Óhugnanleg áhrif á taugaþroska og heilastarfsemi Ólafur Björn Sverrisson skrifar 3. júlí 2023 07:00 Lára G. Sigurðardóttir, læknir og doktor í lýðheilsuvísindum ræddi skaðleg áhrif nikótínpúða. aðsend/vísir/egill Fólk áttar sig almennt ekki á gríðarlegum styrkleika nikótíns í nikótínpúðum, að sögn doktors í lýðheilsuvísindum. Samkvæmt rannsóknum hafa púðarnir mikil áhrif á taugastarfsemi og draga úr gæðum sáðfrumna. Þetta segir Lára G. Sigurðardóttir, læknir og doktor í lýðheilsuvísindum í samtali við Vísi. Styðst hún við nýja skýrslu sérfræðinga í tóbaksvörnum við Kaupmannahafnarháskóla. Samkvæmt gögnum heilbrigðisráðuneytis nota tæplega fjörtíu prósent karlmanna á aldrinum 18 til 24 ára nikótínpúða daglega og hefur þeim fjölgað mikið á milli ára. „Það er ótrúlegt hvað þetta er búið að breiðast hratt út,“ segir Lára. „Nikótín hefur verið þekkt í fjölda ára og er vel skilgreint fíkniefni sem breytir taugatengingum í heila, sérstaklega heila sem er ekki búinn að taka út fullan þroska.“ Hjá fullorðnum einstaklingi geti nikótínneysla dregið úr virkni framheilans. „Maður á þá erfiðara með að hamla sig af eða hætta við einhverja vitleysu. Svo getur þetta valdið athyglisbresti, það er tvíburarannsókn sem sýnir fram á það. Það er óhugnanlegt hvað vísindin sýna meira og meira hversu neikvæð áhrif þetta hefur á taugaþroska og heilastarfsemi barna og ungmenna,“ segir Lára og vísar til fyrrnefndrar skýrslu. Þar er ítarlega farið út í áhrif nikótíns á taugaþroska, hjarta og lungu. Snýst upp í andhverfu sína Lára segir fólk almennt ekki átta sig á þeim gríðarlega styrkleika nikótíns sem sé í púðunum algengu. „Raunin er sú að á markaðnum eru púðar sem innihalda allt að tífalt meira magn en í einni sígarettu. Fólk verður að athuga að með því verður ávanabindingin meiri og hraðari og veldur meiri aukaverkunum,“ segir Lára og nefnir svefntruflanir og einbeitingarleysi í því samhengi. „Þó þér finnist þú fá meiri einbeitingu fyrst þegar þú notar nikótínið, sýna rannsóknir að til lengri tíma dregur neyslan umtalsvert úr getu til að einbeita sér.“ Notkunin fari í framhaldinu að snúast um fráhvörf og vanlíðan. Snýst upp í anhverfu sína, eins og Lára orðar það. Hún segir dæmi um að fólk sofi með púðana og vakni reglulega til að skipta um púða. „Í miklu magni getur þetta síðan valdið blóðþrýstingsfalli, yfirliði, krömpum og jafnvel öndunarstoppi.“ Sáðfrumur í skordýraeitri Lára efast um að nægilega gott eftirlit sé með styrkleika púðanna hér á landi en hún hefur einnig áhyggjur af markaðssetningu varanna. „Tóbaksframleiðendur, sem eiga rafrettu- og nikótínpúðana, hafa viðurkennt að beina markaðssetningu sinni að börnum. Þeir nota líka áhrifavalda til að gera þetta meira spennandi,“ segir hún. „Svona gerist þegar stjórnvöld taka ekki nægilega á þessu.“ Auk þessa hafa sænskar rannsóknir sýnt fram á að nikótín dragi úr magni sáðfrumna. „Það er lítið talað um þessi áhrif, karlmenn leggja til helming genamengis. Við vitum að þetta getur valdið genastökkbreytingum en framtíðin á eftir að leiða í ljós breytingar á gæði sáðfrumna. Viltu að sáðfrumurnar þínar séu baðaðar í skordýraeitri?“ Heilbrigðismál Nikótínpúðar Heilsa Börn og uppeldi Tengdar fréttir Skordýraeitur með nammibragði „Hvergi ódýrara en hjá okkur!“ „Virkilega gott mangó, lime og chilli bragð.“ „Ótrúlega gott piparmyntu bragð sem þú verður að prófa.“ „Afsláttur af öllum vörum og frí sending.“ „S… er ekki nútímamaður - hann er framtíðarmaður. Tækniframfarir hafa gert honum kleift að auka þægindi þín enn frekar. Ekki festast í fortíðinni.“ 11. mars 2023 07:00 Leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar leita sér aðstoðar vegna nikótínfíknar Nokkrir leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar hafa leitað sér aðstoðar vegna nikótínfíknar undanfarnar vikur og mánuði. Snus, pokarnir sem fólk setur undir vörina, virðist vera helsti skaðvaldurinn. 1. apríl 2023 10:01 Mest lesið Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Innlent „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Innlent Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Innlent „Mæta á næstu Palestínumótmæli og berja þetta lið“ Innlent Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Innlent Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Innlent Virkja samhæfingarmiðstöð almannavarna vegna veikinda í flugvél Innlent Missa fatamarkaðinn með flutningi Konukots í Ármúla Innlent Zion sakaður um tvær nauðganir, heimilisofbeldi og líflátshótanir Erlent Afar mjótt á munum hjá forsetaframbjóðendum í Póllandi Erlent Fleiri fréttir Virkja samhæfingarmiðstöð almannavarna vegna veikinda í flugvél Segir Viðskiptablaðið og Samstöðina fara rangt með mál um Ásthildi Lóu Kökuskreytingar og þjóðdansar á „Fjör í Flóa“ í dag Tvenn mótmæli í Reykjavík og herþota á flugsýningu „Mæta á næstu Palestínumótmæli og berja þetta lið“ Missa fatamarkaðinn með flutningi Konukots í Ármúla „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Ók hlaupahjólinu á tré með pizzu í annarri Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Sóttu veikan mann í rússneskan togara Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Rannsókn lokið í manndrápsmáli Lögðu hald á nokkuð magn fíkniefna og hnífa Sláandi tölur: Kyrkingartökum og eltihrellum fer fjölgandi Mætti með steikarhníf á leikskóla Kyrkingartök og elltihrellahegðun fara vaxandi og myndband af áreitni í miðborginni Grill í ljósum logum úti á svölum Vilja endurbyggja verkstæðið en nágrannar mótmæla harðlega Margra kílómetra bílaröð eftir árekstur á Vesturlandsvegi Halda framkvæmdastjóra Félagsbústaða þrátt fyrir alvarlegt vantraust Telja að maðurinn sé fundinn „Þetta er mjög þungt og erfitt“ „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Sjá meira
Þetta segir Lára G. Sigurðardóttir, læknir og doktor í lýðheilsuvísindum í samtali við Vísi. Styðst hún við nýja skýrslu sérfræðinga í tóbaksvörnum við Kaupmannahafnarháskóla. Samkvæmt gögnum heilbrigðisráðuneytis nota tæplega fjörtíu prósent karlmanna á aldrinum 18 til 24 ára nikótínpúða daglega og hefur þeim fjölgað mikið á milli ára. „Það er ótrúlegt hvað þetta er búið að breiðast hratt út,“ segir Lára. „Nikótín hefur verið þekkt í fjölda ára og er vel skilgreint fíkniefni sem breytir taugatengingum í heila, sérstaklega heila sem er ekki búinn að taka út fullan þroska.“ Hjá fullorðnum einstaklingi geti nikótínneysla dregið úr virkni framheilans. „Maður á þá erfiðara með að hamla sig af eða hætta við einhverja vitleysu. Svo getur þetta valdið athyglisbresti, það er tvíburarannsókn sem sýnir fram á það. Það er óhugnanlegt hvað vísindin sýna meira og meira hversu neikvæð áhrif þetta hefur á taugaþroska og heilastarfsemi barna og ungmenna,“ segir Lára og vísar til fyrrnefndrar skýrslu. Þar er ítarlega farið út í áhrif nikótíns á taugaþroska, hjarta og lungu. Snýst upp í andhverfu sína Lára segir fólk almennt ekki átta sig á þeim gríðarlega styrkleika nikótíns sem sé í púðunum algengu. „Raunin er sú að á markaðnum eru púðar sem innihalda allt að tífalt meira magn en í einni sígarettu. Fólk verður að athuga að með því verður ávanabindingin meiri og hraðari og veldur meiri aukaverkunum,“ segir Lára og nefnir svefntruflanir og einbeitingarleysi í því samhengi. „Þó þér finnist þú fá meiri einbeitingu fyrst þegar þú notar nikótínið, sýna rannsóknir að til lengri tíma dregur neyslan umtalsvert úr getu til að einbeita sér.“ Notkunin fari í framhaldinu að snúast um fráhvörf og vanlíðan. Snýst upp í anhverfu sína, eins og Lára orðar það. Hún segir dæmi um að fólk sofi með púðana og vakni reglulega til að skipta um púða. „Í miklu magni getur þetta síðan valdið blóðþrýstingsfalli, yfirliði, krömpum og jafnvel öndunarstoppi.“ Sáðfrumur í skordýraeitri Lára efast um að nægilega gott eftirlit sé með styrkleika púðanna hér á landi en hún hefur einnig áhyggjur af markaðssetningu varanna. „Tóbaksframleiðendur, sem eiga rafrettu- og nikótínpúðana, hafa viðurkennt að beina markaðssetningu sinni að börnum. Þeir nota líka áhrifavalda til að gera þetta meira spennandi,“ segir hún. „Svona gerist þegar stjórnvöld taka ekki nægilega á þessu.“ Auk þessa hafa sænskar rannsóknir sýnt fram á að nikótín dragi úr magni sáðfrumna. „Það er lítið talað um þessi áhrif, karlmenn leggja til helming genamengis. Við vitum að þetta getur valdið genastökkbreytingum en framtíðin á eftir að leiða í ljós breytingar á gæði sáðfrumna. Viltu að sáðfrumurnar þínar séu baðaðar í skordýraeitri?“
Heilbrigðismál Nikótínpúðar Heilsa Börn og uppeldi Tengdar fréttir Skordýraeitur með nammibragði „Hvergi ódýrara en hjá okkur!“ „Virkilega gott mangó, lime og chilli bragð.“ „Ótrúlega gott piparmyntu bragð sem þú verður að prófa.“ „Afsláttur af öllum vörum og frí sending.“ „S… er ekki nútímamaður - hann er framtíðarmaður. Tækniframfarir hafa gert honum kleift að auka þægindi þín enn frekar. Ekki festast í fortíðinni.“ 11. mars 2023 07:00 Leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar leita sér aðstoðar vegna nikótínfíknar Nokkrir leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar hafa leitað sér aðstoðar vegna nikótínfíknar undanfarnar vikur og mánuði. Snus, pokarnir sem fólk setur undir vörina, virðist vera helsti skaðvaldurinn. 1. apríl 2023 10:01 Mest lesið Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Innlent „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Innlent Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Innlent „Mæta á næstu Palestínumótmæli og berja þetta lið“ Innlent Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Innlent Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Innlent Virkja samhæfingarmiðstöð almannavarna vegna veikinda í flugvél Innlent Missa fatamarkaðinn með flutningi Konukots í Ármúla Innlent Zion sakaður um tvær nauðganir, heimilisofbeldi og líflátshótanir Erlent Afar mjótt á munum hjá forsetaframbjóðendum í Póllandi Erlent Fleiri fréttir Virkja samhæfingarmiðstöð almannavarna vegna veikinda í flugvél Segir Viðskiptablaðið og Samstöðina fara rangt með mál um Ásthildi Lóu Kökuskreytingar og þjóðdansar á „Fjör í Flóa“ í dag Tvenn mótmæli í Reykjavík og herþota á flugsýningu „Mæta á næstu Palestínumótmæli og berja þetta lið“ Missa fatamarkaðinn með flutningi Konukots í Ármúla „Glútenóþol var orðið óhreinn hattur yfir þetta allt saman“ Ók hlaupahjólinu á tré með pizzu í annarri Hefja söfnun fyrir fjölskyldu Víglundar Borðaði súrdeigsbrauð og mældist með áfengi í útblæstri Hefur skilning á báðum sjónarmiðum í Heiðmerkurmálinu Þekkir ekki eina stelpu sem ekki hefur verið áreitt Umferðartafir vegna framkvæmda við Kringlumýrarbraut í sumar Hinn látni erlendur ríkisborgari á þrítugsaldri Býður til flugveislu á Reykjavíkurflugvelli Sóttu veikan mann í rússneskan togara Lækkandi fæðingartíðni er vandamál sem leysist ekki án innflytjenda Rannsókn lokið í manndrápsmáli Lögðu hald á nokkuð magn fíkniefna og hnífa Sláandi tölur: Kyrkingartökum og eltihrellum fer fjölgandi Mætti með steikarhníf á leikskóla Kyrkingartök og elltihrellahegðun fara vaxandi og myndband af áreitni í miðborginni Grill í ljósum logum úti á svölum Vilja endurbyggja verkstæðið en nágrannar mótmæla harðlega Margra kílómetra bílaröð eftir árekstur á Vesturlandsvegi Halda framkvæmdastjóra Félagsbústaða þrátt fyrir alvarlegt vantraust Telja að maðurinn sé fundinn „Þetta er mjög þungt og erfitt“ „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Sjá meira
Skordýraeitur með nammibragði „Hvergi ódýrara en hjá okkur!“ „Virkilega gott mangó, lime og chilli bragð.“ „Ótrúlega gott piparmyntu bragð sem þú verður að prófa.“ „Afsláttur af öllum vörum og frí sending.“ „S… er ekki nútímamaður - hann er framtíðarmaður. Tækniframfarir hafa gert honum kleift að auka þægindi þín enn frekar. Ekki festast í fortíðinni.“ 11. mars 2023 07:00
Leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar leita sér aðstoðar vegna nikótínfíknar Nokkrir leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar hafa leitað sér aðstoðar vegna nikótínfíknar undanfarnar vikur og mánuði. Snus, pokarnir sem fólk setur undir vörina, virðist vera helsti skaðvaldurinn. 1. apríl 2023 10:01