Á­hyggju­efni að fasteignaeigendum fjölgi hjá um­boðs­manni skuldara

„Fólk tekur afborganir fyrst og síðan er aukinn framfærslukostnaður. Fólk með börn og annað. Það kostar að lifa á Íslandi,“ segir Ásta Sigrún sem fór yfir stöðuna hjá embættinu í Bítinu á Bylgjunni í morgun.

Hún segir þau sjá það hjá embættinu að margir hafi það mjög erfitt og séu að taka óhagstæð lán, það er neyslulán og smálán, og fólk sé komið í mikinn skuldavanda.

Hún segir alltaf einhvern hóp í vandræðum og það geti verið ýmsar tilfallandi ástæður fyrir því eins og atvinnumissir, veikindi eða skilnaður. Það geti haft veruleg áhrif á fjárhag fólks og geti einnig haft mikil áhrif á andlega líðan fólks, slíkt ástand geti valdið kvíða og jafnvel alvarlegri andlegum veikindum.

„Þetta er grafalvarlegt mál.“

Ásta Sigrún segir ekki endilega fjölgun umsókna. Þær séu um 500 á árinu en þegar fasteignaeigendur leiti til þeirra séu málin oft flóknari en hjá þeim sem eigi lítið. Þegar fólk eigi lítið fari málin frekar fljótt í gegn.

Hún segir stærsta hópinn hjá þeim öryrkja og láglaunafólk, það séu um 80 prósent þeirra sem leiti til þeirra.

Ásta Sigrún segir stofnunina ríkisrekna þjónustustofnun og að það sé ekki tilviljun að hún sé rekin undir félags- og húsnæðismálaráðuneyti.

„Þetta er fyrst og fremst velferðarmál, að aðstoða fólk í þessum erfiðleikum,“ segir hún en stofnunin aðstoði fólk fyrst og fremst við greiðsluaðlögun sem sé næsta skref við gjaldþrot.

Meiri greiðslugeta og miklar skuldir

Hún segir að það sem hafi líka breyst hjá embættinu sé að þau séu að fá fólk til sín með meiri greiðslugetu en séu á sama tíma mjög skuldsett. Fólk sem eigi fasteignir eigi meira í þeim en fólk sem kom til þeirra til dæmis eftir hrun og því langi þau að skoða hvort það sé hægt að þróa ráðgjöfina þannig að það sé hægt að vísa fólki í eitthvað annað úrræði en greiðsluaðlögun sem sé tafsamt úrræði.

Greiðsluaðlögun sé eina lögbundna skuldavandaúrræðið sem sé til á Íslandi og það sé mikilvægt að það þróist með tímanum eftir því sem vandi fólks breytist og þróast. Hún segir hafa tekið langan tíma að þróa traust til kröfuhafa til úrræðisins. Hún segir þetta afar mikilvæga samfélagslega þjónustu því hún er fyrir fólk í fjárhagserfiðleikum og er ókeypis.

Fólk verði að veita ýmsar upplýsingar

Ásta Sigrún segir misjafnt hvernig fólki líði með að vera komið til þeirra í þjónustu og þá skipti máli af hvaða hvötum það sé. Sumir koma af eigin hvötum á meðan aðrir koma vegna þess að bankinn vill ekki veita þeim fleiri eða hærri lán.

„Það er rosalega misjafnt en auðvitað eru þetta rosalega þung spor.“

Ásta Sigrún segir að til þess að vel gangi að leysa úr málum þurfi fólk að koma sjálft með ýmsar upplýsingar. Það séu skilyrði fyrir því að komast í úrræðið greiðsluaðlögun og fólk þurfi að vera tilbúið að veita sérfræðingum embættisins ýmsar upplýsingar um sig og sinn fjárhag.

„Stundum er fjárhagurinn í svo miklu rugli að það er voða erfitt að greiða úr honum nema þú komir sjálfur með alls konar upplýsingar. Við sem erum að vinna í þessum málaflokki, ég verð aldrei vinsælasta stelpan í bekknum. Enda er það ekki mitt markmið.“

Alls starfa 18 hjá embættinu í dag en þegar mest var að gera hjá embættinu, í hruni, störfuðu 120 hjá embættinu.