Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir skrifar 22. júní 2025 08:03 Í hverjum landshluta skiptir máli að halda úti öflugu skólastarfi. Sveitarfélögin sjá um að reka faglega leik- og grunnskóla þar sem ungviðið tekur gjarnan sín fyrstu skref í félagsþroska og almennu námi. Þá taka við framhaldsskólarnir en þeir eru alls konar og flestir ættu að finna eitthvað við sitt hæfi, hvort sem það er bók- eða verknám, stað- eða fjarnám, byggt að mestu upp á kennslu með raunhæfum verkefnum, verkefnatímum eða kennslustundum. Á Austurlandi leynast ýmiskonar tækifæri fyrir fólk að loknum grunnskóla og eða framhaldsskóla en skólana þar mætti bæði kynna betur, styrkja frekar og byggja undir þá. Það kann að sæta undrun, þegar skilaboð um yfirfulla verknámsskóla glymja í eyrum landsmanna, að í Neskaupsstað sé frábær verkmenntaskóli. Þar er boðið upp á fyrsta flokks nám í helstu bóknámsbrautum, sjúkraliðanám, uppeldisnám, öflugt verknám sem og nýsköpunar og tæknibraut. Það merkilega er samt aðþar eru laus pláss. Sem foreldri ungmenna hef ég verið að kanna framboð náms í skólum á norðausturhluta landsins og í þessum ágæta skóla var til dæmis ekki hægt að staðfesta framan af hvort kennt yrði í háriðn. Það færi nefnilega eftir skráningu. Ég spurði hissa hvort það vantaði virkilega nemendur í verknám og hvernig það væri, ef nemendur af höfuðborgarsvæðinu fengju ekki inn í verknám þar hvort þeir fengju sömu styrki á heimavist og börn utan af landi. Jú það var svo. Ég spurði þá hvernig það væri, nú væri tekið fram að vistin lokaði um helgar, það væri auðvitað of dýrt fyrir foreldra barna á höfuðborgarsvæðinu að fljúga börnum sínum heim allar helgar. Þá var mér tjáð að við slíkar aðstæður væru gerðar undanþágur. Ég fór einnig í heimsókn í verkmenntaskólann á Akureyri fyrir ári síðan. Þar var mér tjáð að það væri ekki mikið mál að fá einstaklingsherbergi, vistin væri ekki svo þétt setin. Sonur minn kíkti svo þangað með grunnskólanum sínum núna í vor og voru níundu bekkingar hvattir til að athuga hvort þeir gætu mögulega hafið nám á undanþágu um haustið. Það var nefnilega pláss og rými í að taka við fleirum. Þurfum við kannski að hugsa hlutina aðeins öðruvísi, ættu foreldrar á suðvesturhorninu kannski að fá upplýsingar um þá kosti sem eru úti á landi svo börn sem ekki fá skólavist á höfuðborgarsvæðinu geti mögulega stundað sitt draumanám, þó þau þurfi að búa á heimavist á meðan? Á Austurlandi, nánar tiltekið á Seyðisfirði, má svo finna hinn einstaka LungA skóla. Skólinn er lýðskóli og bíður upp á brautir sem kallast list, land og radio. LungA skólinn hefur mikið vægi í samfélagi sínu þar sem hann dregur til sín fólk sem sest að í firðinum á meðan það leggur stund á námið. Nemendur auðga svo bæjarlífið með ýmiskonar list og gjörningum. Námið hefur alið af sér ýmiskonar viðburði og erlendir nemendur hafa margir ýmist sest að eða koma reglulega í heimsókn. Skólinn gefur landshlutanum og bæjarkjarnanum skemmtilegan blæ og sérstöðu þegar kemur að list- og náttúrunámi. Á Hallormsstað er svo fyrsta staðbunda háskólanámið á Austurlandi. Þar geta nemendur tileinkað sér sjálfbærni og nýsköpun. Staðsetningin og tengslin við náttúruna gerir námið sérstakara fyrir vikið. Í skólanum er heimavist svo hann geta nemendur hvaðanæva að sótt. Að fá skólann viðurkenndan á háskólastig var mikilvægt skref í að efla háskólanám í landshlutanum og er vonandi fyrsta skrefið af mörgum í þá átt. Að lokum er mikilvægt að minnast á Austurbrú þegar kemur að upptalningu náms og námsmöguleika á Austurlandi. Stofnuninn heldur ýmiskonar námskeið en er einnig mikilvægur hlekkur í því að fólk geti stundað fjarnám í landshlutanum. Þar eru hægt að taka próf, fá leiðsögn og aðgang að námsveri og tengingu við aðra nemendur á svæðinu. Þrátt fyrir þetta öfluga starf má gera enn betur. Það þarf að hlúa að þessum stofnunum og nemendum þeirra. Þannig höldum við uppi fjölbreyttu mannlífi og styðjum við búsetu úti á landi. Háskólarnir eru misduglegir við að bjóða upp á vandað fjarnám og er það eitthvað sem þyrfti að efla enn frekar. Landsmenn ættu að hafa val um að stunda það nám sem þeir vilja, þar sem þeir vilja. Búseta ætti ekki að vera fyrirstaða. Til þess þarf að efla skóla úti á landi enn frekar svo þeir geti haldið áfram að bjóða upp á það frábæra og fjölbreytta nám sem nú þegar er til staðar og ekki síst svo þeir megi stækka og þroskast enn frekar. Með slíkum skrefum er ekki bara verið að opna á þann möguleika að unga fólkið okkar úti á landi þurfi ekki að sækja nám annað, og mögulega ekki koma til baka aftur, heldur líka gera landshlutann áhugaverðan í augum fólks sem annars myndi mögulega ekki íhuga að setjast þar að. Höfundur er sitjandi varaþingmaður Viðreisnar Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla- og menntamál Háskólar Heiða Ingimarsdóttir Mest lesið 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eitt próf á ári – er það snemmtæk íhlutun? Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Þegar öllu er á botninn hvolft Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Viltu finna milljarð? - Frá gráu svæði í gagnsæi Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Sjá meira
Í hverjum landshluta skiptir máli að halda úti öflugu skólastarfi. Sveitarfélögin sjá um að reka faglega leik- og grunnskóla þar sem ungviðið tekur gjarnan sín fyrstu skref í félagsþroska og almennu námi. Þá taka við framhaldsskólarnir en þeir eru alls konar og flestir ættu að finna eitthvað við sitt hæfi, hvort sem það er bók- eða verknám, stað- eða fjarnám, byggt að mestu upp á kennslu með raunhæfum verkefnum, verkefnatímum eða kennslustundum. Á Austurlandi leynast ýmiskonar tækifæri fyrir fólk að loknum grunnskóla og eða framhaldsskóla en skólana þar mætti bæði kynna betur, styrkja frekar og byggja undir þá. Það kann að sæta undrun, þegar skilaboð um yfirfulla verknámsskóla glymja í eyrum landsmanna, að í Neskaupsstað sé frábær verkmenntaskóli. Þar er boðið upp á fyrsta flokks nám í helstu bóknámsbrautum, sjúkraliðanám, uppeldisnám, öflugt verknám sem og nýsköpunar og tæknibraut. Það merkilega er samt aðþar eru laus pláss. Sem foreldri ungmenna hef ég verið að kanna framboð náms í skólum á norðausturhluta landsins og í þessum ágæta skóla var til dæmis ekki hægt að staðfesta framan af hvort kennt yrði í háriðn. Það færi nefnilega eftir skráningu. Ég spurði hissa hvort það vantaði virkilega nemendur í verknám og hvernig það væri, ef nemendur af höfuðborgarsvæðinu fengju ekki inn í verknám þar hvort þeir fengju sömu styrki á heimavist og börn utan af landi. Jú það var svo. Ég spurði þá hvernig það væri, nú væri tekið fram að vistin lokaði um helgar, það væri auðvitað of dýrt fyrir foreldra barna á höfuðborgarsvæðinu að fljúga börnum sínum heim allar helgar. Þá var mér tjáð að við slíkar aðstæður væru gerðar undanþágur. Ég fór einnig í heimsókn í verkmenntaskólann á Akureyri fyrir ári síðan. Þar var mér tjáð að það væri ekki mikið mál að fá einstaklingsherbergi, vistin væri ekki svo þétt setin. Sonur minn kíkti svo þangað með grunnskólanum sínum núna í vor og voru níundu bekkingar hvattir til að athuga hvort þeir gætu mögulega hafið nám á undanþágu um haustið. Það var nefnilega pláss og rými í að taka við fleirum. Þurfum við kannski að hugsa hlutina aðeins öðruvísi, ættu foreldrar á suðvesturhorninu kannski að fá upplýsingar um þá kosti sem eru úti á landi svo börn sem ekki fá skólavist á höfuðborgarsvæðinu geti mögulega stundað sitt draumanám, þó þau þurfi að búa á heimavist á meðan? Á Austurlandi, nánar tiltekið á Seyðisfirði, má svo finna hinn einstaka LungA skóla. Skólinn er lýðskóli og bíður upp á brautir sem kallast list, land og radio. LungA skólinn hefur mikið vægi í samfélagi sínu þar sem hann dregur til sín fólk sem sest að í firðinum á meðan það leggur stund á námið. Nemendur auðga svo bæjarlífið með ýmiskonar list og gjörningum. Námið hefur alið af sér ýmiskonar viðburði og erlendir nemendur hafa margir ýmist sest að eða koma reglulega í heimsókn. Skólinn gefur landshlutanum og bæjarkjarnanum skemmtilegan blæ og sérstöðu þegar kemur að list- og náttúrunámi. Á Hallormsstað er svo fyrsta staðbunda háskólanámið á Austurlandi. Þar geta nemendur tileinkað sér sjálfbærni og nýsköpun. Staðsetningin og tengslin við náttúruna gerir námið sérstakara fyrir vikið. Í skólanum er heimavist svo hann geta nemendur hvaðanæva að sótt. Að fá skólann viðurkenndan á háskólastig var mikilvægt skref í að efla háskólanám í landshlutanum og er vonandi fyrsta skrefið af mörgum í þá átt. Að lokum er mikilvægt að minnast á Austurbrú þegar kemur að upptalningu náms og námsmöguleika á Austurlandi. Stofnuninn heldur ýmiskonar námskeið en er einnig mikilvægur hlekkur í því að fólk geti stundað fjarnám í landshlutanum. Þar eru hægt að taka próf, fá leiðsögn og aðgang að námsveri og tengingu við aðra nemendur á svæðinu. Þrátt fyrir þetta öfluga starf má gera enn betur. Það þarf að hlúa að þessum stofnunum og nemendum þeirra. Þannig höldum við uppi fjölbreyttu mannlífi og styðjum við búsetu úti á landi. Háskólarnir eru misduglegir við að bjóða upp á vandað fjarnám og er það eitthvað sem þyrfti að efla enn frekar. Landsmenn ættu að hafa val um að stunda það nám sem þeir vilja, þar sem þeir vilja. Búseta ætti ekki að vera fyrirstaða. Til þess þarf að efla skóla úti á landi enn frekar svo þeir geti haldið áfram að bjóða upp á það frábæra og fjölbreytta nám sem nú þegar er til staðar og ekki síst svo þeir megi stækka og þroskast enn frekar. Með slíkum skrefum er ekki bara verið að opna á þann möguleika að unga fólkið okkar úti á landi þurfi ekki að sækja nám annað, og mögulega ekki koma til baka aftur, heldur líka gera landshlutann áhugaverðan í augum fólks sem annars myndi mögulega ekki íhuga að setjast þar að. Höfundur er sitjandi varaþingmaður Viðreisnar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun