Skimun á landamærunum lágmarkar áhættu en eyðir henni ekki Kjartan Kjartansson skrifar 2. júní 2020 15:36 Þórólfur Guðnason, sóttvarnalæknir, mælir með skimun á landamærunum, vottorðum fyrir veikindum eða sýnatöku og sóttkví til að fyrirbyggja að ferðamenn beri með sér smit til Íslands þegar slakað verður á ferðatakmörkunum 15. júní. Vísir/Vilhelm Sóttvarnalæknir mælir með því að stefnt verði að því að hefja skimun ferðamanna fyrir kórónuveiru á Keflavíkurflugvelli sem fyrst til að reynsla fáist af henni á meðan ferðamannastraumur er enn ekki mikill. Í minnisblaði til heilbrigðisráðherra segir sóttvarnalæknir skimunina draga úr áhættu á að smitaðir ferðamenn komi til landsins en komi ekki algerlega í veg fyrir það. Ríkisstjórnir ætlar að aflétta ferðatakmörkunum sem hafa verið í gildi vegna kórónuveirufaraldursins og hefja skimun fyrir veirunni á Keflavíkurflugvelli 15. júní. Þá geta ferðamenn valið að láta taka úr sér sýni á flugvellinum eða skila inn vottorði í stað þess að fara í fjórtán daga sóttkví. Í minnisblaði Þórólfs Guðnasonar, sóttvarnalæknis, til Svandísar Svavarsdóttur, heilbrigðisráðherra, útilokar hann aðra kosti um takmarkanir á komu ferðamanna til landsins, þar á meðal algera opnun og lokun landamæranna, heilsufarsskoðun fyrir eða við komu til landsins og að ferðamenn framvísi vottorði með niðurstöðum úr mótefnaprófi. Sóttvarnlæknir telur fjórtán daga sóttkví áfram verða eina mikilvægustu aðferðina til þess að hindra komu veirunnar til landsins. Hann telur einnig að bjóða eigi ferðamönnum upp á þann möguleika að sýna vottorð um yfirstaðin veikindi af völdum Covid-19 sem undirskildi ferðamenn þá frá frekari takmörkunum á landamærum Íslands. Þá eigi einstaklingar að geta lagt fram opinbert vottorð frá heimalandi sínu um neikvæða niðurstöðu sýnatöku sem sé ekki eldra en fjögurra daga gamalt og verða þá undanþegnir frekari takmörkunum hér á landi. Niðurstaða skimunar getur verið neikvæð fjórum dögum eftir smit Varðandi skimun með svonefndu kjarnsýrumögnunarprófi (PCR) telur sóttvarnalæknir til að stefnt verði að því að hefja skimunina á landamærunum 15. júní og að stefnt verði að því að vinnan standi yfir í að minnsta kosti sex mánuði með möguleika á endurskoðun á tímabilinu og að aðgerðin verði skilgreind sem sóttvarnaráðstöfun. Leggur hann til að leitað verði strax til Íslenskrar erfðagreiningar um aðstoð við greiningu sýna og upplýsingatæknimál. Varar sóttvarnalæknir þó við því að PCR-prófin útrými ekki allri hættu á að ferðamenn beri með sér smit til landsins. Slík mæling hjá einkennalausum einstaklingum sé ekki óyggjandi til að greina veiruna. Einkennalaus smitberi getur greinst með neikvætt próf á fyrstu fjórum dögunum eftir smit. Margfalt meiri líkur sú þó á því að einstaklingur með neikvætt próf sé raunverulega ekki smitaður. „PCR mæling hjá ferðamönnum sem koma til landsins mun því lámarka áhættuna á því að smitaður ferðamaður komist inn í landið en kemur ekki [algerlega] í veg fyrir slíkt. Jákvæð niðurstaða prófs mun hins vegar geta leitt til frekari rannsókna, t.d. mótefnamælinga, sem munu skera úr um hvort einangrunar sé þörf. Almenn séð mun þurfa að setja sýkta ferðamenn í einangrun og útsetta í sóttkví eins og gert hefur verið við Íslendinga,“ segir í minnisblaðinu. Skimunaraðferðin er nokkuð dýr í framkvæmd, þarf mikla skipulagningu, kaup á tækjabúnaði, bætt húsnæði og aukinn mannafla. Sóttvarnalæknir segir engu að síður þennan upphafskostnað nauðsynlega fjárfestingu sem skili sér til framtíðar. „Ég tel mikilvægt að skimun á landamærastöðvum verði hrint í framkvæmd eigi síðar en 15. júní því mikilvægt er fá reynslu af skimuninni á meðan alþjóðlegur ferðamannastraumur er ekki mikill,“ segir sóttvarnalæknir í minnisblaði sínu. Lokun ekki vænleg og mótefnapróf óáreiðanleg Í minnisblaðinu útilokar sóttvarnalæknir möguleikann á að opna landamærin án takmarkana í bráð. Faraldurinn sé enn í töluverðri útbreiðslu í flestum nálægum löndum og sums staðar í vexti ennþá. Yrði Ísland opnað án takmarkana telur sóttvarnalæknir „næsta víst“ að veiran bæri til landsins, annað hvort með ferðum Íslendinga erlendis eða erlendum ferðamönnum. Alger lokun landamæranna hugnast sóttvarnalækni ekki heldur. Slíkt seinkaði í besta falli því að veiran bærist til landsins um nokkra mánuði. Þá væri óvíst hversu lengi landamærin þyrftu að vera lokuð. Líklega þyrftu þau að vera það þar til veiran yrði útdauð í heiminum, komið yrði á markað virkt bóluefni eða fullnægjandi meðferð en það gæti tekið nokkur ár. „Þessi kostur er því ekki vænlegur fyrir Íslenskt samfélag að mínu mati og myndi valda hér verulegu samfélagslegu og heilsufarslegu tjóni með óvissum ávinningi,“ segir í minnisblaðinu. Heilsufarsskoðun ferðamanna, eins og hitamæling og almenn líkamsskoðun, sem hefur verið notuð á landamærum í sumum löndum ber lítinn árangur og er kostnaðarsöm, að mati sóttvarnalæknis sem mælir ekki með að þeirri aðferð verði beitt á Keflavíkurflugvelli. Mótefnamæling er ekki orðin nægilega áreiðanleg að mati sóttvarnalæknis til að hann telji ráðlegt að treysta niðurstöðum hennar á þessum tímapunkti. „Þetta kann hins vegar að breytast á næstu vikum og mánuðum,“ segir hann. Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Heilbrigðismál Ferðamennska á Íslandi Keflavíkurflugvöllur Tengdar fréttir Sóttvarnalæknir mun bera meginábyrgð á skimunum Nú er ljóst að komufarþegum mun standa til boða að fara í sýnatöku á Keflavíkurflugvelli frá og með 15. júní og í framhaldinu á öðrum helstu landamærastöðvum eða framvísa jafngildu vottorði að utan. Annars þurfa þeir að fara í tveggja vikna sóttkví. 2. júní 2020 12:33 Mest lesið Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Innlent Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Innlent Stafræn skírteini hætta í símaveskjum Innlent Íbúar leiti réttar síns vegna flautsins: „Þetta er lýðheilsuógn“ Innlent Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Innlent Dæmdur í 21 árs fangelsi fyrir að nauðga tugum skjólstæðinga Erlent „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Innlent Mikill viðbúnaður vegna einstaklings sem féll í Brúará Innlent Fyrirsjáanlegar deilur: Valdamesti maður heims og sá ríkasti hnakkrífast Erlent Ásthildur Lóa skammar þingheim Innlent Fleiri fréttir Mikill viðbúnaður vegna einstaklings sem féll í Brúará Ein á móti rýmkuðu sorgarleyfi „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Missti nánast sjónina þegar sláttuorf skaut steini í annað augað Mál áfengisverslananna komin til ákærusviðs, aftur Frumvarp um farþegalista samþykkt Kolbrún segir gesti nefndarinnar handbendi minnihlutans Löng bílaröð meðan hæðarslá er lagfærð Öllum sagt upp: „Ekkert verið að hugsa um félagsmiðstöðvastarf“ Launahækkunin mun fara í gegn en kerfið endurskoðað í haust Búa sig undir margmenni á Hengil Ultra Ásthildur Lóa skammar þingheim Íbúar leiti réttar síns vegna flautsins: „Þetta er lýðheilsuógn“ Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Launahækkanir ráðamanna og rifrildi Trumps og Musks í hádegisfréttum Aflýsa óvissustigi vegna norðanáhlaupsins Tveggja ára fangelsi fyrir ofbeldi gegn tveimur konum og karli Aflamark þorsks lækkað og reiknað með að stofninn minnki áfram Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Neitaði að blása í áfengismæli Stafræn skírteini hætta í símaveskjum Mörgu ábótavant við byggingu Brákarborgar Framtíð kirkjunnar enn óráðin Strandveiðisjómenn vilji aftur fá kvóta sem þeir hafi selt frá sér Nýtt slagorð Ísland Duty Free: „Ég er á leiðinni“ Börn verði að fá þau skilaboð að ofbeldi gegn þeim sé aldrei réttlætanlegt Gestum ráðið frá að heimsækja Dettifoss vegna stórrar skriðu Inga Sæland segist vera allt of löt að hreyfa sig Fá Barnaverndarmál leiða til ákæru og Herkastalinn í nýjar hendur Sjá meira
Sóttvarnalæknir mælir með því að stefnt verði að því að hefja skimun ferðamanna fyrir kórónuveiru á Keflavíkurflugvelli sem fyrst til að reynsla fáist af henni á meðan ferðamannastraumur er enn ekki mikill. Í minnisblaði til heilbrigðisráðherra segir sóttvarnalæknir skimunina draga úr áhættu á að smitaðir ferðamenn komi til landsins en komi ekki algerlega í veg fyrir það. Ríkisstjórnir ætlar að aflétta ferðatakmörkunum sem hafa verið í gildi vegna kórónuveirufaraldursins og hefja skimun fyrir veirunni á Keflavíkurflugvelli 15. júní. Þá geta ferðamenn valið að láta taka úr sér sýni á flugvellinum eða skila inn vottorði í stað þess að fara í fjórtán daga sóttkví. Í minnisblaði Þórólfs Guðnasonar, sóttvarnalæknis, til Svandísar Svavarsdóttur, heilbrigðisráðherra, útilokar hann aðra kosti um takmarkanir á komu ferðamanna til landsins, þar á meðal algera opnun og lokun landamæranna, heilsufarsskoðun fyrir eða við komu til landsins og að ferðamenn framvísi vottorði með niðurstöðum úr mótefnaprófi. Sóttvarnlæknir telur fjórtán daga sóttkví áfram verða eina mikilvægustu aðferðina til þess að hindra komu veirunnar til landsins. Hann telur einnig að bjóða eigi ferðamönnum upp á þann möguleika að sýna vottorð um yfirstaðin veikindi af völdum Covid-19 sem undirskildi ferðamenn þá frá frekari takmörkunum á landamærum Íslands. Þá eigi einstaklingar að geta lagt fram opinbert vottorð frá heimalandi sínu um neikvæða niðurstöðu sýnatöku sem sé ekki eldra en fjögurra daga gamalt og verða þá undanþegnir frekari takmörkunum hér á landi. Niðurstaða skimunar getur verið neikvæð fjórum dögum eftir smit Varðandi skimun með svonefndu kjarnsýrumögnunarprófi (PCR) telur sóttvarnalæknir til að stefnt verði að því að hefja skimunina á landamærunum 15. júní og að stefnt verði að því að vinnan standi yfir í að minnsta kosti sex mánuði með möguleika á endurskoðun á tímabilinu og að aðgerðin verði skilgreind sem sóttvarnaráðstöfun. Leggur hann til að leitað verði strax til Íslenskrar erfðagreiningar um aðstoð við greiningu sýna og upplýsingatæknimál. Varar sóttvarnalæknir þó við því að PCR-prófin útrými ekki allri hættu á að ferðamenn beri með sér smit til landsins. Slík mæling hjá einkennalausum einstaklingum sé ekki óyggjandi til að greina veiruna. Einkennalaus smitberi getur greinst með neikvætt próf á fyrstu fjórum dögunum eftir smit. Margfalt meiri líkur sú þó á því að einstaklingur með neikvætt próf sé raunverulega ekki smitaður. „PCR mæling hjá ferðamönnum sem koma til landsins mun því lámarka áhættuna á því að smitaður ferðamaður komist inn í landið en kemur ekki [algerlega] í veg fyrir slíkt. Jákvæð niðurstaða prófs mun hins vegar geta leitt til frekari rannsókna, t.d. mótefnamælinga, sem munu skera úr um hvort einangrunar sé þörf. Almenn séð mun þurfa að setja sýkta ferðamenn í einangrun og útsetta í sóttkví eins og gert hefur verið við Íslendinga,“ segir í minnisblaðinu. Skimunaraðferðin er nokkuð dýr í framkvæmd, þarf mikla skipulagningu, kaup á tækjabúnaði, bætt húsnæði og aukinn mannafla. Sóttvarnalæknir segir engu að síður þennan upphafskostnað nauðsynlega fjárfestingu sem skili sér til framtíðar. „Ég tel mikilvægt að skimun á landamærastöðvum verði hrint í framkvæmd eigi síðar en 15. júní því mikilvægt er fá reynslu af skimuninni á meðan alþjóðlegur ferðamannastraumur er ekki mikill,“ segir sóttvarnalæknir í minnisblaði sínu. Lokun ekki vænleg og mótefnapróf óáreiðanleg Í minnisblaðinu útilokar sóttvarnalæknir möguleikann á að opna landamærin án takmarkana í bráð. Faraldurinn sé enn í töluverðri útbreiðslu í flestum nálægum löndum og sums staðar í vexti ennþá. Yrði Ísland opnað án takmarkana telur sóttvarnalæknir „næsta víst“ að veiran bæri til landsins, annað hvort með ferðum Íslendinga erlendis eða erlendum ferðamönnum. Alger lokun landamæranna hugnast sóttvarnalækni ekki heldur. Slíkt seinkaði í besta falli því að veiran bærist til landsins um nokkra mánuði. Þá væri óvíst hversu lengi landamærin þyrftu að vera lokuð. Líklega þyrftu þau að vera það þar til veiran yrði útdauð í heiminum, komið yrði á markað virkt bóluefni eða fullnægjandi meðferð en það gæti tekið nokkur ár. „Þessi kostur er því ekki vænlegur fyrir Íslenskt samfélag að mínu mati og myndi valda hér verulegu samfélagslegu og heilsufarslegu tjóni með óvissum ávinningi,“ segir í minnisblaðinu. Heilsufarsskoðun ferðamanna, eins og hitamæling og almenn líkamsskoðun, sem hefur verið notuð á landamærum í sumum löndum ber lítinn árangur og er kostnaðarsöm, að mati sóttvarnalæknis sem mælir ekki með að þeirri aðferð verði beitt á Keflavíkurflugvelli. Mótefnamæling er ekki orðin nægilega áreiðanleg að mati sóttvarnalæknis til að hann telji ráðlegt að treysta niðurstöðum hennar á þessum tímapunkti. „Þetta kann hins vegar að breytast á næstu vikum og mánuðum,“ segir hann.
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Heilbrigðismál Ferðamennska á Íslandi Keflavíkurflugvöllur Tengdar fréttir Sóttvarnalæknir mun bera meginábyrgð á skimunum Nú er ljóst að komufarþegum mun standa til boða að fara í sýnatöku á Keflavíkurflugvelli frá og með 15. júní og í framhaldinu á öðrum helstu landamærastöðvum eða framvísa jafngildu vottorði að utan. Annars þurfa þeir að fara í tveggja vikna sóttkví. 2. júní 2020 12:33 Mest lesið Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Innlent Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Innlent Stafræn skírteini hætta í símaveskjum Innlent Íbúar leiti réttar síns vegna flautsins: „Þetta er lýðheilsuógn“ Innlent Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Innlent Dæmdur í 21 árs fangelsi fyrir að nauðga tugum skjólstæðinga Erlent „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Innlent Mikill viðbúnaður vegna einstaklings sem féll í Brúará Innlent Fyrirsjáanlegar deilur: Valdamesti maður heims og sá ríkasti hnakkrífast Erlent Ásthildur Lóa skammar þingheim Innlent Fleiri fréttir Mikill viðbúnaður vegna einstaklings sem féll í Brúará Ein á móti rýmkuðu sorgarleyfi „Erum ekki dúkkur sem Snorri getur sagt fyrir verkum“ Kýldi konu eftir kynmök: „Hvað, getur þú ekki meira?“ Missti nánast sjónina þegar sláttuorf skaut steini í annað augað Mál áfengisverslananna komin til ákærusviðs, aftur Frumvarp um farþegalista samþykkt Kolbrún segir gesti nefndarinnar handbendi minnihlutans Löng bílaröð meðan hæðarslá er lagfærð Öllum sagt upp: „Ekkert verið að hugsa um félagsmiðstöðvastarf“ Launahækkunin mun fara í gegn en kerfið endurskoðað í haust Búa sig undir margmenni á Hengil Ultra Ásthildur Lóa skammar þingheim Íbúar leiti réttar síns vegna flautsins: „Þetta er lýðheilsuógn“ Slævandi lyf og lágt sætisbak dráttarvélar orsakir banaslyss Launahækkanir ráðamanna og rifrildi Trumps og Musks í hádegisfréttum Aflýsa óvissustigi vegna norðanáhlaupsins Tveggja ára fangelsi fyrir ofbeldi gegn tveimur konum og karli Aflamark þorsks lækkað og reiknað með að stofninn minnki áfram Fær bætur 45 árum eftir föðurmissinn: „Varð eiginlega tíu ára aftur“ Neitaði að blása í áfengismæli Stafræn skírteini hætta í símaveskjum Mörgu ábótavant við byggingu Brákarborgar Framtíð kirkjunnar enn óráðin Strandveiðisjómenn vilji aftur fá kvóta sem þeir hafi selt frá sér Nýtt slagorð Ísland Duty Free: „Ég er á leiðinni“ Börn verði að fá þau skilaboð að ofbeldi gegn þeim sé aldrei réttlætanlegt Gestum ráðið frá að heimsækja Dettifoss vegna stórrar skriðu Inga Sæland segist vera allt of löt að hreyfa sig Fá Barnaverndarmál leiða til ákæru og Herkastalinn í nýjar hendur Sjá meira
Sóttvarnalæknir mun bera meginábyrgð á skimunum Nú er ljóst að komufarþegum mun standa til boða að fara í sýnatöku á Keflavíkurflugvelli frá og með 15. júní og í framhaldinu á öðrum helstu landamærastöðvum eða framvísa jafngildu vottorði að utan. Annars þurfa þeir að fara í tveggja vikna sóttkví. 2. júní 2020 12:33