Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar 22. nóvember 2024 08:30 Í nýlegri grein skrifaði ég að Sjálfstæðisflokkurinn boðaði skattalækkanir handa þeim efnamestu með kosningaáherslunni sinni “Helmingum erfðafjárskatt og fjórföldum frítekjumarkið í 20 milljónir króna”. Þá benti ég á að ef ætlunin væri að hugsa um hag meðalmannsins væri nær að breyta eingöngu frítekjumörkunum en ekki skattprósentunni sjálfri en breyting á skattprósentunni sjálfri er til þess fallin að aðstoða þá efnameiri frekar. Þetta fór öfugt ofan í frambjóðanda Sjálfstæðisflokksins, Þórð Gunnarsson, sem skrifaði svargrein. Því er tilvalið að fara nánar yfir málið. Hverjum nýtist boðuð skattbreyting Sjálfstæðisflokksins helst? Til að átta okkur á áhrifum boðaðra skattbreytinga Sjálfstæðisflokksins er gott að reikna út skattskyldu dánarbúa af mismunandi stærð bæði við núverandi kerfi og með breytingum. Til samanburðar er sömuleiðis gott að horfa á kerfi sem eingöngu hækkar skattleysismörkin en hreyfir ekki við skattprósentunni sjálfri. Taflan hér að neðan sýnir þrjú mismunandi tilfelli. Fyrst núverandi kerfi þar sem 5 m.kr eru skattlausar en 10% skattur er lagður á eftir það. Skattleysismörkin voru reyndar 5 m.kr árið 2021 en eru 6,2 m.kr 2024, en leyfum Sjálfstæðismönnum að stela nokkrum fjöðrum fyrir hattinn sinn hér til að geta talað um fjórföldun. Næst kemur boðuð breyting Sjálfstæðismanna sem miðar við 20 m.kr skattleysismörk og 5% skatt eftir það. Að lokum er það kerfi þar sem skattleysismörkin eru hækkuð í 45,5 m.kr, en í þeirri tölu er dánarbú sem byggir á miðgildi hreinnar eignar landsmanna á eftirlaunaaldri (71 m.kr samkvæmt Þórði) eins sett og með tillögu Sjálftæðismanna. Niðurstaðan er í fullu samræmi við innhald fyrri greinar minnar þar sem hærri skattleysismörk henta litlum og meðal stórum dánarbúum betur en lægri skattprósenta hentar stærri dánarbúum betur. Kerfi Sjálfstæðismanna myndi spara stórum dánarbúum tugi eða hundruðu milljóna umfram núverandi kerfi. Hinsvegar myndi meiri hækkun skattleysismarkanna án þess að breyta skattprósentunni setja þak á skattasparnað þeirra efnameiri við kerfisbreytinguna en styðja meðalmanninn jafn vel og alla þar undir betur (nema þau séu undir núverandi lágmarki, þá skiptir þetta engu). Ósanngjörn tvísköttunin – Eða ekki ? Ætlunin hér er ekki að fara út í flókna umræðu um eðli tvíþætta skattkerfisins og mismunandi meðhöndlun launa- og fjármagnstekna né hvernig stórfyrirtæki, stóreignafólk eða stórerfingar koma sér undan skattheimtu. Til að svara Þórði verð ég þó að dýfa litlu tánni í þá laug. Að fresta skattlagningu hefur ótvíræða kosti í för með sér fyrir þann sem frestar skattlagningunni. Það er vegna þess að fjárfestirinn getur ávaxtað fjármunina meðan skattlagningunni er frestað og þannig notið aukinnar ávöxtunnar sem hann hefði annars ekki gert. Þetta er til að mynda einn af kostum lífeyrissparnaðar umfram hefðbundinn launasparnað, því skattarnir eru eingöngu greiddir við úttekt en ekki upphaf sparnaðsins þegar launin voru greidd og svo samfellt af vöxtunum. Ýmsir vegir eru færir til að fresta eða lágmarka skattheimtu en látum hér nægja að nefna mjög einfalt dæmi. Hlutabréf sem ganga kaupum og sölu á opnum almennum markaði hafa þekkt markaðsverð. Þannig er ljóst að bréf í Apple hefur aukist umtalsvert í virði seinustu áratugi án þess að neinn skattur hafi verið greiddur af virðisaukningunni hjá eiganda bréfanna. Þessi virðisaukning er ekki bara huglæg, við getum staðfest að bréfin hafa hækkað í virði alveg óháð því hvort ákveðinn fjárfestir hafi raungert virðisaukninguna hjá sér sem söluhagnað. Þannig er ljóst að töluverður hluti eigna stórra dánarbúa kann að vera í eignum sem hafa aldrei verið skattlagðar og það felur í sér skattahagræði. Áframhald á því skattahagræði umfram lífdaga fjárfestisins er ekki til þess fallið að auka skilvirkni. Þessu er svo almennt öfugt farið með lítil dánarbú þar sem fjármunirnir voru skattlagðir sem launatekjur, nema í tilfelli virðisaukningar húseignar en um hana eru sérstakar undanþágur frá skattlagningu. Það er svo allt önnur spurning hvort að það eigi að hafa erfðafjárskatt yfir höfuð. Nú eða hvort það eigi bara sömu reglur að gilda um erfðir og aðrar gjafir, en skattkerfið okkar leggur upp með að það megi ekki gefa öðrum umtalsverðar fjárhæðir án þess þær verði skattskyldar, jafnvel þó við sjálf höfum áður greitt af þeim skatt. Enda forsenda allrar skattlagningar í viðskiptum. Í öllu falli stendur eftir að raunveruleg virðisaukning ýmissa eigna dánarbúa, sér í lagi stærri dánarbúa, hefur aldrei verið sköttuð. Sjálfstæðismanninum svarað Niðurstaða fyrri greinar minnar stendur vitanlega óhögguð eins og tölurnar sýna okkar. Lausnir Sjálfstæðisflokksins eru sem fyrr sniðnar að þeim efnameiri. Það verður hver svo að eiga það við sjálfan sig hvort það sé gott eða slæmt. Þórður fer mikinn og langt frá hinu raunverulega viðfangsefni og ræðir böl vinstri manna sem ala tortryggni og standa helst fyrir boðum, bönnum og sköttum. Ekki talaði ég nú fyrir neinu slíku heldur benti einfaldlega á fyrir hverja nýjustu útspil Sjálfstæðismanna eru hugsuð. En ég held að Sjálfstæðismenn mættu fremur líta sér nær áður en þeir saka aðra um að ýta undir tortryggni, enda lykilgerendur í gott sem öllum spillingarmálum Íslandssögunnar og hafa búið svo um að traust í garð stjórnmálamanna er í frostmarki. Þá hafa Sjálfstæðismenn sjálfir þyngt skattbyrði almennra borgara alveg statt og stöðugt síðustu áratugina (nema þeirra efnamestu), fjölgað ráðuneytum og blásið út ríkið auk þess að styðja varla nokkurt einasta frjálslyndismál enda íhaldsflokkur. Sem sagt boð, bönn og aukin skattheimta. Þá má ég einnig til með að benda á að ég er ekki í framboði fyrir Pírata þó Þórður sé viss um að ég sé það, en ég er vissulega í Pírötum. Í grein Þórðar glittir líka hressilega í undirlægjuhátt Sjálfstæðismanna fyrir fjármálaöflum. Ef við myndum feta hér í fótspor Noregs yrði landflótti segir Þórður. Ef við hefðum fetað í fótspor Noregs í auðlindamálum ætti íslenska þjóðin gríðarstóran fjárfestingarsjóð líkt og Norðmenn eiga sinn olíusjóð. Þess í stað eigum við kvótakónga. Blessunarlega á almenningur sér málsvara í BEPS OECD samstarfinu gegn skattaundanskotum stórfyrirtækja sem 145 lönd taka nú þátt í. Blessunarlega er Evrópusambandið að vinna að öflugra kerfi til að tryggja löndum getu til að stýra eigin skattheimtu (BEFIT). Blessunarlega eru alvarlegar umræður meðal helstu skattasérfræðinga heims um eignaskatta á ríkasta lag samfélagsins, enda þjóðfélagshópur sem hefur sínar tekjur ekki í gegnum laun heldur eigna aukningu sem er sjaldnast raungerð til þess að fresta skattlagningu. Blessunarlega er fólk í heiminum sem skilur að skilvirk skattkerfi eru meira en að segja “lækkum skatta” fyrir kosningar en hækka þá svo í raun samhliða frasanum “Ef við gefum ekki undan efnafólki þá fer það” í stað þess að leita raunverulegra lausna. Höfundur er áfram viss í afstöðu sinni gagnvart skattatillögu Sjálfstæðisflokksins Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Skattar og tollar Sjálfstæðisflokkurinn Haukur V. Alfreðsson Mest lesið Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders skrifar Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson skrifar Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson skrifar Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og traust á raforkumarkaði Einar S Einarsson skrifar Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta MG? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sjúkraþyrlu sem allra fyrst, kerfi sem veitir lífsbjörg Gunnar Svanur Einarsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar Skoðun Bylting, bóla, bölvun - bull? Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson skrifar Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Jafnlaunabarnið og baðvatnið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Sjá meira
Í nýlegri grein skrifaði ég að Sjálfstæðisflokkurinn boðaði skattalækkanir handa þeim efnamestu með kosningaáherslunni sinni “Helmingum erfðafjárskatt og fjórföldum frítekjumarkið í 20 milljónir króna”. Þá benti ég á að ef ætlunin væri að hugsa um hag meðalmannsins væri nær að breyta eingöngu frítekjumörkunum en ekki skattprósentunni sjálfri en breyting á skattprósentunni sjálfri er til þess fallin að aðstoða þá efnameiri frekar. Þetta fór öfugt ofan í frambjóðanda Sjálfstæðisflokksins, Þórð Gunnarsson, sem skrifaði svargrein. Því er tilvalið að fara nánar yfir málið. Hverjum nýtist boðuð skattbreyting Sjálfstæðisflokksins helst? Til að átta okkur á áhrifum boðaðra skattbreytinga Sjálfstæðisflokksins er gott að reikna út skattskyldu dánarbúa af mismunandi stærð bæði við núverandi kerfi og með breytingum. Til samanburðar er sömuleiðis gott að horfa á kerfi sem eingöngu hækkar skattleysismörkin en hreyfir ekki við skattprósentunni sjálfri. Taflan hér að neðan sýnir þrjú mismunandi tilfelli. Fyrst núverandi kerfi þar sem 5 m.kr eru skattlausar en 10% skattur er lagður á eftir það. Skattleysismörkin voru reyndar 5 m.kr árið 2021 en eru 6,2 m.kr 2024, en leyfum Sjálfstæðismönnum að stela nokkrum fjöðrum fyrir hattinn sinn hér til að geta talað um fjórföldun. Næst kemur boðuð breyting Sjálfstæðismanna sem miðar við 20 m.kr skattleysismörk og 5% skatt eftir það. Að lokum er það kerfi þar sem skattleysismörkin eru hækkuð í 45,5 m.kr, en í þeirri tölu er dánarbú sem byggir á miðgildi hreinnar eignar landsmanna á eftirlaunaaldri (71 m.kr samkvæmt Þórði) eins sett og með tillögu Sjálftæðismanna. Niðurstaðan er í fullu samræmi við innhald fyrri greinar minnar þar sem hærri skattleysismörk henta litlum og meðal stórum dánarbúum betur en lægri skattprósenta hentar stærri dánarbúum betur. Kerfi Sjálfstæðismanna myndi spara stórum dánarbúum tugi eða hundruðu milljóna umfram núverandi kerfi. Hinsvegar myndi meiri hækkun skattleysismarkanna án þess að breyta skattprósentunni setja þak á skattasparnað þeirra efnameiri við kerfisbreytinguna en styðja meðalmanninn jafn vel og alla þar undir betur (nema þau séu undir núverandi lágmarki, þá skiptir þetta engu). Ósanngjörn tvísköttunin – Eða ekki ? Ætlunin hér er ekki að fara út í flókna umræðu um eðli tvíþætta skattkerfisins og mismunandi meðhöndlun launa- og fjármagnstekna né hvernig stórfyrirtæki, stóreignafólk eða stórerfingar koma sér undan skattheimtu. Til að svara Þórði verð ég þó að dýfa litlu tánni í þá laug. Að fresta skattlagningu hefur ótvíræða kosti í för með sér fyrir þann sem frestar skattlagningunni. Það er vegna þess að fjárfestirinn getur ávaxtað fjármunina meðan skattlagningunni er frestað og þannig notið aukinnar ávöxtunnar sem hann hefði annars ekki gert. Þetta er til að mynda einn af kostum lífeyrissparnaðar umfram hefðbundinn launasparnað, því skattarnir eru eingöngu greiddir við úttekt en ekki upphaf sparnaðsins þegar launin voru greidd og svo samfellt af vöxtunum. Ýmsir vegir eru færir til að fresta eða lágmarka skattheimtu en látum hér nægja að nefna mjög einfalt dæmi. Hlutabréf sem ganga kaupum og sölu á opnum almennum markaði hafa þekkt markaðsverð. Þannig er ljóst að bréf í Apple hefur aukist umtalsvert í virði seinustu áratugi án þess að neinn skattur hafi verið greiddur af virðisaukningunni hjá eiganda bréfanna. Þessi virðisaukning er ekki bara huglæg, við getum staðfest að bréfin hafa hækkað í virði alveg óháð því hvort ákveðinn fjárfestir hafi raungert virðisaukninguna hjá sér sem söluhagnað. Þannig er ljóst að töluverður hluti eigna stórra dánarbúa kann að vera í eignum sem hafa aldrei verið skattlagðar og það felur í sér skattahagræði. Áframhald á því skattahagræði umfram lífdaga fjárfestisins er ekki til þess fallið að auka skilvirkni. Þessu er svo almennt öfugt farið með lítil dánarbú þar sem fjármunirnir voru skattlagðir sem launatekjur, nema í tilfelli virðisaukningar húseignar en um hana eru sérstakar undanþágur frá skattlagningu. Það er svo allt önnur spurning hvort að það eigi að hafa erfðafjárskatt yfir höfuð. Nú eða hvort það eigi bara sömu reglur að gilda um erfðir og aðrar gjafir, en skattkerfið okkar leggur upp með að það megi ekki gefa öðrum umtalsverðar fjárhæðir án þess þær verði skattskyldar, jafnvel þó við sjálf höfum áður greitt af þeim skatt. Enda forsenda allrar skattlagningar í viðskiptum. Í öllu falli stendur eftir að raunveruleg virðisaukning ýmissa eigna dánarbúa, sér í lagi stærri dánarbúa, hefur aldrei verið sköttuð. Sjálfstæðismanninum svarað Niðurstaða fyrri greinar minnar stendur vitanlega óhögguð eins og tölurnar sýna okkar. Lausnir Sjálfstæðisflokksins eru sem fyrr sniðnar að þeim efnameiri. Það verður hver svo að eiga það við sjálfan sig hvort það sé gott eða slæmt. Þórður fer mikinn og langt frá hinu raunverulega viðfangsefni og ræðir böl vinstri manna sem ala tortryggni og standa helst fyrir boðum, bönnum og sköttum. Ekki talaði ég nú fyrir neinu slíku heldur benti einfaldlega á fyrir hverja nýjustu útspil Sjálfstæðismanna eru hugsuð. En ég held að Sjálfstæðismenn mættu fremur líta sér nær áður en þeir saka aðra um að ýta undir tortryggni, enda lykilgerendur í gott sem öllum spillingarmálum Íslandssögunnar og hafa búið svo um að traust í garð stjórnmálamanna er í frostmarki. Þá hafa Sjálfstæðismenn sjálfir þyngt skattbyrði almennra borgara alveg statt og stöðugt síðustu áratugina (nema þeirra efnamestu), fjölgað ráðuneytum og blásið út ríkið auk þess að styðja varla nokkurt einasta frjálslyndismál enda íhaldsflokkur. Sem sagt boð, bönn og aukin skattheimta. Þá má ég einnig til með að benda á að ég er ekki í framboði fyrir Pírata þó Þórður sé viss um að ég sé það, en ég er vissulega í Pírötum. Í grein Þórðar glittir líka hressilega í undirlægjuhátt Sjálfstæðismanna fyrir fjármálaöflum. Ef við myndum feta hér í fótspor Noregs yrði landflótti segir Þórður. Ef við hefðum fetað í fótspor Noregs í auðlindamálum ætti íslenska þjóðin gríðarstóran fjárfestingarsjóð líkt og Norðmenn eiga sinn olíusjóð. Þess í stað eigum við kvótakónga. Blessunarlega á almenningur sér málsvara í BEPS OECD samstarfinu gegn skattaundanskotum stórfyrirtækja sem 145 lönd taka nú þátt í. Blessunarlega er Evrópusambandið að vinna að öflugra kerfi til að tryggja löndum getu til að stýra eigin skattheimtu (BEFIT). Blessunarlega eru alvarlegar umræður meðal helstu skattasérfræðinga heims um eignaskatta á ríkasta lag samfélagsins, enda þjóðfélagshópur sem hefur sínar tekjur ekki í gegnum laun heldur eigna aukningu sem er sjaldnast raungerð til þess að fresta skattlagningu. Blessunarlega er fólk í heiminum sem skilur að skilvirk skattkerfi eru meira en að segja “lækkum skatta” fyrir kosningar en hækka þá svo í raun samhliða frasanum “Ef við gefum ekki undan efnafólki þá fer það” í stað þess að leita raunverulegra lausna. Höfundur er áfram viss í afstöðu sinni gagnvart skattatillögu Sjálfstæðisflokksins
Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun