Skoðun

Ís­lenska þjóð, þú ert núna að gleyma

Sighvatur Björgvinsson skrifar

Íslenska tungumálið er verðmætasta eign íslensku þjóðarinnar. Í því er fólgin öll saga þessarar þjóðar. Allt, sem hún hefur afrekað í frásögnum og ritlist til þess að gera islenskri mennningu og sögu markverða og frásagnarverða í sögu mannsandans. Allt það sem forfeður okkar hafa skilið eftir í frásögnum sínum um lífið og tilveruna á Íslandi í gegn um aldaraðir. Okkar eina og einasta von um að komandi kynslóðir okkar geti varðveitt allt það, sem efttirtektarvert hefurn verið í lifi okkar kynslóðar og allra þeirra kynslóða, sem á undan voru gengnar, Íslenska tungumalið er í senn okkar dýrasti arfur og mesta verðmæti okkar þjóðar.

Sinnuleysi

Og því verðmæti sinnum við ekki af athygli og festu. Grunnskólabörn ekki síst drengir ná ekki því marki, að geta lesið og skilið sitt eigið tungumál eftir 10 ára skólanám. Meðal unglinga er enskan orði talmálið í þeim tækniheimi, sem íslensk ungmenni vilja helstr finna sig í. Enskan er jafnvel orðin að daglegu samskiptamáli þeirra á milli. Mikill áhugi er meðal sumra erlendra karla og kvenna að fá að heimilisfesta sig á Íslandi og gerast þátttakendur í því mannlífi, sem hér er lifað. Forsenda þess, að það takist vel er auðvitað að þessu fólki verði veittur aðgangur að verðmætustu eign íslensu þjóðarinnar – íslenskri tungu Íslendingar geri til þeirra þær kröfur og hjálpi þeim til þess að öðlast aðgang að verðætustu eign íslensku þjóðarinnar, islenskri tungu. Miklið skortir á að svo sé gert.

Mál landsins

Ungu kynslóðirnar á Íslandi eru nú í vaxandi mæli farnar að sækja til annarra samfélaga um kaup og kjör og flytjast búferlum til annara þjóðríkja. Þar er hvarvetna reglan sú, að gerð er krafa til þess að viðkomandi einstaklingar tileinki sér tungumál þess lands, sem sótt er til – og aðkomandi fólki er hjálpað til þess að ná tökum á því. Við hjónin höfum kynnst þessu fyrir tilstilli barna okkar og barnabarna. Dóttir okkar og eiginmaður hennar ásamt öðrum syni þeirra búa nú og starfa í Osló. Þar er gerð krafa um að þau tali norsku. Sú krafa er gerð á vinnustað og er forsenda þess að vinnan fáist. Eldri sonur þeirra býr og starfar í Alaska Sama krafa er gerð þar. Talir þú ekki ensku færð þú ekki starf við hæfi. Elsta dóttir okkar býr á Kýpur. Var þar yfirflugfreyja í mörg ár. Hún þurfti að geta tjáð sig á tungumálum, sem hún hafði lært á Íslandi eins og allir jafnaldrar hennar, en auk þess á tungumáli Kýpurbúa – grísku. Svo vill til, að ung Kýpurstúlka dvaldi hér í tvo vetur við nám í Háskola Íslands. Hún mælti ekki orð á íslensku. Fékk þjónustustarf á einum af betri matstöðum í Reykjavík Talaði þar á ensku við alla gesti. Þar á meðal alla Íslendinga. Frá Íslandi fór hún svo til Þýskalanda þar sem hún fékk vinnu í verslun á vegum kýpverskrar vinkonu móður sinnar. Þegar í ljós kom, að hún kunni ekki þýsku var hún send til starfa á lager í stað verslunarinnar. Þegar hún spurði hinn kýpverska eiganda af hverju það var gert var svarið einfalt. Í versluninni þarft þú að vera í samskiptum við þjóðverja. Það er ekki í boði nema þú talir mál þeirra.

Ábyrgðin er líka foreldranna

Hér á land er þjóðkunnur íslenskumaður hjá Háskóla Íslands farinn að tjá sig um, að ef svo fari sem horfir verði enskan orðin annað þjóðartungumálið í samskiptum Íslendinga um miðja þessa öld. Slíkt gerist ekki nema með þegjandi og virku samþykki íslenskrar þjóðar – og með þegjandi samþykki jafnt forekdra sem skóla við að íslensk ungmenni geti ekki skilið íslenskt lesmál svo vel fari eftir 10 ára grunnskólagöngu, Ábyrgðin í uppeldismálum er nefnilega líka foreldranna en ekki bara kennara og skóla.

„Íslenska þjóði þú er núna að gleyma…..“

Foreldrarnir með stuðningi skólanna geta ef þeir vilja ráðið við lesvandamál grunnskólanemendaþ Foreldrarnir bera nefnilega líka ábyrgð. Eigendur og stjórnendur fyrirtækja geta einnig mæta vel ráðið við tungumálaörðugleika erlendra starfsmanna enda njóti þeir aðstoðar ríkis og sveitarfélaga við að kenna hinum erlendu starfsmönnum íslenskt mál. Sá allkunni texti, sem ég studdist við með eilítilli breytingu í fyrirsögn greinarinnar gæti við hæfi orðast svo: Íslenska þjóð þú ert núna að gleyma, íslenskri tungu þínum dýrasta arf(i)

Höfundur er fyrrum alþingismaður og ráðherra.




Skoðun

Sjá meira


×