Vildu fá að vita hvort ríkisstyrkir hefðu farið í málsóknir gegn orkuframkvæmdum Kjartan Kjartansson skrifar 5. september 2025 11:44 Eitt þriggja mála sem náttúruverndarsamtök sem fá styrk frá ríkinu höfðaði var vegna Suðurnesjalínu 2. Landsnet Þrenn félagasamtök fengu saman 16,8 milljónir króna í styrki frá ríkinu á sama tíma og þau ráku mál gegn Landsneti vegna framkvæmda við háspennulínur og flutningskerfið. Níu þingmenn Sjálfstæðisflokksins óskuðu eftir skýrslu um hvort opinberir styrkir hefðu verið nýttir til að kosta málarekstur af því tagi. Umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra skilaði Alþingi skýrslu um málaferli gegn orkufyrirtækjum og styrki til málsaðila í gær. Ráðuneytið hefur um árabil styrkt umhverfissamtök á grundvelli Árósarsamningsins svonefnda sem kveður meðal annars á um að þátttöku almennings í ákvarðanatöku í umhverfismálum. Níu þingmenn Sjálfstæðisflokksins með Guðlaug Þór Þórðarson, fyrrverandi umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, í fararbroddi óskaði eftir skýrslunni. Hún átti meðal annars að svara hvort félagasamtök hefðu átt aðild að málarekstri gegn opinberum eða einkareiknum orkufyrirtækjum, sveitarfélögum eða öðrum lögaðilum. Guðlaugur Þór Þórðarson var sjálfur umhverfis-, orku-, og loftslagsráðherra þegar ráðuneytið veitti Náttúruverndarsamtökum Suðvesturlands rekstrarstyrk á sama tíma og þau höfðuðu mál vegna Suðurnesjalínu 2.Vísir/Vilhelm Sögðu þingmennirnir að upplýsa yrði hvort og að hvaða leyti opinberir styrkir kynnu að hafa verið nýttir beint eða óbeint til að kosta málarekstur gegn uppbyggingu þess sem þeir kölluðu nauðsynlega innviða á borð við virkjunarframkvæmdi og dreifikerfi raforku. Markmið þeirra væri meðal annars að tryggt yrði að fjárstuðningur ríkisins samræmdist markmiðum um uppbyggingu sjálfbærrar orkunýtingar og velferð þjóðarinnar. Öll málin vegna flutningskerfisins Þrjú dómsmál komu í ljós við yfirferð ráðuneytisins yfir vefsíður dómstólanna þar sem samtök sem nutu ríkisstyrkja á þeim tíma stóðu að. Þau beindust öll að flutningsfyrirtækinu Landsneti. Landvernd höfðaði tvö málanna. Það fyrra snerist um kerfisáætlun Landsnet. Fyrirtækið var sýknað í héraði og Hæstiréttur vísaði málinu svo frá árið 2016. Í seinna málinu krafðist Landvernd ógildingar framkvæmdaleyfis Skútustaðahrepps vegna Kröfulínu. Það mál hlaut sömu lyktir árið 2017. Þriðja málið var kærumál Náttúruverndarsamtaka Suðvesturlands og Hraunavina gegn Landsneti og sveitarfélaginu Vogum vegna framkvæmdaleyfis Suðurnesjalínu 2. Landsréttur staðfesti niðurstöðu úrskurðarnefndir sem gaf grænt ljós á framkvæmdina í fyrra. Háspennulínur Landsnets í Kröflulínu.Landsnet Saman fengu samtökin þrjú sem stóðu að málunum þremur 16,8 milljónir króna í rekstrarstyrki frá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu á meðan á málarekstrinum stóð samkvæmt skýrslu ráðherrans. Landvernd fékk 14,5 milljónir samtals árin 2015 til 2017, Náttúruverndarsamtök Suðvesturlands 1,1 milljónir frá 2023 til 2024 og Hraunavinir hálfa milljón króna í ár. Ráðuneytið sagðist hins vegar ekki geta svarað því hvort eða að hvaða leyti styrkirnir hefðu fjármagnað málaferlin. Benti það á að hvorki væri kveðið á um í úthlutunarreglum styrkjanna í hvað né í hvað þeir eigi ekki að fara. Þurfi að tryggja að fólki sé ekki refsað fyrir að leita réttar síns Þingmenn Sjálfstæðisflokksins sögðu í greinargerð sinni með skýrslubeiðninni að málarekstur samtaka og einstaklinga fyrir dómstólum hefði haft mikil áhrif á framkvæmdir sem væri ætlað að stuðla að uppbyggingu mikilvægra innviða í sjálfbærri orkunýtingu. Það væri orðið venja að mál væru höfðuð við hvert skref slíkra framkvæmda. Ráðuneytið áréttaði í skýrslunni að íslensk stjórnvöld hefðu fullgilt Árósarsamninginn. Með honum væri ríkið skuldbundið til þess að ábyrgjast þátttöku almennings í ákvarðanatöku og aðgang að réttlátri málsmeðferð. Þá bæri ríkjum sem ættu aðild að samningnum að styðja samtök sem ynnu að umhverfisvernd. Ákvæði samningsins kvæðu á um að ríki ættu að tryggja að einstaklingum sem héldu fram rétti sínum yrði ekki refsað, þeir sóttir til saka eða áreittir á annan hátt vegna afskipta sinna. Það ákvæði hafi verið talið ná til einstaklinga sem störfuðu í gegnum umhverfisverndarsamtök. Alþingi Félagasamtök Umhverfismál Orkumál Dómsmál Mest lesið Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi Innlent „Það kemur að því að við lendum í veseni“ Innlent Yfirgefið hreysi víkur fyrir hundrað íbúðum Innlent „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Innlent Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Innlent „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Innlent Konan er fundin Innlent „Selir“ skutu óvopnaða borgara í leyniaðgerð í Norður-Kóreu Erlent Hefur sætt umsáturseinelti í 14 ár: „Þetta hefur bara rústað lífi mínu“ Innlent Skoða að banna trans fólki að eiga skotvopn Erlent Fleiri fréttir Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Hélt eiginkonu og fimm börnum í heljargreipum Breyta Korpuskóla til að anna eftirspurn í Klettaskóla Vegabætur á Vestfjörðum opni tækifæri í vetrarferðamennsku Vilja aðgerðir strax Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Öllum börnum undir sex mánaða boðin forvörn gegn RS veiru Vildu fá að vita hvort ríkisstyrkir hefðu farið í málsóknir gegn orkuframkvæmdum Vara við ólöglegum megrunarlyfjum sem eru í umferð Konan er fundin Sextán ára kveikti í herbergi sínu Þremur sleppt úr haldi og brotaþoli útskrifaður „Það kemur að því að við lendum í veseni“ Ekki hægt að þaga þegar stjórnmálamenn leika sér að því að særa fram tröllin 252,6 milljónir runnið í ríkissjóð úr dánarbúum án lögerfingja á tíu árum Þrjú söfn í eina sæng Yfirgefið hreysi víkur fyrir hundrað íbúðum Líkamsárás á gistiheimili „Ekkert óeðlilegt við það að endurskoða þetta kerfi“ Tveir á sjúkrahús eftir harðan árekstur Vegurinn yfir Kjöl gerir ferðalöngum lífið leitt Stefna um mikla og hraða fólksfjölgun „alið á stéttaskiptingu á Íslandi“ Fimm handteknir í aðgerðum sérsveitar Ættum að fara varlega í orkudrykki með sætuefnum „Mér fannst þetta vera svolítil vonbrigði“ Sjá meira
Umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra skilaði Alþingi skýrslu um málaferli gegn orkufyrirtækjum og styrki til málsaðila í gær. Ráðuneytið hefur um árabil styrkt umhverfissamtök á grundvelli Árósarsamningsins svonefnda sem kveður meðal annars á um að þátttöku almennings í ákvarðanatöku í umhverfismálum. Níu þingmenn Sjálfstæðisflokksins með Guðlaug Þór Þórðarson, fyrrverandi umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, í fararbroddi óskaði eftir skýrslunni. Hún átti meðal annars að svara hvort félagasamtök hefðu átt aðild að málarekstri gegn opinberum eða einkareiknum orkufyrirtækjum, sveitarfélögum eða öðrum lögaðilum. Guðlaugur Þór Þórðarson var sjálfur umhverfis-, orku-, og loftslagsráðherra þegar ráðuneytið veitti Náttúruverndarsamtökum Suðvesturlands rekstrarstyrk á sama tíma og þau höfðuðu mál vegna Suðurnesjalínu 2.Vísir/Vilhelm Sögðu þingmennirnir að upplýsa yrði hvort og að hvaða leyti opinberir styrkir kynnu að hafa verið nýttir beint eða óbeint til að kosta málarekstur gegn uppbyggingu þess sem þeir kölluðu nauðsynlega innviða á borð við virkjunarframkvæmdi og dreifikerfi raforku. Markmið þeirra væri meðal annars að tryggt yrði að fjárstuðningur ríkisins samræmdist markmiðum um uppbyggingu sjálfbærrar orkunýtingar og velferð þjóðarinnar. Öll málin vegna flutningskerfisins Þrjú dómsmál komu í ljós við yfirferð ráðuneytisins yfir vefsíður dómstólanna þar sem samtök sem nutu ríkisstyrkja á þeim tíma stóðu að. Þau beindust öll að flutningsfyrirtækinu Landsneti. Landvernd höfðaði tvö málanna. Það fyrra snerist um kerfisáætlun Landsnet. Fyrirtækið var sýknað í héraði og Hæstiréttur vísaði málinu svo frá árið 2016. Í seinna málinu krafðist Landvernd ógildingar framkvæmdaleyfis Skútustaðahrepps vegna Kröfulínu. Það mál hlaut sömu lyktir árið 2017. Þriðja málið var kærumál Náttúruverndarsamtaka Suðvesturlands og Hraunavina gegn Landsneti og sveitarfélaginu Vogum vegna framkvæmdaleyfis Suðurnesjalínu 2. Landsréttur staðfesti niðurstöðu úrskurðarnefndir sem gaf grænt ljós á framkvæmdina í fyrra. Háspennulínur Landsnets í Kröflulínu.Landsnet Saman fengu samtökin þrjú sem stóðu að málunum þremur 16,8 milljónir króna í rekstrarstyrki frá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu á meðan á málarekstrinum stóð samkvæmt skýrslu ráðherrans. Landvernd fékk 14,5 milljónir samtals árin 2015 til 2017, Náttúruverndarsamtök Suðvesturlands 1,1 milljónir frá 2023 til 2024 og Hraunavinir hálfa milljón króna í ár. Ráðuneytið sagðist hins vegar ekki geta svarað því hvort eða að hvaða leyti styrkirnir hefðu fjármagnað málaferlin. Benti það á að hvorki væri kveðið á um í úthlutunarreglum styrkjanna í hvað né í hvað þeir eigi ekki að fara. Þurfi að tryggja að fólki sé ekki refsað fyrir að leita réttar síns Þingmenn Sjálfstæðisflokksins sögðu í greinargerð sinni með skýrslubeiðninni að málarekstur samtaka og einstaklinga fyrir dómstólum hefði haft mikil áhrif á framkvæmdir sem væri ætlað að stuðla að uppbyggingu mikilvægra innviða í sjálfbærri orkunýtingu. Það væri orðið venja að mál væru höfðuð við hvert skref slíkra framkvæmda. Ráðuneytið áréttaði í skýrslunni að íslensk stjórnvöld hefðu fullgilt Árósarsamninginn. Með honum væri ríkið skuldbundið til þess að ábyrgjast þátttöku almennings í ákvarðanatöku og aðgang að réttlátri málsmeðferð. Þá bæri ríkjum sem ættu aðild að samningnum að styðja samtök sem ynnu að umhverfisvernd. Ákvæði samningsins kvæðu á um að ríki ættu að tryggja að einstaklingum sem héldu fram rétti sínum yrði ekki refsað, þeir sóttir til saka eða áreittir á annan hátt vegna afskipta sinna. Það ákvæði hafi verið talið ná til einstaklinga sem störfuðu í gegnum umhverfisverndarsamtök.
Alþingi Félagasamtök Umhverfismál Orkumál Dómsmál Mest lesið Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi Innlent „Það kemur að því að við lendum í veseni“ Innlent Yfirgefið hreysi víkur fyrir hundrað íbúðum Innlent „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Innlent Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Innlent „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Innlent Konan er fundin Innlent „Selir“ skutu óvopnaða borgara í leyniaðgerð í Norður-Kóreu Erlent Hefur sætt umsáturseinelti í 14 ár: „Þetta hefur bara rústað lífi mínu“ Innlent Skoða að banna trans fólki að eiga skotvopn Erlent Fleiri fréttir Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Hélt eiginkonu og fimm börnum í heljargreipum Breyta Korpuskóla til að anna eftirspurn í Klettaskóla Vegabætur á Vestfjörðum opni tækifæri í vetrarferðamennsku Vilja aðgerðir strax Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Öllum börnum undir sex mánaða boðin forvörn gegn RS veiru Vildu fá að vita hvort ríkisstyrkir hefðu farið í málsóknir gegn orkuframkvæmdum Vara við ólöglegum megrunarlyfjum sem eru í umferð Konan er fundin Sextán ára kveikti í herbergi sínu Þremur sleppt úr haldi og brotaþoli útskrifaður „Það kemur að því að við lendum í veseni“ Ekki hægt að þaga þegar stjórnmálamenn leika sér að því að særa fram tröllin 252,6 milljónir runnið í ríkissjóð úr dánarbúum án lögerfingja á tíu árum Þrjú söfn í eina sæng Yfirgefið hreysi víkur fyrir hundrað íbúðum Líkamsárás á gistiheimili „Ekkert óeðlilegt við það að endurskoða þetta kerfi“ Tveir á sjúkrahús eftir harðan árekstur Vegurinn yfir Kjöl gerir ferðalöngum lífið leitt Stefna um mikla og hraða fólksfjölgun „alið á stéttaskiptingu á Íslandi“ Fimm handteknir í aðgerðum sérsveitar Ættum að fara varlega í orkudrykki með sætuefnum „Mér fannst þetta vera svolítil vonbrigði“ Sjá meira