Að bera virðingu fyrir sjálfstæðisbaráttunni Anton Guðmundsson skrifar 2. janúar 2025 07:02 Sjálfstæðisbarátta Íslendinga er einn helsti hornsteinn íslenskrar sögu. Áratugalöng barátta fyrir sjálfsforræði á 19. og 20. öld tryggði fullveldi árið 1918 og varð hápunktur í stofnun lýðveldisins árið 1944. Þessi barátta var ekki aðeins tákn um sjálfstæði þjóðarinnar, heldur líka grundvöllur fyrir lýðræði, menningu og frelsi. Þjóðin stóð saman í þeirri trú að Íslendingar ættu að vera herrar í eigin landi, ráðstafa eigin auðlindum og ákvarða eigin framtíð. En nú, á tímum þar sem fullveldi okkar ætti að vera fast í sessi, virðist sjálfstæði Íslands standa frammi fyrir nýrri ógn. Ný ríkisstjórn Samfylkingar, Viðreisnar og Flokks fólksins hefur sett það á stefnu sína að taka upp viðræður við Evrópusambandið (ESB), sem felur í sér beina ógn við sjálfstæði þjóðarinnar. Frá fullveldi til lýðveldis - Barátta sem mótaði þjóðina Íslendingar háðu langa baráttu við að losa sig undan stjórn Dana og öðlast rétt til að ráða eigin málum. Árið 1918 varð Ísland fullvalda ríki með eigin stjórnarskrá og stjórnarhætti. Það var þó ekki fyrr en 1944, þegar lýðveldið Ísland var stofnað, að þjóðin varð algjörlega laus við erlend yfirráð. Þetta tímabil markaði upphaf nýrrar aldar, þar sem Ísland réði eigin málum og byggði upp samfélag í anda íslensks sjálfsforræðis. Þessi saga er ekki aðeins söguleg staðreynd, heldur sjálfsmynd þjóðarinnar. Sjálfstæðið hefur gert Íslandi kleift að nýta auðlindir sínar, stjórna eigin fiskimiðum og vera fyrirmynd í sjálfbærni og stjórnmálum á alþjóðavettvangi. Af hverju innganga í ESB er ógn við sjálfstæðið Nú virðist ríkisstjórnin tilbúin að kasta þessum grunni fyrir borð. Með því að taka upp viðræður við ESB er verið að undirbúa afsal á fullveldi til stórveldis sem hefur engan áhuga á sérstöðu Íslands. Aðild að ESB myndi fela í sér eftirfarandi: Tap á yfirráðum yfir auðlindum: Ísland myndi missa stjórn á fiskimiðunum sínum, sem hafa verið grundvöllur efnahagslegs sjálfstæðis okkar. Reglugerðir ESB myndu ráða för og veikja íslenska fiskveiðistjórnun. Minnkandi lýðræðislegt sjálfsforræði: Ísland yrði bundið af lögum og reglum sem eru settar í Brussel, oft án beins áhrifavalds Íslands í ákvarðanatökuferlinu. Skert sjálfstæði í utanríkismálum: Ísland yrði hluti af sameiginlegri stefnu ESB, þar sem minni þjóðir oft verða undir í samningum. Þetta er skýrt afsal á sjálfstæðinu sem forfeður okkar börðust fyrir af svo mikilli elju. Þjóð sem hefur verið frjáls í tæpa öld ætti ekki að samþykkja svo alvarlega skerðingu á fullveldi sínu. Af hverju sjálfstæði skiptir enn máli Sumir halda því fram að innganga í ESB sé nauðsynleg í heimi hnattvæðingar. En sannleikurinn er sá að Ísland hefur sýnt að sjálfstætt ríki getur þrifist í alþjóðlegu samhengi. Í gegnum EES-samninginn hefur Ísland aðgang að evrópskum mörkuðum án þess að fórna sjálfstæði sínu. Með því að standa utan ESB hefur Ísland líka getað tekið ákvarðanir sem henta best hagsmunum þjóðarinnar. Sjálfstæði er ekki gamaldags hugtak. Það er nauðsynleg forsenda þess að þjóðin geti viðhaldið eigin menningu, stjórnskipan og efnahagsstefnu. Þegar ríkisstjórn leggur til inngöngu í ESB, þá er hún ekki aðeins að fórna þessum grundvallarstoðum, heldur líka að svíkja arfleifð sjálfstæðisbaráttunnar. Þjóðin á krossgötum Ný ríkisstjórn vill nú feta braut sem gæti leitt Ísland í ógöngur. Það er á ábyrgð þjóðarinnar að hafna þessari stefnu og standa vörð um það sjálfstæði sem var svo dýru verði keypt. Íslendingar eiga ekki að sætta sig við að verða enn ein jaðarríkið í stórveldi þar sem hagsmunir stórra þjóða ráða ferðinni. Sjálfstæðisbarátta Íslands var ekki til einskis, og það er okkar að tryggja að hún verði ekki gleymd eða gerð að engu. Við eigum að varðveita þann rétt sem forfeður okkar unnu fyrir okkur: réttinn til að stjórna eigin landi, eigin auðlindum og eigin framtíð. Þetta er það sem sjálfstæði þýðir – og það skiptir enn máli. Ný ríkistjórn ætti að tileinka sér það að að bera virðingu fyrir sjálfstæðisbaráttunni. Höfundur er oddviti Framsóknar í Suðurnesjabæ Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Anton Guðmundsson Mest lesið Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Skoðun Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Sjá meira
Sjálfstæðisbarátta Íslendinga er einn helsti hornsteinn íslenskrar sögu. Áratugalöng barátta fyrir sjálfsforræði á 19. og 20. öld tryggði fullveldi árið 1918 og varð hápunktur í stofnun lýðveldisins árið 1944. Þessi barátta var ekki aðeins tákn um sjálfstæði þjóðarinnar, heldur líka grundvöllur fyrir lýðræði, menningu og frelsi. Þjóðin stóð saman í þeirri trú að Íslendingar ættu að vera herrar í eigin landi, ráðstafa eigin auðlindum og ákvarða eigin framtíð. En nú, á tímum þar sem fullveldi okkar ætti að vera fast í sessi, virðist sjálfstæði Íslands standa frammi fyrir nýrri ógn. Ný ríkisstjórn Samfylkingar, Viðreisnar og Flokks fólksins hefur sett það á stefnu sína að taka upp viðræður við Evrópusambandið (ESB), sem felur í sér beina ógn við sjálfstæði þjóðarinnar. Frá fullveldi til lýðveldis - Barátta sem mótaði þjóðina Íslendingar háðu langa baráttu við að losa sig undan stjórn Dana og öðlast rétt til að ráða eigin málum. Árið 1918 varð Ísland fullvalda ríki með eigin stjórnarskrá og stjórnarhætti. Það var þó ekki fyrr en 1944, þegar lýðveldið Ísland var stofnað, að þjóðin varð algjörlega laus við erlend yfirráð. Þetta tímabil markaði upphaf nýrrar aldar, þar sem Ísland réði eigin málum og byggði upp samfélag í anda íslensks sjálfsforræðis. Þessi saga er ekki aðeins söguleg staðreynd, heldur sjálfsmynd þjóðarinnar. Sjálfstæðið hefur gert Íslandi kleift að nýta auðlindir sínar, stjórna eigin fiskimiðum og vera fyrirmynd í sjálfbærni og stjórnmálum á alþjóðavettvangi. Af hverju innganga í ESB er ógn við sjálfstæðið Nú virðist ríkisstjórnin tilbúin að kasta þessum grunni fyrir borð. Með því að taka upp viðræður við ESB er verið að undirbúa afsal á fullveldi til stórveldis sem hefur engan áhuga á sérstöðu Íslands. Aðild að ESB myndi fela í sér eftirfarandi: Tap á yfirráðum yfir auðlindum: Ísland myndi missa stjórn á fiskimiðunum sínum, sem hafa verið grundvöllur efnahagslegs sjálfstæðis okkar. Reglugerðir ESB myndu ráða för og veikja íslenska fiskveiðistjórnun. Minnkandi lýðræðislegt sjálfsforræði: Ísland yrði bundið af lögum og reglum sem eru settar í Brussel, oft án beins áhrifavalds Íslands í ákvarðanatökuferlinu. Skert sjálfstæði í utanríkismálum: Ísland yrði hluti af sameiginlegri stefnu ESB, þar sem minni þjóðir oft verða undir í samningum. Þetta er skýrt afsal á sjálfstæðinu sem forfeður okkar börðust fyrir af svo mikilli elju. Þjóð sem hefur verið frjáls í tæpa öld ætti ekki að samþykkja svo alvarlega skerðingu á fullveldi sínu. Af hverju sjálfstæði skiptir enn máli Sumir halda því fram að innganga í ESB sé nauðsynleg í heimi hnattvæðingar. En sannleikurinn er sá að Ísland hefur sýnt að sjálfstætt ríki getur þrifist í alþjóðlegu samhengi. Í gegnum EES-samninginn hefur Ísland aðgang að evrópskum mörkuðum án þess að fórna sjálfstæði sínu. Með því að standa utan ESB hefur Ísland líka getað tekið ákvarðanir sem henta best hagsmunum þjóðarinnar. Sjálfstæði er ekki gamaldags hugtak. Það er nauðsynleg forsenda þess að þjóðin geti viðhaldið eigin menningu, stjórnskipan og efnahagsstefnu. Þegar ríkisstjórn leggur til inngöngu í ESB, þá er hún ekki aðeins að fórna þessum grundvallarstoðum, heldur líka að svíkja arfleifð sjálfstæðisbaráttunnar. Þjóðin á krossgötum Ný ríkisstjórn vill nú feta braut sem gæti leitt Ísland í ógöngur. Það er á ábyrgð þjóðarinnar að hafna þessari stefnu og standa vörð um það sjálfstæði sem var svo dýru verði keypt. Íslendingar eiga ekki að sætta sig við að verða enn ein jaðarríkið í stórveldi þar sem hagsmunir stórra þjóða ráða ferðinni. Sjálfstæðisbarátta Íslands var ekki til einskis, og það er okkar að tryggja að hún verði ekki gleymd eða gerð að engu. Við eigum að varðveita þann rétt sem forfeður okkar unnu fyrir okkur: réttinn til að stjórna eigin landi, eigin auðlindum og eigin framtíð. Þetta er það sem sjálfstæði þýðir – og það skiptir enn máli. Ný ríkistjórn ætti að tileinka sér það að að bera virðingu fyrir sjálfstæðisbaráttunni. Höfundur er oddviti Framsóknar í Suðurnesjabæ
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar