„Pútín fékk það út úr þessum fundi sem hann vildi“

Á fundi Donalds Trumps Bandaríkjaforseta með Vladimír Pútín forseta Rússlands á föstudag fór sá síðarnefndi fram á að Úkraínumenn létu eftir Donbas svæðið í skiptum fyrir að Rússar hættu sókn í héruðunum Saporísja og Kherson. Trump er sagður hlynntur tillögunni en Úkraínumenn eru ekki sagðir taka þetta til greina.

„Það sem Úkraína er að berjast fyrir snýst um annað og meira en þau eru að fórna lífi sínu fyrir að geta farði sömu leið og Eistrasaltsríkin og Pólland. Þau vilja fá að vera þannig samfélag,“ segir Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, þingmaður og fyrrverandi utanríkisráðherra og sérstakur sendifulltrúi Evrópuráðsins í málefnum barna í Úkraínu.

Úkraínumenn trúi Pútín ekki

Úkraína hafi talið sig hafa öryggistryggingu frá Bandaríkjunum frá 1994 sem hafi svo ekki staðist.

„Ég held að almennt taki Úkraínumenn Pútín ekki trúanlega og taki ekki Trump alvarlega,“ segir Þórdís. 

„Hvað á fólk við þegar það talar um frið? Er það friður ef alþjóðlega viðurkenndum landamærum er breytt. Tugþúsundum, jafnvel hundruð þúsundum barna, sem hefur verið rænt, er ekki skilað og fullvalda sjálfstæðu ríi er bannað að haga sér eins og fullvalda, sjálfstætt ríki og er bannað að taka ákvarðanir fyrir sig?“

Evrópskum leiðtogum hefur verið boðið á fund Trumps og Vólódímírs Selenskí Úkraínuforseta á morgun og mun Ursula Von der Leyen forseti framkvæmdastjornar ESB sækja hann. Mark Rutte, aðalritari Atlantshafsbandalagsins, Georgia Melloni forsætisráðherra Ítalíu og Alexander Stubb forseti Finnlands verða jafnframt á fundinum.

„Tími þægilegra ákvarðana er liðinn“

Bandalag hinna viljugu, sem samanstendur af þrjátíu vestrænum þjóðum sem styðja við Úkraínu, fundaði í gegnum fjarfundarbúnað klukkan eitt að íslenskum tíma. Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra mun sækja fundinn.

„Evrópa þarf að taka þessa stöðu mjög alvarlega og taka raunverulegar ákvarðanir sem skipta máli. Þetta Bandalag hinna viljugu þjóða, hingað til hefur þetta alltaf á endanum gengið út á það að þurfa einhvers konar tryggingar frá Bandaríkjunum. Staðan í Evrópu er bara breytt og Evrópulönd þurfa að átta sig á þeim veruleika sem við okkur blasir og taka ákvarðanir í samræmi við það. Tími þægilegra ákvarðana er liðinn,“ segir Þórdís. 

Pútín væntanlega ánægður með fundinn

Margir hafa gagnrýnt fund Trumps og Pútíns á föstudag, sér í lagi íburðarins og meintrar sýndarmennsku. Rauður dregill var lagður út fyrir Pútín, hann fékk að sitja í persónulegum bíl forsetans, heimsótti bandaríska herstöð og sameiginlegur „blaðamannafundur“ þeirra var í raun bara kynning - forsetarnir svöruðu engum spurningum að fundinum loknum. 

„Pútín fékk það út úr þessum fundi, viðburði og aðdraganda það sem hann vildi fá. Þar af leiðandi getur maður haft sterkar skoðanir á því hvers konar skilaboð er verið að senda,“ segir Þórdís. 

„Þessi normalísering og skilaboð er eitthvað sem að Pútín Rússlandsforseti er væntanlega mjög ánægður með. Á endanum þarf fólk auðvitað að tala saman og það þarf að komast að einhverri niðurstöðu. En þau samtöl eiga auðvitað að eiga sér stað með úkraínskum stjórnvöldum og þeim sem hafa eitthvað fram að færa við það borð. Þá þarf Evrópa að vera tilbúin að gera það sem þarf og það er því miður mjög margt sem þarf að gera og þarf að tryggja.“