Laugarnestangi skrefi nær friðlýsingu Sólrún Dögg Jósefsdóttir skrifar 2. september 2025 22:30 Laugarnestangi á sér ríkulega sögu sem teygir sig aftur til landnámsaldar. Vísir/Vilhelm Borgarstjórn samþykkti í dag tillögu um að hefja vinnu með Minjastofnun að friðlýsingu menningarlandslags á Laugarnestanga. Líf Magneudóttir, borgarfulltrúi Vinstri grænna, fagnar tímamótunum og bindur vonir við að ferlinu ljúki fyrir lok kjörtímabilsins. Borgarstjórn kom saman í dag í fyrsta sinn eftir sumarfrí. Borgarfulltrúar meiri hlutans mæltu fyrir tillögunni, sem var samþykkt með meiri hluta borgarstjórnar. Fulltrúar Sjálfstæðisflokksins og Viðreisnar auk eins fulltrúa Framsóknar sátu hjá. Saga, menning og náttúra „Þetta er gömul tillaga sem ég lagði fram þegar ég var í minnihluta en þá var hún felld,“ segir Líf í samtali við fréttastofu. Verndaráætlun Laugarnestanga hefur verið í gildi frá 2016 til að tryggja að fornleifar þar glatist ekki og nýting, skipulag og rekstur svæðisins haldist í hendur. Minjastofnun hefur þegar lagt til að Laugarnesið verði friðlýst og að friðlýsingin taki til menningarlandslags. Þá segir í samantekt fyrir umhverfis- og heilbrigðisráð árið 2020 um tækifærin fyrir svæðisbundna náttúruvernd í Reykjavík að Laugarnestanginn sé svæði með hátt sögu- og menningargildi en einnig mikilvægt gildi fyrir náttúruvernd. Þar sé til að mynda síðasta óraskaða fjaran á allri norðurströnd Reykjavíkur vestan Elliðaánna. Líf Magneudóttir borgarfulltrúi Vinstri Grænna mælti fyrir tillögunni. Vísir/Vilhelm Nú þegar borgarstjórn hefur samþykkt tillöguna verður umhverfis- og skipulagssviði og menningar- og íþróttasviði Reykjavíkurborgar falið að vinna með Minjastofnun að drögum að friðlýsingu. Auglýsa þarf friðlýsinguna og ráðherra mun að lokum ákveða friðlýsinguna að fenginni tillögu stofnunarinnar. „Þegar við höfum fengið friðlýsinguna í gegn, þá er þessi aukna vernd á svæðinu og þá þurfum við að leggja okkur fram við að varðveita það og lyfta því upp með leiðsögn og fræðslu og fleira,“ segir Líf. Hún bindur vonir við að ferlinu ljúki fyrir lok kjörtímabilsins en hefur þann fyrirvara á að ýmislegt að tefjast í slíku ferli. Framkvæmdir vakið ótta Þá segir Líf pólitíska forystu varðandi friðlýsingar mjög mikilvæga. Í Reykjavík séu mjög mörg tækifæri til friðlýsinga. „Í allri þessari uppbyggingu þurfum við að fara rosalega vel með okkar svæði. Sérstaklega miðsvæðis, í Kvosinni og Þingholtunum og svo þarna úti á Laugarnestanga, þar eru ýmsar fornminjar sem við vitum um og svo er menningarlandslagið mjög mikilvægt. Þannig að við höfum fjölmörg tækifæri í borgarlandinu til friðlýsinga.“ Laugarnesið var til umfjöllunar í sumar þegar Veitur hófu framkvæmdir á svæðinu, sem Laugarnesvinir óttuðust að hefðu í för með sér óafturkræfan skaða. Veitur sögðu að grafið yrði á það grunnu dýpi að minjar yrðu ekki í hættu. Sjá einnig: Óttast óafturkræfan skaða á Laugarnesi Líf segist meðvituð um umræðu sumarsins en tillagan hafi þegar verið tilbúin þegar fréttir af framkvæmdunum bárust. Hún hafi í raun verið lengi á vinnslustigi. „Þetta er mjög ánægjulegt, ég er mjög glöð. Þetta skiptir marga mjög miklu máli.“ Hallgerður Langbrók hafi búið á Laugarnesi Laugarnestangi á sér ríkulega sögu sem rakin er í grófum dráttum í tillögu meirihlutans, en gamli kirkjugarðurinn sunnan við bæinn hefur verið friðlýstur síðan 1930 og bæjarstæðið frá 1987. Vakin er athygli á að Laugarnesið kemur fyrir í Njálssögu og að Hallgerður Langbrók á að hafa búið þar áður en hún kynntist Gunnari á Hlíðarenda. Samkvæmt munnmælasögu hafi hún flutt aftur á nesið eftir dauða Gunnars og verið grafin þar í svonefndu Hallgerðarleiði. Nýleg íbúðagata sem liggur steinsnar frá Laugarnestanga ber nafnið Hallgerðargata. Ýmis mannvirki hafa staðið á Laugarnestanga. Laugarnesstofa, embættisbústaður Steingríms Jónssonar biskups, stóð á Laugarnestanga frá 1824 og þar til Holdsveikraspítalinn var reistur 1898. Spítalinn brann árið 1942. Á stríðsárunum var reist braggabyggð vestast á tanganum, sem bar nafnið Laugarneskampur. Byggðin samanstóð af um hundrað bröggum og öðrum byggingum. Á eftirstríðsárunum breyttist Laugarneskampur í íbúðabyggð sem var fjölmennust á árunum 1951 til 1957 en síðasti bragginn var rifinn um 1980. Borgarstjórn Reykjavík Vinstri græn Menning Fornminjar Umhverfismál Mest lesið Bílstjórinn þrettán ára Innlent Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Erlent Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Erlent Föst í Portúgal: „Siðlaust“ að fljúga vélunum út í morgun Innlent „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ Innlent Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Erlent Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign Innlent Fara yfir stöðuna vegna Play og skipuleggja sig Innlent Evrópusinnar héldu meirihluta í Moldóvu Erlent 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Innlent Fleiri fréttir Play hættir að fljúga, hundruð missa vinnuna og strandaglópar í Leifsstöð Föst í Portúgal: „Siðlaust“ að fljúga vélunum út í morgun Fara yfir stöðuna vegna Play og skipuleggja sig Bílstjórinn þrettán ára Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Aldrei neinn afsláttur gefinn í flugprófunum Allt niður í þriggja mánaða fiðluleikara „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ „Ákveðinn miski“ að geta ekki treyst vatninu Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Umfangsmiklar árásir og símengað neysluvatn Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Drukkinn ökumaður keyrði á þrjá bíla og reyndi að stinga af Um 200 nemendur eru í lögreglunámi á Akureyri Skora á Snorra að gefa kost á sér Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Reiknað með afskiptum af öllum samkomum Vítisengla Lögreglan með málið til rannsóknar Áframhaldandi aðgerðir gegn Vítisenglum Geirfinnsmálið, orkuöflun, gjaldeyrishöftin og íslenskan á Sprengisandi Drógu aflvana bát í land í Neskaupstað Með bílinn fullan af fíkniefnum „Það verður boðið fram í nafni VG“ Loka aftur fyrir umferð á slóðum Vítisengla „Þjóðaröryggisráð er ekki upp á punt“ Rak frá Bretlandi til Íslands á einum mánuði Bátur sekkur við Hafnarfjarðarhöfn Ellilífeyrisþegar sá hópur sem hafi það einna best Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Sjá meira
Borgarstjórn kom saman í dag í fyrsta sinn eftir sumarfrí. Borgarfulltrúar meiri hlutans mæltu fyrir tillögunni, sem var samþykkt með meiri hluta borgarstjórnar. Fulltrúar Sjálfstæðisflokksins og Viðreisnar auk eins fulltrúa Framsóknar sátu hjá. Saga, menning og náttúra „Þetta er gömul tillaga sem ég lagði fram þegar ég var í minnihluta en þá var hún felld,“ segir Líf í samtali við fréttastofu. Verndaráætlun Laugarnestanga hefur verið í gildi frá 2016 til að tryggja að fornleifar þar glatist ekki og nýting, skipulag og rekstur svæðisins haldist í hendur. Minjastofnun hefur þegar lagt til að Laugarnesið verði friðlýst og að friðlýsingin taki til menningarlandslags. Þá segir í samantekt fyrir umhverfis- og heilbrigðisráð árið 2020 um tækifærin fyrir svæðisbundna náttúruvernd í Reykjavík að Laugarnestanginn sé svæði með hátt sögu- og menningargildi en einnig mikilvægt gildi fyrir náttúruvernd. Þar sé til að mynda síðasta óraskaða fjaran á allri norðurströnd Reykjavíkur vestan Elliðaánna. Líf Magneudóttir borgarfulltrúi Vinstri Grænna mælti fyrir tillögunni. Vísir/Vilhelm Nú þegar borgarstjórn hefur samþykkt tillöguna verður umhverfis- og skipulagssviði og menningar- og íþróttasviði Reykjavíkurborgar falið að vinna með Minjastofnun að drögum að friðlýsingu. Auglýsa þarf friðlýsinguna og ráðherra mun að lokum ákveða friðlýsinguna að fenginni tillögu stofnunarinnar. „Þegar við höfum fengið friðlýsinguna í gegn, þá er þessi aukna vernd á svæðinu og þá þurfum við að leggja okkur fram við að varðveita það og lyfta því upp með leiðsögn og fræðslu og fleira,“ segir Líf. Hún bindur vonir við að ferlinu ljúki fyrir lok kjörtímabilsins en hefur þann fyrirvara á að ýmislegt að tefjast í slíku ferli. Framkvæmdir vakið ótta Þá segir Líf pólitíska forystu varðandi friðlýsingar mjög mikilvæga. Í Reykjavík séu mjög mörg tækifæri til friðlýsinga. „Í allri þessari uppbyggingu þurfum við að fara rosalega vel með okkar svæði. Sérstaklega miðsvæðis, í Kvosinni og Þingholtunum og svo þarna úti á Laugarnestanga, þar eru ýmsar fornminjar sem við vitum um og svo er menningarlandslagið mjög mikilvægt. Þannig að við höfum fjölmörg tækifæri í borgarlandinu til friðlýsinga.“ Laugarnesið var til umfjöllunar í sumar þegar Veitur hófu framkvæmdir á svæðinu, sem Laugarnesvinir óttuðust að hefðu í för með sér óafturkræfan skaða. Veitur sögðu að grafið yrði á það grunnu dýpi að minjar yrðu ekki í hættu. Sjá einnig: Óttast óafturkræfan skaða á Laugarnesi Líf segist meðvituð um umræðu sumarsins en tillagan hafi þegar verið tilbúin þegar fréttir af framkvæmdunum bárust. Hún hafi í raun verið lengi á vinnslustigi. „Þetta er mjög ánægjulegt, ég er mjög glöð. Þetta skiptir marga mjög miklu máli.“ Hallgerður Langbrók hafi búið á Laugarnesi Laugarnestangi á sér ríkulega sögu sem rakin er í grófum dráttum í tillögu meirihlutans, en gamli kirkjugarðurinn sunnan við bæinn hefur verið friðlýstur síðan 1930 og bæjarstæðið frá 1987. Vakin er athygli á að Laugarnesið kemur fyrir í Njálssögu og að Hallgerður Langbrók á að hafa búið þar áður en hún kynntist Gunnari á Hlíðarenda. Samkvæmt munnmælasögu hafi hún flutt aftur á nesið eftir dauða Gunnars og verið grafin þar í svonefndu Hallgerðarleiði. Nýleg íbúðagata sem liggur steinsnar frá Laugarnestanga ber nafnið Hallgerðargata. Ýmis mannvirki hafa staðið á Laugarnestanga. Laugarnesstofa, embættisbústaður Steingríms Jónssonar biskups, stóð á Laugarnestanga frá 1824 og þar til Holdsveikraspítalinn var reistur 1898. Spítalinn brann árið 1942. Á stríðsárunum var reist braggabyggð vestast á tanganum, sem bar nafnið Laugarneskampur. Byggðin samanstóð af um hundrað bröggum og öðrum byggingum. Á eftirstríðsárunum breyttist Laugarneskampur í íbúðabyggð sem var fjölmennust á árunum 1951 til 1957 en síðasti bragginn var rifinn um 1980.
Borgarstjórn Reykjavík Vinstri græn Menning Fornminjar Umhverfismál Mest lesið Bílstjórinn þrettán ára Innlent Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Erlent Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Erlent Föst í Portúgal: „Siðlaust“ að fljúga vélunum út í morgun Innlent „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ Innlent Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Erlent Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign Innlent Fara yfir stöðuna vegna Play og skipuleggja sig Innlent Evrópusinnar héldu meirihluta í Moldóvu Erlent 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Innlent Fleiri fréttir Play hættir að fljúga, hundruð missa vinnuna og strandaglópar í Leifsstöð Föst í Portúgal: „Siðlaust“ að fljúga vélunum út í morgun Fara yfir stöðuna vegna Play og skipuleggja sig Bílstjórinn þrettán ára Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Aldrei neinn afsláttur gefinn í flugprófunum Allt niður í þriggja mánaða fiðluleikara „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ „Ákveðinn miski“ að geta ekki treyst vatninu Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Umfangsmiklar árásir og símengað neysluvatn Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Drukkinn ökumaður keyrði á þrjá bíla og reyndi að stinga af Um 200 nemendur eru í lögreglunámi á Akureyri Skora á Snorra að gefa kost á sér Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Reiknað með afskiptum af öllum samkomum Vítisengla Lögreglan með málið til rannsóknar Áframhaldandi aðgerðir gegn Vítisenglum Geirfinnsmálið, orkuöflun, gjaldeyrishöftin og íslenskan á Sprengisandi Drógu aflvana bát í land í Neskaupstað Með bílinn fullan af fíkniefnum „Það verður boðið fram í nafni VG“ Loka aftur fyrir umferð á slóðum Vítisengla „Þjóðaröryggisráð er ekki upp á punt“ Rak frá Bretlandi til Íslands á einum mánuði Bátur sekkur við Hafnarfjarðarhöfn Ellilífeyrisþegar sá hópur sem hafi það einna best Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Sjá meira