Kanna þurfi lögmæti kirkjusamnings Aðalheiður Ámundadóttir skrifar 28. október 2019 06:15 Jarðirnar sem ríkið eignaðist 1997 eru ótilgreindar en samkomulag um greiðslur fyrir þær er ótímabundið. Undirnefnd fjárlaganefndar leggur til að Ríkisendurskoðun verði falið að meta nýjan samning milli ríkis og kirkju og hvort hann samræmist lögum um opinber fjármál. Nefndin leggur einnig til að óskað verði eftir minnisblaði um afstemmingu ráðuneytisins og Ríkisendurskoðunar á skuldastöðu ríkisins við kirkjuna vegna eignatilfærslu kirkjujarða til ríkisins á grundvelli kirkjujarðasamkomulagsins frá 1997. Í samkomulaginu frá 1997 er kveðið á um að ríkið eignist allar kirkjujarðir utan prestssetra gegn því að ríkið greiði laun tiltekins fjölda presta og starfsmanna þjóðkirkjunnar. Ríkið hefur greitt á fimmta tug milljarða til kirkjunnar á samningstímanum. Ekki liggur hins vegar fyrir til hvaða jarða samningurinn tekur né var nokkurn tíma gert mat á virði samningsins né eignanna sem hann tekur til enda jarðirnar ótilgreindar í samkomulaginu. Í september síðastliðnum var ritað undir viðbótarsamkomulag við samninginn frá 1997, með einföldun hans fyrir augum. Í viðbótarsamningi þessum er fjallað um allar greiðslur úr ríkissjóði til kirkjunnar, um þrjá og hálfan milljarð á ári, að frátöldum sóknargjöldum. Samningurinn er ótímabundinn en samningsaðilar geta krafist endurskoðunar á ákvæðum hans eftir fimmtán ár. Sérstaklega er kveðið á um að samningsaðilar geti ekki krafist breytinga á samningnum á grundvelli fjölgunar eða fækkunar meðlima í þjóðkirkjunni.Samkvæmt svari dómsmálaráðuneytis við fyrirspurn Fréttablaðsins var samningurinn ekki borinn undir Alþingi, sem fer með fjárveitingavaldið, heldur er samningurinn sem slíkur í umboði ríkisstjórnarinnar, eins og segir í svarinu. Ljóst er hins vegar að lagabreytingar þarf til að ákvæði hans geti öðlast gildi auk þess sem Alþingi þarf að samþykkja allar fjárveitingar ríkisins með fjárlögum. Á fundi fjárlaganefndar 6. október síðastliðinn var skipuð undirnefnd til að gera tillögur um innleiðingu á ákvæðum samningsins í fjárlög. Í undirnefndinni sitja Haraldur Benediktsson, Björn Leví Gunnarsson og Birgir Þórarinsson. Í minnisblaði þeirra til fjárlaganefndar eru reifuð nokkur álitamál sem þarfnist skýringa. Helsta álitaefnið varðar „uppgjör þeirrar tilfærslu á eignum sem áttu sér stað árið 1907 og voru gerðar upp í kirkjujarðasamkomulaginu frá 1997. Um hvaða eignir var að ræða og hver er endanlegur kostnaður þess uppgjörs fyrir ríkið.“ Gagnrýnt er að greiðslur til kirkjunnar samkvæmt samkomulaginu séu ekki sundurliðaðar þannig að ljóst sé hvaða upphæðum sé ætlað að vera greiðslur fyrir hinar ótilgreindu jarðir og hvaða greiðslum sé ætlað að uppfylla skyldu ríkisins samkvæmt 62. gr. stjórnarskrárinnar sem kveður á um skyldu til að styðja og vernda íslensku þjóðkirkjuna. Þrátt fyrir að öll tormerki hafi verið talin á því að unnt sé að verðmeta verðmætin sem fluttust til ríkisins með samkomulaginu frá 1997, er vísað til álitsgerða kirkjueignanefndar frá 1984 og 1992 sem innihéldu lista af jörðum sem nefndarmenn telja að samkomulagið hafi grundvallast á. Andvirði þeirra hafi verið reiknað á sínum tíma og uppfært verðmæti þeirra í dag sé um þrír milljarðar. Því megi færa rök fyrir því að fullnaðargreiðsla ríkisins fyrir jarðirnar sé þegar að fullu greidd og eftir standi aðeins skuldbinding ríkisins gagnvart kirkjunni á grundvelli 62. gr. stjórnarskrárinnar. Í minnisblaðinu er vísað til laga um opinber fjármál og dregið í efa að framangreindur óskýrleiki samninga ríkisins við kirkjuna standist strangar kröfur laganna um samninga ríkisins. Vísað er til þess að samningurinn sé ótímabundinn en opinn til endurskoðunar eftir 15 ár. Lög um opinber fjármál kveða hins vegar á um að samningar skuli almennt takmarkast við fimm ár en undanþáguheimild er fyrir hendi vegna kostnaðarsamra fjárfestinga. Ekki er gerð tilraun til að rökstyðja fimmtán ára gildistíma samningsins. Þá segir einnig að hvorki sé skilgreint umfang né gæði starfseminnar sem samningurinn tekur til, hvaða skilyrði fylgja greiðslum og hvernig eftirlit verði haft með þeim. Leggur undirnefndin til að fjárlaganefnd kalli eftir frekari gögnum frá ráðuneytunum til að skýra þessi álitaefni og að Ríkisendurskoðun verði falið að meta hvort samkomulagið samræmist lögum um opinber fjármál. Fjárlaganefnd mun nú afla upplýsinga og umsagnar fjármálaráðuneytisins áður en frekari afstaða verður tekin til málsins. Alþingi Birtist í Fréttablaðinu Þjóðkirkjan Mest lesið Upplifir að þau hafi verið leidd í gildru Innlent „Alvarlegasta árásin gegn dönskum innviðum til þessa“ Erlent Harmsaga fjölskyldunnar ekkert einsdæmi Innlent Hrædd um að brennuvargur gangi laus í bænum Innlent Fóru með fleipur um einhverfu og bóluefni Erlent Stefnir í lokað þinghald að beiðni mæðgnanna Innlent „Það er betlmenning og allir eiga að fá allt frítt“ Viðskipti innlent Bein útsending: Trump ávarpar allsherjarþingið Erlent Gagnrýndi allt og alla í langri og slitróttri ræðu Erlent Óttaslegnir eldri borgarar eftir endurtekna eldsvoða Innlent Fleiri fréttir Inga eigi að kalla saman þjóðaröryggisráð þegar í stað Skólameistarar styðja ekki breytingar ráðherra Stefnir í lokað þinghald að beiðni mæðgnanna Harmsaga fjölskyldunnar ekkert einsdæmi Örlög hjartanna enn óráðin Troðfyllti stangirnar af amfetamínbasa Forsetahjónin á leið til Finnlands Benti á mikilvægi fyrirmynda þegar kæmi að jafnréttismálum Ekki lengur framsal á fullveldi heldur neytendavernd Mæla hiklaust með lyfinu á meðgöngu ef þörf þykir á Hrædd um að brennuvargur gangi laus í bænum Starfandi forsætisráðherra lítur drónabrölt „grafalvarlegum augum“ Vara við svikapóstum frá Ríkisskattstjóra Dularfullir drónar og umdeildar kenningar um einhverfu og parasetamól Telja sig vita hverjir grímuklæddu mennirnir eru Ferðum aflýst og einni vél snúið við vegna drónaumferðar í Kaupmannahöfn Ætlar að fækka sveitarfélögum fyrir kosningar Aðeins helmingur telur sig við góða heilsu Rannsaka húsbrot og eldsvoða á Sauðárkróki Krefur Reykjavíkurborg um frekari svör vegna fundargerðar Upplifir að þau hafi verið leidd í gildru Rannsaka mál sex grímuklæddra manna sem réðust á einn Óttaslegnir eldri borgarar eftir endurtekna eldsvoða Vill frekar fjölga lögreglumönnum heldur en lögreglustöðvum Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Björg ætlar að láta að sér kveða í Viðreisn Þrettán konur höfðu samband svo að nauðgarinn færi í fangelsi Þrír enn í gæsluvarðhaldi vegna umfangsmikils fíkniefnamáls Löng bið eftir að nauðgari hefji afplánun og betlmenning Sleppt lausum eftir yfirheyrslu Sjá meira
Undirnefnd fjárlaganefndar leggur til að Ríkisendurskoðun verði falið að meta nýjan samning milli ríkis og kirkju og hvort hann samræmist lögum um opinber fjármál. Nefndin leggur einnig til að óskað verði eftir minnisblaði um afstemmingu ráðuneytisins og Ríkisendurskoðunar á skuldastöðu ríkisins við kirkjuna vegna eignatilfærslu kirkjujarða til ríkisins á grundvelli kirkjujarðasamkomulagsins frá 1997. Í samkomulaginu frá 1997 er kveðið á um að ríkið eignist allar kirkjujarðir utan prestssetra gegn því að ríkið greiði laun tiltekins fjölda presta og starfsmanna þjóðkirkjunnar. Ríkið hefur greitt á fimmta tug milljarða til kirkjunnar á samningstímanum. Ekki liggur hins vegar fyrir til hvaða jarða samningurinn tekur né var nokkurn tíma gert mat á virði samningsins né eignanna sem hann tekur til enda jarðirnar ótilgreindar í samkomulaginu. Í september síðastliðnum var ritað undir viðbótarsamkomulag við samninginn frá 1997, með einföldun hans fyrir augum. Í viðbótarsamningi þessum er fjallað um allar greiðslur úr ríkissjóði til kirkjunnar, um þrjá og hálfan milljarð á ári, að frátöldum sóknargjöldum. Samningurinn er ótímabundinn en samningsaðilar geta krafist endurskoðunar á ákvæðum hans eftir fimmtán ár. Sérstaklega er kveðið á um að samningsaðilar geti ekki krafist breytinga á samningnum á grundvelli fjölgunar eða fækkunar meðlima í þjóðkirkjunni.Samkvæmt svari dómsmálaráðuneytis við fyrirspurn Fréttablaðsins var samningurinn ekki borinn undir Alþingi, sem fer með fjárveitingavaldið, heldur er samningurinn sem slíkur í umboði ríkisstjórnarinnar, eins og segir í svarinu. Ljóst er hins vegar að lagabreytingar þarf til að ákvæði hans geti öðlast gildi auk þess sem Alþingi þarf að samþykkja allar fjárveitingar ríkisins með fjárlögum. Á fundi fjárlaganefndar 6. október síðastliðinn var skipuð undirnefnd til að gera tillögur um innleiðingu á ákvæðum samningsins í fjárlög. Í undirnefndinni sitja Haraldur Benediktsson, Björn Leví Gunnarsson og Birgir Þórarinsson. Í minnisblaði þeirra til fjárlaganefndar eru reifuð nokkur álitamál sem þarfnist skýringa. Helsta álitaefnið varðar „uppgjör þeirrar tilfærslu á eignum sem áttu sér stað árið 1907 og voru gerðar upp í kirkjujarðasamkomulaginu frá 1997. Um hvaða eignir var að ræða og hver er endanlegur kostnaður þess uppgjörs fyrir ríkið.“ Gagnrýnt er að greiðslur til kirkjunnar samkvæmt samkomulaginu séu ekki sundurliðaðar þannig að ljóst sé hvaða upphæðum sé ætlað að vera greiðslur fyrir hinar ótilgreindu jarðir og hvaða greiðslum sé ætlað að uppfylla skyldu ríkisins samkvæmt 62. gr. stjórnarskrárinnar sem kveður á um skyldu til að styðja og vernda íslensku þjóðkirkjuna. Þrátt fyrir að öll tormerki hafi verið talin á því að unnt sé að verðmeta verðmætin sem fluttust til ríkisins með samkomulaginu frá 1997, er vísað til álitsgerða kirkjueignanefndar frá 1984 og 1992 sem innihéldu lista af jörðum sem nefndarmenn telja að samkomulagið hafi grundvallast á. Andvirði þeirra hafi verið reiknað á sínum tíma og uppfært verðmæti þeirra í dag sé um þrír milljarðar. Því megi færa rök fyrir því að fullnaðargreiðsla ríkisins fyrir jarðirnar sé þegar að fullu greidd og eftir standi aðeins skuldbinding ríkisins gagnvart kirkjunni á grundvelli 62. gr. stjórnarskrárinnar. Í minnisblaðinu er vísað til laga um opinber fjármál og dregið í efa að framangreindur óskýrleiki samninga ríkisins við kirkjuna standist strangar kröfur laganna um samninga ríkisins. Vísað er til þess að samningurinn sé ótímabundinn en opinn til endurskoðunar eftir 15 ár. Lög um opinber fjármál kveða hins vegar á um að samningar skuli almennt takmarkast við fimm ár en undanþáguheimild er fyrir hendi vegna kostnaðarsamra fjárfestinga. Ekki er gerð tilraun til að rökstyðja fimmtán ára gildistíma samningsins. Þá segir einnig að hvorki sé skilgreint umfang né gæði starfseminnar sem samningurinn tekur til, hvaða skilyrði fylgja greiðslum og hvernig eftirlit verði haft með þeim. Leggur undirnefndin til að fjárlaganefnd kalli eftir frekari gögnum frá ráðuneytunum til að skýra þessi álitaefni og að Ríkisendurskoðun verði falið að meta hvort samkomulagið samræmist lögum um opinber fjármál. Fjárlaganefnd mun nú afla upplýsinga og umsagnar fjármálaráðuneytisins áður en frekari afstaða verður tekin til málsins.
Alþingi Birtist í Fréttablaðinu Þjóðkirkjan Mest lesið Upplifir að þau hafi verið leidd í gildru Innlent „Alvarlegasta árásin gegn dönskum innviðum til þessa“ Erlent Harmsaga fjölskyldunnar ekkert einsdæmi Innlent Hrædd um að brennuvargur gangi laus í bænum Innlent Fóru með fleipur um einhverfu og bóluefni Erlent Stefnir í lokað þinghald að beiðni mæðgnanna Innlent „Það er betlmenning og allir eiga að fá allt frítt“ Viðskipti innlent Bein útsending: Trump ávarpar allsherjarþingið Erlent Gagnrýndi allt og alla í langri og slitróttri ræðu Erlent Óttaslegnir eldri borgarar eftir endurtekna eldsvoða Innlent Fleiri fréttir Inga eigi að kalla saman þjóðaröryggisráð þegar í stað Skólameistarar styðja ekki breytingar ráðherra Stefnir í lokað þinghald að beiðni mæðgnanna Harmsaga fjölskyldunnar ekkert einsdæmi Örlög hjartanna enn óráðin Troðfyllti stangirnar af amfetamínbasa Forsetahjónin á leið til Finnlands Benti á mikilvægi fyrirmynda þegar kæmi að jafnréttismálum Ekki lengur framsal á fullveldi heldur neytendavernd Mæla hiklaust með lyfinu á meðgöngu ef þörf þykir á Hrædd um að brennuvargur gangi laus í bænum Starfandi forsætisráðherra lítur drónabrölt „grafalvarlegum augum“ Vara við svikapóstum frá Ríkisskattstjóra Dularfullir drónar og umdeildar kenningar um einhverfu og parasetamól Telja sig vita hverjir grímuklæddu mennirnir eru Ferðum aflýst og einni vél snúið við vegna drónaumferðar í Kaupmannahöfn Ætlar að fækka sveitarfélögum fyrir kosningar Aðeins helmingur telur sig við góða heilsu Rannsaka húsbrot og eldsvoða á Sauðárkróki Krefur Reykjavíkurborg um frekari svör vegna fundargerðar Upplifir að þau hafi verið leidd í gildru Rannsaka mál sex grímuklæddra manna sem réðust á einn Óttaslegnir eldri borgarar eftir endurtekna eldsvoða Vill frekar fjölga lögreglumönnum heldur en lögreglustöðvum Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Björg ætlar að láta að sér kveða í Viðreisn Þrettán konur höfðu samband svo að nauðgarinn færi í fangelsi Þrír enn í gæsluvarðhaldi vegna umfangsmikils fíkniefnamáls Löng bið eftir að nauðgari hefji afplánun og betlmenning Sleppt lausum eftir yfirheyrslu Sjá meira