Brúnegg og Matvælastofnun Árni Stefán Árnason skrifar 1. desember 2016 14:14 Í meistararitgerð minni í lögfræði, sem kom út 2010 rannsakaði ég m.a. aðbúnað dýra hjá Brúneggjum, sem hafa nú orðið fyrir mikilli gagnrýni í fjölmiðlum. Niðurstaða mín var að miklir annmarkar væru í starfseminni. Verulega þyrfti úr, að bæta svo skilyrði þágildandi dýraverndarlaga væru uppfyllt varðandi velferðarþátt hænsnanna. Með greinarskrifum, þá á dv.is bloggi mínu, reyndi ég jafnframt að vekja athygli á þessu. Ég taldi, vegna tilkomu nýrra dýravelferðarlaga og þar sem Matvælastofnun (MAST) hefur að jafnaði rómað eftirlitsstarf sitt að löngu væri búið að útrýma öllu því, sem skilgreina mætti illa meðferð í verksmiðjubúum í dýraeldi á Íslandi. Fréttin kom því, sem reiðarslag yfir mig og flesta aðra Íslendinga. Dýraverndareftirlit og þekking á verndarákvæðum dýravelferðarlaga og heimildum til beitingar þeirra virðist verulega ábótavant hjá yfirmönnum MAST þó þar sé á öðrum sviðum sannarlega, að finna fagfólk í hæsta gæðaflokki. Til, að skapa trúverðugleika hjá þeim, sem lesa þessa grein og ekki þekkja til mín þá er ég lögfræðingur og lokaverkefni mitt í laganámi var rannsókn á réttaráhrifum og framkvæmd dýraverndarlaga á Íslandi. Ég skrifa þessa grein út frá minni sýn á þetta hörmulega mál en í lögfræðilegum þankagangi skv. minni þekkingu í þeim efnum. Ég skrifa þessa grein líka af því að ég er dýravinur, sem barist hefur lengi fyrir bættri meðferð og velferð dýra á Íslandi í samræmi við skýr fyrirmæli laga nr. 55/2013, íslensku dýravelferðarlaganna. Kastljósþættir RÚV um Brúnegg og áður um svínaníðsmálið komu mér verulega á óvart. Lýst hörmulegum aðstæðum og verulega illri meðferð dýra, líklega á stundum einnig kvalarfullri. Það kom mér á óvart í ljósi þess að MAST og umráðamönnum dýra er gert skylt, að framfylgja í einu og öllu gildandi lögum þegar á þeirri stundu þegar þau hafa tekið gildi. - Það virðist algerlega hafa brugðist í báðum framangreindum málum. Ég hef engan áhuga á því að fjalla um hlut Brúneggja né aðila svínaníðsmálsins að öðru leiti en því að umráðamenn þar hafa augljóslega gerst brotlegir við ýmis lagaákvæði, af fréttaflutningi og myndum RÚV að dæma og við því getur lengið þung refsing. Refsingum ber að beita þegar slíkt á við að mati dómara. En fyrst þurfa mál, að komast í þann farveg réttarríkisins, sem hefur heimild til að beita refsingum. Ég ætla, að beina athygli minni að MAST í þessari grein. Ég er undrandi á yfirmönnum þeirrar stofnunar, svo vægt sé til orða tekið. Undrun og vonbrigði mín beinast aðallega að seinagangi þar á bæ við, að tryggja dýrum tafarlaust betri aðbúnað og meðferð þar, sem menn verða uppvísir að lögbrotum í þeim efnum. Hjá MAST hafa menn borið því við að skort hafi á lagaheimildir til inngripa. Það er einfaldlega rangt. Bæði á þágildandi lögum og þeim nýju eru skýrar heimildir í settum rétti hvernig bregðast megi og skuli við. Þá undrast ég þá mismunum, sem annars vegar einstaklingar sem halda dýr og hins vegar fyrirtæki, sem framleiða dýr eða afurðir af þeim verða fyrir. Matvælastofnun hikar ekki við að vörslusvipta og kæra einstaklinga en dregur lappirnar þegar kemur að eldisiðnanum. Í ljósi þess, sem landsmenn nú þekkja um Brúneggjamálið annars vegar og svínaníðsmálið frá haustinu 2015 er það hafið yfir allan vafa í mínum huga að í báðum tilvikum hafi brot verið meiriháttar í skilning laga og þá ber Matvælastofnun að vísa þeim til lögreglu. Ég tel að í báðum tilvikum hafi aðilar gerst brotlegir við refsiábyrgðarákvæði dýravelferðarlaga varðandi ummönnunarskildu og bannákvæði dýravelferðarlaga. Þá segir jafnframt í lögunum: ,, Nú er brot stórfellt eða ítrekað og skal maður þá sæta fangelsi allt að tveimur árum nema brot teljist meiri háttar svo að það varði refsingu skv. 174. gr. almennra hegningarlaga. Þetta er vilji löggjafans og eftir honum ber að fara! Þegar litið er til baka og á ýmiss dýraverndarmál, sem komið hafa á borð forstjóra Matvælastofnunar og yfirdýralæknis og að mínu mati óskiljanlegan seinagang við afgreiðslu þeirra þykir mér tímabært að æðra sett stjórnvöld hugi að því hvort ekki sé tilefni til að endurskoða mannauð í þeim stjórnunarstöðum, sem þessir tveir einstaklingar sitja nú í. Min skoðun er sú að eftirlitsaðili með dýravelferð á Íslandi skuli vera óháður aðili líkt og er í framleiðslu á lífrænum landbúnaðarafurðum. Svo er ekki í dag en starfsemi MAST heyrir undir lanbúnaðarráðherra, sem er framsóknarmaður og sveitamenn þekkjast allir vel – þið skiljið! Lífrænir vottunar og eftirlitsaðilar grípa tafarlaust í taumana ef frávik verða frá ströngum reglur þesskonar vottunar og tryggja þar með að frávik, sem valda dýrum þjáningu verða eins skammvinn og mögulegt er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Brúneggjamálið Árni Stefán Árnason Mest lesið Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Í meistararitgerð minni í lögfræði, sem kom út 2010 rannsakaði ég m.a. aðbúnað dýra hjá Brúneggjum, sem hafa nú orðið fyrir mikilli gagnrýni í fjölmiðlum. Niðurstaða mín var að miklir annmarkar væru í starfseminni. Verulega þyrfti úr, að bæta svo skilyrði þágildandi dýraverndarlaga væru uppfyllt varðandi velferðarþátt hænsnanna. Með greinarskrifum, þá á dv.is bloggi mínu, reyndi ég jafnframt að vekja athygli á þessu. Ég taldi, vegna tilkomu nýrra dýravelferðarlaga og þar sem Matvælastofnun (MAST) hefur að jafnaði rómað eftirlitsstarf sitt að löngu væri búið að útrýma öllu því, sem skilgreina mætti illa meðferð í verksmiðjubúum í dýraeldi á Íslandi. Fréttin kom því, sem reiðarslag yfir mig og flesta aðra Íslendinga. Dýraverndareftirlit og þekking á verndarákvæðum dýravelferðarlaga og heimildum til beitingar þeirra virðist verulega ábótavant hjá yfirmönnum MAST þó þar sé á öðrum sviðum sannarlega, að finna fagfólk í hæsta gæðaflokki. Til, að skapa trúverðugleika hjá þeim, sem lesa þessa grein og ekki þekkja til mín þá er ég lögfræðingur og lokaverkefni mitt í laganámi var rannsókn á réttaráhrifum og framkvæmd dýraverndarlaga á Íslandi. Ég skrifa þessa grein út frá minni sýn á þetta hörmulega mál en í lögfræðilegum þankagangi skv. minni þekkingu í þeim efnum. Ég skrifa þessa grein líka af því að ég er dýravinur, sem barist hefur lengi fyrir bættri meðferð og velferð dýra á Íslandi í samræmi við skýr fyrirmæli laga nr. 55/2013, íslensku dýravelferðarlaganna. Kastljósþættir RÚV um Brúnegg og áður um svínaníðsmálið komu mér verulega á óvart. Lýst hörmulegum aðstæðum og verulega illri meðferð dýra, líklega á stundum einnig kvalarfullri. Það kom mér á óvart í ljósi þess að MAST og umráðamönnum dýra er gert skylt, að framfylgja í einu og öllu gildandi lögum þegar á þeirri stundu þegar þau hafa tekið gildi. - Það virðist algerlega hafa brugðist í báðum framangreindum málum. Ég hef engan áhuga á því að fjalla um hlut Brúneggja né aðila svínaníðsmálsins að öðru leiti en því að umráðamenn þar hafa augljóslega gerst brotlegir við ýmis lagaákvæði, af fréttaflutningi og myndum RÚV að dæma og við því getur lengið þung refsing. Refsingum ber að beita þegar slíkt á við að mati dómara. En fyrst þurfa mál, að komast í þann farveg réttarríkisins, sem hefur heimild til að beita refsingum. Ég ætla, að beina athygli minni að MAST í þessari grein. Ég er undrandi á yfirmönnum þeirrar stofnunar, svo vægt sé til orða tekið. Undrun og vonbrigði mín beinast aðallega að seinagangi þar á bæ við, að tryggja dýrum tafarlaust betri aðbúnað og meðferð þar, sem menn verða uppvísir að lögbrotum í þeim efnum. Hjá MAST hafa menn borið því við að skort hafi á lagaheimildir til inngripa. Það er einfaldlega rangt. Bæði á þágildandi lögum og þeim nýju eru skýrar heimildir í settum rétti hvernig bregðast megi og skuli við. Þá undrast ég þá mismunum, sem annars vegar einstaklingar sem halda dýr og hins vegar fyrirtæki, sem framleiða dýr eða afurðir af þeim verða fyrir. Matvælastofnun hikar ekki við að vörslusvipta og kæra einstaklinga en dregur lappirnar þegar kemur að eldisiðnanum. Í ljósi þess, sem landsmenn nú þekkja um Brúneggjamálið annars vegar og svínaníðsmálið frá haustinu 2015 er það hafið yfir allan vafa í mínum huga að í báðum tilvikum hafi brot verið meiriháttar í skilning laga og þá ber Matvælastofnun að vísa þeim til lögreglu. Ég tel að í báðum tilvikum hafi aðilar gerst brotlegir við refsiábyrgðarákvæði dýravelferðarlaga varðandi ummönnunarskildu og bannákvæði dýravelferðarlaga. Þá segir jafnframt í lögunum: ,, Nú er brot stórfellt eða ítrekað og skal maður þá sæta fangelsi allt að tveimur árum nema brot teljist meiri háttar svo að það varði refsingu skv. 174. gr. almennra hegningarlaga. Þetta er vilji löggjafans og eftir honum ber að fara! Þegar litið er til baka og á ýmiss dýraverndarmál, sem komið hafa á borð forstjóra Matvælastofnunar og yfirdýralæknis og að mínu mati óskiljanlegan seinagang við afgreiðslu þeirra þykir mér tímabært að æðra sett stjórnvöld hugi að því hvort ekki sé tilefni til að endurskoða mannauð í þeim stjórnunarstöðum, sem þessir tveir einstaklingar sitja nú í. Min skoðun er sú að eftirlitsaðili með dýravelferð á Íslandi skuli vera óháður aðili líkt og er í framleiðslu á lífrænum landbúnaðarafurðum. Svo er ekki í dag en starfsemi MAST heyrir undir lanbúnaðarráðherra, sem er framsóknarmaður og sveitamenn þekkjast allir vel – þið skiljið! Lífrænir vottunar og eftirlitsaðilar grípa tafarlaust í taumana ef frávik verða frá ströngum reglur þesskonar vottunar og tryggja þar með að frávik, sem valda dýrum þjáningu verða eins skammvinn og mögulegt er.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun