Daglegt hrós til að ýta undir gróskuhugarfar Hrafnhildur Sigurðardóttir, Ingrid Kuhlman og Unnur Arna Jónsdóttir skrifa 11. nóvember 2022 08:01 Það er líklega fátt sem hefur jafn mikil áhrif á líðan og hugarfarið sem við búum yfir. Það er talið að við séum með 50-70 þúsund hugsanir í kollinum á hverjum sólarhring. Hugur okkar er stanslaust að verki því hlutverk hans er að hugsa, rétt eins og hlutverk hjartans er að slá. Hugarfar, sama hvort það er jákvætt eða neikvætt, hefur mikil áhrif á hvernig okkur líður og hvernig við hegðum okkur en ekki síst hvernig við tökumst á við mistök, mótlæti eða önnur verkefni sem lífið færir okkur. Þess vegna skiptir miklu máli að kenna barni á hugann sinn og að lífið er eins og þrautabraut. Barnið er stöðugt að takast á við þrautir sem fara ekki alltaf eins og það vill. Það hvernig barnið tekst á við þrautirnar og horfir á lausnirnar skiptir öllu máli. Viðhorf þess er hér lykilatriði. Við veljum okkur viðhorf Á hverjum degi stendur barnið frammi fyrir vali um jákvætt eða neikvætt viðhorf til ýmissa atriða. Nefna má dæmi þegar fötin, sem það ætlar í að morgni, eru ekki hrein, uppáhaldsmorgunmaturinn búinn, barnið er ekki tilbúið í heimalestur eða heimanám, sætaskipan í bekknum hefur verið breytt eða þegar barnið er ósátt við reglur um skjá- eða háttatíma. Einföld leið til að hjálpa barninu við að velja viðhorf sitt er að útbúa bros- og fýlukarla, annan með brosandi andliti og hinn með andliti í fýlu. Barnið getur valið brosandi andlitið og fundið í framhaldinu nýjar leiðir, t.d. prófað eitthvað nýtt, en það getur líka valið fýlu-andlitið, farið í fýlu og verið neikvætt. Með þessu móti áttar barnið sig mögulega betur á því að valið er þess, ekki pabba og mömmu, kennarans, bekkjarfélaganna eða annarra. Við getum líka ýtt undir jákvætt hugarfar hjá barninu með því að: ✓ Hjálpa því að horfa á það jákvæða á hverjum degi og ræða í hverju það felist. ✓ Kenna því að taka eftir því sem gleður það, eins og hrósi frá góðum vini, brosi, góðverki eða vel unnu verki. ✓ Nota afmarkaðan tíma í að tala um vandamál. ✓ Hvetja það til að hrósa sjálfu sér og öðrum. ✓ Verja tíma í að tala um allt það sem gengur vel og það sem barnið gerir vel. ✓ Kenna því að taka ábyrgð á eigin líðan og hamingju. ✓ Hjálpa því að koma auga á það sem það er ánægt með í eigin fari. ✓ Hvetja það til að horfa á jákvæða eiginleika í fari ástvina og vina. Grósku- eða festuhugarfar Samkvæmt Carol Dweck, prófessor í sálfræði við Stanford Háskóla, sem hefur gríðarlega reynslu í rannsóknum á hugarfari, er hægt að skipta einstaklingum í tvo hópa; þá sem hafa festuhugarfar og þá sem hafa gróskuhugarfar. Einstaklingar með festuhugarfar: ✓ Trúa því að hæfileikum og hæfni sé ekki hægt að breyta né bæta ✓ Forðast áskoranir ✓ Upplifa hjálparleysi þegar þeir standa frammi fyrir hindrunum ✓ Hafa að markmiði að þykjast klárir ✓ Gefast auðveldlega upp ef þeir gera mistök eða ná ekki settum markmiðum ✓ Forðast gagnrýni ✓ Sækjast eftir viðurkenningu annarra Einstaklingar með gróskuhugarfar: ✓ Trúa því að þeir geti þróað hæfileika sína og hæfni ✓ Fá ánægju út úr því að takast á við áskoranir ✓ Leggja sig fram um að sigrast á hindrunum ✓ Hafa að markmiði að prófa sig áfram og læra Foreldrar eru áhrifavaldar í lífi barnsins Foreldrar geta haft mikil áhrif á hvers konar hugarfar barn tileinkar sér, grósku- eða festuhugarfar. Með því að kenna barni vinnusemi, að hafa gaman af áskorunum, halda áfram þegar hlutirnir eru erfiðir og horfa á mistök sem lærdómstækifæri geta foreldrar ýtt undir að barn þrói með sér gróskuhugarfar. Gróskuhugarfar getur hjálpað barni að þróa með sér þrautseigju, sem er gríðarlega mikilvægur eiginleiki til að vegna vel í lífinu. Hrósum fyrir viðleitni eða dugnað Besta leiðin til að ýta undir gróskuhugarfar hjá barni er að hrósa á skýran og áberandi hátt og einblína frekar á dugnað eða viðleitni en gáfur eða hæfileika. Sem sagt, það er betra að hrósa barni fyrir hversu mikið það lagði sig fram við próflestur en fyrir einkunnina sem það fékk. Hrósum því frekar fyrir að vera duglegt að æfa sig eða mæta á æfingar en fyrir útkomuna í leik/keppni, á tónleikum eða sýningum. Dæmi um hrós: Það er gaman að sjá hvað þú leggur þig mikið fram… Þú sýndir mikið hugrekki þegar… Þú ert alltaf til í að prófa eitthvað nýtt… Notum hrós daglega fyrir framlag eða dugnað til að ýta undir gróskuhugarfar og auka þrautseigju sem er mikilvægur eiginleiki fyrir börn að búa yfir. Unnur Arna Jónsdóttir og Hrafnhildur Sigurðardóttir eru eigendur Hugarfrelsis og Ingrid Kuhlman er leiðbeinandi og ráðgjafi hjá Þekkingarmiðlun. Saman eru þær höfundar bókarinnar Vellíðan barna: Handbók fyrir foreldra og standa að átakinu Vitundarvakning um vellíðan barna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geðheilbrigði Heilbrigðismál Börn og uppeldi Mest lesið Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Það er líklega fátt sem hefur jafn mikil áhrif á líðan og hugarfarið sem við búum yfir. Það er talið að við séum með 50-70 þúsund hugsanir í kollinum á hverjum sólarhring. Hugur okkar er stanslaust að verki því hlutverk hans er að hugsa, rétt eins og hlutverk hjartans er að slá. Hugarfar, sama hvort það er jákvætt eða neikvætt, hefur mikil áhrif á hvernig okkur líður og hvernig við hegðum okkur en ekki síst hvernig við tökumst á við mistök, mótlæti eða önnur verkefni sem lífið færir okkur. Þess vegna skiptir miklu máli að kenna barni á hugann sinn og að lífið er eins og þrautabraut. Barnið er stöðugt að takast á við þrautir sem fara ekki alltaf eins og það vill. Það hvernig barnið tekst á við þrautirnar og horfir á lausnirnar skiptir öllu máli. Viðhorf þess er hér lykilatriði. Við veljum okkur viðhorf Á hverjum degi stendur barnið frammi fyrir vali um jákvætt eða neikvætt viðhorf til ýmissa atriða. Nefna má dæmi þegar fötin, sem það ætlar í að morgni, eru ekki hrein, uppáhaldsmorgunmaturinn búinn, barnið er ekki tilbúið í heimalestur eða heimanám, sætaskipan í bekknum hefur verið breytt eða þegar barnið er ósátt við reglur um skjá- eða háttatíma. Einföld leið til að hjálpa barninu við að velja viðhorf sitt er að útbúa bros- og fýlukarla, annan með brosandi andliti og hinn með andliti í fýlu. Barnið getur valið brosandi andlitið og fundið í framhaldinu nýjar leiðir, t.d. prófað eitthvað nýtt, en það getur líka valið fýlu-andlitið, farið í fýlu og verið neikvætt. Með þessu móti áttar barnið sig mögulega betur á því að valið er þess, ekki pabba og mömmu, kennarans, bekkjarfélaganna eða annarra. Við getum líka ýtt undir jákvætt hugarfar hjá barninu með því að: ✓ Hjálpa því að horfa á það jákvæða á hverjum degi og ræða í hverju það felist. ✓ Kenna því að taka eftir því sem gleður það, eins og hrósi frá góðum vini, brosi, góðverki eða vel unnu verki. ✓ Nota afmarkaðan tíma í að tala um vandamál. ✓ Hvetja það til að hrósa sjálfu sér og öðrum. ✓ Verja tíma í að tala um allt það sem gengur vel og það sem barnið gerir vel. ✓ Kenna því að taka ábyrgð á eigin líðan og hamingju. ✓ Hjálpa því að koma auga á það sem það er ánægt með í eigin fari. ✓ Hvetja það til að horfa á jákvæða eiginleika í fari ástvina og vina. Grósku- eða festuhugarfar Samkvæmt Carol Dweck, prófessor í sálfræði við Stanford Háskóla, sem hefur gríðarlega reynslu í rannsóknum á hugarfari, er hægt að skipta einstaklingum í tvo hópa; þá sem hafa festuhugarfar og þá sem hafa gróskuhugarfar. Einstaklingar með festuhugarfar: ✓ Trúa því að hæfileikum og hæfni sé ekki hægt að breyta né bæta ✓ Forðast áskoranir ✓ Upplifa hjálparleysi þegar þeir standa frammi fyrir hindrunum ✓ Hafa að markmiði að þykjast klárir ✓ Gefast auðveldlega upp ef þeir gera mistök eða ná ekki settum markmiðum ✓ Forðast gagnrýni ✓ Sækjast eftir viðurkenningu annarra Einstaklingar með gróskuhugarfar: ✓ Trúa því að þeir geti þróað hæfileika sína og hæfni ✓ Fá ánægju út úr því að takast á við áskoranir ✓ Leggja sig fram um að sigrast á hindrunum ✓ Hafa að markmiði að prófa sig áfram og læra Foreldrar eru áhrifavaldar í lífi barnsins Foreldrar geta haft mikil áhrif á hvers konar hugarfar barn tileinkar sér, grósku- eða festuhugarfar. Með því að kenna barni vinnusemi, að hafa gaman af áskorunum, halda áfram þegar hlutirnir eru erfiðir og horfa á mistök sem lærdómstækifæri geta foreldrar ýtt undir að barn þrói með sér gróskuhugarfar. Gróskuhugarfar getur hjálpað barni að þróa með sér þrautseigju, sem er gríðarlega mikilvægur eiginleiki til að vegna vel í lífinu. Hrósum fyrir viðleitni eða dugnað Besta leiðin til að ýta undir gróskuhugarfar hjá barni er að hrósa á skýran og áberandi hátt og einblína frekar á dugnað eða viðleitni en gáfur eða hæfileika. Sem sagt, það er betra að hrósa barni fyrir hversu mikið það lagði sig fram við próflestur en fyrir einkunnina sem það fékk. Hrósum því frekar fyrir að vera duglegt að æfa sig eða mæta á æfingar en fyrir útkomuna í leik/keppni, á tónleikum eða sýningum. Dæmi um hrós: Það er gaman að sjá hvað þú leggur þig mikið fram… Þú sýndir mikið hugrekki þegar… Þú ert alltaf til í að prófa eitthvað nýtt… Notum hrós daglega fyrir framlag eða dugnað til að ýta undir gróskuhugarfar og auka þrautseigju sem er mikilvægur eiginleiki fyrir börn að búa yfir. Unnur Arna Jónsdóttir og Hrafnhildur Sigurðardóttir eru eigendur Hugarfrelsis og Ingrid Kuhlman er leiðbeinandi og ráðgjafi hjá Þekkingarmiðlun. Saman eru þær höfundar bókarinnar Vellíðan barna: Handbók fyrir foreldra og standa að átakinu Vitundarvakning um vellíðan barna.
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun