Hvað má segja og hvað ekki: Lögregla rannsakar skrif um trans fólk Óttar Kolbeinsson Proppé skrifar 4. júlí 2022 17:10 Lögregla hefur tekið skýrslu af Arnari Sverrissyni vegna kærunnar. Sumum finnst hér of langt gengið - öðrum ekki. vísir/samsett/einar/egill Lögmaður hefur áhyggjur af því að verið sé að færa mörk tjáningarfrelsis og hatursorðræðu of langt í átt að vinsælum pólitískt réttum viðhorfum. Skjólstæðingur hennar hefur verið kærður fyrir skrif um trans fólk sem Samtökin ’78 segja full af hatri og grafa undan tilvist þess. Hvað má segja og hvað ekki? Hvar liggja mörk tjáningarfrelsis og hatursorðræðu, sem er talin refsiverð og hægt að dæma fólk fyrir? „Það er bara í rauninni pólitísk ákvörðun hverju sinni hvar þau liggja. Og ég er hrædd um að það sé verið að færa þau of langt í þá átt að afturhaldssöm tjáning eða óvinsælar skoðanir verði flokkaðar sem eitthvað saknæmt og refsivert,“ segir Eva Hauksdóttir lögmaður. Margir eiga erfitt með að átta sig á þessum mörkum og reglulega reynir á þau fyrir dómstólum. Nú gæti það gerst aftur en lögreglu hefur borist kæra og hafið rannsókn á skrifum Arnars Sverrissonar sálfræðings um trans fólk. Eva er verjandi Arnars. vísir/einar Arnar grafi undan kerfinu Greinina sem um ræðir birti Arnar á Vísi fyrir tveimur árum. Hún ber titilinn Kynröskun stúlkna. Hin nýja „móðursýki“ og vakti vægast sagt hörð viðbrögð, meðal annars frá trans teymi Landspítalans og í kjölfarið lenti Arnar í ritdeilum við konu að nafni Tanja Vigdísdóttir. Það er hún sem svo kærði Arnar fyrir hatursorðræðu. Lögreglan vísaði málinu frá í fyrstu en ríkissaksóknari sneri því við og gerði lögreglu að rannsaka málið. Arnar var svo kallaður til yfirheyrslu í þarsíðustu viku. Eva er verjandi Arnars. Henni þykir hann alls ekki gerast sekur um hatursorðræðu með skrifum sínum: „Nei, mér finnst það ekki. Hann er að lýsa skoðunum sem að mörgum finnst vera úreltar. Hann er að lýsa þeirri skoðun að kyn sé líffræðilegt. Hann er ekkert að ráðast á trans fólk. Hann er að gagnrýna þessa hugmyndafræði um það að kyn sé eitthvert félagslegt fyrirbæri,“ segir Eva. Við ræddum við Evu og Daníel E. Arnarsson, framkvæmdastjóra Samtakanna ’78 um þessi flóknu mál í Kvöldfréttum Stöðvar 2 í gær: Daníel er nefnilega ósammála Evu hvað þetta varðar. En hvað er það í greinaskrifum Arnars sem má flokka sem hatursorðræðu? Daníel tekur dæmi: „Hann segir til dæmis að karlkona verði ekki að eiginlegri konu og kvenkarl ekki að eiginlegum karli. Hvað erum við að tala nákvæmlega um hérna? Erum við að tala um það að trans konur séu ekki konur?“ spyr hann og nefnir fleiri dæmi um orðnotkun Arnars, sem talar til dæmis um „kynskiptiaðgerðir“, „kynvitundarbrenglun“ og „kynröskun“ í grein sinni. „Hann er að grafa undan ákveðnu kerfi sem við höfum búið til og til dæmis á Íslandi þá er þetta kerfi mjög gott og vandað. Og hann er líka að tala um „þessa miklu aukningu“, eins og þetta sé smitsjúkdómur eða annað. Sem er náttúrulega algjört bull,“ segir Daníel. Daníel segir að ekkert umburðarlyndi eigi að bera fyrir skrifum Arnars.vísir/egill Umburðarlyndi upp að vissu marki Samtökin hafa áður rekið og unnið sambærileg mál fyrir dómstólum. Þarna finnst Evu of langt gengið; fólk verði að geta sýnt úreltum viðhorfum eða skoðunum sem það er ósammála ákveðna þolinmæði og umburðarlyndi. „Maður hugsar oft þegar maður heyrir einhverjar skoðanir sem maður er ekki sammála eða manni finnst bara óþolandi, þá hugsar maður oft bara „æi þegiðu“. En það að lögreglan taki að sér að segja „æ, þegiðu“... það er annað mál. Það er svolítil hætta á þöggun og það er ekki lýðræðislegt,“ segir Eva. Þetta sé skaðlegt fyrir lýðræðislega umræðu í landinu. Hvað segja samtökin 78 við því? „Auðvitað ber maður ákveðið umburðarlyndi fyrir því að það er ákveðin heimsmynd einhverra einstaklinga sem er pínulítið brotin með því að tala um að nú getum við farið í kynstaðfestandi aðgerðir eða í kynleiðréttingu,“ segir Davíð. „En við sjáum að þetta er ekkert sérstaklega hættulegt og það er ekkert flókið að skilja þetta. Rauði þráðurinn í öllu okkar starfi er einfaldlega að leyfa fólki að vera nákvæmlega það sem það er. En svona skrif... ég ber ekkert umburðarlyndi fyrir þeim.“ Eins og fyrr segir hefur Arnar þegar verið boðaður í skýrslutöku hjá lögreglu. Brátt kemur í ljós hvort ákæruvaldið og dómsvaldið séu sammála samtökunum um að hér eigi ekki að sýna skrifum hans umburðarlyndi. Lögreglumál Dómstólar Málefni trans fólks Tjáningarfrelsi Tengdar fréttir Sakamálarannsókn á skrifum Arnars sé árás á tjáningarfrelsið Eva Hauksdóttir, verjandi Arnars Sverrissonar, segir það vera árás á tjáningarfrelsið að ríkissaksóknari hafi falið lögreglu að rannsaka skrif Arnars sem sakamál. Grein Arnars hafi ekki innihaldið árás á trans fólk eða hvatningu til mismunar og ofsókna gegn trans fólki. 20. júní 2022 14:08 Mest lesið Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Innlent 33 ára sósíalisti hafði betur gegn Cuomo í New York Erlent Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Innlent Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Innlent Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Innlent Vilja ábendingar um „kettlingamyllur“ og síendurtekin got Innlent Bretar eignast aftur herþotur sem geta flutt kjarnorkuvopn Erlent Trump gefur lítið fyrir Pentagon skýrsluna og segir árásina hafa heppnast fullkomlega Erlent Slagsmál á hóteli í miðborginni Innlent Diddy ætlar ekki að bera vitni Erlent Fleiri fréttir Benedikt nýr skólameistari VMA Meirihluti vill stöðva málþóf á Alþingi Vilja ábendingar um „kettlingamyllur“ og síendurtekin got Verður nýr skólameistari á Húsavík Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Slagsmál á hóteli í miðborginni Margir í vandræðum vegna of skyggðra rúðna Tillögur um skattalækkanir felldar: Segir ótrúlegt að hlusta á rök „Skattfylkingarinnar“ Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Reiður Trump, fiskeldisáform í Eyjafirði og fjölbragðaglíma Efla samstarf Háskóla Íslands og Íslenskrar erfðagreiningar Vilja bjóða út eftirlit en meirihlutanum líst ekkert á það Stuðningur við veiðigjaldafrumvarpið dregst saman Ekki um sama þvott að ræða í Björg og Fönn Páll skipstjóri krefur Ríkisútvarpið um milljónir króna „Þetta rugl í Kastljósi í gær af hálfu forsætisráðherra er skammarlegt“ Vopnahlé í Miðausturlöndum í hættu og veiðigjöldin enn til umræðu Eldur í tveimur taugrindum Sektaður um 240 þúsund fyrir að halda sauðfé í Grindavík Fundað á Alþingi fram á nótt og framhald strax klukkan tíu Breytingar á lögum um sjúkratryggingar mismuni eftir efnahagsstöðu 42 prósent fanga erlendir ríkisborgarar Sé tilraun til að þagga niður í gagnrýni Fjögur búsetuúrræði Vinnumálastofnunar standa auð Ísraelar samþykkja vopnahlé Trumps Æf vegna ummæla Kristrúnar um falsfréttir: „Þessi skammarlegu, ómaklegu ummæli“ Engar stórvirkjanir í Skagafirði en opið að fara í Kjalölduveitu Ísland muni ekki verja fimm prósentum til varnarmála Sjá meira
Hvað má segja og hvað ekki? Hvar liggja mörk tjáningarfrelsis og hatursorðræðu, sem er talin refsiverð og hægt að dæma fólk fyrir? „Það er bara í rauninni pólitísk ákvörðun hverju sinni hvar þau liggja. Og ég er hrædd um að það sé verið að færa þau of langt í þá átt að afturhaldssöm tjáning eða óvinsælar skoðanir verði flokkaðar sem eitthvað saknæmt og refsivert,“ segir Eva Hauksdóttir lögmaður. Margir eiga erfitt með að átta sig á þessum mörkum og reglulega reynir á þau fyrir dómstólum. Nú gæti það gerst aftur en lögreglu hefur borist kæra og hafið rannsókn á skrifum Arnars Sverrissonar sálfræðings um trans fólk. Eva er verjandi Arnars. vísir/einar Arnar grafi undan kerfinu Greinina sem um ræðir birti Arnar á Vísi fyrir tveimur árum. Hún ber titilinn Kynröskun stúlkna. Hin nýja „móðursýki“ og vakti vægast sagt hörð viðbrögð, meðal annars frá trans teymi Landspítalans og í kjölfarið lenti Arnar í ritdeilum við konu að nafni Tanja Vigdísdóttir. Það er hún sem svo kærði Arnar fyrir hatursorðræðu. Lögreglan vísaði málinu frá í fyrstu en ríkissaksóknari sneri því við og gerði lögreglu að rannsaka málið. Arnar var svo kallaður til yfirheyrslu í þarsíðustu viku. Eva er verjandi Arnars. Henni þykir hann alls ekki gerast sekur um hatursorðræðu með skrifum sínum: „Nei, mér finnst það ekki. Hann er að lýsa skoðunum sem að mörgum finnst vera úreltar. Hann er að lýsa þeirri skoðun að kyn sé líffræðilegt. Hann er ekkert að ráðast á trans fólk. Hann er að gagnrýna þessa hugmyndafræði um það að kyn sé eitthvert félagslegt fyrirbæri,“ segir Eva. Við ræddum við Evu og Daníel E. Arnarsson, framkvæmdastjóra Samtakanna ’78 um þessi flóknu mál í Kvöldfréttum Stöðvar 2 í gær: Daníel er nefnilega ósammála Evu hvað þetta varðar. En hvað er það í greinaskrifum Arnars sem má flokka sem hatursorðræðu? Daníel tekur dæmi: „Hann segir til dæmis að karlkona verði ekki að eiginlegri konu og kvenkarl ekki að eiginlegum karli. Hvað erum við að tala nákvæmlega um hérna? Erum við að tala um það að trans konur séu ekki konur?“ spyr hann og nefnir fleiri dæmi um orðnotkun Arnars, sem talar til dæmis um „kynskiptiaðgerðir“, „kynvitundarbrenglun“ og „kynröskun“ í grein sinni. „Hann er að grafa undan ákveðnu kerfi sem við höfum búið til og til dæmis á Íslandi þá er þetta kerfi mjög gott og vandað. Og hann er líka að tala um „þessa miklu aukningu“, eins og þetta sé smitsjúkdómur eða annað. Sem er náttúrulega algjört bull,“ segir Daníel. Daníel segir að ekkert umburðarlyndi eigi að bera fyrir skrifum Arnars.vísir/egill Umburðarlyndi upp að vissu marki Samtökin hafa áður rekið og unnið sambærileg mál fyrir dómstólum. Þarna finnst Evu of langt gengið; fólk verði að geta sýnt úreltum viðhorfum eða skoðunum sem það er ósammála ákveðna þolinmæði og umburðarlyndi. „Maður hugsar oft þegar maður heyrir einhverjar skoðanir sem maður er ekki sammála eða manni finnst bara óþolandi, þá hugsar maður oft bara „æi þegiðu“. En það að lögreglan taki að sér að segja „æ, þegiðu“... það er annað mál. Það er svolítil hætta á þöggun og það er ekki lýðræðislegt,“ segir Eva. Þetta sé skaðlegt fyrir lýðræðislega umræðu í landinu. Hvað segja samtökin 78 við því? „Auðvitað ber maður ákveðið umburðarlyndi fyrir því að það er ákveðin heimsmynd einhverra einstaklinga sem er pínulítið brotin með því að tala um að nú getum við farið í kynstaðfestandi aðgerðir eða í kynleiðréttingu,“ segir Davíð. „En við sjáum að þetta er ekkert sérstaklega hættulegt og það er ekkert flókið að skilja þetta. Rauði þráðurinn í öllu okkar starfi er einfaldlega að leyfa fólki að vera nákvæmlega það sem það er. En svona skrif... ég ber ekkert umburðarlyndi fyrir þeim.“ Eins og fyrr segir hefur Arnar þegar verið boðaður í skýrslutöku hjá lögreglu. Brátt kemur í ljós hvort ákæruvaldið og dómsvaldið séu sammála samtökunum um að hér eigi ekki að sýna skrifum hans umburðarlyndi.
Lögreglumál Dómstólar Málefni trans fólks Tjáningarfrelsi Tengdar fréttir Sakamálarannsókn á skrifum Arnars sé árás á tjáningarfrelsið Eva Hauksdóttir, verjandi Arnars Sverrissonar, segir það vera árás á tjáningarfrelsið að ríkissaksóknari hafi falið lögreglu að rannsaka skrif Arnars sem sakamál. Grein Arnars hafi ekki innihaldið árás á trans fólk eða hvatningu til mismunar og ofsókna gegn trans fólki. 20. júní 2022 14:08 Mest lesið Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Innlent 33 ára sósíalisti hafði betur gegn Cuomo í New York Erlent Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Innlent Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Innlent Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Innlent Vilja ábendingar um „kettlingamyllur“ og síendurtekin got Innlent Bretar eignast aftur herþotur sem geta flutt kjarnorkuvopn Erlent Trump gefur lítið fyrir Pentagon skýrsluna og segir árásina hafa heppnast fullkomlega Erlent Slagsmál á hóteli í miðborginni Innlent Diddy ætlar ekki að bera vitni Erlent Fleiri fréttir Benedikt nýr skólameistari VMA Meirihluti vill stöðva málþóf á Alþingi Vilja ábendingar um „kettlingamyllur“ og síendurtekin got Verður nýr skólameistari á Húsavík Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Slagsmál á hóteli í miðborginni Margir í vandræðum vegna of skyggðra rúðna Tillögur um skattalækkanir felldar: Segir ótrúlegt að hlusta á rök „Skattfylkingarinnar“ Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Reiður Trump, fiskeldisáform í Eyjafirði og fjölbragðaglíma Efla samstarf Háskóla Íslands og Íslenskrar erfðagreiningar Vilja bjóða út eftirlit en meirihlutanum líst ekkert á það Stuðningur við veiðigjaldafrumvarpið dregst saman Ekki um sama þvott að ræða í Björg og Fönn Páll skipstjóri krefur Ríkisútvarpið um milljónir króna „Þetta rugl í Kastljósi í gær af hálfu forsætisráðherra er skammarlegt“ Vopnahlé í Miðausturlöndum í hættu og veiðigjöldin enn til umræðu Eldur í tveimur taugrindum Sektaður um 240 þúsund fyrir að halda sauðfé í Grindavík Fundað á Alþingi fram á nótt og framhald strax klukkan tíu Breytingar á lögum um sjúkratryggingar mismuni eftir efnahagsstöðu 42 prósent fanga erlendir ríkisborgarar Sé tilraun til að þagga niður í gagnrýni Fjögur búsetuúrræði Vinnumálastofnunar standa auð Ísraelar samþykkja vopnahlé Trumps Æf vegna ummæla Kristrúnar um falsfréttir: „Þessi skammarlegu, ómaklegu ummæli“ Engar stórvirkjanir í Skagafirði en opið að fara í Kjalölduveitu Ísland muni ekki verja fimm prósentum til varnarmála Sjá meira
Sakamálarannsókn á skrifum Arnars sé árás á tjáningarfrelsið Eva Hauksdóttir, verjandi Arnars Sverrissonar, segir það vera árás á tjáningarfrelsið að ríkissaksóknari hafi falið lögreglu að rannsaka skrif Arnars sem sakamál. Grein Arnars hafi ekki innihaldið árás á trans fólk eða hvatningu til mismunar og ofsókna gegn trans fólki. 20. júní 2022 14:08