Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar 15. september 2025 10:00 Yfirlýsing: Undirrituð beinir þessu erindi til allra starfandi banka, sparisjóða, lánshæfnimatsfyrirtækja og eftirlitsstofnana, auk félaga- og hagsmunasamtaka neytenda á innan íslenskrar lögsögu. Markmið er ekki að bera saman þjónustugæði fjármálafyrirtækja, heldur að hvetja alla aðila á fjármálamarkaði til að tryggja aukið stafrænt öryggi og vernd persónuupplýsinga í einstaklingsviðskiptum. Mér þykir brýnt að benda á alvarlegan öryggisbrest í stafrænum samskiptum fjármálafyrirtækja og lánshæfnimatsaðila, þar sem trúnaðarskilaboð sem send eru í gegnum lokaða samskiptagrunna eru sjálfvirkt afrituð og áframsend á almenn netföng einstaklinga. Meginboðskapur orða minna er að ítreka nauðsyn þess að tryggja örugg samskipti milli einstaklinga og fjármálageirans og hvetja til innleiðingar aukinna öryggisvarna í einstaklingsviðskiptum við fjármálafyrirtæki hér á landi. Við lifum á tímum þar sem stafrænar lausnir móta daglegt líf okkar. Fjármálafyrirtæki og lánshæfnimatsaðilar hafa tekið sér stöðu í sjálfu hjarta þessarar umbreytingar. Við, almennir borgarar, verðum að treysta því að samskipti okkar við innlend fjármálafyrirtæki séu örugg og varin trúnaði, í samræmi við lög og siðferðilega ábyrgð. Sendir maður bara viðhengi með tölvupósti á netfang bankans? Þegar einstaklingar senda fyrirspurnir í gegnum vefgáttir fjármálafyrirtækja og lánshæfnimatsaðila, gáttir sem ætlaðar eru til að tryggja öryggi viðkvæmra fjárhagsupplýsinga, vill svo oft til að kerfið sjálft sendi afrit skilaboðanna sjálfkrafa á almenn netföng notenda. Fáum neytendum, sem eiga í einstaklingsviðskiptum við þessi fyrirtæki, gefst kostur á að afþakka slíka sjálfvirka afritun eða að óska svars gegnum öruggt kerfi. Að auki bjóða fjölmörg fjármálafyrirtæki hérlendis neytendum ekki upp á slíkar öruggar samskiptagáttir. Við erum öll um borð í sama bát Einstaklingar neyðast til að senda viðkvæmar fyrirspurnir á almenn netföng fjármálafyrirtækja án nokkurrar vissu um hver les skilaboðin eða hversu lengi þau hvíla í pósthólfi fyrirtækisins. Þar með er stafrænu öryggi trúnaðarupplýsinga aflétt. Í kjölfarið berast svör sömu fjármálafyrirtækja á almenn netföng notenda í stað þess að fara gegnum lokað samskiptakerfi, á borð við öryggisgátt Heilsuveru. Hér á ég við alla innlenda viðskiptabanka, sparisjóði og lánshæfnimatsaðila – án þess að gera greinarmun á því hver eigi í hlut. Við erum öll um borð í sama bát. Afrituð og áframsend trúnaðargögn geta gleymst í pósthólfi Almenn pósthólf búa yfir veikari öryggisvörnum, sérstaklega ef notendur nýta hvorki tveggja þátta auðkenningu né dulkóðun. Afrituð og áframsend skilaboð, sem innihalda viðkvæmar fjárhagsupplýsingar, geta því safnast upp í pósthólfum og legið þar óvarin árum saman. Verði almennt pósthólf fyrir innbroti verða þessi gögn aðgengileg óviðkomandi aðilum, sem getur leitt til auðkennisþjófnaðar, fjármálamisferlis og valdið einstaklingum óafturkræfum skaða. Að auki geta notendur, óviljandi, áframsent sjálfvirk skilaboð úr eigin pósthólfi. Með þeirri aðgerð missa þeir endanlega stjórn á öryggi upplýsinganna, sem hægt er að áframsenda og vinna úr í hið óendanlega. Í faglegu starfsumhverfi er einnig hætta á að slík skilaboð, þ.e. afrit fyrirspurna einstaklinga sem send eru frá vinnunetföngum, verði hluti af víðfeðmu gagnasafni fyrirtækja og hvíli þar án skýrra aðgangstakmarkana. Hvað merkir óveruleg áhætta? Hér má jafnvel spyrja hvort fjármálafyrirtæki fullnægi kröfum 27. gr. laga um persónuvernd nr. 90/2018, þar sem þeim er gert að gera „viðeigandi tæknilegar og skipulagslegar ráðstafanir til að tryggja viðunandi öryggi persónuupplýsinga“. Samkvæmt lögunum skulu slíkar ráðstafanir byggja á áhættumati sem tekur mið af eðli, umfangi, samhengi og tilgangi vinnslunnar, sem og þeirri áhættu – mismunandi líklegri og misalvarlegri – sem steðjar að réttindum og frelsi einstaklinga. Ef upp kemur öryggisbrestur, þ.e. að persónuupplýsingar séu gerðar aðgengilegar óviðkomandi eða að öryggi þeirra sé verulega ógnað, ber ábyrgðaraðila að tilkynna bæði Persónuvernd og viðkomandi einstaklingum án ótilhlýðilegrar tafar, og eigi síðar en innan 72 klst., nema ljóst sé að áhættan sé óveruleg. Meðan ekki er tryggð örugg boðleið fyrir fyrirspurnir einstaklinga og svör sérfræðinga á einstaklingssviði fjármálafyrirtækja er hins vegar erfitt að greina með skýrum hætti hvenær, hvernig og hverjum beri að tilkynna slíkan öryggisbrest. Stafrænt viðmót Heilsuveru er til fyrirmyndar Örugg samskipti milli heilbrigðisstarfsfólks og skjólstæðinga í gegnum Heilsuveru fara fram í lokuðum gagnagrunni, hvort sem um ræðir fyrirspurnir eða svör. Þegar notendur fá svar, berst þeim stutt tilkynning. Þeir staðfesta auðkenni sitt rafrænt og lesa skilaboðin í öruggu, lokuðu kerfi. Ég hvet fjármálafyrirtæki og lánshæfnimatsaðila til að taka örugga samskiptagátt Heilsuveru sér til fyrirmyndar og tryggja öllum einstaklingum sambærilega örugga boðleið svo ofangreind öryggisvá heyri loks sögunni til. Höfundur er almennur borgari og hvetur fjármálafyrirtæki til að efla öryggisvarnir á sviði einstaklingsviðskipta. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Stafræn þróun Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Skólamáltíðir í Hafnarfirði. Af hverju bauð enginn í verkið? Davíð Arnar Stefánsson Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir Skoðun Lýst eftir afstöðu Viðreisnar til ríkisstyrkja Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Lýst eftir afstöðu Viðreisnar til ríkisstyrkja Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Vegferð menntunar Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur fyrir útvalda: Áskorun til stjórnar Strætó bs. og Reykjavíkurborgar Þorsteinn Árnason Sürmeli: skrifar Skoðun Forðumst að sérhagsmunir geti keypt sig til áhrifa í stjórnmálum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Bætt dagsbirta í Svansvottuðum byggingum Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun Skólamáltíðir í Hafnarfirði. Af hverju bauð enginn í verkið? Davíð Arnar Stefánsson skrifar Skoðun Nikótín, konur og krabbamein – gamlar hættur í nýjum búningi Jóhanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Frelsi fylgir ábyrgð Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Skilningsleysi á skaðsemi verðtryggingar Guðmundur Ásgeirsson skrifar Skoðun Menntakerfi í fremstu röð Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Enn ríkir áhugaleysi um afdrif fósturbarna Guðlaugur Kristmundsson,Sigurgeir B. Þórisson skrifar Skoðun Við viljum nafn Jón Kaldal skrifar Skoðun Stóra skekkjan í 13 ára aldurstakmarki samfélagsmiðla Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Er verið að blekkja almenning og sjómenn? Einar Hannes Harðarson skrifar Skoðun Væntingar á villigötum Hjálmtýr Heiðdal skrifar Sjá meira
Yfirlýsing: Undirrituð beinir þessu erindi til allra starfandi banka, sparisjóða, lánshæfnimatsfyrirtækja og eftirlitsstofnana, auk félaga- og hagsmunasamtaka neytenda á innan íslenskrar lögsögu. Markmið er ekki að bera saman þjónustugæði fjármálafyrirtækja, heldur að hvetja alla aðila á fjármálamarkaði til að tryggja aukið stafrænt öryggi og vernd persónuupplýsinga í einstaklingsviðskiptum. Mér þykir brýnt að benda á alvarlegan öryggisbrest í stafrænum samskiptum fjármálafyrirtækja og lánshæfnimatsaðila, þar sem trúnaðarskilaboð sem send eru í gegnum lokaða samskiptagrunna eru sjálfvirkt afrituð og áframsend á almenn netföng einstaklinga. Meginboðskapur orða minna er að ítreka nauðsyn þess að tryggja örugg samskipti milli einstaklinga og fjármálageirans og hvetja til innleiðingar aukinna öryggisvarna í einstaklingsviðskiptum við fjármálafyrirtæki hér á landi. Við lifum á tímum þar sem stafrænar lausnir móta daglegt líf okkar. Fjármálafyrirtæki og lánshæfnimatsaðilar hafa tekið sér stöðu í sjálfu hjarta þessarar umbreytingar. Við, almennir borgarar, verðum að treysta því að samskipti okkar við innlend fjármálafyrirtæki séu örugg og varin trúnaði, í samræmi við lög og siðferðilega ábyrgð. Sendir maður bara viðhengi með tölvupósti á netfang bankans? Þegar einstaklingar senda fyrirspurnir í gegnum vefgáttir fjármálafyrirtækja og lánshæfnimatsaðila, gáttir sem ætlaðar eru til að tryggja öryggi viðkvæmra fjárhagsupplýsinga, vill svo oft til að kerfið sjálft sendi afrit skilaboðanna sjálfkrafa á almenn netföng notenda. Fáum neytendum, sem eiga í einstaklingsviðskiptum við þessi fyrirtæki, gefst kostur á að afþakka slíka sjálfvirka afritun eða að óska svars gegnum öruggt kerfi. Að auki bjóða fjölmörg fjármálafyrirtæki hérlendis neytendum ekki upp á slíkar öruggar samskiptagáttir. Við erum öll um borð í sama bát Einstaklingar neyðast til að senda viðkvæmar fyrirspurnir á almenn netföng fjármálafyrirtækja án nokkurrar vissu um hver les skilaboðin eða hversu lengi þau hvíla í pósthólfi fyrirtækisins. Þar með er stafrænu öryggi trúnaðarupplýsinga aflétt. Í kjölfarið berast svör sömu fjármálafyrirtækja á almenn netföng notenda í stað þess að fara gegnum lokað samskiptakerfi, á borð við öryggisgátt Heilsuveru. Hér á ég við alla innlenda viðskiptabanka, sparisjóði og lánshæfnimatsaðila – án þess að gera greinarmun á því hver eigi í hlut. Við erum öll um borð í sama bát. Afrituð og áframsend trúnaðargögn geta gleymst í pósthólfi Almenn pósthólf búa yfir veikari öryggisvörnum, sérstaklega ef notendur nýta hvorki tveggja þátta auðkenningu né dulkóðun. Afrituð og áframsend skilaboð, sem innihalda viðkvæmar fjárhagsupplýsingar, geta því safnast upp í pósthólfum og legið þar óvarin árum saman. Verði almennt pósthólf fyrir innbroti verða þessi gögn aðgengileg óviðkomandi aðilum, sem getur leitt til auðkennisþjófnaðar, fjármálamisferlis og valdið einstaklingum óafturkræfum skaða. Að auki geta notendur, óviljandi, áframsent sjálfvirk skilaboð úr eigin pósthólfi. Með þeirri aðgerð missa þeir endanlega stjórn á öryggi upplýsinganna, sem hægt er að áframsenda og vinna úr í hið óendanlega. Í faglegu starfsumhverfi er einnig hætta á að slík skilaboð, þ.e. afrit fyrirspurna einstaklinga sem send eru frá vinnunetföngum, verði hluti af víðfeðmu gagnasafni fyrirtækja og hvíli þar án skýrra aðgangstakmarkana. Hvað merkir óveruleg áhætta? Hér má jafnvel spyrja hvort fjármálafyrirtæki fullnægi kröfum 27. gr. laga um persónuvernd nr. 90/2018, þar sem þeim er gert að gera „viðeigandi tæknilegar og skipulagslegar ráðstafanir til að tryggja viðunandi öryggi persónuupplýsinga“. Samkvæmt lögunum skulu slíkar ráðstafanir byggja á áhættumati sem tekur mið af eðli, umfangi, samhengi og tilgangi vinnslunnar, sem og þeirri áhættu – mismunandi líklegri og misalvarlegri – sem steðjar að réttindum og frelsi einstaklinga. Ef upp kemur öryggisbrestur, þ.e. að persónuupplýsingar séu gerðar aðgengilegar óviðkomandi eða að öryggi þeirra sé verulega ógnað, ber ábyrgðaraðila að tilkynna bæði Persónuvernd og viðkomandi einstaklingum án ótilhlýðilegrar tafar, og eigi síðar en innan 72 klst., nema ljóst sé að áhættan sé óveruleg. Meðan ekki er tryggð örugg boðleið fyrir fyrirspurnir einstaklinga og svör sérfræðinga á einstaklingssviði fjármálafyrirtækja er hins vegar erfitt að greina með skýrum hætti hvenær, hvernig og hverjum beri að tilkynna slíkan öryggisbrest. Stafrænt viðmót Heilsuveru er til fyrirmyndar Örugg samskipti milli heilbrigðisstarfsfólks og skjólstæðinga í gegnum Heilsuveru fara fram í lokuðum gagnagrunni, hvort sem um ræðir fyrirspurnir eða svör. Þegar notendur fá svar, berst þeim stutt tilkynning. Þeir staðfesta auðkenni sitt rafrænt og lesa skilaboðin í öruggu, lokuðu kerfi. Ég hvet fjármálafyrirtæki og lánshæfnimatsaðila til að taka örugga samskiptagátt Heilsuveru sér til fyrirmyndar og tryggja öllum einstaklingum sambærilega örugga boðleið svo ofangreind öryggisvá heyri loks sögunni til. Höfundur er almennur borgari og hvetur fjármálafyrirtæki til að efla öryggisvarnir á sviði einstaklingsviðskipta.
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur fyrir útvalda: Áskorun til stjórnar Strætó bs. og Reykjavíkurborgar Þorsteinn Árnason Sürmeli: skrifar
Skoðun Forðumst að sérhagsmunir geti keypt sig til áhrifa í stjórnmálum Arna Lára Jónsdóttir skrifar
Skoðun Nikótín, konur og krabbamein – gamlar hættur í nýjum búningi Jóhanna Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Enn ríkir áhugaleysi um afdrif fósturbarna Guðlaugur Kristmundsson,Sigurgeir B. Þórisson skrifar
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun