Kennum innflytjendum íslensku! Kristjana Þórdís Jónsdóttir, Sigrún Eiríksdóttir og Sigrún Gunnarsdóttir skrifa 26. maí 2025 14:33 Eitt mikilvægasta samfélagsmál á Vesturlöndum er móttaka innflytjenda. Gríðarleg vandamál blasa við þegar stórir hópar þurfa að fóta sig í nýrri menningu, tungumáli og samfélagsgerð. Óháð stefnu í innflytjendamálum þarf að stuðla að því að þeir sem flytjast til nýs lands geti orðið virkir borgarar sem eiga möguleika á að taka þátt í samfélaginu. Við höfum í mörg ár unnið við íslenskukennslu innflytjenda í framhaldsskóla og erum sannfærðar um að góð tök á málinu sé frumforsenda þess að fólk samlagist og því líði vel í samfélaginu; tungumálið opnar dyr og veitir fólki fleiri tækifæri. Ísland er því miður enn skammt á veg komið í þessum málum og því rétt að skoða það sem hefur gengið bæði vel og illa hjá öðrum þjóðum sem hafa tekist lengur á við verkefni af þessum toga. Á vormánuðum fórum við til Antwerpen í Belgíu til að kynna okkur móttöku innflytjenda og kennslu í sérstökum móttökuskólum. Belgar hafa áratugalanga reynslu á þessu sviði og töldum við því heppilegt að læra af þeim. Áður en við lögðum af stað höfðum við óljósarskoðanir á móttökuskólum þar sem við þekkjum þá ekki í þeirri mynd sem tíðkast erlendis. Eftir heimsóknina erum við sannfærðar um að einhvers konar móttaka og þarfagreining þurfi alltaf að fara fram áður en nemendur eru sendir í íslenska skóla. Í Antwerpen er móttökumiðstöð sem tekur á móti öllum innflytjendum sem koma til borgarinnar frá svæðum utan Evrópu. Þar fer fram mikilvæg þarfagreining þar sem m.a. er skráð hvort fólk hafi gengið í skóla, sé læst á eigið letur og/eða latneskt letur. Í tilfelli barna er skólaganga foreldra einnig skoðuð. Síðan er reynt að finna lausnir við hæfi fyrir hvern og einn. Móttökumiðstöðin sér einnig um mikilvæga menningarfræðslu. Innflytjendur læra að auki um hefðir belgísks samfélags, skólakerfið og atvinnumarkaðinn. Móttökuskólar eru víðs vegar um borgina. Í skólanum sem við heimsóttum eru 135 nemendur á aldrinum 12 til 18 ára. Þar læra nemendur fyrst og fremst hollensku í eitt til þrjú ár eftir þörfum hvers og eins. Hugmyndin að baki móttökuskólunum er að nemendur læri tungumálið í landinu sem allra best til þess að aðlagast samfélaginu og eiga fleiri atvinnu- og námsmöguleika í Belgíu. Það sem okkur fannst eftirtektarvert var aginn sem ríkti og virðing nemenda fyrir skólastarfinu. Belgar leyfa engin höfuðföt innan veggja skólans og gildir það jafnt um hettur, húfur og slæður. Ekki virtist það valda árekstrum og þegar við inntum kennara eftir þessu þá töldu þeir að nemendur sem bæru slæður utan skóla upplifðu ákveðið frelsi í því að vera ekki með slæður í skólanum. Símar eru sömuleiðis ekki leyfðir og hanga efnisstrangar með vösum á vegg við kennaraborðið sem nemendur setja síma sína í í upphafi kennslustunda. Allir hlustuðu því af athygli þegar kennari eða bekkjarfélagar töluðu og bekkjarbragurinn var mjög jákvæður. Heimsókn okkar til Belgíu og reynsla okkar í íslenskukennslu erlendra nemenda í framhaldsskóla hefur opnað augu okkar fyrir því hversu stutt á veg við erum komin hér á landi í þessum málum. Aðstæður í framhaldsskólum hérlendis, hvað þetta varðar, hafa ekki verið til fyrirmyndar og kennarar hafa jafnvel þurft að taka á móti illa læsum eða ólæsum nemendum sem margir hafa litla sem enga skólagöngu að baki. Það gefur auga leið að framhaldsskóli hentar ekki sem fyrsti viðkomustaður þessara nemenda. Við vitum að það er verið að vinna að breytingum, en það er alveg ljóst að við þurfum að gera miklu betur. Fjöldi kennara er að gera frábæra hluti víða um land en við þurfum fastmótaða stefnu og skilning yfirvalda. Er það nokkuð svo galin hugmynd að vera með móttökuskóla? Horfum til þess sem vel er gert í öðrum Evrópulöndum og lærum af mistökum þeirra. Opnum öfluga móttökumiðstöð og greinum þarfir og stöðu nemenda áður en þeir eru sendir inn í skólastofuna. Kennum innflytjendum íslensku! Höfundar eru framhaldsskólakennarar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla- og menntamál Framhaldsskólar Íslensk tunga Innflytjendamál Mest lesið Valdhafar sem óttast þjóð sína eiga ekki skilið völdin Ágústa Árnadóttir Skoðun Verða boðaðar kjarabætur örorkulífeyristaka að veruleika eða ekki? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Lífið í bænum - fyrir suma Sigurður Kári Harðarson Skoðun Fimm ár í feluleik Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Veiðigjöldin leiðrétt Hanna Katrín Friðriksson Skoðun Norðurþing treður yfir varnaðarorð og eignarrétt Árni Björn Kristbjörnsson Skoðun NPA miðstöðin 15 ára Hallgrímur Eymundsson,Þorbera Fjölnisdóttir Skoðun Hvar er mennskan? Ægir Máni Bjarnason Skoðun Aflögufærir, hafið samband við söngskóla í neyð Gunnar Guðbjörnsson Skoðun Þegar dómarar eru hluti af vandanum og bókun 35 Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gervigreind sem jafnréttistæki: Skóli án aðgreiningar Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Verða boðaðar kjarabætur örorkulífeyristaka að veruleika eða ekki? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Þjónusta við konur með endómetríósu tryggð Alma D. Möller skrifar Skoðun Húsnæðisöryggi – Sameiginleg ábyrgð Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Sóun á Alþingi Lovísa Oktovía Eyvindsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöldin leiðrétt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Hvar er mennskan? Ægir Máni Bjarnason skrifar Skoðun Hjúkrunarfræðingar í takt við nýja tíma Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun NPA miðstöðin 15 ára Hallgrímur Eymundsson,Þorbera Fjölnisdóttir skrifar Skoðun Umhverfisráðherra á réttri leið Jóhannes Þór Skúlason skrifar Skoðun Norðurþing treður yfir varnaðarorð og eignarrétt Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Lífið í bænum - fyrir suma Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Hver á arðinn af sjávarútvegsauðlindinni? Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Þegar dómarar eru hluti af vandanum og bókun 35 Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Samræmt námsmat er ekki hindrun heldur hjálpartæki Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Aflögufærir, hafið samband við söngskóla í neyð Gunnar Guðbjörnsson skrifar Skoðun Að neyðast til að meta sína eigin umsókn í opinberan sjóð Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Tími vindorku á Íslandi – Hvað þyrfti til að koma í veg fyrir raforkuskerðingar? Edvald Edvaldsson skrifar Skoðun Fimm ár í feluleik Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sunnudagsblús ríkisstjórnarinnar Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er í raun í fýlu? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Tálsýn um hugsun Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Handhafar sannleikans og hið gagnslausa væl Helgi Héðinsson skrifar Skoðun Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Gervigreindarskólinn Alpha: Framtíðarsýn fyrir íslenska grunnskóla Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Valdhafar sem óttast þjóð sína eiga ekki skilið völdin Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Til hamingju með daginn á ný! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Gefðu blóð, gefðu von: saman björgum við lífum Davíð Stefán Guðmundsson skrifar Skoðun Versta sem gæti gerzt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Aðlögun á Austurvelli Heiða Ingimarsdóttir skrifar Sjá meira
Eitt mikilvægasta samfélagsmál á Vesturlöndum er móttaka innflytjenda. Gríðarleg vandamál blasa við þegar stórir hópar þurfa að fóta sig í nýrri menningu, tungumáli og samfélagsgerð. Óháð stefnu í innflytjendamálum þarf að stuðla að því að þeir sem flytjast til nýs lands geti orðið virkir borgarar sem eiga möguleika á að taka þátt í samfélaginu. Við höfum í mörg ár unnið við íslenskukennslu innflytjenda í framhaldsskóla og erum sannfærðar um að góð tök á málinu sé frumforsenda þess að fólk samlagist og því líði vel í samfélaginu; tungumálið opnar dyr og veitir fólki fleiri tækifæri. Ísland er því miður enn skammt á veg komið í þessum málum og því rétt að skoða það sem hefur gengið bæði vel og illa hjá öðrum þjóðum sem hafa tekist lengur á við verkefni af þessum toga. Á vormánuðum fórum við til Antwerpen í Belgíu til að kynna okkur móttöku innflytjenda og kennslu í sérstökum móttökuskólum. Belgar hafa áratugalanga reynslu á þessu sviði og töldum við því heppilegt að læra af þeim. Áður en við lögðum af stað höfðum við óljósarskoðanir á móttökuskólum þar sem við þekkjum þá ekki í þeirri mynd sem tíðkast erlendis. Eftir heimsóknina erum við sannfærðar um að einhvers konar móttaka og þarfagreining þurfi alltaf að fara fram áður en nemendur eru sendir í íslenska skóla. Í Antwerpen er móttökumiðstöð sem tekur á móti öllum innflytjendum sem koma til borgarinnar frá svæðum utan Evrópu. Þar fer fram mikilvæg þarfagreining þar sem m.a. er skráð hvort fólk hafi gengið í skóla, sé læst á eigið letur og/eða latneskt letur. Í tilfelli barna er skólaganga foreldra einnig skoðuð. Síðan er reynt að finna lausnir við hæfi fyrir hvern og einn. Móttökumiðstöðin sér einnig um mikilvæga menningarfræðslu. Innflytjendur læra að auki um hefðir belgísks samfélags, skólakerfið og atvinnumarkaðinn. Móttökuskólar eru víðs vegar um borgina. Í skólanum sem við heimsóttum eru 135 nemendur á aldrinum 12 til 18 ára. Þar læra nemendur fyrst og fremst hollensku í eitt til þrjú ár eftir þörfum hvers og eins. Hugmyndin að baki móttökuskólunum er að nemendur læri tungumálið í landinu sem allra best til þess að aðlagast samfélaginu og eiga fleiri atvinnu- og námsmöguleika í Belgíu. Það sem okkur fannst eftirtektarvert var aginn sem ríkti og virðing nemenda fyrir skólastarfinu. Belgar leyfa engin höfuðföt innan veggja skólans og gildir það jafnt um hettur, húfur og slæður. Ekki virtist það valda árekstrum og þegar við inntum kennara eftir þessu þá töldu þeir að nemendur sem bæru slæður utan skóla upplifðu ákveðið frelsi í því að vera ekki með slæður í skólanum. Símar eru sömuleiðis ekki leyfðir og hanga efnisstrangar með vösum á vegg við kennaraborðið sem nemendur setja síma sína í í upphafi kennslustunda. Allir hlustuðu því af athygli þegar kennari eða bekkjarfélagar töluðu og bekkjarbragurinn var mjög jákvæður. Heimsókn okkar til Belgíu og reynsla okkar í íslenskukennslu erlendra nemenda í framhaldsskóla hefur opnað augu okkar fyrir því hversu stutt á veg við erum komin hér á landi í þessum málum. Aðstæður í framhaldsskólum hérlendis, hvað þetta varðar, hafa ekki verið til fyrirmyndar og kennarar hafa jafnvel þurft að taka á móti illa læsum eða ólæsum nemendum sem margir hafa litla sem enga skólagöngu að baki. Það gefur auga leið að framhaldsskóli hentar ekki sem fyrsti viðkomustaður þessara nemenda. Við vitum að það er verið að vinna að breytingum, en það er alveg ljóst að við þurfum að gera miklu betur. Fjöldi kennara er að gera frábæra hluti víða um land en við þurfum fastmótaða stefnu og skilning yfirvalda. Er það nokkuð svo galin hugmynd að vera með móttökuskóla? Horfum til þess sem vel er gert í öðrum Evrópulöndum og lærum af mistökum þeirra. Opnum öfluga móttökumiðstöð og greinum þarfir og stöðu nemenda áður en þeir eru sendir inn í skólastofuna. Kennum innflytjendum íslensku! Höfundar eru framhaldsskólakennarar.
Skoðun Verða boðaðar kjarabætur örorkulífeyristaka að veruleika eða ekki? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Tími vindorku á Íslandi – Hvað þyrfti til að koma í veg fyrir raforkuskerðingar? Edvald Edvaldsson skrifar
Skoðun Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Gervigreindarskólinn Alpha: Framtíðarsýn fyrir íslenska grunnskóla Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar