Kominn tími á öðruvísi stjórnmál Gísli Rafn Ólafsson skrifar 23. nóvember 2024 09:30 Það er óhjákvæmilegt að horfast í augu við þá staðreynd að íslensk stjórnmál hafa á undanförnum áratugum einkennst af hugsunarhætti sem einblínir á eiginhagsmuni. Við höfum séð nær óteljandi dæmi um stjórnmálafólk sem setur eiginhagsmuni og flokkshagsmuni ofar hagsmunum þjóðarinnar, sem hafa nýtt stöðu sína til að efla eigin völd og auðsöfnun fremur en að vinna í þágu almennings. Til að snúa þessari þróun við þurfum við nýja tegund stjórnmálafólks og leiðtoga, fólk sem ber með sér ákveðna eiginleika og gildi sem munu móta framtíðina til hins betra. Stjórnmálafólk þarf fyrst og fremst að vera heiðarlegt og beita gagnsæjum vinnubrögðum. Heiðarleiki er undirstaða trausts og án trausts er engin raunveruleg forysta. Það þarf að vera tilbúnið að leggja eigin hagsmuni til hliðar í þágu heildarinnar, að taka ákvarðanir sem eru ekki endilega vinsælar en eru réttlátar og byggðar á staðreyndum. Gagnsæi í störfum þess tryggir að almenningur geti fylgst með og áttað sig á því hvernig ákvarðanir eru teknar, sem eykur traust og ábyrgð. Hugrekki til að gera hið rétta Samkennd er annar lykileiginleiki. Stjórnmálafólk þarft að skilja og finna til með þeim sem það þjónar. Þetta þýðir að hlusta á raddir fólksins, taka tillit til ólíkra sjónarmiða og sýna skilning á mismunandi aðstæðum. Með því að setja sig í spor annarra getur það tekið ákvarðanir sem taka mið af þörfum og væntingum allra hópa í samfélaginu, ekki aðeins fárra útvaldra. Framsýni er einnig nauðsynleg. Í heimi sem breytist hratt þarf stjórnmálafólk að geta séð fyrir mögulegar áskoranir og tækifæri og mótað stefnu sem undirbýr samfélagið fyrir framtíðina. Þetta felur í sér að vera opinn fyrir nýjum hugmyndum, að tileinka sér nýja tækni og aðferðir, og að vera reiðubúinn að aðlagast breyttum aðstæðum. Stjórnmálafólk þarf að vera leiðandi í nýsköpun og þróun og hvetja aðra til að taka þátt í þeirri vegferð. Að auki þarf hugrekki til að standa upp fyrir því sem er rétt, jafnvel þegar það er erfitt eða óvinsælt. Stjórnmálafólk sem lætur undan þrýstingi sérhagsmunahópa eða hræðist að taka erfiðar ákvarðanir mun ekki geta stýrt samfélaginu í rétta átt. Hugrekki felur einnig í sér að viðurkenna eigin mistök, læra af þeim og halda áfram með aukinn þroska og skilning. Gerum kröfu um meiri ábyrgð og gagnsæi En hvernig getum við breytt þessum hugsunarhætti sem hefur einkennt íslensk stjórnmál? Það byrjar með okkur, almenningi. Við þurfum að gera kröfu um meiri ábyrgð og gagnsæi frá þeim sem við kjósum til valda. Þetta þýðir að vera virk í lýðræðislegum ferlum, taka þátt í umræðu og láta rödd okkar heyrast. Með því að sýna að við sættum okkur ekki lengur við eigingjarna hegðun stjórnmálamanna getum við þrýst á um breytingar. Menntun gegnir einnig lykilhlutverki. Með því að fræða komandi kynslóðir um gildi eins og heiðarleika, samkennd og samfélagslega ábyrgð getum við lagt grunn að breyttum viðhorfum. Skólakerfið getur stuðlað að þessu með því að leggja áherslu á siðfræði, gagnrýna hugsun og þátttöku í samfélaginu. Flokkarnir sýni fordæmi Stjórnmálaflokkar þurfa að endurskoða innri starfshætti sína. Þeir ættu að hvetja til fjölbreytni í framboði, tryggja aðferðir til að koma í veg fyrir hagsmunaárekstra og setja skýrar reglur um siðferðilega hegðun. Með því að setja hærri staðla fyrir eigin starfsemi geta flokkarnir sýnt fordæmi og stuðlað að jákvæðri breytingu í stjórnmálum. Lög og reglur geta einnig haft áhrif. Með því að styrkja lög um hagsmunaskráningu, setja skýrari reglur um fjármál stjórnmálaflokka og koma á fót sjálfstæðum eftirlitsstofnunum getum við dregið úr möguleikum á misnotkun valds. Það er mikilvægt að tryggja að þeir sem brjóta gegn þessum reglum beri ábyrgð og að afleiðingar séu raunverulegar. Hvernig gildi viljum við? Við þurfum einnig að endurskoða hvernig við metum árangur stjórnmálafólks. Í stað þess að einblína á skammtímaárangur eða persónulegar vinsældir ættum við að horfa til langtímaáhrifa ákvarðana þess á samfélagið. Þetta felur í sér að meta hvernig stefna þess hefur áhrif á jöfnuð, lífsgæði, umhverfi og framtíð komandi kynslóða. Að lokum er það spurning um gildi. Við þurfum að íhuga hvaða gildi við viljum að samfélagið byggi á og hvernig við getum stuðlað að þeim. Ef við viljum samfélag sem byggir á réttlæti, samstöðu og ábyrgð þurfum við stjórnmálafólk sem endurspeglar þessi gildi. Það er ekki nóg að bíða eftir að það komi fram af sjálfu sér; við verðum að skapa umhverfi þar sem það getur vaxið og þrifist. Kjóstu öðruvísi – kjóstu Pírata! Höfundur er þingmaður Pírata og frambjóðandi í 2. sæti í Suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gísli Rafn Ólafsson Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Píratar Mest lesið 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson Skoðun Skoðun Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Sjá meira
Það er óhjákvæmilegt að horfast í augu við þá staðreynd að íslensk stjórnmál hafa á undanförnum áratugum einkennst af hugsunarhætti sem einblínir á eiginhagsmuni. Við höfum séð nær óteljandi dæmi um stjórnmálafólk sem setur eiginhagsmuni og flokkshagsmuni ofar hagsmunum þjóðarinnar, sem hafa nýtt stöðu sína til að efla eigin völd og auðsöfnun fremur en að vinna í þágu almennings. Til að snúa þessari þróun við þurfum við nýja tegund stjórnmálafólks og leiðtoga, fólk sem ber með sér ákveðna eiginleika og gildi sem munu móta framtíðina til hins betra. Stjórnmálafólk þarf fyrst og fremst að vera heiðarlegt og beita gagnsæjum vinnubrögðum. Heiðarleiki er undirstaða trausts og án trausts er engin raunveruleg forysta. Það þarf að vera tilbúnið að leggja eigin hagsmuni til hliðar í þágu heildarinnar, að taka ákvarðanir sem eru ekki endilega vinsælar en eru réttlátar og byggðar á staðreyndum. Gagnsæi í störfum þess tryggir að almenningur geti fylgst með og áttað sig á því hvernig ákvarðanir eru teknar, sem eykur traust og ábyrgð. Hugrekki til að gera hið rétta Samkennd er annar lykileiginleiki. Stjórnmálafólk þarft að skilja og finna til með þeim sem það þjónar. Þetta þýðir að hlusta á raddir fólksins, taka tillit til ólíkra sjónarmiða og sýna skilning á mismunandi aðstæðum. Með því að setja sig í spor annarra getur það tekið ákvarðanir sem taka mið af þörfum og væntingum allra hópa í samfélaginu, ekki aðeins fárra útvaldra. Framsýni er einnig nauðsynleg. Í heimi sem breytist hratt þarf stjórnmálafólk að geta séð fyrir mögulegar áskoranir og tækifæri og mótað stefnu sem undirbýr samfélagið fyrir framtíðina. Þetta felur í sér að vera opinn fyrir nýjum hugmyndum, að tileinka sér nýja tækni og aðferðir, og að vera reiðubúinn að aðlagast breyttum aðstæðum. Stjórnmálafólk þarf að vera leiðandi í nýsköpun og þróun og hvetja aðra til að taka þátt í þeirri vegferð. Að auki þarf hugrekki til að standa upp fyrir því sem er rétt, jafnvel þegar það er erfitt eða óvinsælt. Stjórnmálafólk sem lætur undan þrýstingi sérhagsmunahópa eða hræðist að taka erfiðar ákvarðanir mun ekki geta stýrt samfélaginu í rétta átt. Hugrekki felur einnig í sér að viðurkenna eigin mistök, læra af þeim og halda áfram með aukinn þroska og skilning. Gerum kröfu um meiri ábyrgð og gagnsæi En hvernig getum við breytt þessum hugsunarhætti sem hefur einkennt íslensk stjórnmál? Það byrjar með okkur, almenningi. Við þurfum að gera kröfu um meiri ábyrgð og gagnsæi frá þeim sem við kjósum til valda. Þetta þýðir að vera virk í lýðræðislegum ferlum, taka þátt í umræðu og láta rödd okkar heyrast. Með því að sýna að við sættum okkur ekki lengur við eigingjarna hegðun stjórnmálamanna getum við þrýst á um breytingar. Menntun gegnir einnig lykilhlutverki. Með því að fræða komandi kynslóðir um gildi eins og heiðarleika, samkennd og samfélagslega ábyrgð getum við lagt grunn að breyttum viðhorfum. Skólakerfið getur stuðlað að þessu með því að leggja áherslu á siðfræði, gagnrýna hugsun og þátttöku í samfélaginu. Flokkarnir sýni fordæmi Stjórnmálaflokkar þurfa að endurskoða innri starfshætti sína. Þeir ættu að hvetja til fjölbreytni í framboði, tryggja aðferðir til að koma í veg fyrir hagsmunaárekstra og setja skýrar reglur um siðferðilega hegðun. Með því að setja hærri staðla fyrir eigin starfsemi geta flokkarnir sýnt fordæmi og stuðlað að jákvæðri breytingu í stjórnmálum. Lög og reglur geta einnig haft áhrif. Með því að styrkja lög um hagsmunaskráningu, setja skýrari reglur um fjármál stjórnmálaflokka og koma á fót sjálfstæðum eftirlitsstofnunum getum við dregið úr möguleikum á misnotkun valds. Það er mikilvægt að tryggja að þeir sem brjóta gegn þessum reglum beri ábyrgð og að afleiðingar séu raunverulegar. Hvernig gildi viljum við? Við þurfum einnig að endurskoða hvernig við metum árangur stjórnmálafólks. Í stað þess að einblína á skammtímaárangur eða persónulegar vinsældir ættum við að horfa til langtímaáhrifa ákvarðana þess á samfélagið. Þetta felur í sér að meta hvernig stefna þess hefur áhrif á jöfnuð, lífsgæði, umhverfi og framtíð komandi kynslóða. Að lokum er það spurning um gildi. Við þurfum að íhuga hvaða gildi við viljum að samfélagið byggi á og hvernig við getum stuðlað að þeim. Ef við viljum samfélag sem byggir á réttlæti, samstöðu og ábyrgð þurfum við stjórnmálafólk sem endurspeglar þessi gildi. Það er ekki nóg að bíða eftir að það komi fram af sjálfu sér; við verðum að skapa umhverfi þar sem það getur vaxið og þrifist. Kjóstu öðruvísi – kjóstu Pírata! Höfundur er þingmaður Pírata og frambjóðandi í 2. sæti í Suðvesturkjördæmi.
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun