Einhver mesti útlánavöxtur síðustu ára Stefán Ó. Jónsson skrifar 22. ágúst 2020 19:38 Ný íbúðalán hjá bönkunum rjúka út og er vöxturinn einhver sá mesti sem sést hefur árum saman að sögn hagfræðings. Það kunni að bera með sér að skuldsetning heimila sé að aukast. Í nýlegri mánaðarskýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar segir að síðastliðinn júnímánuður hafi verið umsvifamesti einstaki mánuðurinn, að minnsta kosti frá árinu 2013, í hreinum nýjum íbúðalánum hjá bönkunum. Alls voru í þeim mánuði lánuð út ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 31 milljarð króna, að frádregnum uppgreiðslum, innan bankanna. Nýjar tölur úr Seðlabankanum bera hins vegar með sér að útlánunum hafi aðeins farið fjölgandi síðan. Í júlí hafi bankarnir þannig veitt ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 45 milljarða króna, sem eru um 50 prósent aukning frá metmánuðinum á undan. Þó svo að inni í þetta vanti tölur frá lífeyrissjóðunum segir hagfræðingur hjá Viðskiptaráði efast um að það skekki heildarmyndina. Vöxturinn sé einhver sá mesti sem sést hafi síðustu árum, heildarútlán hjá bönkunum hafi aukist um 7 prósent á síðustu þremur mánuðum og að einhverju leyti sé skuldsetning heimilanna að aukast. Hagstæðari lánakjör leiki þar lykilhlutverk en þróunin í þessum efnum muni að líkindum ráðast af þremur þáttum: Hversu mikið heimilin séu tilbúin að skuldsetja sig, hvað Seðlabankinn gerir og svo af bolmagni bankanna. „Bönkunum er þrengri stakkur sniðinn heldur en fyrir 10 árum síðan, þannig að kemur sjálfsagt að því að það muni hægja á þessari þróun fyrr eða síðar. Engu að síður er þetta mikill vöxtur en erfitt að segja hversu lengi þetta mun halda áfram,“ segir Konráð S. Guðjónsson. Hvað skuldsetningu heimilanna varðar segir Konráð að hún sé að einhverju leyti afsprengi þeirra aðgerða sem ráðist var í í vor, eins og lækkun stýrivaxta, til að bregðast við kórónuveiruniðursveiflunni. „Það væri hægt að mæta því að einhverju leyti með aukinni skuldsetningu, að auka ráðstöfunartekjurnar og efla innlenda eftirspurn í gegnum erfiðasta hjallann. En þá er spurning hvenær það verður of mikið, að ekki verður lengur nægjanlegur gjaldeyrir til staðar til að fjármagna innflutninginn á öllu sem við kaupum o.s.frv.. og það fer að veltast út í verðlagið,“ segir Konráð. Haldi sú þróun áfram til lengri tíma megi ætla að verðbólguþrýstingur fari að myndast. Þorri nýju lánanna eru óverðtryggð og á breytilegum vöxtum, sem eru viðkvæm fyrir verðbólguskoti. Konráð segir tilhneiginguna hafa verið þá að þegar verðbólgan hefur hækkað hafi Seðlabankinn brugðist við með hækkun stýrivaxta, vaxtahækkanir hjá bönkunum hafi síðan fylgt í kjölfarið. Ekki sé þó útlit fyrir óðaverðbólgu, í íslensku sögulegu samhengi. Engu að síður segir Konráð að verðbólgan sé nokkuð viðkvæm, það sé því ekki hægt að útiloka aukna verðbólgu. „Ef það er verið að auka ráðstöfunartekjur heimilanna í gegnum þessi auknu útlán og við erum að sjá krónuna veikjast þá ætti það ekki að koma á óvart þó svo að verðbólgan skríði eitthvað upp.“ Framtíð lánanna sé í höndum Seðlabankans. Það er vaxtaákvörðun í næstu viku, sem tekur m.a. mið af verðbólgu og stöðunni í hagkerfinu. „Ef þau í peningastefnunefndinni sjá fram á erfið misseri fram undan er ekkert víst að þau hækki vexti þó svo að verðbólguhorfurnar haf eitthvað versnað," segir Konráð. Greinendur Landsbankans telja þannig líkur á að vaxtastigið verði óbreytt. Á sama tíma og útlán til heimila aukast er samdráttur á fyrirtækjahliðinni, sem Konráð segir ákveðið áhyggjuefni. Það sé ekki leiðin út úr kreppunni. Til að hjólin fari aftur að snúast og ný störf veðri til af þurfi fjárfesting fyrirtækja að aukast. „Vonandi sjáum við það gerast sem fyrst,“ segir Konráð. Seðlabankinn Íslenskir bankar Húsnæðismál Mest lesið Ólafur Ingi: „Ég er kostuð eiginkona“ Atvinnulíf Einróma niðurstaða að Hörður sé eins og Kristján í Frozen Atvinnulíf Nýr flugrekstrarstjóri Icelandair Viðskipti innlent Óábyrgt að afskrifa kílómetragjaldið Neytendur Þurfti ekki að sýna fram á að greitt hafi verið fyrir duldar auglýsingar Neytendur Kílómetragjaldið mögulega fórnarlamb stjórnarslita Neytendur Engin endurgreiðsla þrátt fyrir rifbeinsbrot Neytendur Hvetur fólk til að nota arf barnanna og nýta peningana sína snemma Atvinnulíf Brá sér frá í sauðburð og kvíðinn ferðamaður flúði Neytendur „Reglugerðin tekur gildi hvort sem menn hafa þetta hugrekki eða ekki“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Nýr flugrekstrarstjóri Icelandair Skúli og félagar sýknaðir en þrotabúið fær 750 milljónir Hafna ásökunum um smánarlaun Segja gjald á nikótínpúða leiða til aukinna reykinga „Þið hafið efni á þessari kauphækkun, borgið hana núna“ Staðfesta dóm héraðsdóms en lækka bætur til Vinnslustöðvar Þrír nýir stjórnendur hjá Wisefish Nebraska heyrir sögunni til Smána Bakkavararbræður fyrir greiðslu „fátæktarlauna“ Stækka gagnaverin á Akureyri og í Reykjanesbæ Í beinni: Kosningafundur atvinnulífsins Sætanýtingin aldrei verið betri í október ECIT AS kaupir meirihluta í Bókað frá KPMG Manneskja með von á bakvið hverja einustu umsókn Aukning í ferðalögum til landsins Breytingar í framkvæmdastjórn Origo Linda ráðin framkvæmdastjóri háttsemiseftirlits Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Sjá meira
Ný íbúðalán hjá bönkunum rjúka út og er vöxturinn einhver sá mesti sem sést hefur árum saman að sögn hagfræðings. Það kunni að bera með sér að skuldsetning heimila sé að aukast. Í nýlegri mánaðarskýrslu Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar segir að síðastliðinn júnímánuður hafi verið umsvifamesti einstaki mánuðurinn, að minnsta kosti frá árinu 2013, í hreinum nýjum íbúðalánum hjá bönkunum. Alls voru í þeim mánuði lánuð út ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 31 milljarð króna, að frádregnum uppgreiðslum, innan bankanna. Nýjar tölur úr Seðlabankanum bera hins vegar með sér að útlánunum hafi aðeins farið fjölgandi síðan. Í júlí hafi bankarnir þannig veitt ný óverðtryggð íbúðalán á breytilegum vöxtum fyrir rúmlega 45 milljarða króna, sem eru um 50 prósent aukning frá metmánuðinum á undan. Þó svo að inni í þetta vanti tölur frá lífeyrissjóðunum segir hagfræðingur hjá Viðskiptaráði efast um að það skekki heildarmyndina. Vöxturinn sé einhver sá mesti sem sést hafi síðustu árum, heildarútlán hjá bönkunum hafi aukist um 7 prósent á síðustu þremur mánuðum og að einhverju leyti sé skuldsetning heimilanna að aukast. Hagstæðari lánakjör leiki þar lykilhlutverk en þróunin í þessum efnum muni að líkindum ráðast af þremur þáttum: Hversu mikið heimilin séu tilbúin að skuldsetja sig, hvað Seðlabankinn gerir og svo af bolmagni bankanna. „Bönkunum er þrengri stakkur sniðinn heldur en fyrir 10 árum síðan, þannig að kemur sjálfsagt að því að það muni hægja á þessari þróun fyrr eða síðar. Engu að síður er þetta mikill vöxtur en erfitt að segja hversu lengi þetta mun halda áfram,“ segir Konráð S. Guðjónsson. Hvað skuldsetningu heimilanna varðar segir Konráð að hún sé að einhverju leyti afsprengi þeirra aðgerða sem ráðist var í í vor, eins og lækkun stýrivaxta, til að bregðast við kórónuveiruniðursveiflunni. „Það væri hægt að mæta því að einhverju leyti með aukinni skuldsetningu, að auka ráðstöfunartekjurnar og efla innlenda eftirspurn í gegnum erfiðasta hjallann. En þá er spurning hvenær það verður of mikið, að ekki verður lengur nægjanlegur gjaldeyrir til staðar til að fjármagna innflutninginn á öllu sem við kaupum o.s.frv.. og það fer að veltast út í verðlagið,“ segir Konráð. Haldi sú þróun áfram til lengri tíma megi ætla að verðbólguþrýstingur fari að myndast. Þorri nýju lánanna eru óverðtryggð og á breytilegum vöxtum, sem eru viðkvæm fyrir verðbólguskoti. Konráð segir tilhneiginguna hafa verið þá að þegar verðbólgan hefur hækkað hafi Seðlabankinn brugðist við með hækkun stýrivaxta, vaxtahækkanir hjá bönkunum hafi síðan fylgt í kjölfarið. Ekki sé þó útlit fyrir óðaverðbólgu, í íslensku sögulegu samhengi. Engu að síður segir Konráð að verðbólgan sé nokkuð viðkvæm, það sé því ekki hægt að útiloka aukna verðbólgu. „Ef það er verið að auka ráðstöfunartekjur heimilanna í gegnum þessi auknu útlán og við erum að sjá krónuna veikjast þá ætti það ekki að koma á óvart þó svo að verðbólgan skríði eitthvað upp.“ Framtíð lánanna sé í höndum Seðlabankans. Það er vaxtaákvörðun í næstu viku, sem tekur m.a. mið af verðbólgu og stöðunni í hagkerfinu. „Ef þau í peningastefnunefndinni sjá fram á erfið misseri fram undan er ekkert víst að þau hækki vexti þó svo að verðbólguhorfurnar haf eitthvað versnað," segir Konráð. Greinendur Landsbankans telja þannig líkur á að vaxtastigið verði óbreytt. Á sama tíma og útlán til heimila aukast er samdráttur á fyrirtækjahliðinni, sem Konráð segir ákveðið áhyggjuefni. Það sé ekki leiðin út úr kreppunni. Til að hjólin fari aftur að snúast og ný störf veðri til af þurfi fjárfesting fyrirtækja að aukast. „Vonandi sjáum við það gerast sem fyrst,“ segir Konráð.
Seðlabankinn Íslenskir bankar Húsnæðismál Mest lesið Ólafur Ingi: „Ég er kostuð eiginkona“ Atvinnulíf Einróma niðurstaða að Hörður sé eins og Kristján í Frozen Atvinnulíf Nýr flugrekstrarstjóri Icelandair Viðskipti innlent Óábyrgt að afskrifa kílómetragjaldið Neytendur Þurfti ekki að sýna fram á að greitt hafi verið fyrir duldar auglýsingar Neytendur Kílómetragjaldið mögulega fórnarlamb stjórnarslita Neytendur Engin endurgreiðsla þrátt fyrir rifbeinsbrot Neytendur Hvetur fólk til að nota arf barnanna og nýta peningana sína snemma Atvinnulíf Brá sér frá í sauðburð og kvíðinn ferðamaður flúði Neytendur „Reglugerðin tekur gildi hvort sem menn hafa þetta hugrekki eða ekki“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Nýr flugrekstrarstjóri Icelandair Skúli og félagar sýknaðir en þrotabúið fær 750 milljónir Hafna ásökunum um smánarlaun Segja gjald á nikótínpúða leiða til aukinna reykinga „Þið hafið efni á þessari kauphækkun, borgið hana núna“ Staðfesta dóm héraðsdóms en lækka bætur til Vinnslustöðvar Þrír nýir stjórnendur hjá Wisefish Nebraska heyrir sögunni til Smána Bakkavararbræður fyrir greiðslu „fátæktarlauna“ Stækka gagnaverin á Akureyri og í Reykjanesbæ Í beinni: Kosningafundur atvinnulífsins Sætanýtingin aldrei verið betri í október ECIT AS kaupir meirihluta í Bókað frá KPMG Manneskja með von á bakvið hverja einustu umsókn Aukning í ferðalögum til landsins Breytingar í framkvæmdastjórn Origo Linda ráðin framkvæmdastjóri háttsemiseftirlits Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Sjá meira