Fólkið sem sé ekki á Kjarval velti þessu sannarlega fyrir sér Eiður Þór Árnason skrifar 10. apríl 2025 22:42 Alexandra Briem borgarfulltrúi og Þórarinn Hjartarson hlaðvarpsstjórnandi voru sammála um að það væri ekki gott að dæma heilan hóp fólks út frá öfgakenndum dæmum. Vísir/Anton Brink „Það er verið að gera öllum upp einhvern annarlegan ásetning og það er óþolandi,“ segir Karen Kjartansdóttir almannatengill um þær skotgrafir sem myndast reglulega í þjóðfélagsumræðu á samfélagsmiðlum. Hún ræddi hugtakið „woke“ eða vók ásamt Alexöndru Briem borgarfulltrúa og Þórarin Hjartarsyni hlaðvarpsstjórnanda í Pallborðinu á Vísi undir stjórn Hallgerðar Kolbrúnar E. Jónsdóttur fréttamanns. Fljótlega var ljóst að þremenningarnir lögðu ekki sömu merkingu í þetta umdeilda hugtak. „Þetta snýst allt um það að hvatastýringin snýr að því að við erum að þykjast einhvern veginn vera á þeirri skoðun að þú sért vond manneskja fyrir að vera ósammála,“ sagði Þórarinn. Karen lýsti því að hugtakið hafi sprottið upp meðal vel meinandi fólks vinstra megin á hinu pólitíska litrófi sem styðji mannréttindi. Það hafi síðan orðið of strangt og byrjað að leita uppi hugsanavillur og skamma fólk og ýta því út í horn eða í burtu. Þetta væri vissulega slæmt en undanfarið hafi „hin hliðin algjörlega verið svo miklu móðgunargjarnari af því að vókið í dag snýst í rauninni um það hver er móðgunargjarnastur á hverjum tíma.“ Þórarinn sagði það fara fyrir brjóstið á fólki að einstaklingar hafi verið sakaðir um að vera vondar manneskjur fyrir það eitt að spyrja spurninga um flóttamannamál og málefni trans fólks svo fátt eitt sé nefnt. „Ég er ekki að segja endilega að allir eigi að vera sammála mínum stjórnmálaskoðunum en ég lofa ykkur því að það sem fólk er að ræða, sem er ekki inn á Kjarval eða inn á þessum vinsælu stöðum, það er að velta þessu fyrir sér. Það er bara staðreynd málsins.“ Vísaði hann þar til Vinnustofu Kjarvals, vinnu- og samkomurýmis við Austurvöll sem er einungis aðgengilegt sérstökum meðlimum. Karen Kjartansdóttir almannatengill.Vísir/Anton Brink Karen kallaði eftir því að annað og meira lýsandi orðalag verði notað í umræðunni í stað hugtaksins vók. „Ekki vera alltaf að skella á einhverjum höttum, rasismi eða vók eða hvað það nú er.“ Vókið sé dautt Talið barst að frétt sem unnin var upp úr skýrslu ríkislögreglustjóra um hryðjuverkaógn á Íslandi þar sem fram kom að lögreglunni hafi borist upplýsingar um erlenda menn hér á landi sem væru með tengsl við hryðjuverkasamtök. Þórarinn telur að slíkar yfirlýsingar hefðu fyrir nokkrum árum hlotið mun meiri gagnrýni en í dag. Þetta sé vísbending um það að vókið sé dautt. Þórarinn Hjartarson hlaðvarpsstjórnandi segist lengi hafa barist gegn vókinu á Íslandi.Vísir/Anton Brink Alexandra velti því upp í kjölfarið hvort Þórarinn hafi gerst sekur um dæma sig og annað fólk sem hann telji aðhyllast vók-hugmyndafræðina út frá öfgafullum dæmum. „Þú talar um gallana á vókinu út frá verstu mögulegu dæmunum. Ég kannast ekki við það að vera eitthvað á móti því að fólk sem er eitthvað tengt hryðjuverkasamtökum sé mögulega útilokað, það er bara besta mál. En þú ímyndar mér að ég myndi vera á móti því vegna þess að þín hugmynd um hver ég er kemur frá einhverjum ýktum dæmum sem ég tengi ekki endilega við.“ Þórarinn svaraði því að fólk hafi verið „hrætt um það einfaldlega að spyrja spurninga er varða þessi mál.“ Fólk hafi fengið nóg. Geri hvort öðru upp skoðanir Karen telur það hluta af vandanum að fólk sitt hvorum megin í umræðunni geri hvort öðru reglulega upp skoðanir. „Mér finnst við í samtímanum, bæði vók-fólkið og þeir á hinni línunni sem hata vók, erum svo mikið að gera hvoru öðru upp eitthvað.“ Hún mældi með því að fólk sleppi því stundum að setja athugasemd við samfélagsmiðlafærslu sem angrar það og taki frekar upp símann til að eiga samtal við viðkomandi. Alexandra Briem borgarfulltrúi.Vísir/Anton Brink Í seinni hluta þáttarins vaknaði upp sú spurning hvort það væri ekki bara nauðsynlegt að hætta að nota hugtakið vók og þá sérstaklega í ljósi þess að fólk skilji það á mjög ólíkan hátt. „Ég myndi hvetja ykkur til að sleppa því af því að það eru til skýrari orð. Ef þú ert á móti því að stjórnmálin snúist mest um, eins og það hefur verið kallað, identity politics [innsk. blm. stundum þýtt merkimiðapólitík] eða eitthvað svoleiðis þá er það miklu skýrari skilaboð heldur en að segja vók. Ef þú ert á móti skoðanakúgun þá eru það miklu skýrari skilaboð en að nota vók,“ sagði Alexandra. Vill líka nota önnur hugtök Karen kýs frekar að notast við hugtakið pólitískan rétttrúnað, sem snúi að því að vera handhafi sannleikans hverju sinni. Vók hafi verið túlkað sem regnhlífahugtak yfir fjölda ólíkra hugtaka og fólk sé að gera sér óleik með því að einfalda heiminn of mikið. Alexandra Briem borgarfulltrúi, Karen Kjartansdóttir almannatengill og Þórarinn Hjartarson hlaðvarpsstjórnandi voru sammála um að umræðan á samfélagsmiðlum geti stundum verið óhjálpleg.Vísir/Anon Brink Alexandra tók undir þetta og segir einnig slæmt að skipta heiminum upp í tvö lið. Hún ítrekar að það sé óæskilegt að dæma heilan hóp fólks út frá einangruðum tilvikum á jöðrunum. „Ég er alveg sammála að einhverju leyti þarna að við eigum ekki að nota verstu dæmin af fólki til þess einhvern veginn að mála það upp sem sú manneskja sem þau eru,“ sagði Þórarinn. Gátu þau öll verið sammála um að gæði umræða á samfélagsmiðlum á borð við Facebook hafi farið hríðversnandi á síðustu árum. „Samfélagsmiðlar eru að gera okkur biluð,“ klykkti Þórarinn út að lokum og tóku Alexandra og Karen þar heilshugar undir. Pallborðið Samfélagsmiðlar Mest lesið Stærsti óttinn varð að veruleika á þriðja degi af 90 Innlent Rétt náði að stilla hjálminn sem bjargaði lífi dótturinnar Innlent Ökumaður dráttarvélarinnar fluttur með þyrlu Innlent „Af hverju sit ég einn af öllum þessum mönnum fyrir framan dómara?“ Innlent Segir Ísraelsher hafa myrt leiðtoga Hamas Erlent Fjögurra ára martröð Karlottu lauk með sýknudómi Innlent Oscar fluttur úr landi á þriðjudag Innlent Tuttugu ára fangelsisvist fyrir kynferðisbrot gegn 299 börnum Erlent Átta nemendur með ágætiseinkunn Innlent Margt til fyrirmyndar á Íslandi en gerir athugasemd við einangrunarvistun ódæmdra fanga Innlent Fleiri fréttir Rétt náði að stilla hjálminn sem bjargaði lífi dótturinnar Átta nemendur með ágætiseinkunn Margt til fyrirmyndar á Íslandi en gerir athugasemd við einangrunarvistun ódæmdra fanga Oscar fluttur úr landi á þriðjudag Sveitastjóraskipti í Reykhólahreppi Stærsti óttinn varð að veruleika á þriðja degi af 90 Fasteignamat fyrir 2026: Seltjarnarnes hástökkvarinn á höfuðborgarsvæðinu Tjaldaði á túni í miðborg Reykjavíkur Samrunatillögur bankanna og sjóveikur sundkappi Ökumaður dráttarvélarinnar fluttur með þyrlu Viðja bar sex lömbum takk fyrir „Af hverju sit ég einn af öllum þessum mönnum fyrir framan dómara?“ Dúxinn greip í saxófóninn Fjögurra ára martröð Karlottu lauk með sýknudómi Bein útsending: Uggandi yfir breytingum á Heiðmörk Úrslit hjá sósíalistum nær nákvæmlega eftir leiðbeiningum Dró vélarvana fiskibát að landi nærri Grindavík Bein útsending: Norðurslóðir í breyttum heimi Verzlingar settu upp húfur og skelltu sér til Krítar Óttast að stefna Trump-stjórnarinnar fæli námsmenn frá Bandaríkjunum Ísland verði að hafa skoðun á vörnum NATO við landið Fasteignamatið hækkar og áhyggjufullir námsmenn Staðfesta byggingaráform á Fannborgar- og Traðarreit Fólk flytur á landsbyggðina fyrir ódýrara húsnæði og rólegra umhverfi Kanna hvort ástæða sé til að endurvekja kjörstað í Fljótum Vill fá úr skorið hvort „annarlegar hvatir“ liggi að baki sniðgöngunni „Vestfirska efnahagsævintýrið“ í hættu verði veiðigjöldin hækkuð „Allsvakalega vímaður og ölvaður“ kallaði lögreglumenn „fagga og tíkur“ Sparnaðurinn bitni á fjölskyldum Málið alvarlegra en stjórnmálamenn gera sér grein fyrir Sjá meira
Hún ræddi hugtakið „woke“ eða vók ásamt Alexöndru Briem borgarfulltrúa og Þórarin Hjartarsyni hlaðvarpsstjórnanda í Pallborðinu á Vísi undir stjórn Hallgerðar Kolbrúnar E. Jónsdóttur fréttamanns. Fljótlega var ljóst að þremenningarnir lögðu ekki sömu merkingu í þetta umdeilda hugtak. „Þetta snýst allt um það að hvatastýringin snýr að því að við erum að þykjast einhvern veginn vera á þeirri skoðun að þú sért vond manneskja fyrir að vera ósammála,“ sagði Þórarinn. Karen lýsti því að hugtakið hafi sprottið upp meðal vel meinandi fólks vinstra megin á hinu pólitíska litrófi sem styðji mannréttindi. Það hafi síðan orðið of strangt og byrjað að leita uppi hugsanavillur og skamma fólk og ýta því út í horn eða í burtu. Þetta væri vissulega slæmt en undanfarið hafi „hin hliðin algjörlega verið svo miklu móðgunargjarnari af því að vókið í dag snýst í rauninni um það hver er móðgunargjarnastur á hverjum tíma.“ Þórarinn sagði það fara fyrir brjóstið á fólki að einstaklingar hafi verið sakaðir um að vera vondar manneskjur fyrir það eitt að spyrja spurninga um flóttamannamál og málefni trans fólks svo fátt eitt sé nefnt. „Ég er ekki að segja endilega að allir eigi að vera sammála mínum stjórnmálaskoðunum en ég lofa ykkur því að það sem fólk er að ræða, sem er ekki inn á Kjarval eða inn á þessum vinsælu stöðum, það er að velta þessu fyrir sér. Það er bara staðreynd málsins.“ Vísaði hann þar til Vinnustofu Kjarvals, vinnu- og samkomurýmis við Austurvöll sem er einungis aðgengilegt sérstökum meðlimum. Karen Kjartansdóttir almannatengill.Vísir/Anton Brink Karen kallaði eftir því að annað og meira lýsandi orðalag verði notað í umræðunni í stað hugtaksins vók. „Ekki vera alltaf að skella á einhverjum höttum, rasismi eða vók eða hvað það nú er.“ Vókið sé dautt Talið barst að frétt sem unnin var upp úr skýrslu ríkislögreglustjóra um hryðjuverkaógn á Íslandi þar sem fram kom að lögreglunni hafi borist upplýsingar um erlenda menn hér á landi sem væru með tengsl við hryðjuverkasamtök. Þórarinn telur að slíkar yfirlýsingar hefðu fyrir nokkrum árum hlotið mun meiri gagnrýni en í dag. Þetta sé vísbending um það að vókið sé dautt. Þórarinn Hjartarson hlaðvarpsstjórnandi segist lengi hafa barist gegn vókinu á Íslandi.Vísir/Anton Brink Alexandra velti því upp í kjölfarið hvort Þórarinn hafi gerst sekur um dæma sig og annað fólk sem hann telji aðhyllast vók-hugmyndafræðina út frá öfgafullum dæmum. „Þú talar um gallana á vókinu út frá verstu mögulegu dæmunum. Ég kannast ekki við það að vera eitthvað á móti því að fólk sem er eitthvað tengt hryðjuverkasamtökum sé mögulega útilokað, það er bara besta mál. En þú ímyndar mér að ég myndi vera á móti því vegna þess að þín hugmynd um hver ég er kemur frá einhverjum ýktum dæmum sem ég tengi ekki endilega við.“ Þórarinn svaraði því að fólk hafi verið „hrætt um það einfaldlega að spyrja spurninga er varða þessi mál.“ Fólk hafi fengið nóg. Geri hvort öðru upp skoðanir Karen telur það hluta af vandanum að fólk sitt hvorum megin í umræðunni geri hvort öðru reglulega upp skoðanir. „Mér finnst við í samtímanum, bæði vók-fólkið og þeir á hinni línunni sem hata vók, erum svo mikið að gera hvoru öðru upp eitthvað.“ Hún mældi með því að fólk sleppi því stundum að setja athugasemd við samfélagsmiðlafærslu sem angrar það og taki frekar upp símann til að eiga samtal við viðkomandi. Alexandra Briem borgarfulltrúi.Vísir/Anton Brink Í seinni hluta þáttarins vaknaði upp sú spurning hvort það væri ekki bara nauðsynlegt að hætta að nota hugtakið vók og þá sérstaklega í ljósi þess að fólk skilji það á mjög ólíkan hátt. „Ég myndi hvetja ykkur til að sleppa því af því að það eru til skýrari orð. Ef þú ert á móti því að stjórnmálin snúist mest um, eins og það hefur verið kallað, identity politics [innsk. blm. stundum þýtt merkimiðapólitík] eða eitthvað svoleiðis þá er það miklu skýrari skilaboð heldur en að segja vók. Ef þú ert á móti skoðanakúgun þá eru það miklu skýrari skilaboð en að nota vók,“ sagði Alexandra. Vill líka nota önnur hugtök Karen kýs frekar að notast við hugtakið pólitískan rétttrúnað, sem snúi að því að vera handhafi sannleikans hverju sinni. Vók hafi verið túlkað sem regnhlífahugtak yfir fjölda ólíkra hugtaka og fólk sé að gera sér óleik með því að einfalda heiminn of mikið. Alexandra Briem borgarfulltrúi, Karen Kjartansdóttir almannatengill og Þórarinn Hjartarson hlaðvarpsstjórnandi voru sammála um að umræðan á samfélagsmiðlum geti stundum verið óhjálpleg.Vísir/Anon Brink Alexandra tók undir þetta og segir einnig slæmt að skipta heiminum upp í tvö lið. Hún ítrekar að það sé óæskilegt að dæma heilan hóp fólks út frá einangruðum tilvikum á jöðrunum. „Ég er alveg sammála að einhverju leyti þarna að við eigum ekki að nota verstu dæmin af fólki til þess einhvern veginn að mála það upp sem sú manneskja sem þau eru,“ sagði Þórarinn. Gátu þau öll verið sammála um að gæði umræða á samfélagsmiðlum á borð við Facebook hafi farið hríðversnandi á síðustu árum. „Samfélagsmiðlar eru að gera okkur biluð,“ klykkti Þórarinn út að lokum og tóku Alexandra og Karen þar heilshugar undir.
Pallborðið Samfélagsmiðlar Mest lesið Stærsti óttinn varð að veruleika á þriðja degi af 90 Innlent Rétt náði að stilla hjálminn sem bjargaði lífi dótturinnar Innlent Ökumaður dráttarvélarinnar fluttur með þyrlu Innlent „Af hverju sit ég einn af öllum þessum mönnum fyrir framan dómara?“ Innlent Segir Ísraelsher hafa myrt leiðtoga Hamas Erlent Fjögurra ára martröð Karlottu lauk með sýknudómi Innlent Oscar fluttur úr landi á þriðjudag Innlent Tuttugu ára fangelsisvist fyrir kynferðisbrot gegn 299 börnum Erlent Átta nemendur með ágætiseinkunn Innlent Margt til fyrirmyndar á Íslandi en gerir athugasemd við einangrunarvistun ódæmdra fanga Innlent Fleiri fréttir Rétt náði að stilla hjálminn sem bjargaði lífi dótturinnar Átta nemendur með ágætiseinkunn Margt til fyrirmyndar á Íslandi en gerir athugasemd við einangrunarvistun ódæmdra fanga Oscar fluttur úr landi á þriðjudag Sveitastjóraskipti í Reykhólahreppi Stærsti óttinn varð að veruleika á þriðja degi af 90 Fasteignamat fyrir 2026: Seltjarnarnes hástökkvarinn á höfuðborgarsvæðinu Tjaldaði á túni í miðborg Reykjavíkur Samrunatillögur bankanna og sjóveikur sundkappi Ökumaður dráttarvélarinnar fluttur með þyrlu Viðja bar sex lömbum takk fyrir „Af hverju sit ég einn af öllum þessum mönnum fyrir framan dómara?“ Dúxinn greip í saxófóninn Fjögurra ára martröð Karlottu lauk með sýknudómi Bein útsending: Uggandi yfir breytingum á Heiðmörk Úrslit hjá sósíalistum nær nákvæmlega eftir leiðbeiningum Dró vélarvana fiskibát að landi nærri Grindavík Bein útsending: Norðurslóðir í breyttum heimi Verzlingar settu upp húfur og skelltu sér til Krítar Óttast að stefna Trump-stjórnarinnar fæli námsmenn frá Bandaríkjunum Ísland verði að hafa skoðun á vörnum NATO við landið Fasteignamatið hækkar og áhyggjufullir námsmenn Staðfesta byggingaráform á Fannborgar- og Traðarreit Fólk flytur á landsbyggðina fyrir ódýrara húsnæði og rólegra umhverfi Kanna hvort ástæða sé til að endurvekja kjörstað í Fljótum Vill fá úr skorið hvort „annarlegar hvatir“ liggi að baki sniðgöngunni „Vestfirska efnahagsævintýrið“ í hættu verði veiðigjöldin hækkuð „Allsvakalega vímaður og ölvaður“ kallaði lögreglumenn „fagga og tíkur“ Sparnaðurinn bitni á fjölskyldum Málið alvarlegra en stjórnmálamenn gera sér grein fyrir Sjá meira