Kemur málinu ekki við

Einar Þorsteinsson fyrrverandi borgarstjóri ýjaði að því í grein á Vísi að það væri mér og lögfestingu samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks að kenna að ekki sé til fjármagn til að gera samninga um notendastýrða persónulega aðstoð (NPA) við fjörutíu og tvo einstaklinga í fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar fyrir næsta ári. Við lögfestingu samningsins hefði átt að framkvæma fjárhagsmat skv. 129. gr. sveitarstjórnarlaga. Þetta er rangt.

Það var mat sérfræðinga bæði félags- og fjármálaráðuneytisins að ekki væri þörf á slíku mati. Enda væri með samningnum verið að lögfesta alþjóðamannréttindasáttmála en ekki stofna til nýrrar þjónustu.

Sveitarfélögum hefur borið skylda til að veita NPA þjónustu allt frá samþykkt laga árið 2018. Samningur SÞ breytir því ekki og kveður ekki á um neinar umfram skuldbindingar í þeim efnum.

Þegar málefni fatlaðs fólks fluttust frá ríki til sveitarfélaga á sínum tíma var gert kostnaðarmat og það er rétt að það hefur langt í frá staðist. Eftir það hefur farið fram greining á því hvernig leiðrétta megi þennan halla. Jafnframt hefur fjármagni verið veitt til sveitarfélaga í gegnum jöfnunarsjóð til að sinna málaflokknum.

Því hefur einnig verið haldið fram að samningur SÞ kosti sveitarfélögin 14 milljarða. Þar er vísað til þess að 400 manns eru nú á biðlista eftir sértæku húsnæði fyrir fatlað fólk. Þessar skyldur sveitarfélaganna og þar með biðlistinn lágu fyrir löngu áður en samningurinn var lögfestur og hefur ekkert með samninginn að gera.

Samningurinn bætir hins vegar réttarstöðu fatlaðs fólks telji það á sér brotið. Oddviti Framsóknarflokksins í borginni segir að þar með hafi ríkisstjórnin sett „fatlað fólk milli steins og sleggju.“ Það er alveg nýtt að bætt réttarstaða fólks setji það milli steins og sleggju. Milli hvaða steins og hvaða sleggju?

Ríki og sveitarfélög þurfa auðvitað að vinna saman að samkomulagi um kostnaðarskiptingu vegna áður lögbundinnar NPA þjónustu og uppbyggingar sértæks húsnæðis fyrir fatlað fólk. Ég hef aldrei sagt annað. En núverandi staða er arfur frá nokkrum fyrri ríkisstjórnum og hefur ekkert með samning SÞ að gera. Ríkisstjórnin er hins vegar einhuga um að koma málaflokknum á betri stað í sátt við sveitarfélögin í landinu.

Það er mér ekki að skapi að láta fatlað fólk bíða eftir mannréttindum á meðan ríki og sveitarfélög takast á í skotgröfum. Ég vil að við tryggjum sjálfsagða mannréttindavernd strax og vinnum svo saman að því þjónusta sem kveðið er á um í öðrum lögum verði veitt.

Höfundur er félags- og húsnæðismálaráðherra og formaður Flokks fólksins.