Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar 18. júlí 2025 18:00 Haustið nálgast og með því nýtt skólaár. Foreldrar um allt land velta fyrir sér hvernig best sé að undirbúa börnin fyrir námið. Ein ný leið sem ryður sér nú til rúms er að nota gervigreind sem hjálpartæki. Gervigreind, sem áður var framandi hugtak úr vísindaskáldskap, er nú orðin aðgengileg almenningi og getur reynst ómetanleg við undirbúning barna fyrir skólann. En hvað er gervigreind eiginlega og hvernig virkar hún? Í stuttu máli er um að ræða hugbúnað sem sækir upplýsingar úr stærsta þekkingarsafni veraldar – internetinu – og bregst við spurningum með skýrum texta. Hægt er að spjalla við gervigreindina líkt og hún væri víðlesinn vinur; hún hefur lesið milljónir bóka, greina og vefsvæða og notar þá þekkingu til að mynda svör við því sem spurt er. Nútíma gervigreind eins og Chat GPT getur meira að segja svarað á íslensku, svo engin þörf er á enskukunnáttu til að prófa hana. Gervigreind sem námsaðstoð: Í námi getur gervigreind verið eins konar þolinmóður kennari sem er alltaf til taks. Ef barn skilur ekki tiltekið námsefni, má biðja gervigreindina um að útskýra það á einfaldari hátt eða með fersku dæmi. Hún getur líka svarað forvitnilegum spurningum sem kunna að vakna – sama hvort þær snúa að sögu, náttúrufræði eða einhverju allt öðru. Þá kemur gervigreind að góðum notum við ritgerðasmíð. Hún getur hjálpað til við að finna hugmyndir að efni, leiðbeint um uppbyggingu texta og jafnvel leiðrétt stafsetningu og málfar. Í stærðfræði er einnig hægt að leita aðstoðar. Til dæmis má fá vísbendingu um hvernig leysa megi erfitt dæmi eða láta gervigreindina útskýra skref fyrir skref hvernig svarið er fundið. Gervigreindin nýtist ekki aðeins í bóklegum greinum. Tungumálanám verður léttara – til dæmis má biðja hana að þýða erfið orð yfir á íslensku eða láta hana spyrja barnið einfaldra spurninga á ensku svo það geti æft sig í tungumálinu. Barnið getur jafnvel æft sig að skrifa og tjá sig á erlendu máli með því að spjalla við gervigreindina. Þá er gervigreind einnig skapandi samstarfsaðili. Hún getur stungið upp á hugmyndum að vísinda verkefnum, hjálpað til við að spinna söguþráð í ritgerð eða jafnvel búið til skemmtilegar sögur frá grunni, einfaldlega til að glæða sköpunargleðina. Möguleikarnir eru nánast endalausir þegar kemur að því að styðja við námið á fjölbreyttan hátt. Auðvelt að byrja: Hvernig geta foreldrar byrjað að nýta sér þessa tækni? Sem betur fer er það bæði einfalt og ódýrt. Allt sem þarf er snjallsími eða tölva með nettengingu. Til eru öpp eins og ChatGPT sem hægt er að sækja ókeypis í Google Play eða App Store, og einnig má nota gervigreindina beint í vafra með því að heimsækja vefsíðu á borð við chat.openai.com. Eftir stutta skráningu er um að gera að prófa sig áfram. Maður skrifar einfaldlega inn spurningu eða verkefni og gervigreindin svarar á örfáum sekúndum. Foreldrar þurfa ekki að hafa neinn tækni bakgrunn til að byrja – viðmótið er notendavænt og minnir á venjulegt spjall. Prófið saman í sumar: Sumarið er kjörinn tími fyrir foreldra til að kynna sér þessa tækni með börnum sínum. Í stað þess að leyfa barninu að nota gervigreindina upp á eigin spýtur er best að setjast niður saman og orða spurningar í sameiningu. Síðan má ræða um svörin sem birtast: Hvernig finnst barninu svarið? Var það skiljanlegt? Vöknuðu kannski nýjar spurningar út frá því? Með slíkri samveru lærir barnið ekki aðeins af svörunum, heldur einnig af samtalinu við foreldrana. Það er skemmtilegt að uppgötva nýja hluti saman og um leið styrkja gagnkvæman skilning og traust. Gagnrýnin og örugg notkun: Jafnframt ættu foreldrar að kenna börnum sínum gagnrýna hugsun gagnvart svörum gervigreindar. Mikilvægt er að benda á að þótt tæknin sé öflug er ekki allt endilega rétt sem hún segir; stundum getur hún skjátlast eða misskilið spurningar. Hvetjið barnið til að spyrja sig: „Er þetta örugglega rétt og hvernig get ég sannreynt það?“ Þannig venst það á að treysta ekki blindandi á eitt svar, heldur nálgast upplýsingar með gagnrýnum huga. Örugg notkun skiptir líka máli. Gervigreindin er frábært hjálpartæki en ekki töfralausn á öllu; hún á að styðja við námið en ekki taka það yfir. Börn þurfa að skilja að tæknin er til aðstoðar en verkefnin verða þau að leysa sjálf. Ræðið einnig um persónuvernd: að það sé aldrei ráðlegt að gefa upp persónuupplýsingar í samtali við gervigreindina, alveg eins og gildir um öll samskipti á netinu. Með því að fylgja þessum meginreglum getur reynslan af gervigreind orðið bæði jákvæð og örugg. Í stuttu máli má segja að gervigreind bjóði upp á frábært tækifæri til að gera námið bæði auðveldara og skemmtilegra fyrir börnin okkar. Foreldrar þurfa aðeins að hafa opinn huga og þora að prófa – með ábyrgri notkun getur þessi tækni orðið ómetanlegur bandamaður í skólagöngu barna. Þessi grein var skrifuð í gervigreind – en ekki af gervigreind….á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Haustið nálgast og með því nýtt skólaár. Foreldrar um allt land velta fyrir sér hvernig best sé að undirbúa börnin fyrir námið. Ein ný leið sem ryður sér nú til rúms er að nota gervigreind sem hjálpartæki. Gervigreind, sem áður var framandi hugtak úr vísindaskáldskap, er nú orðin aðgengileg almenningi og getur reynst ómetanleg við undirbúning barna fyrir skólann. En hvað er gervigreind eiginlega og hvernig virkar hún? Í stuttu máli er um að ræða hugbúnað sem sækir upplýsingar úr stærsta þekkingarsafni veraldar – internetinu – og bregst við spurningum með skýrum texta. Hægt er að spjalla við gervigreindina líkt og hún væri víðlesinn vinur; hún hefur lesið milljónir bóka, greina og vefsvæða og notar þá þekkingu til að mynda svör við því sem spurt er. Nútíma gervigreind eins og Chat GPT getur meira að segja svarað á íslensku, svo engin þörf er á enskukunnáttu til að prófa hana. Gervigreind sem námsaðstoð: Í námi getur gervigreind verið eins konar þolinmóður kennari sem er alltaf til taks. Ef barn skilur ekki tiltekið námsefni, má biðja gervigreindina um að útskýra það á einfaldari hátt eða með fersku dæmi. Hún getur líka svarað forvitnilegum spurningum sem kunna að vakna – sama hvort þær snúa að sögu, náttúrufræði eða einhverju allt öðru. Þá kemur gervigreind að góðum notum við ritgerðasmíð. Hún getur hjálpað til við að finna hugmyndir að efni, leiðbeint um uppbyggingu texta og jafnvel leiðrétt stafsetningu og málfar. Í stærðfræði er einnig hægt að leita aðstoðar. Til dæmis má fá vísbendingu um hvernig leysa megi erfitt dæmi eða láta gervigreindina útskýra skref fyrir skref hvernig svarið er fundið. Gervigreindin nýtist ekki aðeins í bóklegum greinum. Tungumálanám verður léttara – til dæmis má biðja hana að þýða erfið orð yfir á íslensku eða láta hana spyrja barnið einfaldra spurninga á ensku svo það geti æft sig í tungumálinu. Barnið getur jafnvel æft sig að skrifa og tjá sig á erlendu máli með því að spjalla við gervigreindina. Þá er gervigreind einnig skapandi samstarfsaðili. Hún getur stungið upp á hugmyndum að vísinda verkefnum, hjálpað til við að spinna söguþráð í ritgerð eða jafnvel búið til skemmtilegar sögur frá grunni, einfaldlega til að glæða sköpunargleðina. Möguleikarnir eru nánast endalausir þegar kemur að því að styðja við námið á fjölbreyttan hátt. Auðvelt að byrja: Hvernig geta foreldrar byrjað að nýta sér þessa tækni? Sem betur fer er það bæði einfalt og ódýrt. Allt sem þarf er snjallsími eða tölva með nettengingu. Til eru öpp eins og ChatGPT sem hægt er að sækja ókeypis í Google Play eða App Store, og einnig má nota gervigreindina beint í vafra með því að heimsækja vefsíðu á borð við chat.openai.com. Eftir stutta skráningu er um að gera að prófa sig áfram. Maður skrifar einfaldlega inn spurningu eða verkefni og gervigreindin svarar á örfáum sekúndum. Foreldrar þurfa ekki að hafa neinn tækni bakgrunn til að byrja – viðmótið er notendavænt og minnir á venjulegt spjall. Prófið saman í sumar: Sumarið er kjörinn tími fyrir foreldra til að kynna sér þessa tækni með börnum sínum. Í stað þess að leyfa barninu að nota gervigreindina upp á eigin spýtur er best að setjast niður saman og orða spurningar í sameiningu. Síðan má ræða um svörin sem birtast: Hvernig finnst barninu svarið? Var það skiljanlegt? Vöknuðu kannski nýjar spurningar út frá því? Með slíkri samveru lærir barnið ekki aðeins af svörunum, heldur einnig af samtalinu við foreldrana. Það er skemmtilegt að uppgötva nýja hluti saman og um leið styrkja gagnkvæman skilning og traust. Gagnrýnin og örugg notkun: Jafnframt ættu foreldrar að kenna börnum sínum gagnrýna hugsun gagnvart svörum gervigreindar. Mikilvægt er að benda á að þótt tæknin sé öflug er ekki allt endilega rétt sem hún segir; stundum getur hún skjátlast eða misskilið spurningar. Hvetjið barnið til að spyrja sig: „Er þetta örugglega rétt og hvernig get ég sannreynt það?“ Þannig venst það á að treysta ekki blindandi á eitt svar, heldur nálgast upplýsingar með gagnrýnum huga. Örugg notkun skiptir líka máli. Gervigreindin er frábært hjálpartæki en ekki töfralausn á öllu; hún á að styðja við námið en ekki taka það yfir. Börn þurfa að skilja að tæknin er til aðstoðar en verkefnin verða þau að leysa sjálf. Ræðið einnig um persónuvernd: að það sé aldrei ráðlegt að gefa upp persónuupplýsingar í samtali við gervigreindina, alveg eins og gildir um öll samskipti á netinu. Með því að fylgja þessum meginreglum getur reynslan af gervigreind orðið bæði jákvæð og örugg. Í stuttu máli má segja að gervigreind bjóði upp á frábært tækifæri til að gera námið bæði auðveldara og skemmtilegra fyrir börnin okkar. Foreldrar þurfa aðeins að hafa opinn huga og þora að prófa – með ábyrgri notkun getur þessi tækni orðið ómetanlegur bandamaður í skólagöngu barna. Þessi grein var skrifuð í gervigreind – en ekki af gervigreind….á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarfræðingur.
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun