Greiða hefði átt hraðar niður skuldir Kristinn Ingi Jónsson skrifar 9. maí 2018 08:00 Ásdís Kristjánsdóttir, forstöðumaður efnahagssviðs Samtaka atvinnulífsins, segir það ábyrgðarhluta að nýta góða tíma til að greiða niður skuldir. Vísir/Valli Verði viðsnúningur á því hagstæða ytra umhverfi sem sveitarfélög landsins hafa búið við undanfarin ár getur skuldastaða þeirra hæglega breyst til hins verra og hlutfall skulda af tekjum risið á ný. Ef tekjur sveitarfélaganna drægjust saman um fimmtung myndi skuldahlutfall þeirra hækka úr 122 prósentum í 153 prósent og verða þannig um fimmtungi hærra en það var á góðærisárunum frá 2002 til 2007. Þetta er á meðal þess sem fram kemur í nýrri greiningu Samtaka atvinnulífsins á fjármálum sveitarfélaganna sem kynnt verður á fundi samtakanna með oddvitum stærstu stjórnmálaflokkanna í Reykjavík í Gamla bíói í dag. Ásdís Kristjánsdóttir, forstöðumaður efnahagssviðs Samtaka atvinnulífsins, segir uppsveiflu síðustu ára ekki hafa verið nýtta sem skyldi til þess að styrkja stöðu sveitarfélaganna. Eftir undraverðan vöxt síðustu ára geti stjórnmálamenn ekki lengur gengið að því vísu að tekjur vaxi áfram með sama hraða.Sjá einnig: Telur slæmt ef skuldir ríkisins lækka mikið meira „Það veldur vonbrigðum að ekki hafi verið meiri afgangur af rekstri sveitarfélaganna til að greiða hraðar niður skuldir í þessari miklu efnahagsuppsveiflu og einna lengsta samfellda hagvaxtarskeiði Íslandssögunnar,“ segir hún. Lukkan geti snúist skyndilega og því sé það ábyrgðarhluti að nýta góða tíma til þess að styrkja fjárhagsgrundvöll sveitarfélaganna. Samtökin benda á að ríflega helmingur lækkunar á skuldahlutfalli sveitarfélaganna, bæði A- og B-hluta, frá árinu 2010 til þessa árs – en hlutfallið hefur farið úr 222 prósentum árið 2010 í 122 prósent á þessu ári – sé kominn til vegna vaxandi tekna. Hinn helminginn megi rekja annars vegar til gengisstyrkingar krónunnar, en stór hluti skulda B-hluta fyrirtækja sveitarfélaga er í erlendri mynt, og hins vegar niðurgreiðslu skulda. Lægra gengi krónunnar myndi því auka erlendar skuldir og minni tekjur sveitarfélaga hækka skuldahlutfallið, að sögn samtakanna.Í greiningu samtakanna er tekið fram að frá árinu 2011 hafi tekjur A-hluta sveitarfélaga, sem eru að meginþorra útsvar og fasteignaskattar, aukist um 296 milljarða króna á föstu verðlagi en þar af hafi 170 milljörðum, eða um 57 prósentum tekjuaukans, verið ráðstafað í aukinn launakostnað. Um 27 prósent af tekjuaukanum hafi farið í annan rekstrarkostnað. Samtökin segja það vekja sérstaka athygli að þrátt fyrir gífurlegan tekjuvöxt hafi einungis tólf prósent aukinna tekna skilað sér í bættri afkomu sveitarfélaganna.Vaxandi skattheimta Skattheimta á sveitarstjórnarstigi hefur á undanförnum árum vaxið töluvert umfram það sem getur réttlæst af auknum lögbundnum verkefnum sveitarfélaga, að því er fram kemur í greiningunni. Bent er á að flest sveitarfélög landsins hafi útsvarsprósentu sína í leyfilegu hámarki, 14,52 prósentum, en hún hefur nær tvöfaldast frá árinu 1993. Stærstur hluti hækkunarinnar er kominn til vegna yfirfærslu á málefnum grunnskóla og fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga en þó má fjórðung hennar rekja til annarra almennra hækkana, að sögn samtakanna. Er jafnframt bent á að nú sé svo komið að sveitarfélög taka til sín og ráðstafa um fimmtungi af öllum opinberum tekjum og um 14 prósent opinberra skulda hvíli auk þess á sveitarfélögunum. 170 milljarða fjárfestingarþörf Samtökin áætla að sveitarfélög landsins þurfi að fjármagna að hluta eða öllu leyti um 170 milljarða króna fjárfestingar á komandi árum. Verulega hafi dregið úr fjárfestingum sveitarfélaga í kjölfar fjármálahrunsins árið 2008 en þær hafa, sem hlutfall af landsframleiðslu, verið í sögulegu lágmarki síðustu ár. Þannig hafi mikil fjárfestingarþörf byggst upp. Samkvæmt nýlegu mati Samtaka iðnaðarins er nauðsynlegt viðhald sem sveitarfélögin þurfa að standa straum af metið á 100 milljarða króna. Tekur það til framkvæmda við vatnsveitu, úrgangsmál, vegi og fasteignir. Eru þá ótaldir ríflega 70 milljarðar króna sem að mestu leyti munu leggjast á sveitarfélögin vegna framkvæmda á hitaveitum, fráveitum og höfnum. Ásdís segir að á sama tíma og mikil fjárþörf blasi við vegna nauðsynlegra framkvæmda leyfi fjárhagsstaða sveitarfélaganna ekki aukna skuldsetningu. „Ljóst er því að talsverðar áskoranir eru fram undan, auka þarf afgang af reglulegum rekstri og forgangsraða til mikilvægra verkefna. Einnig þarf að horfa til annarra lausna og er vert að líta til aukinnar aðkomu einkaaðila að ákveðnum verkefnum.“ Ræða þurfi þessar áskoranir raunhæft með hliðsjón af því að sveitarfélögin þurfi að sinna brýnum framkvæmdum og þjónustu án þess að fara skuldum hlaðin inn í næstu efnahagslægð. Birtist í Fréttablaðinu Efnahagsmál Tengdar fréttir Telur slæmt ef skuldir ríkisins lækka mikið meira Aðeins fimm ríki innan OECD hafa lægri ríkisskuldir sem hlutfall af landsframleiðslu en Ísland. Aðalhagfræðingur Kviku banka segir óskynsamlegt að skuldir ríkissins lækki mikið meira vegna þess mikilvæga hlutverks sem ríkið gegni á skuldabréfamarkaði. 27. apríl 2018 18:30 Mest lesið Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Viðskipti innlent Að umbreyta fómó í jómó um verslunarmannahelgina Atvinnulíf Hagnaðist um 2,2 billjónir króna Viðskipti erlent Kísiltollar gætu vel endað fyrir gerðardómi Viðskipti innlent Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Viðskipti innlent „Verið að auglýsa öryggi sem er falsöryggi“ Neytendur Hagnaður minnkar um 38 prósent og arðgreiðsla óákveðin Viðskipti innlent Fékk ekki að lækka afborganir því hún komst ekki í gegnum greiðslumat Neytendur Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Viðskipti innlent Vara við eggjum í kleinuhringjum Neytendur Fleiri fréttir Kísiltollar gætu vel endað fyrir gerðardómi Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Festi hagnast umfram væntingar Þota Play komin úr viðgerð eftir skemmdir vegna hagléls Evrópa verði upp á Kína komin verði af tollunum Sigurður viðskiptastjóri innviðalausna hjá Ofar Hagnaður minnkar um 38 prósent og arðgreiðsla óákveðin Funda með ráðherra vegna tollanna: „Ég ætla ekki að setjast í neitt dómarasæti“ Á ég að greiða inn á lánið eða spara? Loksins, mathöllin og fleiri staðir fá nýja rekstraraðila „Við erum að bæta við atvinnustoð í samfélaginu“ Kristján og Leó kaupa Landsbankahúsið á tæpa þrjá milljarða Sjómönnum sagt upp: Skipulagsbreytingar vegna veiðigjalda Vaxtalækkun í ágúst sé nánast útilokuð Opnuðu loks Hygge eftir 245 daga bið Verðbólgan hjaðnar á ný Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Endurskipuleggja reksturinn „í vinsemd og virðingu“ Tekjur jukust um helming milli ára Hátt í þrjátíu sagt upp hjá Play Gengið rétti lítillega úr kútnum en hefur aldrei verið lægra Róðurinn þungur en hefur ekki áhyggjur af Play HBO Max streymisveitan komin til Íslands Gengi Play í frjálsu falli Alþjóðlegt bílafyrirtæki kaupir Öskju og systurfélög Búast við tveggja milljarða tapi Samruninn muni taka langan tíma Orri til liðs við Íslandsbanka Sjá meira
Verði viðsnúningur á því hagstæða ytra umhverfi sem sveitarfélög landsins hafa búið við undanfarin ár getur skuldastaða þeirra hæglega breyst til hins verra og hlutfall skulda af tekjum risið á ný. Ef tekjur sveitarfélaganna drægjust saman um fimmtung myndi skuldahlutfall þeirra hækka úr 122 prósentum í 153 prósent og verða þannig um fimmtungi hærra en það var á góðærisárunum frá 2002 til 2007. Þetta er á meðal þess sem fram kemur í nýrri greiningu Samtaka atvinnulífsins á fjármálum sveitarfélaganna sem kynnt verður á fundi samtakanna með oddvitum stærstu stjórnmálaflokkanna í Reykjavík í Gamla bíói í dag. Ásdís Kristjánsdóttir, forstöðumaður efnahagssviðs Samtaka atvinnulífsins, segir uppsveiflu síðustu ára ekki hafa verið nýtta sem skyldi til þess að styrkja stöðu sveitarfélaganna. Eftir undraverðan vöxt síðustu ára geti stjórnmálamenn ekki lengur gengið að því vísu að tekjur vaxi áfram með sama hraða.Sjá einnig: Telur slæmt ef skuldir ríkisins lækka mikið meira „Það veldur vonbrigðum að ekki hafi verið meiri afgangur af rekstri sveitarfélaganna til að greiða hraðar niður skuldir í þessari miklu efnahagsuppsveiflu og einna lengsta samfellda hagvaxtarskeiði Íslandssögunnar,“ segir hún. Lukkan geti snúist skyndilega og því sé það ábyrgðarhluti að nýta góða tíma til þess að styrkja fjárhagsgrundvöll sveitarfélaganna. Samtökin benda á að ríflega helmingur lækkunar á skuldahlutfalli sveitarfélaganna, bæði A- og B-hluta, frá árinu 2010 til þessa árs – en hlutfallið hefur farið úr 222 prósentum árið 2010 í 122 prósent á þessu ári – sé kominn til vegna vaxandi tekna. Hinn helminginn megi rekja annars vegar til gengisstyrkingar krónunnar, en stór hluti skulda B-hluta fyrirtækja sveitarfélaga er í erlendri mynt, og hins vegar niðurgreiðslu skulda. Lægra gengi krónunnar myndi því auka erlendar skuldir og minni tekjur sveitarfélaga hækka skuldahlutfallið, að sögn samtakanna.Í greiningu samtakanna er tekið fram að frá árinu 2011 hafi tekjur A-hluta sveitarfélaga, sem eru að meginþorra útsvar og fasteignaskattar, aukist um 296 milljarða króna á föstu verðlagi en þar af hafi 170 milljörðum, eða um 57 prósentum tekjuaukans, verið ráðstafað í aukinn launakostnað. Um 27 prósent af tekjuaukanum hafi farið í annan rekstrarkostnað. Samtökin segja það vekja sérstaka athygli að þrátt fyrir gífurlegan tekjuvöxt hafi einungis tólf prósent aukinna tekna skilað sér í bættri afkomu sveitarfélaganna.Vaxandi skattheimta Skattheimta á sveitarstjórnarstigi hefur á undanförnum árum vaxið töluvert umfram það sem getur réttlæst af auknum lögbundnum verkefnum sveitarfélaga, að því er fram kemur í greiningunni. Bent er á að flest sveitarfélög landsins hafi útsvarsprósentu sína í leyfilegu hámarki, 14,52 prósentum, en hún hefur nær tvöfaldast frá árinu 1993. Stærstur hluti hækkunarinnar er kominn til vegna yfirfærslu á málefnum grunnskóla og fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga en þó má fjórðung hennar rekja til annarra almennra hækkana, að sögn samtakanna. Er jafnframt bent á að nú sé svo komið að sveitarfélög taka til sín og ráðstafa um fimmtungi af öllum opinberum tekjum og um 14 prósent opinberra skulda hvíli auk þess á sveitarfélögunum. 170 milljarða fjárfestingarþörf Samtökin áætla að sveitarfélög landsins þurfi að fjármagna að hluta eða öllu leyti um 170 milljarða króna fjárfestingar á komandi árum. Verulega hafi dregið úr fjárfestingum sveitarfélaga í kjölfar fjármálahrunsins árið 2008 en þær hafa, sem hlutfall af landsframleiðslu, verið í sögulegu lágmarki síðustu ár. Þannig hafi mikil fjárfestingarþörf byggst upp. Samkvæmt nýlegu mati Samtaka iðnaðarins er nauðsynlegt viðhald sem sveitarfélögin þurfa að standa straum af metið á 100 milljarða króna. Tekur það til framkvæmda við vatnsveitu, úrgangsmál, vegi og fasteignir. Eru þá ótaldir ríflega 70 milljarðar króna sem að mestu leyti munu leggjast á sveitarfélögin vegna framkvæmda á hitaveitum, fráveitum og höfnum. Ásdís segir að á sama tíma og mikil fjárþörf blasi við vegna nauðsynlegra framkvæmda leyfi fjárhagsstaða sveitarfélaganna ekki aukna skuldsetningu. „Ljóst er því að talsverðar áskoranir eru fram undan, auka þarf afgang af reglulegum rekstri og forgangsraða til mikilvægra verkefna. Einnig þarf að horfa til annarra lausna og er vert að líta til aukinnar aðkomu einkaaðila að ákveðnum verkefnum.“ Ræða þurfi þessar áskoranir raunhæft með hliðsjón af því að sveitarfélögin þurfi að sinna brýnum framkvæmdum og þjónustu án þess að fara skuldum hlaðin inn í næstu efnahagslægð.
Birtist í Fréttablaðinu Efnahagsmál Tengdar fréttir Telur slæmt ef skuldir ríkisins lækka mikið meira Aðeins fimm ríki innan OECD hafa lægri ríkisskuldir sem hlutfall af landsframleiðslu en Ísland. Aðalhagfræðingur Kviku banka segir óskynsamlegt að skuldir ríkissins lækki mikið meira vegna þess mikilvæga hlutverks sem ríkið gegni á skuldabréfamarkaði. 27. apríl 2018 18:30 Mest lesið Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Viðskipti innlent Að umbreyta fómó í jómó um verslunarmannahelgina Atvinnulíf Hagnaðist um 2,2 billjónir króna Viðskipti erlent Kísiltollar gætu vel endað fyrir gerðardómi Viðskipti innlent Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Viðskipti innlent „Verið að auglýsa öryggi sem er falsöryggi“ Neytendur Hagnaður minnkar um 38 prósent og arðgreiðsla óákveðin Viðskipti innlent Fékk ekki að lækka afborganir því hún komst ekki í gegnum greiðslumat Neytendur Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Viðskipti innlent Vara við eggjum í kleinuhringjum Neytendur Fleiri fréttir Kísiltollar gætu vel endað fyrir gerðardómi Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Festi hagnast umfram væntingar Þota Play komin úr viðgerð eftir skemmdir vegna hagléls Evrópa verði upp á Kína komin verði af tollunum Sigurður viðskiptastjóri innviðalausna hjá Ofar Hagnaður minnkar um 38 prósent og arðgreiðsla óákveðin Funda með ráðherra vegna tollanna: „Ég ætla ekki að setjast í neitt dómarasæti“ Á ég að greiða inn á lánið eða spara? Loksins, mathöllin og fleiri staðir fá nýja rekstraraðila „Við erum að bæta við atvinnustoð í samfélaginu“ Kristján og Leó kaupa Landsbankahúsið á tæpa þrjá milljarða Sjómönnum sagt upp: Skipulagsbreytingar vegna veiðigjalda Vaxtalækkun í ágúst sé nánast útilokuð Opnuðu loks Hygge eftir 245 daga bið Verðbólgan hjaðnar á ný Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Endurskipuleggja reksturinn „í vinsemd og virðingu“ Tekjur jukust um helming milli ára Hátt í þrjátíu sagt upp hjá Play Gengið rétti lítillega úr kútnum en hefur aldrei verið lægra Róðurinn þungur en hefur ekki áhyggjur af Play HBO Max streymisveitan komin til Íslands Gengi Play í frjálsu falli Alþjóðlegt bílafyrirtæki kaupir Öskju og systurfélög Búast við tveggja milljarða tapi Samruninn muni taka langan tíma Orri til liðs við Íslandsbanka Sjá meira
Telur slæmt ef skuldir ríkisins lækka mikið meira Aðeins fimm ríki innan OECD hafa lægri ríkisskuldir sem hlutfall af landsframleiðslu en Ísland. Aðalhagfræðingur Kviku banka segir óskynsamlegt að skuldir ríkissins lækki mikið meira vegna þess mikilvæga hlutverks sem ríkið gegni á skuldabréfamarkaði. 27. apríl 2018 18:30