Reyklausir með reykingahósta 18. júní 2005 00:01 Ég er orðin þreytt á kaffihúsaferðum. Þreytt á skemmtistöðum og þreytt á veitingastöðum. Hóstinn gerir mig þreytta. Hvaða hósti? Reykingahóstinn. Reykingahóstinn sem stafar reyndar ekki af mínum eigin reykingum heldur sígarettureyk annars fólks. Stundum er ég alveg hlessa á okkur Íslendingum. Við þykjumst vera svo óskaplega framarlega á öllum sviðum en ekki viljum við banna reykingar. Mótrökin eru öll með fáránlegasta móti. "Þá værum við að skerða frelsi einstaklingsins." Frelsi til þess að skaða aðra? Hvað með frelsið til að fara á kaffihús, veitingastaði og skemmtistaði án þess að anda að sér skaðlegum efnum? Einnig heyrast þær raddir oft að þeir sem þoli ekki reykinn geti bara farið eitthvað annað. Því miður gengur það ekki upp. Ekki hefur reyklaus skemmtistaður dúkkað upp enn. Reyklausu kaffihúsin örfáu eru í mesta lagi opin til tíu og hvað á reyklausa fólkið þá að gera? Fara heim? Við sættum okkur ekki við það og hírumst í staðinn inni á reykmettuðum stöðunum þangað til að augun eru farin að grenja og lungun að öskra. Hárið lyktar langar leiðir og fötin sömuleiðis. Af hverju látum við okkur hafa það? Jú, því við höfum líka gaman af því að skemmta okkur. Eitt sinn sagði samstarfsmaður við mig að ég væri nú ekki skyldug til þess að fara út að borða eða djamma og á meðan ég væri ekki skyldug til þess gæti ég ekki kvartað. Nefnilega af því að ég hefði val. Frábært. Ég verð þá bara heima. Eiga þá einungis reykingafólk og aðrir sem þola ógeðis reykinn þeirra að sækja skemmtistaði og kaffihús heim. Átta eigendur sig ekki á því að þeir eru að missa af öllum hinum? Hvað með starfsfólkið sem þarf að vinna í reyknum? Hvers á það að gjalda? Oft eru þetta einu störfin sem eru fáanleg og þá verður fólk bara að dúsa í skaðlegu umhverfi. Það er ekki réttlátt. Einnig hef ég heyrt þau rök að víst það eigi að banna reykingar því þær séu óhollar þá hljóti að vera rétt að banna fólki að nota sykur út í kaffið. Eða banna því að borða feitan mat. Eða að neyta áfengis. Þetta eru verstu mótrök sem ég hef heyrt. Ég get ekki séð að neysla annarra á sykri, feitum mat eða áfengi hafi áhrif á mína heilsu. Ekki nema einhver verði óhemjufeitur, detti ofan á mig og drepi mig eða fullur maður æli yfir mig. Þetta eru ekki góð rök fyrir því að banna eigi þessar neysluvörur. Rökin fyrir því að banna reykingar eru hins vegar svo sterk að sterkari verða þau ekki að mínu mati. Reykingar skaða ekki einungis neytandann heldur líka fólkið í kring. Írar voru fyrstir til að banna reykingar á veitingastöðum, kaffihúsum og bara öllum opinberum stöðum. Írar? Bjórþambs- og kráaþjóðin mikla? Ef þeir geta þetta þá hljótum við að geta þetta. Í kjölfarið hafa margar þjóðir fylgt Írum eftir, til dæmis Noregur, Svíþjóð, Indland og jafnvel Bretar hafa bannað reykingar en þeir þora þó ekki að stíga skrefið til fulls og banna einungis að reykja á stöðum sem bera fram mat. Samt eru fjórir af hverjum fimm Bretum hlynntir allsherjar reykingabanni. Af hverju hlusta yfirvöld ekki á vilja almennings? Reykingabönnin hafa svo í flestum tilvikum virkað vel og til dæmis hefur orðið sex prósent aukning á veitingahúsagestum í New York. Það er einnig margsönnuð staðreynd að óbeinar reykingar geta meðal annars valdið krabbameini, skertri lungnastarfsemi og auknum einkennum hjá lungna-, astma- og ofnæmissjúklingum og fólk deyr af völdum óbeinna reykinga. Hvers á þetta fjölmarga fólk að gjalda? Eru það í alvöru sjálfsögð mannréttindi að auka sjúkdómseinkenni hjá öðru fólki? Svarið er að sjálfsögðu nei og þeir sem átta sig ekki á því eru kjánar. Enn hef ég ekki rekist á reykingamann sem langar ekki að hætta. Alla langar að hætta að reykja en samt eru þeir með hnefann á lofti að berjast fyrir réttindum sínum að mega reykja. Það dugar ekki að skipta upp svæðum á kaffihúsum og veitingastöðum því eins og allir vita hlýðir reykurinn ekki svoleiðis reglum. Það dugar heldur ekki að hafa einungis nokkra reyklausa staði. Mikill minnihluti þjóðarinnar er reykingafólk og það hefur engan rétt á að skaða okkur hin. Það eina sem dugar til að vernda reyklaust fólk við skaðsemi sígarettureyks á opinberum stöðum er að banna hann eins og margar þjóðir í kringum okkur hafa gert. Við erum klárari en svo að heltast úr lestinni á þennan hátt. Borghildur Gunnarsdóttir - hilda@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Borghildur Gunnarsdóttir Í brennidepli Mest lesið Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson Skoðun Skoðun Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Ég er orðin þreytt á kaffihúsaferðum. Þreytt á skemmtistöðum og þreytt á veitingastöðum. Hóstinn gerir mig þreytta. Hvaða hósti? Reykingahóstinn. Reykingahóstinn sem stafar reyndar ekki af mínum eigin reykingum heldur sígarettureyk annars fólks. Stundum er ég alveg hlessa á okkur Íslendingum. Við þykjumst vera svo óskaplega framarlega á öllum sviðum en ekki viljum við banna reykingar. Mótrökin eru öll með fáránlegasta móti. "Þá værum við að skerða frelsi einstaklingsins." Frelsi til þess að skaða aðra? Hvað með frelsið til að fara á kaffihús, veitingastaði og skemmtistaði án þess að anda að sér skaðlegum efnum? Einnig heyrast þær raddir oft að þeir sem þoli ekki reykinn geti bara farið eitthvað annað. Því miður gengur það ekki upp. Ekki hefur reyklaus skemmtistaður dúkkað upp enn. Reyklausu kaffihúsin örfáu eru í mesta lagi opin til tíu og hvað á reyklausa fólkið þá að gera? Fara heim? Við sættum okkur ekki við það og hírumst í staðinn inni á reykmettuðum stöðunum þangað til að augun eru farin að grenja og lungun að öskra. Hárið lyktar langar leiðir og fötin sömuleiðis. Af hverju látum við okkur hafa það? Jú, því við höfum líka gaman af því að skemmta okkur. Eitt sinn sagði samstarfsmaður við mig að ég væri nú ekki skyldug til þess að fara út að borða eða djamma og á meðan ég væri ekki skyldug til þess gæti ég ekki kvartað. Nefnilega af því að ég hefði val. Frábært. Ég verð þá bara heima. Eiga þá einungis reykingafólk og aðrir sem þola ógeðis reykinn þeirra að sækja skemmtistaði og kaffihús heim. Átta eigendur sig ekki á því að þeir eru að missa af öllum hinum? Hvað með starfsfólkið sem þarf að vinna í reyknum? Hvers á það að gjalda? Oft eru þetta einu störfin sem eru fáanleg og þá verður fólk bara að dúsa í skaðlegu umhverfi. Það er ekki réttlátt. Einnig hef ég heyrt þau rök að víst það eigi að banna reykingar því þær séu óhollar þá hljóti að vera rétt að banna fólki að nota sykur út í kaffið. Eða banna því að borða feitan mat. Eða að neyta áfengis. Þetta eru verstu mótrök sem ég hef heyrt. Ég get ekki séð að neysla annarra á sykri, feitum mat eða áfengi hafi áhrif á mína heilsu. Ekki nema einhver verði óhemjufeitur, detti ofan á mig og drepi mig eða fullur maður æli yfir mig. Þetta eru ekki góð rök fyrir því að banna eigi þessar neysluvörur. Rökin fyrir því að banna reykingar eru hins vegar svo sterk að sterkari verða þau ekki að mínu mati. Reykingar skaða ekki einungis neytandann heldur líka fólkið í kring. Írar voru fyrstir til að banna reykingar á veitingastöðum, kaffihúsum og bara öllum opinberum stöðum. Írar? Bjórþambs- og kráaþjóðin mikla? Ef þeir geta þetta þá hljótum við að geta þetta. Í kjölfarið hafa margar þjóðir fylgt Írum eftir, til dæmis Noregur, Svíþjóð, Indland og jafnvel Bretar hafa bannað reykingar en þeir þora þó ekki að stíga skrefið til fulls og banna einungis að reykja á stöðum sem bera fram mat. Samt eru fjórir af hverjum fimm Bretum hlynntir allsherjar reykingabanni. Af hverju hlusta yfirvöld ekki á vilja almennings? Reykingabönnin hafa svo í flestum tilvikum virkað vel og til dæmis hefur orðið sex prósent aukning á veitingahúsagestum í New York. Það er einnig margsönnuð staðreynd að óbeinar reykingar geta meðal annars valdið krabbameini, skertri lungnastarfsemi og auknum einkennum hjá lungna-, astma- og ofnæmissjúklingum og fólk deyr af völdum óbeinna reykinga. Hvers á þetta fjölmarga fólk að gjalda? Eru það í alvöru sjálfsögð mannréttindi að auka sjúkdómseinkenni hjá öðru fólki? Svarið er að sjálfsögðu nei og þeir sem átta sig ekki á því eru kjánar. Enn hef ég ekki rekist á reykingamann sem langar ekki að hætta. Alla langar að hætta að reykja en samt eru þeir með hnefann á lofti að berjast fyrir réttindum sínum að mega reykja. Það dugar ekki að skipta upp svæðum á kaffihúsum og veitingastöðum því eins og allir vita hlýðir reykurinn ekki svoleiðis reglum. Það dugar heldur ekki að hafa einungis nokkra reyklausa staði. Mikill minnihluti þjóðarinnar er reykingafólk og það hefur engan rétt á að skaða okkur hin. Það eina sem dugar til að vernda reyklaust fólk við skaðsemi sígarettureyks á opinberum stöðum er að banna hann eins og margar þjóðir í kringum okkur hafa gert. Við erum klárari en svo að heltast úr lestinni á þennan hátt. Borghildur Gunnarsdóttir - hilda@frettabladid.is
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar