140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar 22. maí 2025 10:30 ÍSÍ, UMFÍ, ÍBR og KSÍ, héldu á dögunum málþingi mundir yfirskriftinni „Veðmál, íþróttir og samfélagið - hvert stefnum við?“. Nánar tiltekið var efni þingsins kynnt með þessum hætti: „Erlendar veðmálasíður verða sífellt fyrirferðarmeiri á Íslandi. Er það jákvætt eða neikvætt? Hver eru áhrifin? Á íþróttahreyfinguna? Á samfélagið? Við setjum hlutina í samhengi og kynnum mikilvægar upplýsingar.“ Mikilvægasta samhengið vantaði hins vegar í þessa lýsingu. Það er að íþróttahreyfingin er sjálf aðaleigandi umfangsmestu veðmála- og fjárhættuspilafyrirtækja Íslands. Þetta eru Íslenskar getraunir og Íslensk getspá, sem eyða hærri upphæðum í ágengari auglýsingar en nokkur önnur fyrirtæki landsins. Hamast er á þjóðinni alla daga með gylliboðum um mögulegt ríkidæmi með þátttöku í Lottó, Viking lotto og Euro Jackpot. Er þó um 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu en að vinna stóra vinninginn í síðastnefnda leiknum. Hærri fjárhæðir til íþróttastarfs Fjáraustur íþróttahreyfingarinnar í þessa starfsemi er sérstakt rannsóknarefni. Ekki aðeins við kaup á auglýsingum, heldur einnig í laun- og hlunnindi stjórnenda og stjórnarfólks sem ver þessa stöðu sína af hörku. Athyglisvert er að ekki er hægt að sjá sundurliðun á þessum gríðarlega kostnaði í ársreikningum félaganna. Auðvelt er að færa rök fyrir því að hægt væri að skila mun hærri fjárhæðum til íþróttastarfs í landinu með því að leggja þessa starfsemi niður, afnema ríkisvarða einokun á fjárhættuspilum og opna markaðinn með skynsamlegri reglusetningu um gagnsæi í rekstri og skattheimtu sem rynni í sérstakan sjóð. Til mikils er að vinna með því að innleiða leyfiskerfi sem er opið öllum ábyrgum rekstraraðilum. Með slíku kerfi skuldbinda fyrirtæki sig til að fara eftir ákveðnum reglur sem tryggja meðal annars neytendavernd og að beina ekki auglýsingum sínum ekki að börnum og ungmennum, einsog Íslensk Getspá og Íslenskar getraunir gera með linnulausum auglýsingum í útvarpi, sjónvarpi og netmiðlum alla daga.. Þannig væri líka hægt að tryggja frjálsa samkeppni þar sem þjónusta við notendur er í öndvegi. Spilakassarnir skaðlegastir Rétt er svo að minna á að spilakassar eru skaðlegasta form veðmála. Hér á landi eru slíkir kassar reknir af annars vegar af Rauða krossinum og Landsbjörg og hins vegar Happdrætti Háskóla Íslands. SÁÁ ákvað 2020 að hætta þátttöku í rekstri þeirra af siðferðilegum ástæðum. Vegna skýrra tengsla spilakassa við spilafíkn innleiddu nágrannalönd okkar svokölluð spilakort fyrir mörgum árum.Með þeim þurfa spilarar að auðkenna sig og setja sér takmörk um hversu háa fjárhæð þeir geta sett inn á spilareikning sinn og spilað fyrir. Þetta hefur hjálpað þeim sem glíma við spilafíkn að setja sér mörk og dregið úr tapi þeirra. Notkun spilakort hefur verið skylda í Noregi frá 2009 og í Svíþjóð frá 2014.Íslensku spilakassafélögin tvö hafa frá að minnsta kosti árinu 2017 talað um að koma hér upp spilakortum, en ekkert orðið úr verki. Mögulega óttast þau áhrifin á afkomu sína.Þetta er umfangsmikill rekstur. HHÍ er með tæplega 500 spilakassa í rekstri á rúmlega 20 stöðum, sem eru ýmist barir, söluturnar eða sérstakir spilasalir. Spilakassar Íslandsspila (Rauði kross og Landsbjörg) eru um 330 talsins og eru þeir aðgengilegir á um 50 stöðum, börum, söluturnum og sérstökum spilasölum. Í nýjustu útgáfu embættis Ríkislögreglustjóra á áhættumati um peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka fyrir Ísland, er bent á að „veruleg hætta er á því að spilakassar geti verið notaðir til að þvætta fé“ hér á landi og að „vísbendingar“ eru um að það hafi verið gert. Þar kemur líka fram að heildarvelta í spilakössum er um tólf milljarðar króna á ári (2022). Brýnast er fyrir samfélagið að koma skikki á þennan hluta fjárhættuspila á Íslandi. Samhliða væri skynsamlegt að endurskoða frá grunni fyrirkomulag veðmála og happdrættisleikja með það fyrir augum að tryggja að hærra hlutfall renni til íþrótta- og menningarstarfs fremur en að viðhalda hagsmunum núverandi einokunarfyrirtækja og stjórnenda þeirra. (Mynd sem sýnir auglýsingu úr smiðju Íslenskra getrauna þar sem börn eru nýtt til að auglýsa veðmál á Lengjunni) Höfundur er lögmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein ÍSÍ Fjárhættuspil Auglýsinga- og markaðsmál Mest lesið „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Sjá meira
ÍSÍ, UMFÍ, ÍBR og KSÍ, héldu á dögunum málþingi mundir yfirskriftinni „Veðmál, íþróttir og samfélagið - hvert stefnum við?“. Nánar tiltekið var efni þingsins kynnt með þessum hætti: „Erlendar veðmálasíður verða sífellt fyrirferðarmeiri á Íslandi. Er það jákvætt eða neikvætt? Hver eru áhrifin? Á íþróttahreyfinguna? Á samfélagið? Við setjum hlutina í samhengi og kynnum mikilvægar upplýsingar.“ Mikilvægasta samhengið vantaði hins vegar í þessa lýsingu. Það er að íþróttahreyfingin er sjálf aðaleigandi umfangsmestu veðmála- og fjárhættuspilafyrirtækja Íslands. Þetta eru Íslenskar getraunir og Íslensk getspá, sem eyða hærri upphæðum í ágengari auglýsingar en nokkur önnur fyrirtæki landsins. Hamast er á þjóðinni alla daga með gylliboðum um mögulegt ríkidæmi með þátttöku í Lottó, Viking lotto og Euro Jackpot. Er þó um 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu en að vinna stóra vinninginn í síðastnefnda leiknum. Hærri fjárhæðir til íþróttastarfs Fjáraustur íþróttahreyfingarinnar í þessa starfsemi er sérstakt rannsóknarefni. Ekki aðeins við kaup á auglýsingum, heldur einnig í laun- og hlunnindi stjórnenda og stjórnarfólks sem ver þessa stöðu sína af hörku. Athyglisvert er að ekki er hægt að sjá sundurliðun á þessum gríðarlega kostnaði í ársreikningum félaganna. Auðvelt er að færa rök fyrir því að hægt væri að skila mun hærri fjárhæðum til íþróttastarfs í landinu með því að leggja þessa starfsemi niður, afnema ríkisvarða einokun á fjárhættuspilum og opna markaðinn með skynsamlegri reglusetningu um gagnsæi í rekstri og skattheimtu sem rynni í sérstakan sjóð. Til mikils er að vinna með því að innleiða leyfiskerfi sem er opið öllum ábyrgum rekstraraðilum. Með slíku kerfi skuldbinda fyrirtæki sig til að fara eftir ákveðnum reglur sem tryggja meðal annars neytendavernd og að beina ekki auglýsingum sínum ekki að börnum og ungmennum, einsog Íslensk Getspá og Íslenskar getraunir gera með linnulausum auglýsingum í útvarpi, sjónvarpi og netmiðlum alla daga.. Þannig væri líka hægt að tryggja frjálsa samkeppni þar sem þjónusta við notendur er í öndvegi. Spilakassarnir skaðlegastir Rétt er svo að minna á að spilakassar eru skaðlegasta form veðmála. Hér á landi eru slíkir kassar reknir af annars vegar af Rauða krossinum og Landsbjörg og hins vegar Happdrætti Háskóla Íslands. SÁÁ ákvað 2020 að hætta þátttöku í rekstri þeirra af siðferðilegum ástæðum. Vegna skýrra tengsla spilakassa við spilafíkn innleiddu nágrannalönd okkar svokölluð spilakort fyrir mörgum árum.Með þeim þurfa spilarar að auðkenna sig og setja sér takmörk um hversu háa fjárhæð þeir geta sett inn á spilareikning sinn og spilað fyrir. Þetta hefur hjálpað þeim sem glíma við spilafíkn að setja sér mörk og dregið úr tapi þeirra. Notkun spilakort hefur verið skylda í Noregi frá 2009 og í Svíþjóð frá 2014.Íslensku spilakassafélögin tvö hafa frá að minnsta kosti árinu 2017 talað um að koma hér upp spilakortum, en ekkert orðið úr verki. Mögulega óttast þau áhrifin á afkomu sína.Þetta er umfangsmikill rekstur. HHÍ er með tæplega 500 spilakassa í rekstri á rúmlega 20 stöðum, sem eru ýmist barir, söluturnar eða sérstakir spilasalir. Spilakassar Íslandsspila (Rauði kross og Landsbjörg) eru um 330 talsins og eru þeir aðgengilegir á um 50 stöðum, börum, söluturnum og sérstökum spilasölum. Í nýjustu útgáfu embættis Ríkislögreglustjóra á áhættumati um peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka fyrir Ísland, er bent á að „veruleg hætta er á því að spilakassar geti verið notaðir til að þvætta fé“ hér á landi og að „vísbendingar“ eru um að það hafi verið gert. Þar kemur líka fram að heildarvelta í spilakössum er um tólf milljarðar króna á ári (2022). Brýnast er fyrir samfélagið að koma skikki á þennan hluta fjárhættuspila á Íslandi. Samhliða væri skynsamlegt að endurskoða frá grunni fyrirkomulag veðmála og happdrættisleikja með það fyrir augum að tryggja að hærra hlutfall renni til íþrótta- og menningarstarfs fremur en að viðhalda hagsmunum núverandi einokunarfyrirtækja og stjórnenda þeirra. (Mynd sem sýnir auglýsingu úr smiðju Íslenskra getrauna þar sem börn eru nýtt til að auglýsa veðmál á Lengjunni) Höfundur er lögmaður.
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun