„Við systurnar höfum staðið til hliðar við og horft á það sem pabbi okkar hefur þurft að ganga í gegnum. Við getum ekki staðið hjá lengur. Ofbeldið þrífst í þögninni og eina leiðin sem við sjáum okkur færa er að varpa ljósi á það,“ segir Ása Skúladóttir, ein þriggja dætra Skúla Einarssonar sem stjórna hlaðvarpinu „Lömbin þagna ekki“ og talskona þeirra.
Hlaðvarpið fjallar um fæðardeiluna á Lambeyrum í Dölum sem þær segja ekki síður dramatíska en sjálfa Laxdælu. Deilan hefur staðið yfir í meira en áratug og að sögn Ásu fer hún síversnandi. Síðasta ár hafi til að mynda verið það versta hingað til.
„Þetta er farið að liggja svo rosalega þungt á fjölskyldunni því það eru skemmdarverk í næstum hverjum einasta mánuði,“ segir Ása.
Deilur um erfðajörð
Sagan byrjar þegar Einar Valdimar Ólafsson, bóndi á Lambeyrum og afi systranna, deyr í nóvember árið 2007. Ása var þá aðeins tvítug og segist ekki hafa áttað sig á hvað væri í uppsiglingu.
„Í guðanna bænum farið þið ekki að láta erfðamálin valda einhverjum deilum,“ var það síðasta sem hún heyrði afa sinn segja. Henni fannst þetta afar skrýtið í ljósi þess að allir í ættinni hafi verið svo góðir vinir. Greinilega hafi verið eitthvað undirliggjandi sem gamli maðurinn vissi um.
Eftir að Einar dó hafa verið harðar deilur á milli barna hans, einkum Daða Einarssonar föður Ásmundar Einars, Valdimars, Skúla og Svanborgar en alls eru systkinin átta.
Deilurnar hafa meðal annars ratað inn á borð dómstóla og lögregla hefur verið kölluð til. Í nokkur skipti hefur verið fjallað um deilurnar í fjölmiðlum. Meðal sagði Stundin frá því að Ásmundur Einar hefði verið staðinn að innbroti í útihús. RÚV greindi frá skaðabótamáli fyrir dómstólum þar sem félag í eigu Daða krafði Svanborgu um skaðabætur fyrir að dreifa skít á tún.
„Þessu fólki fyrirgef ég aldrei“
Ása segir að klipptar hafi verið niður næstum fimm kílómetrar af girðingum, stórvirkar vinnuvélar notaðar til að grafa upp vatnsveitu og tuttugu hektarar af túni eyðilagðir. Í eitt skiptið hafi faðir hennar stokkið ofan í skurð til að reyna að stöðva vinnuvélar frá skemmdarverkum.
„Ekki sjéns,“ segir Ása aðspurð um hvort að hún sjái fram á sættir. „Þessu fólki fyrirgef ég aldrei. Þetta snýst ekki um að ná sáttum lengur heldur að ef fólk sé ósátt þá fari það lagalegu leiðina. Ekki beita ofbeldi, þvingunum og lygum.“
Bætist sífellt í sarpinn
Aðspurð um hvers vegna þær segi sögu fjölskyldunnar í hlaðvarpi segir Ása málið vera stórt og flókið. Þeim fannst ólíklegt að fréttamenn gætu fjallað nægilega ítarlega um málið og nauðsynlegt sé.
„Okkur langaði líka að segja okkar persónulegu sögu og lýsa því hvaða áhrif það hefur að búa við svona ástand,“ segir Ása.
Systurnar hafa þegar tekið upp fjóra þætti og Ása segir að aðeins hálf sagan sé komin inn á band. Þá séu einnig sífellt ný mál að koma upp þannig að hægt er að bæta við þáttum. Á meðan enga hjálp sé að fá frá lögreglunni til að skerast í leikinn þá neyðist þær til að gera þetta. Það sé ekkert gaman að viðra óhreina þvott fjölskyldunnar en hugsanlega verði þetta til þess að lægja öldurnar.
Fyrsta þáttinn má heyra hér.
