Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar 7. ágúst 2025 09:02 Við Íslendingar elskum frið. Næstum jafn mikið og við elskum að segja öðrum frá hvað við erum friðelskandi. Við erum svo friðsæl að okkur finnst aðrar þjóðir megi læra af okkur. (Sleppa samt Sturlungatímabilinu því við erum almennt hætt að höggva hvert annað.) Jafnvel að stríðin og spennan úti í heimi stafi af skorti á einhverju sem við búum yfir í okkar friðelskandi þjóðfélagi. Eru það genin? Uppeldið? Gildismatið? Vantar stríðandi fylkingar kannski bara vöfflur og kaffidreitil til að geta loksins sest niður og leyst málin? Friður er aldrei sjálfsagður Friður er þrotlaus vinna. Þó við tökum honum iðulega sem sjálfsögðum skapast hann ekki í tómarúmi. Friður er afleiðing samfelldrar samvinnu á viðskipta-, stjórnskipunar-, menningar- og lagalegum forsendum milli ríkja, sérstaklega þegar gildi þeirra eru ólík, landamæri þeirra skarast, eða auðlindir og lífsviðurværi eru ójöfn. Friður er valdajafnvægi sem myndast þegar það er of dýrt að fara í stríð við annað ríki, kannski því það býr yfir öflugum her eða á aðild að sterku varnarbandalagi. Friður er aldrei sjálfsagður. Því miður. Við erum heppin Við Íslendingar höfum verið heppin með landamæri og bandamenn. Við erum nú í þremur varnarbandalögum þar sem aðrar þjóðir segjast reiðubúnar að senda unga fólkið sitt til að verja okkur ef einhver ákveður að ráðast á Ísland. Samræmist það gildismati okkar að gera slíkt hið sama fyrir aðrar þjóðir, að fórna unglingunum okkar—framtíðinni —í erlendum skotgröfum? Friðarframlag Íslands Það hlýtur þó að vera sanngjarnt að leggja talsvert af mörkum til þeirra varnarbandalaga sem fæla burt árásaraðila, sérstaklega í þeirri skautun og ófriði sem við upplifum um þessar mundir. En hvað getur friðelskandi, herlaus og lítil þjóð borið fram? Færanleg neyðarsjúkrahús og þjálfun sprengjusérfræðinga er verðmætt framlag, en getum við lagt meira á vogarskálarnar? Öflugur netöryggisiðnaður Á Íslandi blómstrar netöryggisiðnaður og miðað við höfðatölu, okkar uppáhaldsmælikvarða, er fjöldi fyrirtækja í bransanum nú með þeim mesta í heiminum. Hér eru kröftug fyrirtæki sem sinna öryggisúttektum, fyrirtæki sem framleiða eftirlitsbúnað fyrir tölvuárásir, fyrirtæki sem sérhæfa sig í öryggisþjálfun, sem og vaxandi netvarnarfyrirtæki. Þá eru ónefnd mörg önnur fyrirtæki sem efla netöryggi með óbeinum hætti. Þá gerðu Íslendingar sér lítið fyrir árið 2023 og unnu í samvinnu við Svía hina gríðarstóru “Locked Shields” öryggiskeppni Nató; íslenskir háskólar og fyrirtæki hafa hlotið hundruð milljóna króna styrki frá Evrópusambandinu til að rækta öryggisiðnaðinn og nám honum tengdum, og fjölmargir Íslendingar vinna við að tryggja öryggi hjá stærstu fyrirtækjum heims, þ.m.t. Google. Þetta er sláandi gróska og makalaus árangur. Tækifæri í áskorunum Í áskorunum heimsins felast ávallt tækifæri. Út frá uppbyggingu hugverkaiðnaðar er netöryggi, ásamt gervigreind, einn af fáum vaxtarbroddum dagsins í dag. Ef ætlunin er að byggja fleiri stoðir undir útflutningsgreinar ættum við Íslendingar því að vökva þetta frjósama ræktarland í bakgarðinum okkar. Kalt stríð á netinu Út frá þjóðaröryggi er netið viðkvæmur, víðfeðmur og voveiflegur vígvöllur, því lykilinnviðirnir okkar eru fyrir löngu nettengdir. Ófriður í alþjóðasamfélaginu er nú þegar farinn að hafa mikil og afgerandi áhrif á fjölda og alvarleika netárása á lykilinnviði vestrænna ríkja. Árásirnar hafa þróast úr því að vera tilviljanakennt fálm einstakra hakkara yfir í einbeittar herferðir hakkarahópa sem eru fjármagnaðir af óvinveittum ríkjum á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran. Hæfni þessara aðila er allt önnur og meiri en hæfni sjálfstætt starfandi hakkara, enda eru þeir hluti af herjum viðkomandi ríkja. Netöryggi sem friðarframlag Íslands Vestrænar ríkisstjórnir og þjóðríki glíma nú þegar við alvarlegar áskoranir þegar kemur að netöryggi. Ef stríðsátök breiðast enn frekar út mun reyna gríðarlega á netöryggisvarnir allra þjóða. Með það í huga, er þá ekki verðugt og viðunandi framlag til varnarbandalaga okkar að flytja út ávexti þessa frjóa iðnaðar: netvarnir ræktaðar úr íslensku hugviti? Slík uppskera myndi hjálpa Íslandi og bandamönnum okkar að standa vörð um friðinn án þess að stangast á við gildi friðar í íslenskri þjóðarsál. Þriðjudaginn 19. ágúst stendur netöryggisfyrirtækið Keystrike fyrir morgunverðarfundi um einbeittar netárásir óvinveittra ríkja - á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran - á lykilinnviði Vesturlanda og hvernig auka megi netöryggi innviðanna sem við treystum á daglega. Við hlökkum til að hefja þetta mikilvæga samtal. Höfundur er doktor í tölvunarfræði og tæknistjóri Keystrike Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Netöryggi Mest lesið Hin dásamlega sturlun: Umræðan á Íslandi Davíð Bergmann Skoðun Við getum öll bjargað lífi Kristófer Kristófersson Skoðun Opið bréf til innviðaráðherra Eyjólfur Þorkelsson Skoðun 90 milljarða vannýtt útflutningstækifæri Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Fyrir hvern erum við að byggja? Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Það er heldur betur vitlaust gefið á Íslandi Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun „Hristir í stoðum“ RÚV? Hermann Stefánsson Skoðun Að bjarga þjóð Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Að bera harm sinn í hljóði Gunnhildur Ólafsdóttir Skoðun Nýtt örorkulífeyriskerfi Inga Sæland Skoðun Skoðun Skoðun Það sem gerist þegar formúlur og fordómar hafa of mikil áhrif Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Látum verkin tala fyrir börnin á Gaza Gunnar Axel Axelsson skrifar Skoðun 90 milljarða vannýtt útflutningstækifæri Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Tvær sögur Egill Þ. Einarsson skrifar Skoðun Stærsta kjarabót öryrkja í áratugi Ingjibjörg Isaksen skrifar Skoðun Að bjarga þjóð Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands. Opinn og alþjóðlegur? Styrmir Hallsson,Abdullah Arif skrifar Skoðun Nýtt örorkulífeyriskerfi Inga Sæland skrifar Skoðun Það er heldur betur vitlaust gefið á Íslandi Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Að bera harm sinn í hljóði Gunnhildur Ólafsdóttir skrifar Skoðun Velferð sem virkar Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Gleðileg ný fiskveiðiáramót …von eða ótti? Arnar Laxdal skrifar Skoðun „Hristir í stoðum“ RÚV? Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Opið bréf til innviðaráðherra Eyjólfur Þorkelsson skrifar Skoðun Hin dásamlega sturlun: Umræðan á Íslandi Davíð Bergmann skrifar Skoðun Áhrif, evran, innviðir, öryggi Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Hugleiðing um rauð epli og skynjun veruleikans Gauti Páll Jónsson skrifar Skoðun Tumi þumall og blaðurmaðurinn Kristján Logason skrifar Skoðun Tímamót í velferðarmálum: Nýtt örorkulífeyriskerfi tekur gildi Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Stefnum á að veita 1000 börnum innblástur fyrir framtíðina Dr. Bryony Mathew skrifar Skoðun Samgönguáætlun – skuldbinding, ekki kosningaloforð skrifar Skoðun Menntun til framtíðar Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Við getum öll bjargað lífi Kristófer Kristófersson skrifar Skoðun Finnst ykkur þetta í lagi? Opinn pistill til heilbrigðisráðherra, landlæknis og forystu heilbrigðiskerfisins Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Menntastefna stjórnvalda – ferð án fyrirheits? Sigvaldi Egill Lárusson skrifar Skoðun Fyrir hvern erum við að byggja? Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Beint og milliliðalaust Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Áfengissala: Þrýstingur úr tveimur áttum Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hver vill heyra um eitthvað jákvætt sem er gert í skólunum? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Enn af ferðum Angelu Müller. Eru erlendir ferðamenn afætur? BJarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Við Íslendingar elskum frið. Næstum jafn mikið og við elskum að segja öðrum frá hvað við erum friðelskandi. Við erum svo friðsæl að okkur finnst aðrar þjóðir megi læra af okkur. (Sleppa samt Sturlungatímabilinu því við erum almennt hætt að höggva hvert annað.) Jafnvel að stríðin og spennan úti í heimi stafi af skorti á einhverju sem við búum yfir í okkar friðelskandi þjóðfélagi. Eru það genin? Uppeldið? Gildismatið? Vantar stríðandi fylkingar kannski bara vöfflur og kaffidreitil til að geta loksins sest niður og leyst málin? Friður er aldrei sjálfsagður Friður er þrotlaus vinna. Þó við tökum honum iðulega sem sjálfsögðum skapast hann ekki í tómarúmi. Friður er afleiðing samfelldrar samvinnu á viðskipta-, stjórnskipunar-, menningar- og lagalegum forsendum milli ríkja, sérstaklega þegar gildi þeirra eru ólík, landamæri þeirra skarast, eða auðlindir og lífsviðurværi eru ójöfn. Friður er valdajafnvægi sem myndast þegar það er of dýrt að fara í stríð við annað ríki, kannski því það býr yfir öflugum her eða á aðild að sterku varnarbandalagi. Friður er aldrei sjálfsagður. Því miður. Við erum heppin Við Íslendingar höfum verið heppin með landamæri og bandamenn. Við erum nú í þremur varnarbandalögum þar sem aðrar þjóðir segjast reiðubúnar að senda unga fólkið sitt til að verja okkur ef einhver ákveður að ráðast á Ísland. Samræmist það gildismati okkar að gera slíkt hið sama fyrir aðrar þjóðir, að fórna unglingunum okkar—framtíðinni —í erlendum skotgröfum? Friðarframlag Íslands Það hlýtur þó að vera sanngjarnt að leggja talsvert af mörkum til þeirra varnarbandalaga sem fæla burt árásaraðila, sérstaklega í þeirri skautun og ófriði sem við upplifum um þessar mundir. En hvað getur friðelskandi, herlaus og lítil þjóð borið fram? Færanleg neyðarsjúkrahús og þjálfun sprengjusérfræðinga er verðmætt framlag, en getum við lagt meira á vogarskálarnar? Öflugur netöryggisiðnaður Á Íslandi blómstrar netöryggisiðnaður og miðað við höfðatölu, okkar uppáhaldsmælikvarða, er fjöldi fyrirtækja í bransanum nú með þeim mesta í heiminum. Hér eru kröftug fyrirtæki sem sinna öryggisúttektum, fyrirtæki sem framleiða eftirlitsbúnað fyrir tölvuárásir, fyrirtæki sem sérhæfa sig í öryggisþjálfun, sem og vaxandi netvarnarfyrirtæki. Þá eru ónefnd mörg önnur fyrirtæki sem efla netöryggi með óbeinum hætti. Þá gerðu Íslendingar sér lítið fyrir árið 2023 og unnu í samvinnu við Svía hina gríðarstóru “Locked Shields” öryggiskeppni Nató; íslenskir háskólar og fyrirtæki hafa hlotið hundruð milljóna króna styrki frá Evrópusambandinu til að rækta öryggisiðnaðinn og nám honum tengdum, og fjölmargir Íslendingar vinna við að tryggja öryggi hjá stærstu fyrirtækjum heims, þ.m.t. Google. Þetta er sláandi gróska og makalaus árangur. Tækifæri í áskorunum Í áskorunum heimsins felast ávallt tækifæri. Út frá uppbyggingu hugverkaiðnaðar er netöryggi, ásamt gervigreind, einn af fáum vaxtarbroddum dagsins í dag. Ef ætlunin er að byggja fleiri stoðir undir útflutningsgreinar ættum við Íslendingar því að vökva þetta frjósama ræktarland í bakgarðinum okkar. Kalt stríð á netinu Út frá þjóðaröryggi er netið viðkvæmur, víðfeðmur og voveiflegur vígvöllur, því lykilinnviðirnir okkar eru fyrir löngu nettengdir. Ófriður í alþjóðasamfélaginu er nú þegar farinn að hafa mikil og afgerandi áhrif á fjölda og alvarleika netárása á lykilinnviði vestrænna ríkja. Árásirnar hafa þróast úr því að vera tilviljanakennt fálm einstakra hakkara yfir í einbeittar herferðir hakkarahópa sem eru fjármagnaðir af óvinveittum ríkjum á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran. Hæfni þessara aðila er allt önnur og meiri en hæfni sjálfstætt starfandi hakkara, enda eru þeir hluti af herjum viðkomandi ríkja. Netöryggi sem friðarframlag Íslands Vestrænar ríkisstjórnir og þjóðríki glíma nú þegar við alvarlegar áskoranir þegar kemur að netöryggi. Ef stríðsátök breiðast enn frekar út mun reyna gríðarlega á netöryggisvarnir allra þjóða. Með það í huga, er þá ekki verðugt og viðunandi framlag til varnarbandalaga okkar að flytja út ávexti þessa frjóa iðnaðar: netvarnir ræktaðar úr íslensku hugviti? Slík uppskera myndi hjálpa Íslandi og bandamönnum okkar að standa vörð um friðinn án þess að stangast á við gildi friðar í íslenskri þjóðarsál. Þriðjudaginn 19. ágúst stendur netöryggisfyrirtækið Keystrike fyrir morgunverðarfundi um einbeittar netárásir óvinveittra ríkja - á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran - á lykilinnviði Vesturlanda og hvernig auka megi netöryggi innviðanna sem við treystum á daglega. Við hlökkum til að hefja þetta mikilvæga samtal. Höfundur er doktor í tölvunarfræði og tæknistjóri Keystrike
Skoðun Það sem gerist þegar formúlur og fordómar hafa of mikil áhrif Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Tímamót í velferðarmálum: Nýtt örorkulífeyriskerfi tekur gildi Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar
Skoðun Finnst ykkur þetta í lagi? Opinn pistill til heilbrigðisráðherra, landlæknis og forystu heilbrigðiskerfisins Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Hver vill heyra um eitthvað jákvætt sem er gert í skólunum? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Enn af ferðum Angelu Müller. Eru erlendir ferðamenn afætur? BJarnheiður Hallsdóttir skrifar