. Dýraverndareftirlit og þekking á verndarákvæðum dýravelferðarlaga og heimildum til beitingar þeirra virðist verulega ábótavant hjá yfirmönnum MAST þó þar sé á öðrum sviðum sannarlega, að finna fagfólk í hæsta gæðaflokki. Til, að skapa trúverðugleika hjá þeim, sem lesa þessa grein og ekki þekkja til mín þá er ég lögfræðingur og lokaverkefni mitt í laganámi var rannsókn á réttaráhrifum og framkvæmd dýraverndarlaga á Íslandi. Ég skrifa þessa grein út frá minni sýn á þetta hörmulega mál en í lögfræðilegum þankagangi skv. minni þekkingu í þeim efnum. Ég skrifa þessa grein líka af því að ég er dýravinur, sem barist hefur lengi fyrir bættri meðferð og velferð dýra á Íslandi í samræmi við skýr fyrirmæli laga nr. 55/2013, íslensku dýravelferðarlaganna. Kastljósþættir RÚV um Brúnegg og áður um svínaníðsmálið komu mér verulega á óvart. Lýst hörmulegum aðstæðum og verulega illri meðferð dýra, líklega á stundum einnig kvalarfullri. Það kom mér á óvart í ljósi þess að MAST og umráðamönnum dýra er gert skylt, að framfylgja í einu og öllu gildandi lögum þegar á þeirri stundu þegar þau hafa tekið gildi. - Það virðist algerlega hafa brugðist í báðum framangreindum málum. Ég hef engan áhuga á því að fjalla um hlut Brúneggja né aðila svínaníðsmálsins að öðru leiti en því að umráðamenn þar hafa augljóslega gerst brotlegir við ýmis lagaákvæði, af fréttaflutningi og myndum RÚV að dæma og við því getur lengið þung refsing. Refsingum ber að beita þegar slíkt á við að mati dómara. En fyrst þurfa mál, að komast í þann farveg réttarríkisins, sem hefur heimild til að beita refsingum. Ég ætla, að beina athygli minni að MAST í þessari grein. Ég er undrandi á yfirmönnum þeirrar stofnunar, svo vægt sé til orða tekið. Undrun og vonbrigði mín beinast aðallega að seinagangi þar á bæ við, að tryggja dýrum tafarlaust betri aðbúnað og meðferð þar, sem menn verða uppvísir að lögbrotum í þeim efnum. Hjá MAST hafa menn borið því við að skort hafi á lagaheimildir til inngripa. Það er einfaldlega rangt. Bæði á þágildandi lögum og þeim nýju eru skýrar heimildir í settum rétti hvernig bregðast megi og skuli við. Þá undrast ég þá mismunum, sem annars vegar einstaklingar sem halda dýr og hins vegar fyrirtæki, sem framleiða dýr eða afurðir af þeim verða fyrir. Matvælastofnun hikar ekki við að vörslusvipta og kæra einstaklinga en dregur lappirnar þegar kemur að eldisiðnanum. Í ljósi þess, sem landsmenn nú þekkja um Brúneggjamálið annars vegar og svínaníðsmálið frá haustinu 2015 er það hafið yfir allan vafa í mínum huga að í báðum tilvikum hafi brot verið meiriháttar í skilning laga og þá ber Matvælastofnun að vísa þeim til lögreglu. Ég tel að í báðum tilvikum hafi aðilar gerst brotlegir við refsiábyrgðarákvæði dýravelferðarlaga varðandi ummönnunarskildu og bannákvæði dýravelferðarlaga. Þá segir jafnframt í lögunum: ,, Nú er brot stórfellt eða ítrekað og skal maður þá sæta fangelsi allt að tveimur árum nema brot teljist meiri háttar svo að það varði refsingu skv. 174. gr. almennra hegningarlaga. Þetta er vilji löggjafans og eftir honum ber að fara! Þegar litið er til baka og á ýmiss dýraverndarmál, sem komið hafa á borð forstjóra Matvælastofnunar og yfirdýralæknis og að mínu mati óskiljanlegan seinagang við afgreiðslu þeirra þykir mér tímabært að æðra sett stjórnvöld hugi að því hvort ekki sé tilefni til að endurskoða mannauð í þeim stjórnunarstöðum, sem þessir tveir einstaklingar sitja nú í. Min skoðun er sú að eftirlitsaðili með dýravelferð á Íslandi skuli vera óháður aðili líkt og er í framleiðslu á lífrænum landbúnaðarafurðum. Svo er ekki í dag en starfsemi MAST heyrir undir lanbúnaðarráðherra, sem er framsóknarmaður og sveitamenn þekkjast allir vel – þið skiljið! Lífrænir vottunar og eftirlitsaðilar grípa tafarlaust í taumana ef frávik verða frá ströngum reglur þesskonar vottunar og tryggja þar með að frávik, sem valda dýrum þjáningu verða eins skammvinn og mögulegt er.
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun