Kominn tími á öðruvísi stjórnmál Gísli Rafn Ólafsson skrifar 23. nóvember 2024 09:30 Það er óhjákvæmilegt að horfast í augu við þá staðreynd að íslensk stjórnmál hafa á undanförnum áratugum einkennst af hugsunarhætti sem einblínir á eiginhagsmuni. Við höfum séð nær óteljandi dæmi um stjórnmálafólk sem setur eiginhagsmuni og flokkshagsmuni ofar hagsmunum þjóðarinnar, sem hafa nýtt stöðu sína til að efla eigin völd og auðsöfnun fremur en að vinna í þágu almennings. Til að snúa þessari þróun við þurfum við nýja tegund stjórnmálafólks og leiðtoga, fólk sem ber með sér ákveðna eiginleika og gildi sem munu móta framtíðina til hins betra. Stjórnmálafólk þarf fyrst og fremst að vera heiðarlegt og beita gagnsæjum vinnubrögðum. Heiðarleiki er undirstaða trausts og án trausts er engin raunveruleg forysta. Það þarf að vera tilbúnið að leggja eigin hagsmuni til hliðar í þágu heildarinnar, að taka ákvarðanir sem eru ekki endilega vinsælar en eru réttlátar og byggðar á staðreyndum. Gagnsæi í störfum þess tryggir að almenningur geti fylgst með og áttað sig á því hvernig ákvarðanir eru teknar, sem eykur traust og ábyrgð. Hugrekki til að gera hið rétta Samkennd er annar lykileiginleiki. Stjórnmálafólk þarft að skilja og finna til með þeim sem það þjónar. Þetta þýðir að hlusta á raddir fólksins, taka tillit til ólíkra sjónarmiða og sýna skilning á mismunandi aðstæðum. Með því að setja sig í spor annarra getur það tekið ákvarðanir sem taka mið af þörfum og væntingum allra hópa í samfélaginu, ekki aðeins fárra útvaldra. Framsýni er einnig nauðsynleg. Í heimi sem breytist hratt þarf stjórnmálafólk að geta séð fyrir mögulegar áskoranir og tækifæri og mótað stefnu sem undirbýr samfélagið fyrir framtíðina. Þetta felur í sér að vera opinn fyrir nýjum hugmyndum, að tileinka sér nýja tækni og aðferðir, og að vera reiðubúinn að aðlagast breyttum aðstæðum. Stjórnmálafólk þarf að vera leiðandi í nýsköpun og þróun og hvetja aðra til að taka þátt í þeirri vegferð. Að auki þarf hugrekki til að standa upp fyrir því sem er rétt, jafnvel þegar það er erfitt eða óvinsælt. Stjórnmálafólk sem lætur undan þrýstingi sérhagsmunahópa eða hræðist að taka erfiðar ákvarðanir mun ekki geta stýrt samfélaginu í rétta átt. Hugrekki felur einnig í sér að viðurkenna eigin mistök, læra af þeim og halda áfram með aukinn þroska og skilning. Gerum kröfu um meiri ábyrgð og gagnsæi En hvernig getum við breytt þessum hugsunarhætti sem hefur einkennt íslensk stjórnmál? Það byrjar með okkur, almenningi. Við þurfum að gera kröfu um meiri ábyrgð og gagnsæi frá þeim sem við kjósum til valda. Þetta þýðir að vera virk í lýðræðislegum ferlum, taka þátt í umræðu og láta rödd okkar heyrast. Með því að sýna að við sættum okkur ekki lengur við eigingjarna hegðun stjórnmálamanna getum við þrýst á um breytingar. Menntun gegnir einnig lykilhlutverki. Með því að fræða komandi kynslóðir um gildi eins og heiðarleika, samkennd og samfélagslega ábyrgð getum við lagt grunn að breyttum viðhorfum. Skólakerfið getur stuðlað að þessu með því að leggja áherslu á siðfræði, gagnrýna hugsun og þátttöku í samfélaginu. Flokkarnir sýni fordæmi Stjórnmálaflokkar þurfa að endurskoða innri starfshætti sína. Þeir ættu að hvetja til fjölbreytni í framboði, tryggja aðferðir til að koma í veg fyrir hagsmunaárekstra og setja skýrar reglur um siðferðilega hegðun. Með því að setja hærri staðla fyrir eigin starfsemi geta flokkarnir sýnt fordæmi og stuðlað að jákvæðri breytingu í stjórnmálum. Lög og reglur geta einnig haft áhrif. Með því að styrkja lög um hagsmunaskráningu, setja skýrari reglur um fjármál stjórnmálaflokka og koma á fót sjálfstæðum eftirlitsstofnunum getum við dregið úr möguleikum á misnotkun valds. Það er mikilvægt að tryggja að þeir sem brjóta gegn þessum reglum beri ábyrgð og að afleiðingar séu raunverulegar. Hvernig gildi viljum við? Við þurfum einnig að endurskoða hvernig við metum árangur stjórnmálafólks. Í stað þess að einblína á skammtímaárangur eða persónulegar vinsældir ættum við að horfa til langtímaáhrifa ákvarðana þess á samfélagið. Þetta felur í sér að meta hvernig stefna þess hefur áhrif á jöfnuð, lífsgæði, umhverfi og framtíð komandi kynslóða. Að lokum er það spurning um gildi. Við þurfum að íhuga hvaða gildi við viljum að samfélagið byggi á og hvernig við getum stuðlað að þeim. Ef við viljum samfélag sem byggir á réttlæti, samstöðu og ábyrgð þurfum við stjórnmálafólk sem endurspeglar þessi gildi. Það er ekki nóg að bíða eftir að það komi fram af sjálfu sér; við verðum að skapa umhverfi þar sem það getur vaxið og þrifist. Kjóstu öðruvísi – kjóstu Pírata! Höfundur er þingmaður Pírata og frambjóðandi í 2. sæti í Suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gísli Rafn Ólafsson Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Píratar Mest lesið Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Það er óhjákvæmilegt að horfast í augu við þá staðreynd að íslensk stjórnmál hafa á undanförnum áratugum einkennst af hugsunarhætti sem einblínir á eiginhagsmuni. Við höfum séð nær óteljandi dæmi um stjórnmálafólk sem setur eiginhagsmuni og flokkshagsmuni ofar hagsmunum þjóðarinnar, sem hafa nýtt stöðu sína til að efla eigin völd og auðsöfnun fremur en að vinna í þágu almennings. Til að snúa þessari þróun við þurfum við nýja tegund stjórnmálafólks og leiðtoga, fólk sem ber með sér ákveðna eiginleika og gildi sem munu móta framtíðina til hins betra. Stjórnmálafólk þarf fyrst og fremst að vera heiðarlegt og beita gagnsæjum vinnubrögðum. Heiðarleiki er undirstaða trausts og án trausts er engin raunveruleg forysta. Það þarf að vera tilbúnið að leggja eigin hagsmuni til hliðar í þágu heildarinnar, að taka ákvarðanir sem eru ekki endilega vinsælar en eru réttlátar og byggðar á staðreyndum. Gagnsæi í störfum þess tryggir að almenningur geti fylgst með og áttað sig á því hvernig ákvarðanir eru teknar, sem eykur traust og ábyrgð. Hugrekki til að gera hið rétta Samkennd er annar lykileiginleiki. Stjórnmálafólk þarft að skilja og finna til með þeim sem það þjónar. Þetta þýðir að hlusta á raddir fólksins, taka tillit til ólíkra sjónarmiða og sýna skilning á mismunandi aðstæðum. Með því að setja sig í spor annarra getur það tekið ákvarðanir sem taka mið af þörfum og væntingum allra hópa í samfélaginu, ekki aðeins fárra útvaldra. Framsýni er einnig nauðsynleg. Í heimi sem breytist hratt þarf stjórnmálafólk að geta séð fyrir mögulegar áskoranir og tækifæri og mótað stefnu sem undirbýr samfélagið fyrir framtíðina. Þetta felur í sér að vera opinn fyrir nýjum hugmyndum, að tileinka sér nýja tækni og aðferðir, og að vera reiðubúinn að aðlagast breyttum aðstæðum. Stjórnmálafólk þarf að vera leiðandi í nýsköpun og þróun og hvetja aðra til að taka þátt í þeirri vegferð. Að auki þarf hugrekki til að standa upp fyrir því sem er rétt, jafnvel þegar það er erfitt eða óvinsælt. Stjórnmálafólk sem lætur undan þrýstingi sérhagsmunahópa eða hræðist að taka erfiðar ákvarðanir mun ekki geta stýrt samfélaginu í rétta átt. Hugrekki felur einnig í sér að viðurkenna eigin mistök, læra af þeim og halda áfram með aukinn þroska og skilning. Gerum kröfu um meiri ábyrgð og gagnsæi En hvernig getum við breytt þessum hugsunarhætti sem hefur einkennt íslensk stjórnmál? Það byrjar með okkur, almenningi. Við þurfum að gera kröfu um meiri ábyrgð og gagnsæi frá þeim sem við kjósum til valda. Þetta þýðir að vera virk í lýðræðislegum ferlum, taka þátt í umræðu og láta rödd okkar heyrast. Með því að sýna að við sættum okkur ekki lengur við eigingjarna hegðun stjórnmálamanna getum við þrýst á um breytingar. Menntun gegnir einnig lykilhlutverki. Með því að fræða komandi kynslóðir um gildi eins og heiðarleika, samkennd og samfélagslega ábyrgð getum við lagt grunn að breyttum viðhorfum. Skólakerfið getur stuðlað að þessu með því að leggja áherslu á siðfræði, gagnrýna hugsun og þátttöku í samfélaginu. Flokkarnir sýni fordæmi Stjórnmálaflokkar þurfa að endurskoða innri starfshætti sína. Þeir ættu að hvetja til fjölbreytni í framboði, tryggja aðferðir til að koma í veg fyrir hagsmunaárekstra og setja skýrar reglur um siðferðilega hegðun. Með því að setja hærri staðla fyrir eigin starfsemi geta flokkarnir sýnt fordæmi og stuðlað að jákvæðri breytingu í stjórnmálum. Lög og reglur geta einnig haft áhrif. Með því að styrkja lög um hagsmunaskráningu, setja skýrari reglur um fjármál stjórnmálaflokka og koma á fót sjálfstæðum eftirlitsstofnunum getum við dregið úr möguleikum á misnotkun valds. Það er mikilvægt að tryggja að þeir sem brjóta gegn þessum reglum beri ábyrgð og að afleiðingar séu raunverulegar. Hvernig gildi viljum við? Við þurfum einnig að endurskoða hvernig við metum árangur stjórnmálafólks. Í stað þess að einblína á skammtímaárangur eða persónulegar vinsældir ættum við að horfa til langtímaáhrifa ákvarðana þess á samfélagið. Þetta felur í sér að meta hvernig stefna þess hefur áhrif á jöfnuð, lífsgæði, umhverfi og framtíð komandi kynslóða. Að lokum er það spurning um gildi. Við þurfum að íhuga hvaða gildi við viljum að samfélagið byggi á og hvernig við getum stuðlað að þeim. Ef við viljum samfélag sem byggir á réttlæti, samstöðu og ábyrgð þurfum við stjórnmálafólk sem endurspeglar þessi gildi. Það er ekki nóg að bíða eftir að það komi fram af sjálfu sér; við verðum að skapa umhverfi þar sem það getur vaxið og þrifist. Kjóstu öðruvísi – kjóstu Pírata! Höfundur er þingmaður Pírata og frambjóðandi í 2. sæti í Suðvesturkjördæmi.
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun