Ísland búi sig undir hörð viðbrögð af hálfu Rússa Vésteinn Örn Pétursson skrifar 14. apríl 2022 12:00 Baldur segir að vel geti verið að Íslendingar geti fundið fyrir reiði Rússa, sækist Finnar og Svíar eftir aðild að Atlantshafsbandalaginu. Vísir/Vilhelm Stjórnmálafræðiprófessor telur að Ísland þurfi að vera viðbúið því að verða fyrir barðinu á refsiaðgerðum Rússa, ef Finnland og Svíþjóð sækjast eftir aðild að NATO. Velta megi fyrir sér hvort Ísland sé „veikasti hlekkurinn í varnarkeðju NATO.“ Í gær tilkynntu forsætisráðherrar Finnlands og Svíþjóðar að mögulegt væri að bæði ríkin myndu sækja um aðild að Atlantshafsbandalaginu. Það væri vegna þess að innrás Rússa í Úkraínu hefði breytt öryggislandslagi Evrópu í grundvallaratriðum. Baldur Þórhallsson stjórnmálafræðiprófessor telur að innganga ríkjanna í bandalagið gæti haft bein áhrif á Ísland. Rússar hafi hótað hörðum viðbrögðum ef ríkin tvö sækist eftir aðild, sem Baldur telur að myndu aðallega beinast að þeim tveimur. „En þau gætu líka beinst gegn aðildarríkjum NATO og hinum Norðurlandanna. Ég held að það sé mjög mikilvægt að huga sérstaklega að þessu, sérstaklega fyrir Ísland. Vegna þess að það má velta fyrir sér hvort við séum bara veikasti hlekkurinn í varnarkeðju NATO,“ segir Baldur og bendir máli sínu til stuðnings á að Ísland sé herlaust, og ekki með fasta viðveru varnarliðs hér á landi. Hann segir mikilvægt að stjórnvöld sem sýsla með varnarmál tryggi innviði, á borð við netöryggi, öryggi sæstrengja og helstu stofnana landsins. Þó sé ekki útilokað að til annars konar, harðari refsiaðgerða komi. „Við vitum einfaldlega ekki hversu hörð viðbrögð ráðamanna í Kreml verða við hugsanlegri aðildarumsókn Svíþjóðar og Finnlands. Þau gætu orðið mjög hörð.“ Kortleggja þurfi hættuna og samhæfa viðbrögð Baldur segir ráðamenn í Svíþjóð og Finnlandi óttast viðbrögð Rússa svo mikið að það gæti leitt til þess að ríkin láti ekki verða af umsókn í bandalagið. Líklegast sé þó að þau láti slag standa og sæki um fyrir júnílok. „Ísland er ekki eyland þegar kemur að þessu og ég held það sé mjög mikilvægt að huga að því hvernig við ætlum að bregðast við, ef við verðum fyrir refsiaðgerðum sem Rússland mun beita í tengslum við aðildarumsókn þessara ríkja.“ Baldur telur mikilvægt að hefja viðræður við helstu bandalagsríki Íslands um hverjar ógnirnar eru. „Hvað Rússar gætu gert okkur, hvaða refsiaðgerðir gætu beinst að okkur, og grípa svo til viðeigandi ráðstafana í samvinnu við helstu bandalagsríki okkar.“ Finnland og Svíþjóð yrðu í sömu stöðu og Úkraína En í hverju felast hagsmunir Finna og Svía af því að ganga í NATO? „Það er einfaldlega þannig að Rússland virðir ekki lengur landamæri nágrannaríkja sinna og Finnland og Svíþjóð yrðu í sömu stöðu og Úkraína, ráðist rússneski herinn inn í löndin. Það er vegna þess að NATO mun ekki koma þessum ríkjum til bjargar og verja þau beint, þó að Finnland og Svíþjóð eigi í náinni varnarsamvinnu við aðildarríki Atlantshafsbandalagsins,“ segir Baldur. Því sækist ríkin einfaldlega eftir því að vera varin af bandalagsríkjunum, ef til innrásar Rússa kæmi. En hagsmunir Rússa af því að þessi ríki gangi ekki inn í NATO? „Rússar munu líta sem svo á, ef þessi ríki ganga inn í Atlantshafsbandalagið, að það ógni öryggi þeirra, það sé enn verið að sækja að þeim og nú í norðri. Ráðamenn í Kreml gætu upplifað sé ógnað, ekkert á ólíkan hátt frá því sem þeir telja sér stafa ógn af því ef Úkraína gengur í bandalagið,“ segir Baldur. Ein þeirra ástæðna sem Vladimír Pútín Rússlandsforseti og rússnesk stjórnvöld hafa gefið fyrir innrásinni er „útþenslustefna NATO til austurs,“ sem sporna þurfi við. Nú virðist innrásin hins vegar hafa þveröfug áhrif, miðað við fyrirætlanir Svía og Finna. „NATO hefur verið mjög tregt til þess að stækka, en það hafa verið nágrannaríki Rússland sem hafa sóst mikið eftir aðild að bandalaginu. En dyrnar standa Finnlandi og Svíþjóð opnar.“ Pútín hefur augastað á Finnlandi Baldur segir stórmerkilega viðhorfsbreytingu nú eiga sér stað í Finnlandi og Svíþjóð, jafnt hjá almenningi sem ráðamönnum jafnaðarmanna, sem hafi hingað til haft hlutleysisstefnu í hávegum. „Nú óttast menn einfaldlega ráðamenn í Kreml, vegna þess að þeir hafa margítrekað sýnt á síðustu árum að þeir virða ekki landamæri nágrannaríkja sinna og útþenslustefna Pútíns virðist eiga sér engin takmörk og hann hefur lýst því beint og óbeint yfir að hann telji að Finnland eigi að tilheyra Rússlandi. Þetta er ástæða þess að Finnland gengur fram fyrir skjöldu og þrýstir sérstaklega á aðild, og virðist ætla að draga Svíþjóð með sér inn í bandalagið,“ segir Baldur. Hann telur það meira áríðandi fyrir Finna en Svía að fá aðild að bandalaginu, og vísar um það til stórra landamæra Finnlands að Rússlandi, sem og yfirlýsinga Pútíns um að Finnland eigi að tilheyra Rússlandi. NATO Rússland Úkraína Finnland Svíþjóð Sæstrengir Tengdar fréttir Vaktin: Úkraínumenn segja flaggskip Rússa vera að sökkva Rússnesk stjórnvöld segja að Úkraínuher hafi sent þyrlur inn í lofthelgi Rússa. Þar hafi flugmenn skotið sprengjum á byggingar í þorpinu Klimovo í Brjanskfylki. Rússar hafa áður haldið sams konar ásökunum á lofti, en Úkraínumenn neituðu þeim. 14. apríl 2022 16:20 Finnar og Svíar færast nær NATO-aðild Forsætisráðherrar Finnlands og Svíþjóðar segja báðir að öryggislandslag Evrópu hafi tekið grundvallarbreytingum með innrás Rússa í Úkraínu. Það geti leitt til þessa að bæði ríki sæki um aðild að NATO, Atlantshafsbandalaginu. 13. apríl 2022 15:00 „Slátrarinn í Sýrlandi“ tekur við stjórn hersins í Úkraínu Vladimír Pútín, forseti Rússlands, hefur skipað nýjan herforingja til að taka yfir stjórn innrásarinnar í Úkraínu. Sá heitir Aleksandr Dvornikov en er gjarnan kallaður „Slátrarinn í Sýrlandi“. Herforinginn tók við stjórn innrásarinnar um helgina en hingað til hefur enginn einn herforingi haldið utan um hernaðaraðgerðir Rússa. 12. apríl 2022 10:50 Mest lesið Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum Innlent Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Innlent Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Innlent Langþreyttur á TikTok áreiti og rasískum orðsendingum skólakrakka Innlent Hitnar undir feldi Lilju Innlent Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Innlent Hefur áhyggjur af unga fólkinu Innlent Dularfull brotlending nærri Area 51 Erlent Keyrt á vegfaranda í Skeifunni Innlent Takmörk á því hversu langt Ísraelar geti farið til að verja hafnbann Innlent Fleiri fréttir Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Hitnar undir feldi Lilju Játaði að hafa stolið tugum milljóna úr dánarbúi móður sinnar Játaði áralangt kynferðisofbeldi gegn stjúpdóttur sinni Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Fékk aðsvif og missti bílinn yfir á annan vegarhelming Hefur áhyggjur af unga fólkinu Ungir Sjálfstæðismenn vilja stöðva hælisveitingar Sér fram á margar klukkustundir í fullkominni óvissu Takmörk á því hversu langt Ísraelar geti farið til að verja hafnbann Keyrt á vegfaranda í Skeifunni Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Hafa rætt við ísraelsk stjórnvöld og sett fram kröfur vegna Margrétar Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum „Minnir á saltveðrið mikla“ Magga Stína tekin höndum og gular viðvaranir í kortunum Stúlkan komin í leitirnar Bændum verulega brugðið vegna breytinga á búvörulögum Ákærður fyrir stunguárás á Seltjarnarnesi Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Átján sagt upp í Seljahlíð Fyrri degi heimsóknar lauk með kvöldverði í forsetahöllinni Sást blóðugur fyrir utan fjölbýlishús Langþreyttur á TikTok áreiti og rasískum orðsendingum skólakrakka „Það er sárt að þurfa að horfa á eftir þeim“ Ekki hlutverk stjórnarandstöðunnar að halda uppi stemmingu Segir réttast að ráðherra dragi drögin í heild sinni til baka Sjá meira
Í gær tilkynntu forsætisráðherrar Finnlands og Svíþjóðar að mögulegt væri að bæði ríkin myndu sækja um aðild að Atlantshafsbandalaginu. Það væri vegna þess að innrás Rússa í Úkraínu hefði breytt öryggislandslagi Evrópu í grundvallaratriðum. Baldur Þórhallsson stjórnmálafræðiprófessor telur að innganga ríkjanna í bandalagið gæti haft bein áhrif á Ísland. Rússar hafi hótað hörðum viðbrögðum ef ríkin tvö sækist eftir aðild, sem Baldur telur að myndu aðallega beinast að þeim tveimur. „En þau gætu líka beinst gegn aðildarríkjum NATO og hinum Norðurlandanna. Ég held að það sé mjög mikilvægt að huga sérstaklega að þessu, sérstaklega fyrir Ísland. Vegna þess að það má velta fyrir sér hvort við séum bara veikasti hlekkurinn í varnarkeðju NATO,“ segir Baldur og bendir máli sínu til stuðnings á að Ísland sé herlaust, og ekki með fasta viðveru varnarliðs hér á landi. Hann segir mikilvægt að stjórnvöld sem sýsla með varnarmál tryggi innviði, á borð við netöryggi, öryggi sæstrengja og helstu stofnana landsins. Þó sé ekki útilokað að til annars konar, harðari refsiaðgerða komi. „Við vitum einfaldlega ekki hversu hörð viðbrögð ráðamanna í Kreml verða við hugsanlegri aðildarumsókn Svíþjóðar og Finnlands. Þau gætu orðið mjög hörð.“ Kortleggja þurfi hættuna og samhæfa viðbrögð Baldur segir ráðamenn í Svíþjóð og Finnlandi óttast viðbrögð Rússa svo mikið að það gæti leitt til þess að ríkin láti ekki verða af umsókn í bandalagið. Líklegast sé þó að þau láti slag standa og sæki um fyrir júnílok. „Ísland er ekki eyland þegar kemur að þessu og ég held það sé mjög mikilvægt að huga að því hvernig við ætlum að bregðast við, ef við verðum fyrir refsiaðgerðum sem Rússland mun beita í tengslum við aðildarumsókn þessara ríkja.“ Baldur telur mikilvægt að hefja viðræður við helstu bandalagsríki Íslands um hverjar ógnirnar eru. „Hvað Rússar gætu gert okkur, hvaða refsiaðgerðir gætu beinst að okkur, og grípa svo til viðeigandi ráðstafana í samvinnu við helstu bandalagsríki okkar.“ Finnland og Svíþjóð yrðu í sömu stöðu og Úkraína En í hverju felast hagsmunir Finna og Svía af því að ganga í NATO? „Það er einfaldlega þannig að Rússland virðir ekki lengur landamæri nágrannaríkja sinna og Finnland og Svíþjóð yrðu í sömu stöðu og Úkraína, ráðist rússneski herinn inn í löndin. Það er vegna þess að NATO mun ekki koma þessum ríkjum til bjargar og verja þau beint, þó að Finnland og Svíþjóð eigi í náinni varnarsamvinnu við aðildarríki Atlantshafsbandalagsins,“ segir Baldur. Því sækist ríkin einfaldlega eftir því að vera varin af bandalagsríkjunum, ef til innrásar Rússa kæmi. En hagsmunir Rússa af því að þessi ríki gangi ekki inn í NATO? „Rússar munu líta sem svo á, ef þessi ríki ganga inn í Atlantshafsbandalagið, að það ógni öryggi þeirra, það sé enn verið að sækja að þeim og nú í norðri. Ráðamenn í Kreml gætu upplifað sé ógnað, ekkert á ólíkan hátt frá því sem þeir telja sér stafa ógn af því ef Úkraína gengur í bandalagið,“ segir Baldur. Ein þeirra ástæðna sem Vladimír Pútín Rússlandsforseti og rússnesk stjórnvöld hafa gefið fyrir innrásinni er „útþenslustefna NATO til austurs,“ sem sporna þurfi við. Nú virðist innrásin hins vegar hafa þveröfug áhrif, miðað við fyrirætlanir Svía og Finna. „NATO hefur verið mjög tregt til þess að stækka, en það hafa verið nágrannaríki Rússland sem hafa sóst mikið eftir aðild að bandalaginu. En dyrnar standa Finnlandi og Svíþjóð opnar.“ Pútín hefur augastað á Finnlandi Baldur segir stórmerkilega viðhorfsbreytingu nú eiga sér stað í Finnlandi og Svíþjóð, jafnt hjá almenningi sem ráðamönnum jafnaðarmanna, sem hafi hingað til haft hlutleysisstefnu í hávegum. „Nú óttast menn einfaldlega ráðamenn í Kreml, vegna þess að þeir hafa margítrekað sýnt á síðustu árum að þeir virða ekki landamæri nágrannaríkja sinna og útþenslustefna Pútíns virðist eiga sér engin takmörk og hann hefur lýst því beint og óbeint yfir að hann telji að Finnland eigi að tilheyra Rússlandi. Þetta er ástæða þess að Finnland gengur fram fyrir skjöldu og þrýstir sérstaklega á aðild, og virðist ætla að draga Svíþjóð með sér inn í bandalagið,“ segir Baldur. Hann telur það meira áríðandi fyrir Finna en Svía að fá aðild að bandalaginu, og vísar um það til stórra landamæra Finnlands að Rússlandi, sem og yfirlýsinga Pútíns um að Finnland eigi að tilheyra Rússlandi.
NATO Rússland Úkraína Finnland Svíþjóð Sæstrengir Tengdar fréttir Vaktin: Úkraínumenn segja flaggskip Rússa vera að sökkva Rússnesk stjórnvöld segja að Úkraínuher hafi sent þyrlur inn í lofthelgi Rússa. Þar hafi flugmenn skotið sprengjum á byggingar í þorpinu Klimovo í Brjanskfylki. Rússar hafa áður haldið sams konar ásökunum á lofti, en Úkraínumenn neituðu þeim. 14. apríl 2022 16:20 Finnar og Svíar færast nær NATO-aðild Forsætisráðherrar Finnlands og Svíþjóðar segja báðir að öryggislandslag Evrópu hafi tekið grundvallarbreytingum með innrás Rússa í Úkraínu. Það geti leitt til þessa að bæði ríki sæki um aðild að NATO, Atlantshafsbandalaginu. 13. apríl 2022 15:00 „Slátrarinn í Sýrlandi“ tekur við stjórn hersins í Úkraínu Vladimír Pútín, forseti Rússlands, hefur skipað nýjan herforingja til að taka yfir stjórn innrásarinnar í Úkraínu. Sá heitir Aleksandr Dvornikov en er gjarnan kallaður „Slátrarinn í Sýrlandi“. Herforinginn tók við stjórn innrásarinnar um helgina en hingað til hefur enginn einn herforingi haldið utan um hernaðaraðgerðir Rússa. 12. apríl 2022 10:50 Mest lesið Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum Innlent Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Innlent Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Innlent Langþreyttur á TikTok áreiti og rasískum orðsendingum skólakrakka Innlent Hitnar undir feldi Lilju Innlent Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Innlent Hefur áhyggjur af unga fólkinu Innlent Dularfull brotlending nærri Area 51 Erlent Keyrt á vegfaranda í Skeifunni Innlent Takmörk á því hversu langt Ísraelar geti farið til að verja hafnbann Innlent Fleiri fréttir Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Hitnar undir feldi Lilju Játaði að hafa stolið tugum milljóna úr dánarbúi móður sinnar Játaði áralangt kynferðisofbeldi gegn stjúpdóttur sinni Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Fékk aðsvif og missti bílinn yfir á annan vegarhelming Hefur áhyggjur af unga fólkinu Ungir Sjálfstæðismenn vilja stöðva hælisveitingar Sér fram á margar klukkustundir í fullkominni óvissu Takmörk á því hversu langt Ísraelar geti farið til að verja hafnbann Keyrt á vegfaranda í Skeifunni Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Hafa rætt við ísraelsk stjórnvöld og sett fram kröfur vegna Margrétar Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum „Minnir á saltveðrið mikla“ Magga Stína tekin höndum og gular viðvaranir í kortunum Stúlkan komin í leitirnar Bændum verulega brugðið vegna breytinga á búvörulögum Ákærður fyrir stunguárás á Seltjarnarnesi Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Átján sagt upp í Seljahlíð Fyrri degi heimsóknar lauk með kvöldverði í forsetahöllinni Sást blóðugur fyrir utan fjölbýlishús Langþreyttur á TikTok áreiti og rasískum orðsendingum skólakrakka „Það er sárt að þurfa að horfa á eftir þeim“ Ekki hlutverk stjórnarandstöðunnar að halda uppi stemmingu Segir réttast að ráðherra dragi drögin í heild sinni til baka Sjá meira
Vaktin: Úkraínumenn segja flaggskip Rússa vera að sökkva Rússnesk stjórnvöld segja að Úkraínuher hafi sent þyrlur inn í lofthelgi Rússa. Þar hafi flugmenn skotið sprengjum á byggingar í þorpinu Klimovo í Brjanskfylki. Rússar hafa áður haldið sams konar ásökunum á lofti, en Úkraínumenn neituðu þeim. 14. apríl 2022 16:20
Finnar og Svíar færast nær NATO-aðild Forsætisráðherrar Finnlands og Svíþjóðar segja báðir að öryggislandslag Evrópu hafi tekið grundvallarbreytingum með innrás Rússa í Úkraínu. Það geti leitt til þessa að bæði ríki sæki um aðild að NATO, Atlantshafsbandalaginu. 13. apríl 2022 15:00
„Slátrarinn í Sýrlandi“ tekur við stjórn hersins í Úkraínu Vladimír Pútín, forseti Rússlands, hefur skipað nýjan herforingja til að taka yfir stjórn innrásarinnar í Úkraínu. Sá heitir Aleksandr Dvornikov en er gjarnan kallaður „Slátrarinn í Sýrlandi“. Herforinginn tók við stjórn innrásarinnar um helgina en hingað til hefur enginn einn herforingi haldið utan um hernaðaraðgerðir Rússa. 12. apríl 2022 10:50