45 ár frá upphafi eldgoss í Heimaey Birgir Olgeirsson skrifar 23. janúar 2018 15:33 Mynd sem tekin var í janúar 1973. Horft er yfir hafnarsvæðið og byggðina í Heimaey, flutningur búslóða heimamanna til lands í fullum gangi. Búslóðaflutningur, skip liggur við bryggju, vörubílar og kassar á bryggjunni, fólk að störfum við að koma kössunum um borð í skipið. Vísir/GVA Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra minnir á að í dag eru liðin 45 ár frá upphafi eldgossins á Heimaey. Gosið hófst á öðrum tímanum aðfaranótt 23. janúar og var því lýst lokið þann 3. júlí sama ár. Á þeim tíma sem gosið hófst kom það eins og gefur að skilja flatt upp á Eyjamenn sem voru flestir gegnir til náða og vísindamenn voru ekki tækjum búnir til að geta séð það fyrir. Á Vísindavef Háskóla Íslands er að finna svar eftir Þorstein Vilhjálmsson prófessor emeritus þar sem segir að eftir á gátu menn séð að að gosið hafði í rauninni gert boð á undan sér um þrjátíu klukkustundum fyrr. Þorsteinn segir að ef eldgos á borð við Heimaeyjargosið 1973 kæmi nú á dögum væru yfirgnæfandi líkur á að það geri boð á undan sér sem vísindamenn munu finna. Olgeir Sigmarsson, jarðfræðingur hjá raunvísindastofnun Háskóla Íslands, hefur einnig birt svar um gosið í Heimaey en hann segir að draga megi þann lærdóm af gosum í Vestmannaeyjum að ef gos verður í nálægð við Heimaey þá er allt eins líklegt að það gjósi einnig á Heimaey. Jafnframt megi reikna með gosi hvenær sem er í Vestmanneyjaeldstöðinni en það sama eigi reyndar við um Reykjanesskagann og þá gæti Hafnarfjörður legið í því, eins og Olgeir segir svari sínu. Í grein sem birtir á vef almannavarnadeildar Ríkislögreglustjóra kemur fram að verkefnin sem gosið í Heimaey leiddi af sér voru mjög lærdómsrík. Eldgosið hafi þannig verið frumraun almannavarnakerfisins en þar var fyrst beitt í stórri aðgerð því neyðaráætlunarskipulagi sem unnið hafði verið að koma á í almannavörnum frá því á árinu 1971. Séð yfir hafnarsvæðið og byggðina í Heimaey á öðrum degi gossins VestmannaeyjagosVísir/GVA „Fyrsta neyðaráætlun þessarar gerðar var tilbúin í ársbyrjun 1972 og var unnin fyrir Húsavíkurkaupstað. Sama ár voru unnar neyðaráætlanir fyrir Ísafjarðarkaupstað og viðbragðsáætlun vegna eldgoss í Kötlu í Mýrdalsjökli. Teknir voru til umfjöllunar í þessum neyðaráætlunum allir helstu hættuþættir, sem ógnað gætu öryggi hins almenna borgara á viðkomandi svæði og settar fram nákvæmar leiðbeiningar um virkjun neyðarþjónustunnar með tilheyrandi gátlistum,“ segir í greininni sem birtist á vef almannavarnadeildarinnar. Þar kemur fram að eldgosið í Heimaey árið 1973 hafi reynt verulega á almannavarnastarfið á Íslandi. Það undirstrikaði nauðsyn almannavarnaskipulagsins, bæði hvað varðaði brottflutning eyjaskeggja, móttöku þeirra á fastalandið og varnaraðgerðir meðan gosið stóð. Á vefnum Heimaslóð kemur fram að Vestmanneyingar voru 2,5 prósent landsmanna á þessum tíma og þurfti að koma börnum fyrir í skóla, fólki í vinnu og útvega húsnæði. Nýja fellið sem myndaðist á Heimaey fékk nafnið Eldfell. Á vef Heimaslóðar kemur fram að af 1.350 húsum bæjarins fóru 417 eignir undir hraun og aðrar 400 skemmdust að einhverju eða miklu leyti. Um miðjan september árið 1973 fluttu 1.200 bæjarbúar aftur til Eyja en í nóvember sama ár höfðu rúmlega 2.000 manns snúið til baka. Almannavarnir Eldgos og jarðhræringar Vestmannaeyjar Heimaeyjargosið 1973 Tengdar fréttir Eyjamenn lýsa því hvernig var að vakna upp við eldgos Þegar eldsprungan opnaðist á Heimaey þann 23. janúar fyrir fjörutíu árum í austurjaðri byggðarinnar þá var fjarlægðin frá næstu íbúðarhúsum litlu meiri en vegalengdin yfir Arnarhól í Reykjavík. 5200 manns í Vestmannaeyjum upplifðu þar einhverja ógnþrungnustu nótt Íslandssögunnar. Þennan atburð ætlar Stöð 2 næstu sunnudagskvöld að rifja upp í þættinum "Um land allt" með hjálp Eyjamanna sem stóðu í eldlínunni en fyrsti þátturinn var sýndur í kvöld. 20. janúar 2013 19:30 BBC rýnir í eldgos framtíðarinnar á Íslandi Nú þegar fjörtíu ár upp á dag eru liðin frá því eldgosið mikla hófst í Heimaey, er ekki úr vegi að skoða heimildarmynd Katie Humble, sem framleidd var fyrir BBC í fyrra. Í myndinni er farið yfir Eyjafjallagosið, Heimaeyjargosið og fleiri stórgos í sögu Íslands, og reynt að rýna í framtíðina varðandi stórgos sem gætu vofað yfir Íslandi og Evrópu. 23. janúar 2013 14:21 Mest lesið Telur að of mikil saltnotkun geri moksturinn enn erfiðari Innlent Orðin hæsta kirkja í heimi Erlent Andrés ekki lengur prins og látinn yfirgefa heimili sitt Erlent „Því miður er verklagið þannig“ Innlent Segja ríkislögreglustjóra þurfa að taka til hjá sér Innlent Ökumaður stöðvaður með snjófargan á framrúðunni Innlent Þjóðvegi eitt lokað vegna veðurs Innlent Reyndu að fá flugmann Maduros til að aðstoða við handtöku hans Erlent Farþegagjald ólögmætt og höfnin skuldar tugi milljóna Innlent Segir Repúblikönum að beita kjarnorkuúrræðinu Erlent Fleiri fréttir Langt í frá að málinu sé lokið Mest ánægja starfsfólks í sveitarfélögum á Suðurlandi Strætó enn á eftir áætlun en opnun hringvegarins í vinnslu Innanlandsflugi aflýst vegna veðurs Ríkislögreglustjóra sagt að endurskoða reksturinn og allt á floti í hlákunni Farþegagjald ólögmætt og höfnin skuldar tugi milljóna Bein útsending: Langvinn einkenni Covid Segja ríkislögreglustjóra þurfa að taka til hjá sér Telur að of mikil saltnotkun geri moksturinn enn erfiðari Hringvegurinn opinn á ný Ökumaður stöðvaður með snjófargan á framrúðunni „Því miður er verklagið þannig“ Opnun Brákarborgar frestað enn á ný Ögmundur Ísak ráðinn til þingflokks Sjálfstæðisflokksins Viðbrögð hjólreiðamannsins að einhverju leyti skiljanleg Fjárhagsstaðan alvarleg og tímabundin ráðning ráðgjafans ekki endurnýjuð Formannskosningu Pírata frestað Fastur heima í þrjá daga út af engum mokstri Þurfa mögulega að fresta formannskosningu vegna formgalla Flughálka í kortunum, breytingar hjá bönkunum og formaður Pírata Reyna að lokka íslenska lækna heim Óvenjulegir smáskjálftar reyndust sprengingar Ein hinna reknu segir konunum kastað fyrir ljónin Guðmundur fetar í fótspor Sivjar Fylgjast með smáskjálftum við Bláa lónið Kirkjuþing skorar á stjórnvöld að hækka sóknargjald Ósammála ráðherra um að atkvæðajafnvægi sé mannréttindamál Ungir innflytjendur á Íslandi ekki jafn jaðarsettir og í Svíþjóð Leita til UNESCO vegna Vonarskarðs og kæra kynjahalla Aukin verðbólga áhyggjuefni og asahláka í kortunum Sjá meira
Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra minnir á að í dag eru liðin 45 ár frá upphafi eldgossins á Heimaey. Gosið hófst á öðrum tímanum aðfaranótt 23. janúar og var því lýst lokið þann 3. júlí sama ár. Á þeim tíma sem gosið hófst kom það eins og gefur að skilja flatt upp á Eyjamenn sem voru flestir gegnir til náða og vísindamenn voru ekki tækjum búnir til að geta séð það fyrir. Á Vísindavef Háskóla Íslands er að finna svar eftir Þorstein Vilhjálmsson prófessor emeritus þar sem segir að eftir á gátu menn séð að að gosið hafði í rauninni gert boð á undan sér um þrjátíu klukkustundum fyrr. Þorsteinn segir að ef eldgos á borð við Heimaeyjargosið 1973 kæmi nú á dögum væru yfirgnæfandi líkur á að það geri boð á undan sér sem vísindamenn munu finna. Olgeir Sigmarsson, jarðfræðingur hjá raunvísindastofnun Háskóla Íslands, hefur einnig birt svar um gosið í Heimaey en hann segir að draga megi þann lærdóm af gosum í Vestmannaeyjum að ef gos verður í nálægð við Heimaey þá er allt eins líklegt að það gjósi einnig á Heimaey. Jafnframt megi reikna með gosi hvenær sem er í Vestmanneyjaeldstöðinni en það sama eigi reyndar við um Reykjanesskagann og þá gæti Hafnarfjörður legið í því, eins og Olgeir segir svari sínu. Í grein sem birtir á vef almannavarnadeildar Ríkislögreglustjóra kemur fram að verkefnin sem gosið í Heimaey leiddi af sér voru mjög lærdómsrík. Eldgosið hafi þannig verið frumraun almannavarnakerfisins en þar var fyrst beitt í stórri aðgerð því neyðaráætlunarskipulagi sem unnið hafði verið að koma á í almannavörnum frá því á árinu 1971. Séð yfir hafnarsvæðið og byggðina í Heimaey á öðrum degi gossins VestmannaeyjagosVísir/GVA „Fyrsta neyðaráætlun þessarar gerðar var tilbúin í ársbyrjun 1972 og var unnin fyrir Húsavíkurkaupstað. Sama ár voru unnar neyðaráætlanir fyrir Ísafjarðarkaupstað og viðbragðsáætlun vegna eldgoss í Kötlu í Mýrdalsjökli. Teknir voru til umfjöllunar í þessum neyðaráætlunum allir helstu hættuþættir, sem ógnað gætu öryggi hins almenna borgara á viðkomandi svæði og settar fram nákvæmar leiðbeiningar um virkjun neyðarþjónustunnar með tilheyrandi gátlistum,“ segir í greininni sem birtist á vef almannavarnadeildarinnar. Þar kemur fram að eldgosið í Heimaey árið 1973 hafi reynt verulega á almannavarnastarfið á Íslandi. Það undirstrikaði nauðsyn almannavarnaskipulagsins, bæði hvað varðaði brottflutning eyjaskeggja, móttöku þeirra á fastalandið og varnaraðgerðir meðan gosið stóð. Á vefnum Heimaslóð kemur fram að Vestmanneyingar voru 2,5 prósent landsmanna á þessum tíma og þurfti að koma börnum fyrir í skóla, fólki í vinnu og útvega húsnæði. Nýja fellið sem myndaðist á Heimaey fékk nafnið Eldfell. Á vef Heimaslóðar kemur fram að af 1.350 húsum bæjarins fóru 417 eignir undir hraun og aðrar 400 skemmdust að einhverju eða miklu leyti. Um miðjan september árið 1973 fluttu 1.200 bæjarbúar aftur til Eyja en í nóvember sama ár höfðu rúmlega 2.000 manns snúið til baka.
Almannavarnir Eldgos og jarðhræringar Vestmannaeyjar Heimaeyjargosið 1973 Tengdar fréttir Eyjamenn lýsa því hvernig var að vakna upp við eldgos Þegar eldsprungan opnaðist á Heimaey þann 23. janúar fyrir fjörutíu árum í austurjaðri byggðarinnar þá var fjarlægðin frá næstu íbúðarhúsum litlu meiri en vegalengdin yfir Arnarhól í Reykjavík. 5200 manns í Vestmannaeyjum upplifðu þar einhverja ógnþrungnustu nótt Íslandssögunnar. Þennan atburð ætlar Stöð 2 næstu sunnudagskvöld að rifja upp í þættinum "Um land allt" með hjálp Eyjamanna sem stóðu í eldlínunni en fyrsti þátturinn var sýndur í kvöld. 20. janúar 2013 19:30 BBC rýnir í eldgos framtíðarinnar á Íslandi Nú þegar fjörtíu ár upp á dag eru liðin frá því eldgosið mikla hófst í Heimaey, er ekki úr vegi að skoða heimildarmynd Katie Humble, sem framleidd var fyrir BBC í fyrra. Í myndinni er farið yfir Eyjafjallagosið, Heimaeyjargosið og fleiri stórgos í sögu Íslands, og reynt að rýna í framtíðina varðandi stórgos sem gætu vofað yfir Íslandi og Evrópu. 23. janúar 2013 14:21 Mest lesið Telur að of mikil saltnotkun geri moksturinn enn erfiðari Innlent Orðin hæsta kirkja í heimi Erlent Andrés ekki lengur prins og látinn yfirgefa heimili sitt Erlent „Því miður er verklagið þannig“ Innlent Segja ríkislögreglustjóra þurfa að taka til hjá sér Innlent Ökumaður stöðvaður með snjófargan á framrúðunni Innlent Þjóðvegi eitt lokað vegna veðurs Innlent Reyndu að fá flugmann Maduros til að aðstoða við handtöku hans Erlent Farþegagjald ólögmætt og höfnin skuldar tugi milljóna Innlent Segir Repúblikönum að beita kjarnorkuúrræðinu Erlent Fleiri fréttir Langt í frá að málinu sé lokið Mest ánægja starfsfólks í sveitarfélögum á Suðurlandi Strætó enn á eftir áætlun en opnun hringvegarins í vinnslu Innanlandsflugi aflýst vegna veðurs Ríkislögreglustjóra sagt að endurskoða reksturinn og allt á floti í hlákunni Farþegagjald ólögmætt og höfnin skuldar tugi milljóna Bein útsending: Langvinn einkenni Covid Segja ríkislögreglustjóra þurfa að taka til hjá sér Telur að of mikil saltnotkun geri moksturinn enn erfiðari Hringvegurinn opinn á ný Ökumaður stöðvaður með snjófargan á framrúðunni „Því miður er verklagið þannig“ Opnun Brákarborgar frestað enn á ný Ögmundur Ísak ráðinn til þingflokks Sjálfstæðisflokksins Viðbrögð hjólreiðamannsins að einhverju leyti skiljanleg Fjárhagsstaðan alvarleg og tímabundin ráðning ráðgjafans ekki endurnýjuð Formannskosningu Pírata frestað Fastur heima í þrjá daga út af engum mokstri Þurfa mögulega að fresta formannskosningu vegna formgalla Flughálka í kortunum, breytingar hjá bönkunum og formaður Pírata Reyna að lokka íslenska lækna heim Óvenjulegir smáskjálftar reyndust sprengingar Ein hinna reknu segir konunum kastað fyrir ljónin Guðmundur fetar í fótspor Sivjar Fylgjast með smáskjálftum við Bláa lónið Kirkjuþing skorar á stjórnvöld að hækka sóknargjald Ósammála ráðherra um að atkvæðajafnvægi sé mannréttindamál Ungir innflytjendur á Íslandi ekki jafn jaðarsettir og í Svíþjóð Leita til UNESCO vegna Vonarskarðs og kæra kynjahalla Aukin verðbólga áhyggjuefni og asahláka í kortunum Sjá meira
Eyjamenn lýsa því hvernig var að vakna upp við eldgos Þegar eldsprungan opnaðist á Heimaey þann 23. janúar fyrir fjörutíu árum í austurjaðri byggðarinnar þá var fjarlægðin frá næstu íbúðarhúsum litlu meiri en vegalengdin yfir Arnarhól í Reykjavík. 5200 manns í Vestmannaeyjum upplifðu þar einhverja ógnþrungnustu nótt Íslandssögunnar. Þennan atburð ætlar Stöð 2 næstu sunnudagskvöld að rifja upp í þættinum "Um land allt" með hjálp Eyjamanna sem stóðu í eldlínunni en fyrsti þátturinn var sýndur í kvöld. 20. janúar 2013 19:30
BBC rýnir í eldgos framtíðarinnar á Íslandi Nú þegar fjörtíu ár upp á dag eru liðin frá því eldgosið mikla hófst í Heimaey, er ekki úr vegi að skoða heimildarmynd Katie Humble, sem framleidd var fyrir BBC í fyrra. Í myndinni er farið yfir Eyjafjallagosið, Heimaeyjargosið og fleiri stórgos í sögu Íslands, og reynt að rýna í framtíðina varðandi stórgos sem gætu vofað yfir Íslandi og Evrópu. 23. janúar 2013 14:21