SHÍ gagnrýnir fækkun heilbrigðiseftirlita Silja Rún Sigurbjörnsdóttir skrifar 3. september 2025 18:01 Sigrún Guðmundsdóttir og Hörður Þorsteinsson sitja í stjórn SHÍ. Samsett Fulltrúar stjórnar Samtaka heilbrigðiseftirlitssvæða á Íslandi segjast óánægðir með áætlanir umhverfisráðherra og atvinnnuvegaráðherra að fækka eftirlitsaðilum úr ellefu í tvö. Þau segja að með samræmingu eftirlitanna og stofnanna sé hægt að vinna úr athugasemdum eftirlitsstofnun ESB. Lausnin sé ekki að fækka eftirlitsaðilum. Á sameiginlegum fundi Jóhanns Páls Jóhannssonar, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra og Hönnu Katrínar Friðriksson atvinnuvegaráðherra var tilkynnt að þau hygðust fækka heilbrigðiseftirlitsaðilum til muna. Ábyrgð á eftirliti með hollustuháttum og menungarvörnum færi frá heilbrigðiseftirliti til Umhverfis- og orkustofnunar og ábyrgð á eftirliti með matvælum færist frá heilbrigðiseftirliti til Matvælastofnunar. Samtök heilbrigðiseftirlitssvæða á Íslandi, SHÍ, segja í fréttatilkynningu andstöðu sveitarfélaga gagnvart hugmyndum ráðherranna vera skýra. „Mikil andstaða er hjá sveitarfélögum við að færa þessi verkefni úr nærsamfélaginu yfir til ríkisstofnana og það eftirlit sem kallar á staðbundna þekkingu verði ábótavant og að eftirlitið verði heilt yfir kostnaðarsama,“ segir í tilkynningunni, sem er undirrituð af Herði Þorsteinssyni, gjaldkera stjórnar SHÍ, og Sigrúnu Guðmundsdóttur, ritara stjórnarinnar. ESA gerir ekki kröfu um að færa allt eftirlit undir tvær stofnanir Í tilkynningu segjast samtökin hafa ítrekað bent á að ábendingar eða athugasemdir sem gerðar hafa verið um opinbert eftirlit hérlendis snúi einungis að yfirstjórn málaflokksins, sem er í höndum yfirstofnana ríkisins. „Í erindi ESA [eftirlitsstofnun ESB] er þetta áréttað, að það skorti samræmingu og gagnsæi í opinberu eftirliti og því fylgt eftir í reglugerðum. Því miður hafa stjórnvöld ekki sett í forgang að efla og styrkja þá þætti opinbers eftirlits sem hlotið hafa gagnrýni og þannig reynt að leysa vandann,“ segja fulltrúar SHÍ. „Í þess stað er meginniðurstaða ráðuneytanna að skynsamlegast sé að færa allt eftirlit yfir til stofnana ríkisins og hverfa frá því kerfi sem er í dag, þvert á það fyrirkomulag sem gildir í flestum löndum sem við berum okkur saman við.“ Hins vegar sé ljóst að bregðast þurfi við athugasemdunum, sem þau hafi sjálf gert með greinargerð þar sem teknir eru saman áherslupunktar sem að mati heilbrigðiseftirlitssvæðanna séu breytingar á opinberu eftirliti sem þurfi að ráðast í. Í því áliti, þar sem tekið er mið af athugasemdum ESA um að Ísland hafi ekki uppfyllt skyldur sínar gagnvart EES-samningnum, eru færð rök fyrir að ekki þurfi að færa allt eftirlit undir tvær stofnanir. Í greinargerðinni er meðal annars lagt til að gerðar verði breytingar á lögum um matvæli og þar með gert skýrt að Matvælastofnun sé eftirlitið sem löggjöf ESB geri ráð fyrir að sjái um að tryggja gæði, samkvæmni og skilvirkt eftirlit. Að sama skapi þurfi einnig að breyta lögum um hollustuhætti og menungarvarnir svo Umhverfisstofnun sé skilgreint sem eftirlitið, samkvæmt löggjöf ESB, sem tryggi gæði, samkvæmni og skilvirkt eftirlit. Einnig er lagt til að virkara samtal muni eiga sér stað milli stofnananna og heilbrigðiseftirlitanna til að gera reglurnar eins skýrar og einfaldar og hægt er. Þá þurfi einnig að búa til samræmdan gagnagrunn og samræma vinnulag. Núverandi fyrirkomulag veiti viðskiptavinum greiðan aðgang að aðstoð „Það er mikilvægt að mati SHÍ að hafa í huga það orðspor og traust sem heilbrigðiseftirlitin á landinu hafa í dag. Enda boða ráðherrarnir í kynningunni að vernda skuli mannauðinn sem í þeim felist. Núverandi fyrirkomulag heilbrigðiseftirlits hefur skilað sér í faglegu og öruggu umhverfi fyrir íbúa, eftirlit með hollustuháttum og menungarvörnum er virkt og er nálægt viðskiptavinum sem hafa þannig greiðan aðgang að aðstoð og leiðbeiningum, lögð er áhersla á að tryggja matvælaöryggi og að íbúum sé tryggt heilnæmt umhverfi,“ segir í tilkynningunni. Heilbrigðiseftirlitið taki undir að vinna að úrbótum og betri samræmingu á eftirliti en til þess að gera það þarf að styðja enn betur við störf heilbrigðiseftirlits. „Það myndi skila sér í sýnilegri samræmingu og tryggja skilvirkari og vandaðri vinnubrögð og þjónustu til þjónustuþega, svo sem með samræmingu á birtingu á niðurstöðu eftirlits.“ Heilbrigðiseftirlit Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Stjórnsýsla Mest lesið Föst í Portúgal: „Siðlaust“ að fljúga vélunum út í morgun Innlent Bílstjórinn þrettán ára Innlent Ekki erfitt að vera föst í 25 gráðum en ástæðan sorgleg Innlent Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Erlent Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Erlent Sjokk, stress og særindi í Leifsstöð Innlent „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ Innlent „Óvænt og líka mjög leiðinlegt“ Innlent Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Erlent Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign Innlent Fleiri fréttir Sjokk, stress og særindi í Leifsstöð Bein útsending: Lýðheilsuvísar 2025 kynntir Ekki erfitt að vera föst í 25 gráðum en ástæðan sorgleg „Óvænt og líka mjög leiðinlegt“ Play hættir að fljúga, hundruð missa vinnuna og strandaglópar í Leifsstöð Föst í Portúgal: „Siðlaust“ að fljúga vélunum út í morgun Fara yfir stöðuna vegna Play og skipuleggja sig Bílstjórinn þrettán ára Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Aldrei neinn afsláttur gefinn í flugprófunum Allt niður í þriggja mánaða fiðluleikara „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ „Ákveðinn miski“ að geta ekki treyst vatninu Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Umfangsmiklar árásir og símengað neysluvatn Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Drukkinn ökumaður keyrði á þrjá bíla og reyndi að stinga af Um 200 nemendur eru í lögreglunámi á Akureyri Skora á Snorra að gefa kost á sér Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Reiknað með afskiptum af öllum samkomum Vítisengla Lögreglan með málið til rannsóknar Áframhaldandi aðgerðir gegn Vítisenglum Geirfinnsmálið, orkuöflun, gjaldeyrishöftin og íslenskan á Sprengisandi Drógu aflvana bát í land í Neskaupstað Með bílinn fullan af fíkniefnum „Það verður boðið fram í nafni VG“ Loka aftur fyrir umferð á slóðum Vítisengla „Þjóðaröryggisráð er ekki upp á punt“ Sjá meira
Á sameiginlegum fundi Jóhanns Páls Jóhannssonar, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra og Hönnu Katrínar Friðriksson atvinnuvegaráðherra var tilkynnt að þau hygðust fækka heilbrigðiseftirlitsaðilum til muna. Ábyrgð á eftirliti með hollustuháttum og menungarvörnum færi frá heilbrigðiseftirliti til Umhverfis- og orkustofnunar og ábyrgð á eftirliti með matvælum færist frá heilbrigðiseftirliti til Matvælastofnunar. Samtök heilbrigðiseftirlitssvæða á Íslandi, SHÍ, segja í fréttatilkynningu andstöðu sveitarfélaga gagnvart hugmyndum ráðherranna vera skýra. „Mikil andstaða er hjá sveitarfélögum við að færa þessi verkefni úr nærsamfélaginu yfir til ríkisstofnana og það eftirlit sem kallar á staðbundna þekkingu verði ábótavant og að eftirlitið verði heilt yfir kostnaðarsama,“ segir í tilkynningunni, sem er undirrituð af Herði Þorsteinssyni, gjaldkera stjórnar SHÍ, og Sigrúnu Guðmundsdóttur, ritara stjórnarinnar. ESA gerir ekki kröfu um að færa allt eftirlit undir tvær stofnanir Í tilkynningu segjast samtökin hafa ítrekað bent á að ábendingar eða athugasemdir sem gerðar hafa verið um opinbert eftirlit hérlendis snúi einungis að yfirstjórn málaflokksins, sem er í höndum yfirstofnana ríkisins. „Í erindi ESA [eftirlitsstofnun ESB] er þetta áréttað, að það skorti samræmingu og gagnsæi í opinberu eftirliti og því fylgt eftir í reglugerðum. Því miður hafa stjórnvöld ekki sett í forgang að efla og styrkja þá þætti opinbers eftirlits sem hlotið hafa gagnrýni og þannig reynt að leysa vandann,“ segja fulltrúar SHÍ. „Í þess stað er meginniðurstaða ráðuneytanna að skynsamlegast sé að færa allt eftirlit yfir til stofnana ríkisins og hverfa frá því kerfi sem er í dag, þvert á það fyrirkomulag sem gildir í flestum löndum sem við berum okkur saman við.“ Hins vegar sé ljóst að bregðast þurfi við athugasemdunum, sem þau hafi sjálf gert með greinargerð þar sem teknir eru saman áherslupunktar sem að mati heilbrigðiseftirlitssvæðanna séu breytingar á opinberu eftirliti sem þurfi að ráðast í. Í því áliti, þar sem tekið er mið af athugasemdum ESA um að Ísland hafi ekki uppfyllt skyldur sínar gagnvart EES-samningnum, eru færð rök fyrir að ekki þurfi að færa allt eftirlit undir tvær stofnanir. Í greinargerðinni er meðal annars lagt til að gerðar verði breytingar á lögum um matvæli og þar með gert skýrt að Matvælastofnun sé eftirlitið sem löggjöf ESB geri ráð fyrir að sjái um að tryggja gæði, samkvæmni og skilvirkt eftirlit. Að sama skapi þurfi einnig að breyta lögum um hollustuhætti og menungarvarnir svo Umhverfisstofnun sé skilgreint sem eftirlitið, samkvæmt löggjöf ESB, sem tryggi gæði, samkvæmni og skilvirkt eftirlit. Einnig er lagt til að virkara samtal muni eiga sér stað milli stofnananna og heilbrigðiseftirlitanna til að gera reglurnar eins skýrar og einfaldar og hægt er. Þá þurfi einnig að búa til samræmdan gagnagrunn og samræma vinnulag. Núverandi fyrirkomulag veiti viðskiptavinum greiðan aðgang að aðstoð „Það er mikilvægt að mati SHÍ að hafa í huga það orðspor og traust sem heilbrigðiseftirlitin á landinu hafa í dag. Enda boða ráðherrarnir í kynningunni að vernda skuli mannauðinn sem í þeim felist. Núverandi fyrirkomulag heilbrigðiseftirlits hefur skilað sér í faglegu og öruggu umhverfi fyrir íbúa, eftirlit með hollustuháttum og menungarvörnum er virkt og er nálægt viðskiptavinum sem hafa þannig greiðan aðgang að aðstoð og leiðbeiningum, lögð er áhersla á að tryggja matvælaöryggi og að íbúum sé tryggt heilnæmt umhverfi,“ segir í tilkynningunni. Heilbrigðiseftirlitið taki undir að vinna að úrbótum og betri samræmingu á eftirliti en til þess að gera það þarf að styðja enn betur við störf heilbrigðiseftirlits. „Það myndi skila sér í sýnilegri samræmingu og tryggja skilvirkari og vandaðri vinnubrögð og þjónustu til þjónustuþega, svo sem með samræmingu á birtingu á niðurstöðu eftirlits.“
Heilbrigðiseftirlit Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Stjórnsýsla Mest lesið Föst í Portúgal: „Siðlaust“ að fljúga vélunum út í morgun Innlent Bílstjórinn þrettán ára Innlent Ekki erfitt að vera föst í 25 gráðum en ástæðan sorgleg Innlent Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Erlent Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Erlent Sjokk, stress og særindi í Leifsstöð Innlent „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ Innlent „Óvænt og líka mjög leiðinlegt“ Innlent Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Erlent Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign Innlent Fleiri fréttir Sjokk, stress og særindi í Leifsstöð Bein útsending: Lýðheilsuvísar 2025 kynntir Ekki erfitt að vera föst í 25 gráðum en ástæðan sorgleg „Óvænt og líka mjög leiðinlegt“ Play hættir að fljúga, hundruð missa vinnuna og strandaglópar í Leifsstöð Föst í Portúgal: „Siðlaust“ að fljúga vélunum út í morgun Fara yfir stöðuna vegna Play og skipuleggja sig Bílstjórinn þrettán ára Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Aldrei neinn afsláttur gefinn í flugprófunum Allt niður í þriggja mánaða fiðluleikara „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ „Ákveðinn miski“ að geta ekki treyst vatninu Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Umfangsmiklar árásir og símengað neysluvatn Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Drukkinn ökumaður keyrði á þrjá bíla og reyndi að stinga af Um 200 nemendur eru í lögreglunámi á Akureyri Skora á Snorra að gefa kost á sér Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Reiknað með afskiptum af öllum samkomum Vítisengla Lögreglan með málið til rannsóknar Áframhaldandi aðgerðir gegn Vítisenglum Geirfinnsmálið, orkuöflun, gjaldeyrishöftin og íslenskan á Sprengisandi Drógu aflvana bát í land í Neskaupstað Með bílinn fullan af fíkniefnum „Það verður boðið fram í nafni VG“ Loka aftur fyrir umferð á slóðum Vítisengla „Þjóðaröryggisráð er ekki upp á punt“ Sjá meira