
Græðgin aftengd?
Vinur okkar, köllum hann Bergvin, stígur inn í kælinn. Þar er búið að stafla bjórkössum upp á trébretti ofan á hráu steypugólfinu. Hann veit hvað hann ætlar að kaupa. Hann grípur sex dósir í pakka. „Æi, ætli ég fái ekki tvo til viðbótar. Betra að vera viss,“ hugsar Bergvin og tekur til við að losa tvo bjóra til viðbótar úr nálægri kippu.
Bergvin er, líkt og flest okkar, ekki að velta hlutunum mikið fyrir sér. Hann tekur því sem gefnu að hann þurfi að fara lengst inn í búðina eftir bjórnum.
„Það er örugglega til að það sé hægt að hafa hann í kæli,“ myndi Bergvin eflaust svara ef við hefðum spurt hann um ástæður þessa fyrirkomulags. „Og kælar eru alltaf í jaðri verslana.“
Bergvin labbar út úr kælinum. Fallegar vínflöskur blasa við honum í smekklegum viðarhillunum. Útlínur af beljum og fuglum gefa til kynna með hvernig kjöti viðkomandi flaska passar.
Hann tekur eina. Meðan hann bíður í röðinni horfir hann á sterka áfengið. Hann hugleiðir að bæta einhverju við…
Hagur af óbreyttu ástandiFyrir um níu árum voru yfir þrjátíu yfirmenn hjá sænsku áfengisversluninni SystemBolaget dæmdir fyrir að þiggja mútur frá áfengisbirgjum. Síðan hafa fleiri sambærilegar ásakanir komið fram. Þetta er í gangi í Svíþjóð sem þykir tiltölulega óspillt land í alþjóðlegum samanburði.
Markmiðið með því að minnast á þetta er ekki að lita íslenska ríkisstarfsmenn með afglöpum hinna sænsku heldur að benda á að það er hlægilegt að halda að menn geti losnað við græðgina út úr áfengisdreifingunni með því að ríkisvæða hluta hennar.
Hillupláss hættir ekki að verða verðmætt þótt ríkið eigi það. Ef ekki er hægt að keppa um hilluplássið á markaðsforsendum er alltaf hætta á því birgjar reyni að gera það eftir einhverjum öðrum leiðum. Og jafnvel þótt enginn beinlínis múti neinum þá er þetta einfaldlega ekki heilbrigt samkeppnisumhverfi.
Hér á landi er markaðshlutdeild stærstu birgjanna í ríkinu há. Um það bil 40% af öllum flöskum sem seljast í ríkinu eru á vegum Vífilfells. Ölgerðin á um 30% af öllum seldum flöskum. Það kemur því kannski ekki á óvart að þeir aðilar þrýsta ekki beinlínis á um að núverandi kerfi verði bylt.
Það er ekkert óskiljanlegt við þá ástæðu né heldur er neitt óskiljanlegt við margar aðrar ástæður sem fólk gefur fyrir andstöðu sinni. En haldi fólk að í núverandi kerfi hafi mönnum tekist að temja græðgina, með því að ríkisvæða hluta hennar, þá er það tálsýn.
Hefðbundin búðartrikkAf þeim 39 milljón flöskum sem seldar voru í Ríkinu á seinasta ári innihéldu tæplega 34 milljónir einhvers konar bjór. Neytendur hafa einhvern veginn valið sig í áttina að því veikasta af öllum þeim efnum sem ÁTVR býður upp á. En búðirnar endurspegla það val ekki. Vínbúðirnar er eru eins og aðrar verslanir. Vínbúðirnar eru hannaðar með það að markmiði að þeir sem í þær komi kaupi meira.
Hefur fólk til dæmis velt því fyrir sér hvernig bjórinn, sú vara sem mest selst, er oftast staðsett þannig að labba þurfi í gegnum alla búðina eftir henni? Á meðan sterka áfengið er gjarnan nálægt kassanum þar sem menn geta gripið það með sér meðan menn bíða? Bjórinn er því eins og mjólkin í hefðbundnum matvöruverslunum. Bjórinn er það sem neytandinn vill kaupa. Sterka áfengið er eins og nammið – það sem búðin vill selja.
Þessi uppsetning verslana, þar sem virðist að reynt sé að leiða neytendur út í hin sterkari og dýrari efni, ýtir undir efa um það sem sumir virðast halda fram: að tekist hafi að bólusetja vínsalann gegn græðginni með því að gera hann að ríkisstarfsmanni með einokunarstöðu. Enda ber ekkert í umgjörð, þjónustu eða auglýsingum ÁTVR það lengur með sér að þar sé á ferðinni fyrirtæki sem myndi helst vilja að enginn verslaði við sig.
Skoðun

Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda
Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar

Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna
Anna Linda Sigurðardóttir skrifar

Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina
Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar

Við stöndum með Anahitu og Elissu
Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar

RÚV - ljósritunarstofa ríkisins?
Birgir Finnsson skrifar

Að vera hvítur og kristinn
Guðbrandur Einarsson skrifar

Heilbrigðisþjónusta í heimabyggð – loksins orðin að veruleika
Anton Guðmundsson skrifar

Komum heil heim eftir hvítasunnuhelgina
Ágúst Mogensen skrifar

Leiðin til Parísar (bókstaflega)
Ólafur St. Arnarsson skrifar

Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn
Diljá Mist Einarsdóttir skrifar

Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar
Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar

Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta
Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar

Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna
Henning Arnór Úlfarsson skrifar

Hoppað yfir girðingarnar
Vilhjálmur Árnason skrifar

Þegar ég fékk séns
Heiða Ingimarsdóttir skrifar

Verður greinilega að vera Ísrael
Hjörtur J. Guðmundsson skrifar

Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi
Vilhjálmur Hilmarsson skrifar

Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna
Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar

Snjallasta stefnubreyting Samfylkingarinnar
Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar

Þegar samfélagið þagnar
Benóný Valur Jakobsson skrifar

Stjórnleysi í íslenskri dýravernd
Árni Stefán Árnason skrifar

Olíumjólk
Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar

Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu
Örn Arnarson skrifar

Pólitískur gúmmítékki
Jens Garðar Helgason skrifar

Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga
Ole Anton Bieltvedt skrifar

Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna
Jón Baldvin Hannesson skrifar

Orðsins fyllsta merking
Eiríkur Kristjánsson skrifar

Dóru Björt svarað!
Jón G. Hauksson skrifar

Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum
Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar

Ekki mínir hagsmunir
Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar