Ný sýn á almenningssjónvarp í almannaþágu, eða hvað? Hólmgeir Baldursson skrifar 19. maí 2025 15:30 Fréttir af fyrirhuguðum viðræðum menningarráðuneytisins við ljósvaka og fjarskiptafyrirtækið Sýn um aðkomu Ríkisins að því að greiða fyrir almannasjónvarp er ágætlega fyrirferðarmikið í umræðunni um sjónvarps þessa daganna, en samkvæmt núgildandi lögum er Ríkisútvarpið eitt um að fá til sín milljarða árlega úr vösum skattborgara til að halda uppi sjónvarpi í almannaþágu, hvað svo sem það nú er. En hvað felst í þessu eiginlega? Jú, að mati undirritaðs er Sýn hf eðli málsins samkvæmt að reyna fyrir sér með að fá eitthvað brot af því sem lagt er til RÚV árlega og lái ég þeim það ekki, sjálfsagt að reyna, en nýverið sendi Fjölmiðlanefnd erindi til allra ljósvakamiðla til að undirstrika eftirfarandi: Minnt er á ákvæði 30. gr. laga um fjölmiðla nr. 38/2011, um skyldur fjölmiðlaveitna sem miðla myndefni til að gera þjónustu sína aðgengilega sjón- og heyrnarskertum, auk þeirra sem búa við þroskaröskun. Jafnframt er vakin athygli á ákvæði 2. mgr. 31. gr. laganna um skyldur fjölmiðlaveitna við vissar aðstæður til að tryggja aðgengi sjón- og heyrnarskertra að miðlun tilkynninga vegna almannaheilla. Þannig að ef ljósvakamiðlum er skylt að koma upplýsingum hvort eð er til almennings hvers vegna er þá verið að sækja þetta til Ríkisins? Jú, niðurgreitt dagskrárefni, styrkt af Ríkinu þannig að hægt sé að „fara norsku leiðina“ en miðlar í löndunum í kringum okkur njóta góðs af ýmsum leiðum á kostnað Ríkis og annarra til að standa undir ljósvakarekstri. En Sýn rekur jú læstar sjónvarps rásir sem opnast með áskriftargjöldum, á meðan RÚV er opið öllum enda hvílir sú skylda á þeim að koma sjónvarpi og útvarpi til allra landsmanna. Ástæða þess að ég fylgist með svona umræðu er að ég er áhugamaður um sjónvarp. Ég „rek“ eina pínulitla sjónvarpsstöð úr bílskúrnum mínum heima sem áhugamál, því það er alveg ljóst að þó ég hefði hundrað manns í vinnu og væri á milljón að framleiða sjónvarpsefni og væri með auglýsingadeild væri ég örugglega að ströggla eins og Sýn og væri eflaust að reyna að veiða styrki hér og þar vegna fáránlegs rekstrarumhverfis við einmitt RÚV og talandi um það, ég hef reynt mikið en aldrei fengið svo mikið sem eina einustu krónu í neinskonar styrk og er ekkert mikið að væla yfir því, þó mér finnist það auðvitað skítt að allskonar bull sé að hljóta styrki út og suður, en kannski er það bara gamla góða einkavinarvæðingin hér á landi sem ávallt sér um sína. Hver veit, en allavega mitt litla bílskúrssjónvarp Skjár 1 skilgreinir sig sem sjónvarp í almannaþágu, en af mörgum er hlutverk slíkra miðla talið hafa það meginhlutverk að hafa þá skuldbindingu að leiðarljósi að forðast pólitísk og viðskiptaleg áhrif auk þess að vera án kostnaðar við almenning og öllum landsmönnum aðgengilegt. Þó opinberar útvarps og sjónvarpsstöðvar njóti fjármögnunar frá ýmsum aðilum, þar á meðal með leyfisgjöldum, þá á það sama ekki við um einkarekna miðla, eins og allir vita. Skjár 1 sem stolt sjónvarp í almannaþágu þarf að reiða sig á að standa undir sínum rekstrarkostnaði með einstaklingsframlögum og framlögum fyrirtækja, jafnvel opinberri fjármögnun og sölutryggingu fyrirtækja í formi auglýsingabirtinga, sem hefur aldrei raungerst. Skjár 1 sendir dagskrá sína út um IOS öpp fyrir Appel Tv, Iphone & Ipad, auk Android fyrir sjónvörp, síma og spjaldtölvur og um eigin stafræna CDN dreifileið um vefspilara í samstarfi við erlenda samstarfsaðila. Rekstrarkostnaður stöðvarinnar felst í kaupum á efnisrétti (sýningarréttur fyrir sjónvarp) íslenskum þýðingum, vinnslu og textun myndefnis, tækjakosti og útsendingum sjónvarpsefnis um sérhæfðar stafrænar tæknilausnir (öppum) fyrir hin ýmsu snjall tæki og Skjár 1 innheimtir hvorki gjald fyrir áhorf né „myndlyklaaðgengi“ um öppin. Þannig að ef ráðuneyti menningarmála vill styrkja innlent almannasjónvarp þá mega þeir endilega hafa samband við mig, ég er í símaskránni og skal gjarnan sýna íslenskar bíómyndir og sjónvarpsþætti með styrk frá Ríkinu. Bara bjalla á kallinn og þetta dettur frítt inn fyrir alla, á línulegum sýningartíma klukkan 5,7,9,11 og eitt eftir miðnætti. Höfundur er áhugamaður um sjónvarp. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjölmiðlar Mest lesið Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Sjá meira
Fréttir af fyrirhuguðum viðræðum menningarráðuneytisins við ljósvaka og fjarskiptafyrirtækið Sýn um aðkomu Ríkisins að því að greiða fyrir almannasjónvarp er ágætlega fyrirferðarmikið í umræðunni um sjónvarps þessa daganna, en samkvæmt núgildandi lögum er Ríkisútvarpið eitt um að fá til sín milljarða árlega úr vösum skattborgara til að halda uppi sjónvarpi í almannaþágu, hvað svo sem það nú er. En hvað felst í þessu eiginlega? Jú, að mati undirritaðs er Sýn hf eðli málsins samkvæmt að reyna fyrir sér með að fá eitthvað brot af því sem lagt er til RÚV árlega og lái ég þeim það ekki, sjálfsagt að reyna, en nýverið sendi Fjölmiðlanefnd erindi til allra ljósvakamiðla til að undirstrika eftirfarandi: Minnt er á ákvæði 30. gr. laga um fjölmiðla nr. 38/2011, um skyldur fjölmiðlaveitna sem miðla myndefni til að gera þjónustu sína aðgengilega sjón- og heyrnarskertum, auk þeirra sem búa við þroskaröskun. Jafnframt er vakin athygli á ákvæði 2. mgr. 31. gr. laganna um skyldur fjölmiðlaveitna við vissar aðstæður til að tryggja aðgengi sjón- og heyrnarskertra að miðlun tilkynninga vegna almannaheilla. Þannig að ef ljósvakamiðlum er skylt að koma upplýsingum hvort eð er til almennings hvers vegna er þá verið að sækja þetta til Ríkisins? Jú, niðurgreitt dagskrárefni, styrkt af Ríkinu þannig að hægt sé að „fara norsku leiðina“ en miðlar í löndunum í kringum okkur njóta góðs af ýmsum leiðum á kostnað Ríkis og annarra til að standa undir ljósvakarekstri. En Sýn rekur jú læstar sjónvarps rásir sem opnast með áskriftargjöldum, á meðan RÚV er opið öllum enda hvílir sú skylda á þeim að koma sjónvarpi og útvarpi til allra landsmanna. Ástæða þess að ég fylgist með svona umræðu er að ég er áhugamaður um sjónvarp. Ég „rek“ eina pínulitla sjónvarpsstöð úr bílskúrnum mínum heima sem áhugamál, því það er alveg ljóst að þó ég hefði hundrað manns í vinnu og væri á milljón að framleiða sjónvarpsefni og væri með auglýsingadeild væri ég örugglega að ströggla eins og Sýn og væri eflaust að reyna að veiða styrki hér og þar vegna fáránlegs rekstrarumhverfis við einmitt RÚV og talandi um það, ég hef reynt mikið en aldrei fengið svo mikið sem eina einustu krónu í neinskonar styrk og er ekkert mikið að væla yfir því, þó mér finnist það auðvitað skítt að allskonar bull sé að hljóta styrki út og suður, en kannski er það bara gamla góða einkavinarvæðingin hér á landi sem ávallt sér um sína. Hver veit, en allavega mitt litla bílskúrssjónvarp Skjár 1 skilgreinir sig sem sjónvarp í almannaþágu, en af mörgum er hlutverk slíkra miðla talið hafa það meginhlutverk að hafa þá skuldbindingu að leiðarljósi að forðast pólitísk og viðskiptaleg áhrif auk þess að vera án kostnaðar við almenning og öllum landsmönnum aðgengilegt. Þó opinberar útvarps og sjónvarpsstöðvar njóti fjármögnunar frá ýmsum aðilum, þar á meðal með leyfisgjöldum, þá á það sama ekki við um einkarekna miðla, eins og allir vita. Skjár 1 sem stolt sjónvarp í almannaþágu þarf að reiða sig á að standa undir sínum rekstrarkostnaði með einstaklingsframlögum og framlögum fyrirtækja, jafnvel opinberri fjármögnun og sölutryggingu fyrirtækja í formi auglýsingabirtinga, sem hefur aldrei raungerst. Skjár 1 sendir dagskrá sína út um IOS öpp fyrir Appel Tv, Iphone & Ipad, auk Android fyrir sjónvörp, síma og spjaldtölvur og um eigin stafræna CDN dreifileið um vefspilara í samstarfi við erlenda samstarfsaðila. Rekstrarkostnaður stöðvarinnar felst í kaupum á efnisrétti (sýningarréttur fyrir sjónvarp) íslenskum þýðingum, vinnslu og textun myndefnis, tækjakosti og útsendingum sjónvarpsefnis um sérhæfðar stafrænar tæknilausnir (öppum) fyrir hin ýmsu snjall tæki og Skjár 1 innheimtir hvorki gjald fyrir áhorf né „myndlyklaaðgengi“ um öppin. Þannig að ef ráðuneyti menningarmála vill styrkja innlent almannasjónvarp þá mega þeir endilega hafa samband við mig, ég er í símaskránni og skal gjarnan sýna íslenskar bíómyndir og sjónvarpsþætti með styrk frá Ríkinu. Bara bjalla á kallinn og þetta dettur frítt inn fyrir alla, á línulegum sýningartíma klukkan 5,7,9,11 og eitt eftir miðnætti. Höfundur er áhugamaður um sjónvarp.
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun
Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun
Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun