Fiskur í mötuneytinu á mánudögum Magnús Þorlákur Lúðvíksson skrifar 14. desember 2012 06:00 Í hagfræðinni í háskólanum var mér kennt að almennt væri talið skynsamlegt að beita sveiflujöfnun við hagstjórn. Samkvæmt fræðunum á hið opinbera að stíga á bensíngjöfina þegar hægist um í efnahagslífinu en fjarlægja bolluna þegar partíið er almennilega komið í gang. Hugmyndin er sú að stöðugleiki sé æskilegri en sveiflur. Mér finnst þetta góð pæling og hef stundum velt fyrir mér hvort hún sé yfirfæranleg á fleiri svið mannlífsins. Tökum dæmi. Ef ég byggi til lista yfir hundrað eftirminnilegustu daga ævi minnar væru þar færri mánudagar en föstudagar. Fyrir vikið fær maður það ósjálfrátt á tilfinninguna að veröldin sé einhvern veginn fegurri um helgar en örlítið þunglamalegri í upphafi vikunnar. Flestir sem ég þekki gera betur við sig um helgar en á virkum dögum. Fólk borðar óhollari mat (nammidagar), er líklegra til að lyfta sér upp (sem hefur reyndar sennilega mest með fríið að gera) og er líklegra til að hitta vini og vandamenn eða leyfa sér algjöra slökun. Á mánudögum er lífsstíllinn aftur á móti meinlætalegri. Það er óalgengt að fólk lyfti sér upp snemma vikunnar (sæll mánudagsklúbbur Priksins) og þá er alltaf fiskur í mötuneytinu á mánudögum! Þessi hegðun ýkir hefðbundnar sveiflur daganna. Mánudagar verða enn þunglamalegri og helgarnar enn skemmtilegri. Ég hef efasemdir um að þetta sé skynsamlegasta leiðin til að dreifa "góðu hlutunum". Af hverju? Jú, vegna þess að máttur "góðu hlutanna" er meiri á óhressu dögunum og máttur þeirra "slæmu" minni á hressu dögunum. Á frábærum degi muntu ekki gera stórmál úr því þegar dekkið á bílnum springur og hvenær er notaleg kvöldstund með ástvinum betri en að loknum erfiðum vinnudegi? Því má velta fyrir sér hvort ekki sé skynsamlegt að beita sveiflujöfnun í daglegu lífi; njóta góðu hlutanna í upphafi vinnuvikunnar en lifa meinlætalegra lífi um helgar. Nú kann einhver að segja að andi mannlífsins sé léttari um helgar einmitt vegna þess að þá gerir fólk betur við sig. Það kann að vera rétt þótt fríið spili líka inn í. Ég hef hins vegar þá kenningu að jafnvel þótt daglegri sveiflujöfnun sé beitt sé tilfinningin fyrir ólíkum hressleika daga svo rótgróin að hún haldist óbreytt. Stóra áhyggjuefnið er fremur að maður detti úr takti við annað fólk. Á laugardegi: "Hey Maggi, kemurðu ekki í partíið í kvöld?" – "Nei, því miður, ég kláraði djammkvótann á þriðjudag…" Þetta er reyndar svo stórt áhyggjuefni að það eiginlega eyðileggur hugleiðinguna. En þetta er tilraunar virði, jafnvel þótt eina uppskeran verði að vera laus við ýsuna í hádeginu á mánudögum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Magnús Þorlákur Lúðvíksson Mest lesið Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson Skoðun
Í hagfræðinni í háskólanum var mér kennt að almennt væri talið skynsamlegt að beita sveiflujöfnun við hagstjórn. Samkvæmt fræðunum á hið opinbera að stíga á bensíngjöfina þegar hægist um í efnahagslífinu en fjarlægja bolluna þegar partíið er almennilega komið í gang. Hugmyndin er sú að stöðugleiki sé æskilegri en sveiflur. Mér finnst þetta góð pæling og hef stundum velt fyrir mér hvort hún sé yfirfæranleg á fleiri svið mannlífsins. Tökum dæmi. Ef ég byggi til lista yfir hundrað eftirminnilegustu daga ævi minnar væru þar færri mánudagar en föstudagar. Fyrir vikið fær maður það ósjálfrátt á tilfinninguna að veröldin sé einhvern veginn fegurri um helgar en örlítið þunglamalegri í upphafi vikunnar. Flestir sem ég þekki gera betur við sig um helgar en á virkum dögum. Fólk borðar óhollari mat (nammidagar), er líklegra til að lyfta sér upp (sem hefur reyndar sennilega mest með fríið að gera) og er líklegra til að hitta vini og vandamenn eða leyfa sér algjöra slökun. Á mánudögum er lífsstíllinn aftur á móti meinlætalegri. Það er óalgengt að fólk lyfti sér upp snemma vikunnar (sæll mánudagsklúbbur Priksins) og þá er alltaf fiskur í mötuneytinu á mánudögum! Þessi hegðun ýkir hefðbundnar sveiflur daganna. Mánudagar verða enn þunglamalegri og helgarnar enn skemmtilegri. Ég hef efasemdir um að þetta sé skynsamlegasta leiðin til að dreifa "góðu hlutunum". Af hverju? Jú, vegna þess að máttur "góðu hlutanna" er meiri á óhressu dögunum og máttur þeirra "slæmu" minni á hressu dögunum. Á frábærum degi muntu ekki gera stórmál úr því þegar dekkið á bílnum springur og hvenær er notaleg kvöldstund með ástvinum betri en að loknum erfiðum vinnudegi? Því má velta fyrir sér hvort ekki sé skynsamlegt að beita sveiflujöfnun í daglegu lífi; njóta góðu hlutanna í upphafi vinnuvikunnar en lifa meinlætalegra lífi um helgar. Nú kann einhver að segja að andi mannlífsins sé léttari um helgar einmitt vegna þess að þá gerir fólk betur við sig. Það kann að vera rétt þótt fríið spili líka inn í. Ég hef hins vegar þá kenningu að jafnvel þótt daglegri sveiflujöfnun sé beitt sé tilfinningin fyrir ólíkum hressleika daga svo rótgróin að hún haldist óbreytt. Stóra áhyggjuefnið er fremur að maður detti úr takti við annað fólk. Á laugardegi: "Hey Maggi, kemurðu ekki í partíið í kvöld?" – "Nei, því miður, ég kláraði djammkvótann á þriðjudag…" Þetta er reyndar svo stórt áhyggjuefni að það eiginlega eyðileggur hugleiðinguna. En þetta er tilraunar virði, jafnvel þótt eina uppskeran verði að vera laus við ýsuna í hádeginu á mánudögum.