Margt óljóst í áætlunum Heidelberg Materials í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson skrifar 6. júní 2024 14:16 - Opið bréf til Þorsteins Víglundssonar, talsmanns Heidelberg Materials á Íslandi, og Eiríks Ingvarssonar, framkvæmdastjóra Eden Mining. Sælir Þorsteinn og Eiríkur! Gætuð þið upplýst Ölfyssinga og aðra Íslendinga um hversu mikið efni Heidelberg Materials ætlar sér að sækja í Litla-Sandfell, á hversu löngum tíma, og hversu lengi Heidelberg Materials ætlar að reka verksmiðjuna? Ef Heidelberg Materials ætlar ekki að kaupa allt efnið (sem er aðallega móberg) sem Eden Mining hefur leyfi til að sækja í Litla-Sandfell og samsvarar fellinu öllu, mun þá Eden Mining selja öðrum aðilum það? Myndi sú sala til annarra aðila vera á sama tíma og Heidelberg er að kaupa efni, eða myndi hún eiga sér stað eftir að kaupum Heidelbegs lyki? Ef Eden Mining mun selja öðrum aðilum efni úr Litla-Sandfelli, eftir hvaða vegum munu þeir aðallega flytja efnið? Eftir Þrengslavegi eða til höfuðborgarsvæðisins eða aðra leið? Ástæða þess að ég spyr er að þetta eru mikilvægu atriði. Það er aðeins hægt að meta áhrif fyrirhugaðra framkvæmda á umhverfið og umferðina þegar svör við þessum spurningum eru skýr. Ef svör liggja ekki fyrir við þessum spurningum er einnig nokkuð óljóst hvað Ölfusingar munu í raun og veru greiða atkvæði um. Þrátt fyrir mikilvægi þessara spurninga eru þessi atriði engu að síður ekki nægilega ljós í opinberum gögnum. Ég skal útskýra hví ég segi það. Í umhverfismatsskýrslu EFLU f.h. Eden Mining segir að það sé ætlun Eden Mining að taka 18 milljón rúmmetra úr Litla-Sandfelli á 30 árum (um 600 þúsund rúmmetrar á ári) og að fellið hverfi með öllu. Hvarf fellsins er einnig staðfest á íslensku vefsíðu Heidelberg Materials undir vefsíðuhlutanum „Spurt og svarað“: Spurning og svar undir vefsíðuhlutanum „Spurt og svarað“ á íslensku vefsíðu fyrirtækisins Heidelberg Materials. Í umhverfismatsskýrslu Mannvits f.h. Heidelberg Materials eru hinsvegar áformin orðin önnur, eins og gengur og gerist með þróun fyrirhugaðra framkvæmda sem hafa enn ekki verið staðfestar. En þar stendur að aðeins standi til að sækja 0,5 milljón tonn árlega í Lambafell og Litla-Sandfell: Mannvit f.h. Heidelberg Materials, Umhverfismatsskýrsla um mölunarverksmiðju við Þorlákshöfn, bls. 21. Að því er ég best fæ séð reiknast Eden Mining svo að einn rúmmetri af móbergi vegi um tvö tonn. (Sjá umhverfismatsskýrslu EFLU f.h. Eden Mining, bls. 27, en þar er sagt að vörubíll muni aka með 30 tonn eða 15 rúmmetra.) Þetta merkir að hálf milljón tonna er 250 þúsund rúmmetrar. Í nýlegri grein eftir Þorstein í Hafnarfréttum styðst hann við sömu tölu og umhverfismatsskýrsla Heidelberg Materials en þó ekki alveg. Þar segir hann að Heidelberg Materials muni aðeins sækja „allt að“ hálfri milljón tonna í Litla-Sandfell og Lambafell: Þorsteinn Víglundsson. Hafnarfréttir. „Staðreyndir um uppbyggingu Heidelberg í Þorlákshöfn“. Hafnarfrettir.is, 7. maí 2024. Nú er auðvitað mikill munur á 0,5 milljónum tonna og óþekktri stærð sem er minni en 0,5 milljón tonn. En látum það liggja á milli hluta og til að auðvelda samtalið skulum við slá því föstu að talan sé 0,5 milljón tonn, þ.e. 250 þúsund rúmmetrar. Þrátt fyrir þá einföldun stöndum við frammi fyrir annarri hindrun. Þið sjáið að það vantar hlutfallstölur hér: 250 þúsund rúmmetrar eiga að vera sóttir árlega í Litla-Sandfell og Lambafell. En hversu mikið úr hvoru fellinu? Það kemur ekki fram. Þessar hlutfallstölur eru nauðsynlegar því hvarf Litla-Sandfells er staðfest á vefsíðu Heidelbergs á 30-40 árum. Sá tímarammi gengur hins vegar varla upp miðað við umhverfismatsskýrslu Heidelbergs: ef það átti að taka allt fellið á 30 árum með því að taka 500 þúsund rúmmetra á ári (skv. umhverfismatsskýrslu Eden Mining) þá gefur augaleið að það tekur meir en 60 ár að taka allt fellið (ekki 30-40) ef taka á helmingi minna á ári og það ekki einvörðungu úr Litla-Sandfelli heldur að hluta til úr öðru felli (skv. umhverfismatsskýrslu Heidelbergs og grein Þorsteins). Á e.t.v. eftir að uppfæra svarið við þessari spurningu á vefsíðu Heidelbergs? Ef svo er, þá væri gott að það væri gert til að koma í veg fyrir frekari misskilning hvað þetta atriði varðar. (Í þessu samhengi mætti líka spyrja að því í hvaða námu í Lambafelli Heidelberg Materials hyggst sækja efni, en þar eru reknar þrjár námur.) Ég býst við því að ef Heidelberg Materials hefur breytt sínum fyrirhuguðu plönum á þann hátt að þeir ætla mögulega að kaupa helmingi minna efni úr námunum tveimur af Eden Mining en til stóð í fyrstu að þá hljóti fyrirtækin tvö að hafa rætt það sín á milli. Ég sé því ekki betur en auðvelt hljóti að vera að upplýsa almenning um hversu mikið efni Heidelberg Materials ætli sér að nýta úr Litla-Sandfelli einu (þ.e. ekki samanlögð efnistaka úr fellunum báðum) – og sé það ekki fellið allt, hvað Eden Mining ætlar sér að gera við „restina“ af fellinu: Eden Mining er með heimild til þess að nýta það allt svo fyrirtækið hlýtur þá að selja öðrum aðilum það sem eftir verður? Mun Eden Mining gera það á sama tíma og Heidelberg Materials er að kaupa 250 þúsund rúmmetra á ári eða eftir að verkefni Heidelbegs lýkur? Eða mun Eden Mining selja Heidelberg allt fellið, bara á lengri tíma en til stóð í upphafi? (Þessi síðasta spurning er sett fram í ljósi þess að á fimmta íbúafundi Heidelberg Materials þann 21. maí sl. gaf Þorsteinn til kynna í svörum að verksmiðjan myndi ekki loka eftir 30 ár.) Eða mun Eden Mining ekki nýta efnistökuleyfið sitt til fulls? Ég spyr þessara spurninga ekki aðeins vegna þess að mér og öðrum er annt um Litla-Sandfell. Ég spyr líka vegna þess að umferðaraukning á Þrengslavegi hefur í för með sér aukna slysahættu og vegagerðar- og viðhaldskostnað. Hvernig umferðaráhrifin verða er stór þáttur í huga íbúa sem munu kjósa um málið. En svo þeir átti sig á því hver væntanleg umhverfi- og umferðaráhrif yrðu í raun og veru þurfa þeir að vita hvort það stendur til að flytja 250 þúsund rúmmetra á ári, eða 500 þúsund rúmmetra á ári, í hve mörg ár, og hvort breytingar yrðu eða gætu orðið á þeim efnisflutningstölum eftir íbúakosninguna. Eða munu fyrirhugaðar framkvæmdir ekki breytast eftir íbúakosningu? Ég biðst afsökunar á því ef um er að ræða einhvern misskilning af minni hálfu. En þá ætti vonandi að vera hægðarleikur að greiða úr honum og það myndi sennilega einnig gagnast mörgum öðrum, því líklega vefjast þessi atriði fyrir fleirum en mér. Með bestu þökkum von um skýr og skilmerkileg svör, Höfundur er félagi í Kirkju sjöunda dags aðventista. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Námuvinnsla Ölfus Mest lesið Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley Skoðun Skoðun Skoðun Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Ægir Örn Arnarson skrifar Skoðun Loftslagsaðgerðir eru forsenda velsældar til framtíðar – ekki valkostur: Svargrein við niðurstöðum rannsóknar sem kynnt var á Velsældarþingi í gær Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun 75 ár af evrópskri samheldni og samvinnu Clara Ganslandt skrifar Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Vetrarvirkjanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Leiðrétting veiðigjalda mun skila sér í bættum innviðum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar Skoðun Börn innan seilingar Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli tvö: Eiskrandi kröfur Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Palestína er að verja sig, ekki öfugt Stefán Guðbrandsson skrifar Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson skrifar Skoðun Lýðræði á ystu nöf: Hver er afstaða unga fólksins? Jonas Hammer skrifar Skoðun Hvað ef ég hjóla bara í vinnuna? Eiríkur Búi Halldórsson skrifar Skoðun Litlu ljósin á Gaza Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Staðreyndir eða „mér finnst“ Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Fjármagna áfram hernað Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frídagar í klemmu Jón Júlíus Karlsson skrifar Skoðun Fasteignaviðskipti – tímabært að endurskoða leikreglurnar? Hlynur Júlísson skrifar Skoðun Í skugga kerfis sem brást! Harpa Hildiberg Böðvarsdóttir skrifar Skoðun Jöfn vernd fyrir öll börn í veröldinni Gunnar Hersveinn skrifar Sjá meira
- Opið bréf til Þorsteins Víglundssonar, talsmanns Heidelberg Materials á Íslandi, og Eiríks Ingvarssonar, framkvæmdastjóra Eden Mining. Sælir Þorsteinn og Eiríkur! Gætuð þið upplýst Ölfyssinga og aðra Íslendinga um hversu mikið efni Heidelberg Materials ætlar sér að sækja í Litla-Sandfell, á hversu löngum tíma, og hversu lengi Heidelberg Materials ætlar að reka verksmiðjuna? Ef Heidelberg Materials ætlar ekki að kaupa allt efnið (sem er aðallega móberg) sem Eden Mining hefur leyfi til að sækja í Litla-Sandfell og samsvarar fellinu öllu, mun þá Eden Mining selja öðrum aðilum það? Myndi sú sala til annarra aðila vera á sama tíma og Heidelberg er að kaupa efni, eða myndi hún eiga sér stað eftir að kaupum Heidelbegs lyki? Ef Eden Mining mun selja öðrum aðilum efni úr Litla-Sandfelli, eftir hvaða vegum munu þeir aðallega flytja efnið? Eftir Þrengslavegi eða til höfuðborgarsvæðisins eða aðra leið? Ástæða þess að ég spyr er að þetta eru mikilvægu atriði. Það er aðeins hægt að meta áhrif fyrirhugaðra framkvæmda á umhverfið og umferðina þegar svör við þessum spurningum eru skýr. Ef svör liggja ekki fyrir við þessum spurningum er einnig nokkuð óljóst hvað Ölfusingar munu í raun og veru greiða atkvæði um. Þrátt fyrir mikilvægi þessara spurninga eru þessi atriði engu að síður ekki nægilega ljós í opinberum gögnum. Ég skal útskýra hví ég segi það. Í umhverfismatsskýrslu EFLU f.h. Eden Mining segir að það sé ætlun Eden Mining að taka 18 milljón rúmmetra úr Litla-Sandfelli á 30 árum (um 600 þúsund rúmmetrar á ári) og að fellið hverfi með öllu. Hvarf fellsins er einnig staðfest á íslensku vefsíðu Heidelberg Materials undir vefsíðuhlutanum „Spurt og svarað“: Spurning og svar undir vefsíðuhlutanum „Spurt og svarað“ á íslensku vefsíðu fyrirtækisins Heidelberg Materials. Í umhverfismatsskýrslu Mannvits f.h. Heidelberg Materials eru hinsvegar áformin orðin önnur, eins og gengur og gerist með þróun fyrirhugaðra framkvæmda sem hafa enn ekki verið staðfestar. En þar stendur að aðeins standi til að sækja 0,5 milljón tonn árlega í Lambafell og Litla-Sandfell: Mannvit f.h. Heidelberg Materials, Umhverfismatsskýrsla um mölunarverksmiðju við Þorlákshöfn, bls. 21. Að því er ég best fæ séð reiknast Eden Mining svo að einn rúmmetri af móbergi vegi um tvö tonn. (Sjá umhverfismatsskýrslu EFLU f.h. Eden Mining, bls. 27, en þar er sagt að vörubíll muni aka með 30 tonn eða 15 rúmmetra.) Þetta merkir að hálf milljón tonna er 250 þúsund rúmmetrar. Í nýlegri grein eftir Þorstein í Hafnarfréttum styðst hann við sömu tölu og umhverfismatsskýrsla Heidelberg Materials en þó ekki alveg. Þar segir hann að Heidelberg Materials muni aðeins sækja „allt að“ hálfri milljón tonna í Litla-Sandfell og Lambafell: Þorsteinn Víglundsson. Hafnarfréttir. „Staðreyndir um uppbyggingu Heidelberg í Þorlákshöfn“. Hafnarfrettir.is, 7. maí 2024. Nú er auðvitað mikill munur á 0,5 milljónum tonna og óþekktri stærð sem er minni en 0,5 milljón tonn. En látum það liggja á milli hluta og til að auðvelda samtalið skulum við slá því föstu að talan sé 0,5 milljón tonn, þ.e. 250 þúsund rúmmetrar. Þrátt fyrir þá einföldun stöndum við frammi fyrir annarri hindrun. Þið sjáið að það vantar hlutfallstölur hér: 250 þúsund rúmmetrar eiga að vera sóttir árlega í Litla-Sandfell og Lambafell. En hversu mikið úr hvoru fellinu? Það kemur ekki fram. Þessar hlutfallstölur eru nauðsynlegar því hvarf Litla-Sandfells er staðfest á vefsíðu Heidelbergs á 30-40 árum. Sá tímarammi gengur hins vegar varla upp miðað við umhverfismatsskýrslu Heidelbergs: ef það átti að taka allt fellið á 30 árum með því að taka 500 þúsund rúmmetra á ári (skv. umhverfismatsskýrslu Eden Mining) þá gefur augaleið að það tekur meir en 60 ár að taka allt fellið (ekki 30-40) ef taka á helmingi minna á ári og það ekki einvörðungu úr Litla-Sandfelli heldur að hluta til úr öðru felli (skv. umhverfismatsskýrslu Heidelbergs og grein Þorsteins). Á e.t.v. eftir að uppfæra svarið við þessari spurningu á vefsíðu Heidelbergs? Ef svo er, þá væri gott að það væri gert til að koma í veg fyrir frekari misskilning hvað þetta atriði varðar. (Í þessu samhengi mætti líka spyrja að því í hvaða námu í Lambafelli Heidelberg Materials hyggst sækja efni, en þar eru reknar þrjár námur.) Ég býst við því að ef Heidelberg Materials hefur breytt sínum fyrirhuguðu plönum á þann hátt að þeir ætla mögulega að kaupa helmingi minna efni úr námunum tveimur af Eden Mining en til stóð í fyrstu að þá hljóti fyrirtækin tvö að hafa rætt það sín á milli. Ég sé því ekki betur en auðvelt hljóti að vera að upplýsa almenning um hversu mikið efni Heidelberg Materials ætli sér að nýta úr Litla-Sandfelli einu (þ.e. ekki samanlögð efnistaka úr fellunum báðum) – og sé það ekki fellið allt, hvað Eden Mining ætlar sér að gera við „restina“ af fellinu: Eden Mining er með heimild til þess að nýta það allt svo fyrirtækið hlýtur þá að selja öðrum aðilum það sem eftir verður? Mun Eden Mining gera það á sama tíma og Heidelberg Materials er að kaupa 250 þúsund rúmmetra á ári eða eftir að verkefni Heidelbegs lýkur? Eða mun Eden Mining selja Heidelberg allt fellið, bara á lengri tíma en til stóð í upphafi? (Þessi síðasta spurning er sett fram í ljósi þess að á fimmta íbúafundi Heidelberg Materials þann 21. maí sl. gaf Þorsteinn til kynna í svörum að verksmiðjan myndi ekki loka eftir 30 ár.) Eða mun Eden Mining ekki nýta efnistökuleyfið sitt til fulls? Ég spyr þessara spurninga ekki aðeins vegna þess að mér og öðrum er annt um Litla-Sandfell. Ég spyr líka vegna þess að umferðaraukning á Þrengslavegi hefur í för með sér aukna slysahættu og vegagerðar- og viðhaldskostnað. Hvernig umferðaráhrifin verða er stór þáttur í huga íbúa sem munu kjósa um málið. En svo þeir átti sig á því hver væntanleg umhverfi- og umferðaráhrif yrðu í raun og veru þurfa þeir að vita hvort það stendur til að flytja 250 þúsund rúmmetra á ári, eða 500 þúsund rúmmetra á ári, í hve mörg ár, og hvort breytingar yrðu eða gætu orðið á þeim efnisflutningstölum eftir íbúakosninguna. Eða munu fyrirhugaðar framkvæmdir ekki breytast eftir íbúakosningu? Ég biðst afsökunar á því ef um er að ræða einhvern misskilning af minni hálfu. En þá ætti vonandi að vera hægðarleikur að greiða úr honum og það myndi sennilega einnig gagnast mörgum öðrum, því líklega vefjast þessi atriði fyrir fleirum en mér. Með bestu þökkum von um skýr og skilmerkileg svör, Höfundur er félagi í Kirkju sjöunda dags aðventista.
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson skrifar
Skoðun Loftslagsaðgerðir eru forsenda velsældar til framtíðar – ekki valkostur: Svargrein við niðurstöðum rannsóknar sem kynnt var á Velsældarþingi í gær Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar
Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar
Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar
Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun