Hver ber kostnaðinn af því að viðhalda læknastéttinni? Þórdís Dröfn, Sveinn Karlsson og Arna Bjarnadóttir skrifa 2. febrúar 2024 11:01 Íslenskir læknanemar erlendis sem sækja í dýrt nám vegna fárra plássa í Háskóla Íslands hafa fengið afar takmarkaðan stuðning frá Landspítala og Menntasjóði. Á sama tíma og nemarnir eru að fást við þessar stóru áskoranir er talað um læknaskort í íslensku heilbrigðiskerfi. Samband íslenskra námsmanna erlendis fær reglulega inn á borð til sín mál læknanema erlendis, þá sérstaklega í Slóvakíu og Ungverjalandi, sem berjast í bökkum vegna hárra skólagjalda. Áður fyrr leituðu læknanemar gjarnan til Danmerkur, þar sem skólagjöldin eru sannarlega ekki há. Með nýjum tungumálakröfum sem danskir háskólar komu á árið 2020 er markvisst verið að fækka þeim sem sækja í danskt nám frá Íslandi. Með því varð draumurinn um að komast erlendis í háskólanám án þess að greiða fyrir það fleiri milljónir að engu. Á síðasta ári var skólagjaldalán Menntasjóðs námsmanna til læknanema erlendis hækkað um eina og hálfa milljón eftir sameiginlega baráttu SÍNE og íslenskra læknanema erlendis. Þessi upphæð hefur hjálpað heilmikið en dugar samt ekki fyrir skólagjöldum í Ungverjalandi þar sem stór hópur stundar nám. Í Slóvakíu stunda margir Íslendingar sex ára læknanám sem kostar í heildina 65.400 evrur eða tæpar 10 íslenskar milljónir. Nemendur í Debrecen í Ungverjalandi greiða 17.900 dollara á ári. Sú upphæð nemur um tveimur og hálfri milljón íslenskra króna á núverandi gengi. Því kosta öll 6 ár læknanámsins rúmar fjórtán milljónir. Ástandið á Landspítalanum og viðmót spítalans til læknanema sem koma erlendis frá hefur mikinn fælingarmátt. Í Slóvakíu og Ungverjalandi er skólaönnin töluvert lengri en tíðkast á Íslandi, því ekki er hægt að komast heim í sumarfrí fyrr en í júlí. Í þokkabót þarf að taka verknám yfir sumarið sem skólarnir bjóða nemendum að taka í sínu heimalandi, sumarverknámið er yfirleitt þrjár til fjórar vikur. Skólinn byrjar aftur í september og hafa nemendur því í mesta lagi 5 vikur til þess að vinna og safna því sem vantar upp á fyrir skólagjöldunum. Áður fyrr réð Landspítalinn nemana í vinnu á sumrin og þeir gátu fengið það metið sem verknám. En þetta er ekki í boði lengur. Íslenskir nemar sem læra erlendis taka því ólaunað verknám hjá LSH meðan á náminu stendur og læra þá aðeins hvernig spítalinn virkar, en lítið er gert til þess að kenna þeim á kerfið og hjálpa þeim að aðlagast. Spítalinn er undirmannaður að staðaldri og kennslan er engin, nema læknarnir á deildinni séu sérstaklega kennsluglaðir og taki upp á því sjálfir. Það gefur auga leið að það gengur ekki upp að spítalinn bjóði hvorki upp á laun né kennslu en þiggi vinnuframlag læknanemanna. Það virðist vera lítið skipulag í kringum námið og læknanemar frá erlendum háskólum upplifa sig í rauninni bara sem frítt vinnuafl fyrir spítalann. Núna er staðan jafnframt sú að nemendur frá erlendum háskólum fá neitun frá spítalanum og samkvæmt Landspítala er einfaldlega ekki pláss fyrir íslenska nema frá öðrum skólum en Háskóla Íslands. Landspítalinn rökstyður ákvarðanir sínar hvað varðar verknám og laun þannig að kjör læknanema erlendis séu þau sömu og læknanema á Íslandi. En við erum ekki jöfn, læknanemar á Íslandi stunda nám sem er að fullu fjármagnað af íslenska ríkinu og þurfa eingöngu að halda sér uppi. Að námi loknu verður framlag þeirra til heilbrigðiskerfisins á Íslandi samt hið sama. Ekki eru nógu mörg pláss í læknanámi á Íslandi til að viðhalda læknastéttinni með tilliti til fólksfjölgunar. Kostnaðurinn við að mennta nógu marga lækna fyrir gott heilbrigðiskerfi lendir því á herðum ungra námsmanna. Margir læknanemar velja nú að taka verknámið frekar utan Íslands eða á heilbrigðisstofnun úti á landi. Sjúkrahúsin á Akureyri, Neskaupstað og Selfossi hafa til dæmis verið mjög dugleg að taka á móti nemum sem læra erlendis og staðið sig vel í að bjóða góða aðlögun og kenna á kerfið á Íslandi. Það er ómetanlegt þegar lítinn stuðning er að fá annars staðar. Eftir 6 ár í erfiðu háskólanámi í ókunnugu landi langar flesta að koma heim og vera með fjölskyldu sinni og vinum eftir langa fjarveru. En löngun læknanema til að snúa heim að námi loknu fer dvínandi. Flestir eru með 15-20 milljóna króna skuld á bakinu eftir námið og alveg sparnaðar- og eignalaus. Við heimkomu hefst svo árs sérnámsgrunnur á Landspítalanum, vaktavinna í 1 ár, á slæmum kjörum. Þegar sérnámsgrunni lýkur er kominn tími til að greiða af lánunum. Ef við vitum að við getum fengið betri kjör annars staðar, af hverju ættum við að koma til Íslands að námi loknu? Þórdís Dröfn er forseti Sambands íslenskra námsmanna erlendis.Sveinn Karlsson er formaður félags íslenskra læknanema í Slóvakíu.Arna Bjarnadóttir er formaður félags íslenskra læknanema í Ungverjalandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Íslendingar erlendis Heilbrigðismál Landspítalinn Skóla - og menntamál Rekstur hins opinbera Háskólar Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Sjá meira
Íslenskir læknanemar erlendis sem sækja í dýrt nám vegna fárra plássa í Háskóla Íslands hafa fengið afar takmarkaðan stuðning frá Landspítala og Menntasjóði. Á sama tíma og nemarnir eru að fást við þessar stóru áskoranir er talað um læknaskort í íslensku heilbrigðiskerfi. Samband íslenskra námsmanna erlendis fær reglulega inn á borð til sín mál læknanema erlendis, þá sérstaklega í Slóvakíu og Ungverjalandi, sem berjast í bökkum vegna hárra skólagjalda. Áður fyrr leituðu læknanemar gjarnan til Danmerkur, þar sem skólagjöldin eru sannarlega ekki há. Með nýjum tungumálakröfum sem danskir háskólar komu á árið 2020 er markvisst verið að fækka þeim sem sækja í danskt nám frá Íslandi. Með því varð draumurinn um að komast erlendis í háskólanám án þess að greiða fyrir það fleiri milljónir að engu. Á síðasta ári var skólagjaldalán Menntasjóðs námsmanna til læknanema erlendis hækkað um eina og hálfa milljón eftir sameiginlega baráttu SÍNE og íslenskra læknanema erlendis. Þessi upphæð hefur hjálpað heilmikið en dugar samt ekki fyrir skólagjöldum í Ungverjalandi þar sem stór hópur stundar nám. Í Slóvakíu stunda margir Íslendingar sex ára læknanám sem kostar í heildina 65.400 evrur eða tæpar 10 íslenskar milljónir. Nemendur í Debrecen í Ungverjalandi greiða 17.900 dollara á ári. Sú upphæð nemur um tveimur og hálfri milljón íslenskra króna á núverandi gengi. Því kosta öll 6 ár læknanámsins rúmar fjórtán milljónir. Ástandið á Landspítalanum og viðmót spítalans til læknanema sem koma erlendis frá hefur mikinn fælingarmátt. Í Slóvakíu og Ungverjalandi er skólaönnin töluvert lengri en tíðkast á Íslandi, því ekki er hægt að komast heim í sumarfrí fyrr en í júlí. Í þokkabót þarf að taka verknám yfir sumarið sem skólarnir bjóða nemendum að taka í sínu heimalandi, sumarverknámið er yfirleitt þrjár til fjórar vikur. Skólinn byrjar aftur í september og hafa nemendur því í mesta lagi 5 vikur til þess að vinna og safna því sem vantar upp á fyrir skólagjöldunum. Áður fyrr réð Landspítalinn nemana í vinnu á sumrin og þeir gátu fengið það metið sem verknám. En þetta er ekki í boði lengur. Íslenskir nemar sem læra erlendis taka því ólaunað verknám hjá LSH meðan á náminu stendur og læra þá aðeins hvernig spítalinn virkar, en lítið er gert til þess að kenna þeim á kerfið og hjálpa þeim að aðlagast. Spítalinn er undirmannaður að staðaldri og kennslan er engin, nema læknarnir á deildinni séu sérstaklega kennsluglaðir og taki upp á því sjálfir. Það gefur auga leið að það gengur ekki upp að spítalinn bjóði hvorki upp á laun né kennslu en þiggi vinnuframlag læknanemanna. Það virðist vera lítið skipulag í kringum námið og læknanemar frá erlendum háskólum upplifa sig í rauninni bara sem frítt vinnuafl fyrir spítalann. Núna er staðan jafnframt sú að nemendur frá erlendum háskólum fá neitun frá spítalanum og samkvæmt Landspítala er einfaldlega ekki pláss fyrir íslenska nema frá öðrum skólum en Háskóla Íslands. Landspítalinn rökstyður ákvarðanir sínar hvað varðar verknám og laun þannig að kjör læknanema erlendis séu þau sömu og læknanema á Íslandi. En við erum ekki jöfn, læknanemar á Íslandi stunda nám sem er að fullu fjármagnað af íslenska ríkinu og þurfa eingöngu að halda sér uppi. Að námi loknu verður framlag þeirra til heilbrigðiskerfisins á Íslandi samt hið sama. Ekki eru nógu mörg pláss í læknanámi á Íslandi til að viðhalda læknastéttinni með tilliti til fólksfjölgunar. Kostnaðurinn við að mennta nógu marga lækna fyrir gott heilbrigðiskerfi lendir því á herðum ungra námsmanna. Margir læknanemar velja nú að taka verknámið frekar utan Íslands eða á heilbrigðisstofnun úti á landi. Sjúkrahúsin á Akureyri, Neskaupstað og Selfossi hafa til dæmis verið mjög dugleg að taka á móti nemum sem læra erlendis og staðið sig vel í að bjóða góða aðlögun og kenna á kerfið á Íslandi. Það er ómetanlegt þegar lítinn stuðning er að fá annars staðar. Eftir 6 ár í erfiðu háskólanámi í ókunnugu landi langar flesta að koma heim og vera með fjölskyldu sinni og vinum eftir langa fjarveru. En löngun læknanema til að snúa heim að námi loknu fer dvínandi. Flestir eru með 15-20 milljóna króna skuld á bakinu eftir námið og alveg sparnaðar- og eignalaus. Við heimkomu hefst svo árs sérnámsgrunnur á Landspítalanum, vaktavinna í 1 ár, á slæmum kjörum. Þegar sérnámsgrunni lýkur er kominn tími til að greiða af lánunum. Ef við vitum að við getum fengið betri kjör annars staðar, af hverju ættum við að koma til Íslands að námi loknu? Þórdís Dröfn er forseti Sambands íslenskra námsmanna erlendis.Sveinn Karlsson er formaður félags íslenskra læknanema í Slóvakíu.Arna Bjarnadóttir er formaður félags íslenskra læknanema í Ungverjalandi.
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun