Launalægsta fólkið megi ekki við tekjuskerðingunni Máni Snær Þorláksson skrifar 5. apríl 2023 14:21 Jóhann Páll leggur fram ýmsar breytingar í frumvarpinu. Vísir/Vilhelm Jóhann Páll Jóhannsson, þingmaður Samfylkingarinnar hefur lagt fram frumvarp á Alþingi þar sem lagðar eru til ýmsar breytingar á fæðingarorlofslöggjöfinni. Þingmaðurinn segir breytingarnar eiga að tryggja betur afkomuöryggi foreldra og stuðla að auknu jafnvægi milli vinnu og fjölskyldulífs. Í frumvarpinu er til að mynda lagt til að reiknireglu fæðingarorlofsgreiðslna verði breytt í þágu þeirra foreldra sem eru tekjulægri. Verði frumvarpið samþykkt myndu fyrstu 350 þúsund krónurnar af viðmiðunartekjum vera óskertar. „Þessi breyting á reiknireglunni er lykilaðgerð til að gera fæðingarorlofskerfið sanngjarnara. Launalægsta fólkið má ekki við 20% tekjuskerðingu þegar það eignast barn,“ segir Jóhann. Hann segir að þetta muni jafnframt auðvelda tekjulágum foreldrum að nýta allan þann rétt sem þau eiga til fæðingarorlofs. Lagt er svo til að þak mánaðarlegrar greiðslu Fæðingarorlofssjóðs til foreldris í fæðingarorlofi hækki úr 600 þúsund krónum í 800 þúsund krónur í takt við vísitölubreytingar. Ásamt því eru lagt til að hækka fæðingarstyrk fyrir fólk utan vinnumarkaðar. Launað meðgönguorlof Tillaga um að tryggður verði réttur til launaðs meðgönguorlofs í lok meðgöngu er einnig að finna í frumvarpinu. Sams konar réttur tíðkast í Noregi og Danmörku. Barnshafandi foreldri myndi þannig verða heimilt að hefja töku fæðingarorlofs allt að fjórum vikum fyrir áætlaðan fæðingardag án þess að sá tími sé dreginn frá þeim tíma sem foreldri á rétt til fæðingarorlofs eftir að barn fæðist. Jóhann segir sterk heilsufarsleg rök vera á bak við þessa breytingu. Tillagan sé í takti við sjónarmið sem komu fram í umsögnum Félags íslenskra fæðinga- og kvensjúkdómalækna, Félags íslenskra heimilislækna og Ljósmæðrafélags Íslands þegar núgildandi fæðingarorlofslög voru til meðferðar á þinginu. „Fagfélögin bentu á að konur eru gjarnan orðnar óvinnufærar á síðustu vikum meðgöngu vegna þungans, meðgöngutengdra kvilla og óþæginda. Og hér þarf að hafa í huga að möguleikar kvenna til veikindaleyfis á vinnumarkaði eru mismunandi, þar hallar til að mynda á konur af erlendum uppruna í láglaunastörfum. Réttur til sérstaks meðgönguorlofs á 36. viku er þannig til þess fallinn að jafna aðstæður kvenna í lok meðgöngu.“ Vinnutímastytting að norrænni fyrirmynd Einnig er lagt til að lögfestur verði sérstakur réttur foreldra til vinnutímastyttingar að loknu fæðingarorlofi með stuðningi úr Fæðingarorlofssjóði. „Í núgildandi lögum er mælt fyrir um rétt til fjögurra mánaða foreldraorlofs, en það er ólaunað orlof sem eðli máls samkvæmt nýtist helst þeim sem hafa efni og tök á að hverfa frá störfum og afsala sér tekjum,“ segir Jóhann Páll um frumvarpið. Hann segir að í rauninni nýti aðeins örfá heimili þennan rétt, árið 2021 voru þau einungis þrettán talsins. „Ef okkur er alvara með að stuðla að betra jafnvægi milli vinnu og fjölskyldulífs óháð heimilistekjum þá er miklu skilvirkara að tryggja sérstakan rétt til vinnutímastyttingar með stuðningi úr Fæðingarorlofssjóði.“ Með þessar breytingu myndu foreldrar sem nýta sér þennan rétt fá greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði sem reiknast á sama hátt og greiðslur vegna fæðingarorlofs nema þær væru í hlutfalli við skerðingu á starfshlutfalli. „Út frá jafnréttissjónarmiðum er best að um sé að ræða sjálfstæðan rétt hvors foreldris og í frumvarpinu er gert ráð fyrir 6 mánuðum fyrir hvort. Þessi réttarbót er að sænskri og norskri fyrirmynd þótt útfærslan sé önnur og ný, en í grunninn snýst þetta um að bæta uppeldisskilyrði, draga úr álagi foreldra og gera íslenskt samfélag fjölskylduvænna.“ Fæðingarorlof Alþingi Fjármál heimilisins Samfylkingin Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Innlent Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Íbúar Springfield klofnir í afstöðu sinni til heimsóknar Trump Erlent Fleiri fréttir Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Sjá meira
Í frumvarpinu er til að mynda lagt til að reiknireglu fæðingarorlofsgreiðslna verði breytt í þágu þeirra foreldra sem eru tekjulægri. Verði frumvarpið samþykkt myndu fyrstu 350 þúsund krónurnar af viðmiðunartekjum vera óskertar. „Þessi breyting á reiknireglunni er lykilaðgerð til að gera fæðingarorlofskerfið sanngjarnara. Launalægsta fólkið má ekki við 20% tekjuskerðingu þegar það eignast barn,“ segir Jóhann. Hann segir að þetta muni jafnframt auðvelda tekjulágum foreldrum að nýta allan þann rétt sem þau eiga til fæðingarorlofs. Lagt er svo til að þak mánaðarlegrar greiðslu Fæðingarorlofssjóðs til foreldris í fæðingarorlofi hækki úr 600 þúsund krónum í 800 þúsund krónur í takt við vísitölubreytingar. Ásamt því eru lagt til að hækka fæðingarstyrk fyrir fólk utan vinnumarkaðar. Launað meðgönguorlof Tillaga um að tryggður verði réttur til launaðs meðgönguorlofs í lok meðgöngu er einnig að finna í frumvarpinu. Sams konar réttur tíðkast í Noregi og Danmörku. Barnshafandi foreldri myndi þannig verða heimilt að hefja töku fæðingarorlofs allt að fjórum vikum fyrir áætlaðan fæðingardag án þess að sá tími sé dreginn frá þeim tíma sem foreldri á rétt til fæðingarorlofs eftir að barn fæðist. Jóhann segir sterk heilsufarsleg rök vera á bak við þessa breytingu. Tillagan sé í takti við sjónarmið sem komu fram í umsögnum Félags íslenskra fæðinga- og kvensjúkdómalækna, Félags íslenskra heimilislækna og Ljósmæðrafélags Íslands þegar núgildandi fæðingarorlofslög voru til meðferðar á þinginu. „Fagfélögin bentu á að konur eru gjarnan orðnar óvinnufærar á síðustu vikum meðgöngu vegna þungans, meðgöngutengdra kvilla og óþæginda. Og hér þarf að hafa í huga að möguleikar kvenna til veikindaleyfis á vinnumarkaði eru mismunandi, þar hallar til að mynda á konur af erlendum uppruna í láglaunastörfum. Réttur til sérstaks meðgönguorlofs á 36. viku er þannig til þess fallinn að jafna aðstæður kvenna í lok meðgöngu.“ Vinnutímastytting að norrænni fyrirmynd Einnig er lagt til að lögfestur verði sérstakur réttur foreldra til vinnutímastyttingar að loknu fæðingarorlofi með stuðningi úr Fæðingarorlofssjóði. „Í núgildandi lögum er mælt fyrir um rétt til fjögurra mánaða foreldraorlofs, en það er ólaunað orlof sem eðli máls samkvæmt nýtist helst þeim sem hafa efni og tök á að hverfa frá störfum og afsala sér tekjum,“ segir Jóhann Páll um frumvarpið. Hann segir að í rauninni nýti aðeins örfá heimili þennan rétt, árið 2021 voru þau einungis þrettán talsins. „Ef okkur er alvara með að stuðla að betra jafnvægi milli vinnu og fjölskyldulífs óháð heimilistekjum þá er miklu skilvirkara að tryggja sérstakan rétt til vinnutímastyttingar með stuðningi úr Fæðingarorlofssjóði.“ Með þessar breytingu myndu foreldrar sem nýta sér þennan rétt fá greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði sem reiknast á sama hátt og greiðslur vegna fæðingarorlofs nema þær væru í hlutfalli við skerðingu á starfshlutfalli. „Út frá jafnréttissjónarmiðum er best að um sé að ræða sjálfstæðan rétt hvors foreldris og í frumvarpinu er gert ráð fyrir 6 mánuðum fyrir hvort. Þessi réttarbót er að sænskri og norskri fyrirmynd þótt útfærslan sé önnur og ný, en í grunninn snýst þetta um að bæta uppeldisskilyrði, draga úr álagi foreldra og gera íslenskt samfélag fjölskylduvænna.“
Fæðingarorlof Alþingi Fjármál heimilisins Samfylkingin Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Innlent Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Íbúar Springfield klofnir í afstöðu sinni til heimsóknar Trump Erlent Fleiri fréttir Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Sjá meira