Ósnortin landsvæði ein mestu verðmæti sem við eigum Kristín Linda Árnadóttir skrifar 18. júlí 2012 06:00 Íkönnun sem gerð var fyrir Ferðamálastofu sögðu um 62% svarenda að náttúran og landið hefði verið kveikjan að þeirri hugmynd að heimsækja Ísland. Um 80% sögðu að náttúran hefði haft áhrif á þá ákvörðun að heimsækja landið. Á Íslandi eru 108 friðlýst svæði og hefur Umhverfisstofnun umsjón með langflestum þeirra. Sum eru friðlýst til að vernda dýralíf eða plöntur, frá fuglum til skordýra, frá blómum til skóga. Önnur eru friðlýst til að tryggja aðgang almennings að ósnortinni náttúru. Sum eru svo viðkvæm, eins og til dæmis Surtsey, að þangað fá aðeins örfáir að fara og sum eru jafnvel alfarið lokuð, þar á meðal viðkvæmir hellar. Í ofangreindri könnun var spurt um vinsælustu svæðin á Íslandi. Af tólf vinsælustu svæðunum eru sjö friðlýst svæði. Það er alveg ljóst að aukinn fjöldi ferðamanna til landsins eykur mjög á álag á þessum sem og öðrum friðlýstum svæðum á Íslandi. Haustið 2010 greindi Umhverfisstofnun álag á friðlýstum svæðum og lentu tíu svæði á rauðum lista. Þau voru í verulegri hættu á því að verða fyrir skemmdum sem gætu haft áhrif á verndargildi þeirra. Þá voru önnur tíu svæði á mörkum þess að lenda á rauða listanum. Við þessu var brugðist með auknum fjárveitingum og var 2011 stærsta framkvæmdaár á friðlýstum svæðum í manna minnum. Á þessu ári verða einnig miklar framkvæmdir til að tryggja að svæðin ráði við álag vegna aukins ferðamannastraums. Við vinnum nú að því að endurmeta stöðuna á svæðunum. Mörg friðlýst svæði þola illa ágang. Sum þeirra eru afar viðkvæm og má lítið út af bregða til þess að þar verði óbætanlegt tjón. Í dag eru sex heilsársstarfsmenn hjá Umhverfisstofnun sem sinna öllum þessum friðlýstu svæðum víðs vegar um landið en við erum með átta starfsstöðvar. Þess má geta í framhjáhlaupi að við auglýsum nær öll störf hjá okkur án staðsetningar, nema þau sem fylgja tilteknum friðlýstum svæðum. Yfir sumartímann bætast við landverðir sem vinna í um 190 starfsvikur. Undanfarin ár höfum við unnið með nýja nálgun svæðalandvörslu þar sem landverðir hafa umsjón með nokkrum friðlýstum svæðum á tilteknu landsvæði. Við teljum að það þurfi að fjölga heilsárslandvörðum til þess að uppfylla lágmarksumsjón með öllum friðlýstum svæðum á landinu. Brýnast er að tryggja aukna landvörslu á Friðlandi að Fjallabaki og á Gullfosssvæðinu. Vel hefur gengið undanfarið að friðlýsa ný svæði og voru t.d. sjö ný svæði friðlýst í fyrra og tvö nú þegar á þessu ári og stefnir í að fimm til viðbótar bætist við fyrir áramót. Fjölmörg svæði á þó enn eftir að friðlýsa og ber þar helst að nefna þau sem er að finna á náttúruverndaráætlunum. Friðlýsingar eru samstarfsverkefni og kalla á samvinnu margra aðila, s.s. landeigenda, sveitarfélaga og hagsmunasamtaka sem og ríkisins. Á undanförnum árum hefur aukist mjög skilningur og áhugi á því að nýta friðlýsingar sem tækifæri til uppbyggingar og styrkingar sveitarfélaga og landsvæða. Friðlýsing er mikil viðurkenning og yfirleitt fylgir henni tækifæri í sjálfbærri ferðaþjónustu, útivist og heilsueflingu. Mörg stór verkefni eru þó enn ókláruð í þessum efnum og eins og í öðru er fjármagn mikilvægur þáttur í því hvernig málum miðar. Mest umræða er oft um þau svæði þar sem deilt er um hvort nýta eigi með öðrum hætti eða vernda og þá gleymast önnur svæði sem meiri sátt er um, en skipta ekki síður máli. Þar fyrir utan þurfum við í auknum mæli að horfa til vistkerfa og hver staða þeirra er, sem og líffræðilegrar fjölbreytni. Ein mestu verðmæti sem við eigum eru ósnortin landsvæði en þeim hefur fækkað gríðarlega á jörðinni síðastliðin eitt hundrað ár og fækkar enn. Í því ljósi er mikilvægt að við reynum eftir fremsta megni að skipuleggja nýjar framkvæmdir á þeim svæðum sem þegar hefur verið raskað og forðast í lengstu lög að hrófla við þeim sem eru ósnortin. Athygli vekur að yfir 75% ferðamanna sem spurðir voru í könnun Ferðamálastofu gáfu aðstöðu á friðlýstum svæðum einkunn á bilinu 8-10. Einnig var spurt um almennt ástand á ferðamannastöðum og gáfu tæplega 85% ferðamanna einkunnina á bilinu 8-10. Í ferðaþjónustureikningum 2009-2011 frá Hagstofu Íslands kemur fram að heildarferðaneysla innanlands árið 2009 var rúmlega 184 milljarðar eða sem svarar 12,3% af vergri landsframleiðslu og fer sú tala hækkandi. Það er því ljóst að náttúra landsins skapar í dag umtalsverðar tekjur sem rétt er að renni í að tryggja að hún geti áfram staðið undir því nafni sem íslensk náttúra hefur getið sér um allan heim. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristín Linda Árnadóttir Mest lesið Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Von í Vonarskarði Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvað er eiginlega málið með þessa þéttingu?? Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Eitt próf á ári – er það snemmtæk íhlutun? Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Þegar öllu er á botninn hvolft Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Viltu finna milljarð? - Frá gráu svæði í gagnsæi Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Sjá meira
Íkönnun sem gerð var fyrir Ferðamálastofu sögðu um 62% svarenda að náttúran og landið hefði verið kveikjan að þeirri hugmynd að heimsækja Ísland. Um 80% sögðu að náttúran hefði haft áhrif á þá ákvörðun að heimsækja landið. Á Íslandi eru 108 friðlýst svæði og hefur Umhverfisstofnun umsjón með langflestum þeirra. Sum eru friðlýst til að vernda dýralíf eða plöntur, frá fuglum til skordýra, frá blómum til skóga. Önnur eru friðlýst til að tryggja aðgang almennings að ósnortinni náttúru. Sum eru svo viðkvæm, eins og til dæmis Surtsey, að þangað fá aðeins örfáir að fara og sum eru jafnvel alfarið lokuð, þar á meðal viðkvæmir hellar. Í ofangreindri könnun var spurt um vinsælustu svæðin á Íslandi. Af tólf vinsælustu svæðunum eru sjö friðlýst svæði. Það er alveg ljóst að aukinn fjöldi ferðamanna til landsins eykur mjög á álag á þessum sem og öðrum friðlýstum svæðum á Íslandi. Haustið 2010 greindi Umhverfisstofnun álag á friðlýstum svæðum og lentu tíu svæði á rauðum lista. Þau voru í verulegri hættu á því að verða fyrir skemmdum sem gætu haft áhrif á verndargildi þeirra. Þá voru önnur tíu svæði á mörkum þess að lenda á rauða listanum. Við þessu var brugðist með auknum fjárveitingum og var 2011 stærsta framkvæmdaár á friðlýstum svæðum í manna minnum. Á þessu ári verða einnig miklar framkvæmdir til að tryggja að svæðin ráði við álag vegna aukins ferðamannastraums. Við vinnum nú að því að endurmeta stöðuna á svæðunum. Mörg friðlýst svæði þola illa ágang. Sum þeirra eru afar viðkvæm og má lítið út af bregða til þess að þar verði óbætanlegt tjón. Í dag eru sex heilsársstarfsmenn hjá Umhverfisstofnun sem sinna öllum þessum friðlýstu svæðum víðs vegar um landið en við erum með átta starfsstöðvar. Þess má geta í framhjáhlaupi að við auglýsum nær öll störf hjá okkur án staðsetningar, nema þau sem fylgja tilteknum friðlýstum svæðum. Yfir sumartímann bætast við landverðir sem vinna í um 190 starfsvikur. Undanfarin ár höfum við unnið með nýja nálgun svæðalandvörslu þar sem landverðir hafa umsjón með nokkrum friðlýstum svæðum á tilteknu landsvæði. Við teljum að það þurfi að fjölga heilsárslandvörðum til þess að uppfylla lágmarksumsjón með öllum friðlýstum svæðum á landinu. Brýnast er að tryggja aukna landvörslu á Friðlandi að Fjallabaki og á Gullfosssvæðinu. Vel hefur gengið undanfarið að friðlýsa ný svæði og voru t.d. sjö ný svæði friðlýst í fyrra og tvö nú þegar á þessu ári og stefnir í að fimm til viðbótar bætist við fyrir áramót. Fjölmörg svæði á þó enn eftir að friðlýsa og ber þar helst að nefna þau sem er að finna á náttúruverndaráætlunum. Friðlýsingar eru samstarfsverkefni og kalla á samvinnu margra aðila, s.s. landeigenda, sveitarfélaga og hagsmunasamtaka sem og ríkisins. Á undanförnum árum hefur aukist mjög skilningur og áhugi á því að nýta friðlýsingar sem tækifæri til uppbyggingar og styrkingar sveitarfélaga og landsvæða. Friðlýsing er mikil viðurkenning og yfirleitt fylgir henni tækifæri í sjálfbærri ferðaþjónustu, útivist og heilsueflingu. Mörg stór verkefni eru þó enn ókláruð í þessum efnum og eins og í öðru er fjármagn mikilvægur þáttur í því hvernig málum miðar. Mest umræða er oft um þau svæði þar sem deilt er um hvort nýta eigi með öðrum hætti eða vernda og þá gleymast önnur svæði sem meiri sátt er um, en skipta ekki síður máli. Þar fyrir utan þurfum við í auknum mæli að horfa til vistkerfa og hver staða þeirra er, sem og líffræðilegrar fjölbreytni. Ein mestu verðmæti sem við eigum eru ósnortin landsvæði en þeim hefur fækkað gríðarlega á jörðinni síðastliðin eitt hundrað ár og fækkar enn. Í því ljósi er mikilvægt að við reynum eftir fremsta megni að skipuleggja nýjar framkvæmdir á þeim svæðum sem þegar hefur verið raskað og forðast í lengstu lög að hrófla við þeim sem eru ósnortin. Athygli vekur að yfir 75% ferðamanna sem spurðir voru í könnun Ferðamálastofu gáfu aðstöðu á friðlýstum svæðum einkunn á bilinu 8-10. Einnig var spurt um almennt ástand á ferðamannastöðum og gáfu tæplega 85% ferðamanna einkunnina á bilinu 8-10. Í ferðaþjónustureikningum 2009-2011 frá Hagstofu Íslands kemur fram að heildarferðaneysla innanlands árið 2009 var rúmlega 184 milljarðar eða sem svarar 12,3% af vergri landsframleiðslu og fer sú tala hækkandi. Það er því ljóst að náttúra landsins skapar í dag umtalsverðar tekjur sem rétt er að renni í að tryggja að hún geti áfram staðið undir því nafni sem íslensk náttúra hefur getið sér um allan heim.
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun