Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar 18. júlí 2025 18:00 Haustið nálgast og með því nýtt skólaár. Foreldrar um allt land velta fyrir sér hvernig best sé að undirbúa börnin fyrir námið. Ein ný leið sem ryður sér nú til rúms er að nota gervigreind sem hjálpartæki. Gervigreind, sem áður var framandi hugtak úr vísindaskáldskap, er nú orðin aðgengileg almenningi og getur reynst ómetanleg við undirbúning barna fyrir skólann. En hvað er gervigreind eiginlega og hvernig virkar hún? Í stuttu máli er um að ræða hugbúnað sem sækir upplýsingar úr stærsta þekkingarsafni veraldar – internetinu – og bregst við spurningum með skýrum texta. Hægt er að spjalla við gervigreindina líkt og hún væri víðlesinn vinur; hún hefur lesið milljónir bóka, greina og vefsvæða og notar þá þekkingu til að mynda svör við því sem spurt er. Nútíma gervigreind eins og Chat GPT getur meira að segja svarað á íslensku, svo engin þörf er á enskukunnáttu til að prófa hana. Gervigreind sem námsaðstoð: Í námi getur gervigreind verið eins konar þolinmóður kennari sem er alltaf til taks. Ef barn skilur ekki tiltekið námsefni, má biðja gervigreindina um að útskýra það á einfaldari hátt eða með fersku dæmi. Hún getur líka svarað forvitnilegum spurningum sem kunna að vakna – sama hvort þær snúa að sögu, náttúrufræði eða einhverju allt öðru. Þá kemur gervigreind að góðum notum við ritgerðasmíð. Hún getur hjálpað til við að finna hugmyndir að efni, leiðbeint um uppbyggingu texta og jafnvel leiðrétt stafsetningu og málfar. Í stærðfræði er einnig hægt að leita aðstoðar. Til dæmis má fá vísbendingu um hvernig leysa megi erfitt dæmi eða láta gervigreindina útskýra skref fyrir skref hvernig svarið er fundið. Gervigreindin nýtist ekki aðeins í bóklegum greinum. Tungumálanám verður léttara – til dæmis má biðja hana að þýða erfið orð yfir á íslensku eða láta hana spyrja barnið einfaldra spurninga á ensku svo það geti æft sig í tungumálinu. Barnið getur jafnvel æft sig að skrifa og tjá sig á erlendu máli með því að spjalla við gervigreindina. Þá er gervigreind einnig skapandi samstarfsaðili. Hún getur stungið upp á hugmyndum að vísinda verkefnum, hjálpað til við að spinna söguþráð í ritgerð eða jafnvel búið til skemmtilegar sögur frá grunni, einfaldlega til að glæða sköpunargleðina. Möguleikarnir eru nánast endalausir þegar kemur að því að styðja við námið á fjölbreyttan hátt. Auðvelt að byrja: Hvernig geta foreldrar byrjað að nýta sér þessa tækni? Sem betur fer er það bæði einfalt og ódýrt. Allt sem þarf er snjallsími eða tölva með nettengingu. Til eru öpp eins og ChatGPT sem hægt er að sækja ókeypis í Google Play eða App Store, og einnig má nota gervigreindina beint í vafra með því að heimsækja vefsíðu á borð við chat.openai.com. Eftir stutta skráningu er um að gera að prófa sig áfram. Maður skrifar einfaldlega inn spurningu eða verkefni og gervigreindin svarar á örfáum sekúndum. Foreldrar þurfa ekki að hafa neinn tækni bakgrunn til að byrja – viðmótið er notendavænt og minnir á venjulegt spjall. Prófið saman í sumar: Sumarið er kjörinn tími fyrir foreldra til að kynna sér þessa tækni með börnum sínum. Í stað þess að leyfa barninu að nota gervigreindina upp á eigin spýtur er best að setjast niður saman og orða spurningar í sameiningu. Síðan má ræða um svörin sem birtast: Hvernig finnst barninu svarið? Var það skiljanlegt? Vöknuðu kannski nýjar spurningar út frá því? Með slíkri samveru lærir barnið ekki aðeins af svörunum, heldur einnig af samtalinu við foreldrana. Það er skemmtilegt að uppgötva nýja hluti saman og um leið styrkja gagnkvæman skilning og traust. Gagnrýnin og örugg notkun: Jafnframt ættu foreldrar að kenna börnum sínum gagnrýna hugsun gagnvart svörum gervigreindar. Mikilvægt er að benda á að þótt tæknin sé öflug er ekki allt endilega rétt sem hún segir; stundum getur hún skjátlast eða misskilið spurningar. Hvetjið barnið til að spyrja sig: „Er þetta örugglega rétt og hvernig get ég sannreynt það?“ Þannig venst það á að treysta ekki blindandi á eitt svar, heldur nálgast upplýsingar með gagnrýnum huga. Örugg notkun skiptir líka máli. Gervigreindin er frábært hjálpartæki en ekki töfralausn á öllu; hún á að styðja við námið en ekki taka það yfir. Börn þurfa að skilja að tæknin er til aðstoðar en verkefnin verða þau að leysa sjálf. Ræðið einnig um persónuvernd: að það sé aldrei ráðlegt að gefa upp persónuupplýsingar í samtali við gervigreindina, alveg eins og gildir um öll samskipti á netinu. Með því að fylgja þessum meginreglum getur reynslan af gervigreind orðið bæði jákvæð og örugg. Í stuttu máli má segja að gervigreind bjóði upp á frábært tækifæri til að gera námið bæði auðveldara og skemmtilegra fyrir börnin okkar. Foreldrar þurfa aðeins að hafa opinn huga og þora að prófa – með ábyrgri notkun getur þessi tækni orðið ómetanlegur bandamaður í skólagöngu barna. Þessi grein var skrifuð í gervigreind – en ekki af gervigreind….á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Mest lesið Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Haustið nálgast og með því nýtt skólaár. Foreldrar um allt land velta fyrir sér hvernig best sé að undirbúa börnin fyrir námið. Ein ný leið sem ryður sér nú til rúms er að nota gervigreind sem hjálpartæki. Gervigreind, sem áður var framandi hugtak úr vísindaskáldskap, er nú orðin aðgengileg almenningi og getur reynst ómetanleg við undirbúning barna fyrir skólann. En hvað er gervigreind eiginlega og hvernig virkar hún? Í stuttu máli er um að ræða hugbúnað sem sækir upplýsingar úr stærsta þekkingarsafni veraldar – internetinu – og bregst við spurningum með skýrum texta. Hægt er að spjalla við gervigreindina líkt og hún væri víðlesinn vinur; hún hefur lesið milljónir bóka, greina og vefsvæða og notar þá þekkingu til að mynda svör við því sem spurt er. Nútíma gervigreind eins og Chat GPT getur meira að segja svarað á íslensku, svo engin þörf er á enskukunnáttu til að prófa hana. Gervigreind sem námsaðstoð: Í námi getur gervigreind verið eins konar þolinmóður kennari sem er alltaf til taks. Ef barn skilur ekki tiltekið námsefni, má biðja gervigreindina um að útskýra það á einfaldari hátt eða með fersku dæmi. Hún getur líka svarað forvitnilegum spurningum sem kunna að vakna – sama hvort þær snúa að sögu, náttúrufræði eða einhverju allt öðru. Þá kemur gervigreind að góðum notum við ritgerðasmíð. Hún getur hjálpað til við að finna hugmyndir að efni, leiðbeint um uppbyggingu texta og jafnvel leiðrétt stafsetningu og málfar. Í stærðfræði er einnig hægt að leita aðstoðar. Til dæmis má fá vísbendingu um hvernig leysa megi erfitt dæmi eða láta gervigreindina útskýra skref fyrir skref hvernig svarið er fundið. Gervigreindin nýtist ekki aðeins í bóklegum greinum. Tungumálanám verður léttara – til dæmis má biðja hana að þýða erfið orð yfir á íslensku eða láta hana spyrja barnið einfaldra spurninga á ensku svo það geti æft sig í tungumálinu. Barnið getur jafnvel æft sig að skrifa og tjá sig á erlendu máli með því að spjalla við gervigreindina. Þá er gervigreind einnig skapandi samstarfsaðili. Hún getur stungið upp á hugmyndum að vísinda verkefnum, hjálpað til við að spinna söguþráð í ritgerð eða jafnvel búið til skemmtilegar sögur frá grunni, einfaldlega til að glæða sköpunargleðina. Möguleikarnir eru nánast endalausir þegar kemur að því að styðja við námið á fjölbreyttan hátt. Auðvelt að byrja: Hvernig geta foreldrar byrjað að nýta sér þessa tækni? Sem betur fer er það bæði einfalt og ódýrt. Allt sem þarf er snjallsími eða tölva með nettengingu. Til eru öpp eins og ChatGPT sem hægt er að sækja ókeypis í Google Play eða App Store, og einnig má nota gervigreindina beint í vafra með því að heimsækja vefsíðu á borð við chat.openai.com. Eftir stutta skráningu er um að gera að prófa sig áfram. Maður skrifar einfaldlega inn spurningu eða verkefni og gervigreindin svarar á örfáum sekúndum. Foreldrar þurfa ekki að hafa neinn tækni bakgrunn til að byrja – viðmótið er notendavænt og minnir á venjulegt spjall. Prófið saman í sumar: Sumarið er kjörinn tími fyrir foreldra til að kynna sér þessa tækni með börnum sínum. Í stað þess að leyfa barninu að nota gervigreindina upp á eigin spýtur er best að setjast niður saman og orða spurningar í sameiningu. Síðan má ræða um svörin sem birtast: Hvernig finnst barninu svarið? Var það skiljanlegt? Vöknuðu kannski nýjar spurningar út frá því? Með slíkri samveru lærir barnið ekki aðeins af svörunum, heldur einnig af samtalinu við foreldrana. Það er skemmtilegt að uppgötva nýja hluti saman og um leið styrkja gagnkvæman skilning og traust. Gagnrýnin og örugg notkun: Jafnframt ættu foreldrar að kenna börnum sínum gagnrýna hugsun gagnvart svörum gervigreindar. Mikilvægt er að benda á að þótt tæknin sé öflug er ekki allt endilega rétt sem hún segir; stundum getur hún skjátlast eða misskilið spurningar. Hvetjið barnið til að spyrja sig: „Er þetta örugglega rétt og hvernig get ég sannreynt það?“ Þannig venst það á að treysta ekki blindandi á eitt svar, heldur nálgast upplýsingar með gagnrýnum huga. Örugg notkun skiptir líka máli. Gervigreindin er frábært hjálpartæki en ekki töfralausn á öllu; hún á að styðja við námið en ekki taka það yfir. Börn þurfa að skilja að tæknin er til aðstoðar en verkefnin verða þau að leysa sjálf. Ræðið einnig um persónuvernd: að það sé aldrei ráðlegt að gefa upp persónuupplýsingar í samtali við gervigreindina, alveg eins og gildir um öll samskipti á netinu. Með því að fylgja þessum meginreglum getur reynslan af gervigreind orðið bæði jákvæð og örugg. Í stuttu máli má segja að gervigreind bjóði upp á frábært tækifæri til að gera námið bæði auðveldara og skemmtilegra fyrir börnin okkar. Foreldrar þurfa aðeins að hafa opinn huga og þora að prófa – með ábyrgri notkun getur þessi tækni orðið ómetanlegur bandamaður í skólagöngu barna. Þessi grein var skrifuð í gervigreind – en ekki af gervigreind….á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarfræðingur.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun