Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason skrifar 4. september 2025 11:04 Það er líklega ekkert eins vel til þess fallið að efla seiglu og þrautseigju hjá ungu fólki eins og að fara í tjaldútilegu. Því miður er staðan þannig í dag að mjög mörg börn fara á mis við þessa upplifun. Bæði vegna hraðans í þjóðfélaginu og breyttra áhersla. Mörg fá að fara með pabba og mömmu í ferð í hjólhýsið eða jafnvel til Tene sem er auðvitað gefandi líka en ekki alveg það sama. Svo við tölum nú ekki um að fara í útilegu með hópi jafningja og ekki bara eigin fjölskyldu. Nemendur og kennarar Þjórsárskóla hafa lengi verið virk í útinámi. Meðal þess sem hefur verið gert er að fara í útilegu, gista í tjaldi og takast á við náttúruna og sjálf sig. Í ár var þessi hefð endurvakin eftir smá covid lægð. Á fimmtudaginn lögðu því ríflega 60 nemendur af stað í Þjórsárdalinn þar sem að þau slógu upp tjaldbúð og gistu eina nótt. Mynd/Lilja Loftsdóttir Svona ferð kallar á mikinn undirbúning, bæði hvað varðar dagskrá og útbúnað en hún kallar líka á undirbúning hjá nemendum sjálfum. Mörg þeirra yngstu eru að fara í fyrsta skipti í svona ferð og mörg eru, eðlilega, kvíðin yfir því að vera að heiman. Kennararnir þeirra hafa því nýtt dagana á undan til að byggja upp sjálfstraustið og notið til þess stuðning að heiman. Það eru ótrúlegir sigrar fólgnir í því að leggja af stað, takast á við áskorunina og ná svo þeim árangri sem að var stefnt. Sérstaklega hjá þeim sem að höfðu jafnvel enga trú á eigin getu. Þannig standa þau eftir sterkari og tilbúnari til að takast á við næstu áskorun. En það skiptir líka máli að búa nemendum fjölbreytt tækifæri til að blómstra. Svona ferðir og útikennsla almennt eru slík tækifæri. Nemendur sem að eiga kannski erfitt uppdráttar í skólastofunni verða oft leiðtogar úti. Þau eru óhrædd og tilbúin að takast á við ýmiskonar verkefni sem að aðrir nemendur gera kannski ekki. Þetta er þannig frábært tækifæri fyrir kennarann til að sjá nemendur sína í öðru ljósi. Eiga með þeim stundir þar sem að tengsl verða sterkari og þau eignast sameiginlegar sögur til að leita í þegar verkefnin verða krefjandi í skólastofunni. „Manstu eftir ferðinni okkar og hvað þú varst frábær við eldinn… eða á kvöldvökunni… eða í göngunni…“. Svona tækifæri þurfa kennarar að grípa og átta sig á því hvað þau geta búið til mikinn fjársjóð fyrir framtíðina. Kennarar og starfsfólk í Þjórsárskóla er svo sannarlega þar. Hvert tækifæri er nýtt til að fara út, brjóta upp kennsluna og nýta þau ótal tækifæri sem bjóðast til að tengja verkefnin við raunverulega aðstæður og tækifæri. En nemendur voru stjörnurnar í þessari ferð. Fóru um skóginn, snyrtu til og hjálpuð þannig umhverfinu og öðrum gestum sem á eftir koma. Reyndu á sig og gerðu það allt með bros á vör. Jafnvel þegar þreytan var farin að segja til sín og einhverjir árekstrar urðu þá var kafað djúpt og málin leyst. Það er nefnilega líka tækifæri fyrir nemendur til að sjá hvort annað í nýju ljósi. Sjá styrkinn hvort í öðru og láta reyna á umburðarlyndið, þrautseigjuna og lausnaleitina. Þannig verða þessir hlutir til. Með því að rekast á, verða þreytt og jafnvel óörugg en ná að leysa úr því, helst sjálf, en ef ekki þá með smá aðstoð frá þeim fullorðnu þá þroska þau þessa hæfileika. Náttúruna og útiveran býður upp á allt þetta og meira til. Mynd/Helena Steinþórsdóttir Við báðum nemendur um að segja okkur aðeins frá þeirra upplifun í þessari ferð. Á yngsta stigi voru nemendur spenntir og kvíðnir á sama tíma. Sum höfðu meira að segja orð á því að þetta gæti verið aðeins of erfitt fyrir þau. En þegar upp var staðið sigruðust þau öll á þessu og þau sem höfðu haft áhyggjur sögðu að það að gista hefði verið það skemmtilegasta í ferðinni. Þarna sjáum við hvað það skiptir miklu máli að við bjóðum upp á áskoranir fyrir börn og að við leyfum þeim að reyna sig við þær áskoranir. Ein slík var t.d. að fara í göngu í skóginum með vasaljós eftir að myrkur var skollið á. Ef við hugsum til baka þá hefur þetta örugglega verið eitthvað sem við sjálf höfum þurft að yfirstíga. Eftir ferðina töluðu þau líka um náttúruna, leikina, kvöldvökuna og eins og ein sagði: að hittast í tjöldunum, spjalla og hlæja. Miðstigsnemendum fannst mörgum gaman að læra að kveikja eld og að tjalda. Margir töluðu einnig um hvað það var gaman á kvöldvökunni, sérstaklega þau sem voru með atriði. Sum þeirra nefndu einnig göngu í skóginum og auðvitað að gista í tjaldi með vinum sínum. Allt eru þetta atriði þar sem að við erum að treysta þeim til að aðstoða og læra eitthvað nýtt. Skemmtiatriði getur verið þræl erfitt en mjög gefandi og góð minning þegar það tekst vel og fær, eins og hjá okkur, góðar viðtökur. En það er skemmtilegt að heyra að þau hafi notið þess að vera úti í náttúrunni, upplifa skóginn, týna ber uppísig og hlusta á fuglana. Hjá unglingastiginu stóð samveran uppúr. Að fara um í skóginum með góðum vinahóp, vaða ár og fara út úr tjaldinu um nóttina í niðamyrkri. Við sjáum þarna hvað það er mikilvægt fyrir unga fólkið okkar að fá tækifæri til að sjá hvert annað við raunverulegar aðstæður (ekki í símum eða samfélagsmiðlum) og upplifa samveruna. Fyrir okkur sem vorum með var stórkostlegt að fylgjast með þessum jákvæða hóp þar sem hjálpsemin og samheldnin skein í gegn. Heim komu því þreytt og stundum smá drullug börn sem að höfðu lært meira en tveir dagar í skólastofunni geta kennt. Við hvetjum sem flesta skóla til að fara sem oftast í ferðir, sérstaklega yfir nótt eða nætur og til að nýta náttúruna í allri sinni kennslu. Við munum halda áfram og stefnum á enn fleiri ferðir í framtíðinni. Höfundur er skólastjóri Þjórsárskóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla- og menntamál Grunnskólar Mest lesið Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Það er líklega ekkert eins vel til þess fallið að efla seiglu og þrautseigju hjá ungu fólki eins og að fara í tjaldútilegu. Því miður er staðan þannig í dag að mjög mörg börn fara á mis við þessa upplifun. Bæði vegna hraðans í þjóðfélaginu og breyttra áhersla. Mörg fá að fara með pabba og mömmu í ferð í hjólhýsið eða jafnvel til Tene sem er auðvitað gefandi líka en ekki alveg það sama. Svo við tölum nú ekki um að fara í útilegu með hópi jafningja og ekki bara eigin fjölskyldu. Nemendur og kennarar Þjórsárskóla hafa lengi verið virk í útinámi. Meðal þess sem hefur verið gert er að fara í útilegu, gista í tjaldi og takast á við náttúruna og sjálf sig. Í ár var þessi hefð endurvakin eftir smá covid lægð. Á fimmtudaginn lögðu því ríflega 60 nemendur af stað í Þjórsárdalinn þar sem að þau slógu upp tjaldbúð og gistu eina nótt. Mynd/Lilja Loftsdóttir Svona ferð kallar á mikinn undirbúning, bæði hvað varðar dagskrá og útbúnað en hún kallar líka á undirbúning hjá nemendum sjálfum. Mörg þeirra yngstu eru að fara í fyrsta skipti í svona ferð og mörg eru, eðlilega, kvíðin yfir því að vera að heiman. Kennararnir þeirra hafa því nýtt dagana á undan til að byggja upp sjálfstraustið og notið til þess stuðning að heiman. Það eru ótrúlegir sigrar fólgnir í því að leggja af stað, takast á við áskorunina og ná svo þeim árangri sem að var stefnt. Sérstaklega hjá þeim sem að höfðu jafnvel enga trú á eigin getu. Þannig standa þau eftir sterkari og tilbúnari til að takast á við næstu áskorun. En það skiptir líka máli að búa nemendum fjölbreytt tækifæri til að blómstra. Svona ferðir og útikennsla almennt eru slík tækifæri. Nemendur sem að eiga kannski erfitt uppdráttar í skólastofunni verða oft leiðtogar úti. Þau eru óhrædd og tilbúin að takast á við ýmiskonar verkefni sem að aðrir nemendur gera kannski ekki. Þetta er þannig frábært tækifæri fyrir kennarann til að sjá nemendur sína í öðru ljósi. Eiga með þeim stundir þar sem að tengsl verða sterkari og þau eignast sameiginlegar sögur til að leita í þegar verkefnin verða krefjandi í skólastofunni. „Manstu eftir ferðinni okkar og hvað þú varst frábær við eldinn… eða á kvöldvökunni… eða í göngunni…“. Svona tækifæri þurfa kennarar að grípa og átta sig á því hvað þau geta búið til mikinn fjársjóð fyrir framtíðina. Kennarar og starfsfólk í Þjórsárskóla er svo sannarlega þar. Hvert tækifæri er nýtt til að fara út, brjóta upp kennsluna og nýta þau ótal tækifæri sem bjóðast til að tengja verkefnin við raunverulega aðstæður og tækifæri. En nemendur voru stjörnurnar í þessari ferð. Fóru um skóginn, snyrtu til og hjálpuð þannig umhverfinu og öðrum gestum sem á eftir koma. Reyndu á sig og gerðu það allt með bros á vör. Jafnvel þegar þreytan var farin að segja til sín og einhverjir árekstrar urðu þá var kafað djúpt og málin leyst. Það er nefnilega líka tækifæri fyrir nemendur til að sjá hvort annað í nýju ljósi. Sjá styrkinn hvort í öðru og láta reyna á umburðarlyndið, þrautseigjuna og lausnaleitina. Þannig verða þessir hlutir til. Með því að rekast á, verða þreytt og jafnvel óörugg en ná að leysa úr því, helst sjálf, en ef ekki þá með smá aðstoð frá þeim fullorðnu þá þroska þau þessa hæfileika. Náttúruna og útiveran býður upp á allt þetta og meira til. Mynd/Helena Steinþórsdóttir Við báðum nemendur um að segja okkur aðeins frá þeirra upplifun í þessari ferð. Á yngsta stigi voru nemendur spenntir og kvíðnir á sama tíma. Sum höfðu meira að segja orð á því að þetta gæti verið aðeins of erfitt fyrir þau. En þegar upp var staðið sigruðust þau öll á þessu og þau sem höfðu haft áhyggjur sögðu að það að gista hefði verið það skemmtilegasta í ferðinni. Þarna sjáum við hvað það skiptir miklu máli að við bjóðum upp á áskoranir fyrir börn og að við leyfum þeim að reyna sig við þær áskoranir. Ein slík var t.d. að fara í göngu í skóginum með vasaljós eftir að myrkur var skollið á. Ef við hugsum til baka þá hefur þetta örugglega verið eitthvað sem við sjálf höfum þurft að yfirstíga. Eftir ferðina töluðu þau líka um náttúruna, leikina, kvöldvökuna og eins og ein sagði: að hittast í tjöldunum, spjalla og hlæja. Miðstigsnemendum fannst mörgum gaman að læra að kveikja eld og að tjalda. Margir töluðu einnig um hvað það var gaman á kvöldvökunni, sérstaklega þau sem voru með atriði. Sum þeirra nefndu einnig göngu í skóginum og auðvitað að gista í tjaldi með vinum sínum. Allt eru þetta atriði þar sem að við erum að treysta þeim til að aðstoða og læra eitthvað nýtt. Skemmtiatriði getur verið þræl erfitt en mjög gefandi og góð minning þegar það tekst vel og fær, eins og hjá okkur, góðar viðtökur. En það er skemmtilegt að heyra að þau hafi notið þess að vera úti í náttúrunni, upplifa skóginn, týna ber uppísig og hlusta á fuglana. Hjá unglingastiginu stóð samveran uppúr. Að fara um í skóginum með góðum vinahóp, vaða ár og fara út úr tjaldinu um nóttina í niðamyrkri. Við sjáum þarna hvað það er mikilvægt fyrir unga fólkið okkar að fá tækifæri til að sjá hvert annað við raunverulegar aðstæður (ekki í símum eða samfélagsmiðlum) og upplifa samveruna. Fyrir okkur sem vorum með var stórkostlegt að fylgjast með þessum jákvæða hóp þar sem hjálpsemin og samheldnin skein í gegn. Heim komu því þreytt og stundum smá drullug börn sem að höfðu lært meira en tveir dagar í skólastofunni geta kennt. Við hvetjum sem flesta skóla til að fara sem oftast í ferðir, sérstaklega yfir nótt eða nætur og til að nýta náttúruna í allri sinni kennslu. Við munum halda áfram og stefnum á enn fleiri ferðir í framtíðinni. Höfundur er skólastjóri Þjórsárskóla.
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun